Morgunblaðið - 04.12.1913, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
150
Ef framhald verður á tilraunum
dr. Voronoffs, jafngott og byrjunin,
er eigi hægt að gera sér grein fyrir
hvílíkar heljarbyltingar verða i lækn-
isfræðinni. Tilraunir hans miða bein-
línis til þess að framlengja lífið með
hjáip dauðra líkama.
Þær konur, sem nú eru barnlaus-
ar og þjást af þvf böli — þær þurfa
nú eigi, að því er dr. Vornoff full-
yrðir, að örvænta lengur. Björgin
felst í því, að tekin eru þau heil-
brigð líflæri úr frjósömum konum,
er deyja af slysum, sem óbyrjurnar
vantar og þau munu veita þeim skil-
yrði til þess að lifa eðlilegu lífi.
Enga hættu telur dr. Voronoff
muni af þessu stafa fyrir séreðli kon-
unnar eða barnanna sem hún fæðir.
»Konan, sem er ófrjósöm, þarf
að eins að láta gera á sér einn
óhættulegan holdskurð — og þar
með er hún orðin fær um að verða
móðir*.
Svona hljóðar spádómur dr. Vor-
onoffs!
Nú er eftir að vita hvernig hann
reynist í framkvæmdinni.
Come.s.
Slys.
Skipstjórinn á Skallagrími slasast.
Botnvörpungurinn Skallagrím ur var
við veiðar fyrir nokkrum dögum fyrir
Vesturlandi.
Gálgahjól það, sem vörpustreng-
urinn rennur um, bilaði og gerði
skipstjórinn við það aftur. En litlu
síðar komst hjólið á ný í ólag og
lenti þá strengurinn á Jóel skipstóra
Jónssyni.
Skipið kom hingað i gærmorgun
með Jóel, sem fluttur var til heim-
ilis síns á Frakkastíg. Eitthvað hafði
hann meiðst og talið víst að hann
muni verða rúmfastur nokkra daga.
Skallagrímur fór aftur héðan á
veiðar í gærkvöld — og á honum
Guðmundur Bjarnason sem skipstjóri.
Fyrirspurn.
Er leyfilegt að gefa út og selja
póstkort án vitundar viðkomanda,
jafnvel þó það sé fangi?
Oss vitanlega getur enginn bannað
að selja slík póstkort, nema viðkom-
andi sjálfux.
Hvar er franskt brennivín fáanlegt
og hvernig skal haga blönduninni?
Franskt brennivín fæst í lyfjabúð-
inni, blandað með 1% af salicylsýru.
Brófaskrína.
Hr. Aktor! Vér erum yður sam-
mála í öllu, er bréf yðar getur um.
Og vér vonum að þér séuð oss eigi
síður sammála um, að ónauðsynlegt
er að birta það I
Hvernig á eiginmaður-
inn að vera?
Svar nr. 46.
Góður eiginmaður á að vera, greind-
ur, skemtilegur, laglegur og vel ment-
aður. Hann á altaf að skoða l^onu
sína sem jafningja sinn, Hann á
að bera með henni heimilisáhyggjurn-
ar, að svo miklu leyti sem honum
er unt. Hann á að vera hreinskilin
og einlægur, og ráðfæra sig altaf við
konu sína. Hann á að vera reglu-
maður og rækja vel atvinnu sína.
Hann á að vera fyndinn og kátur
og mátulega gefinn fyrir skemtanir.
En utnfram alt á hann að elska konu
sína af öllu hjarta, og kappkosta að
gera hana hamingjusama.
Slúlka.
Svar nr. 47.
Glaður, fríður, gáfaður,
góður, blíður, ástríkur,
falslaus, þýður, frjálslyndur,
flestri prýði sveipaður.
Itnba.
C=3 DAGBÓFflN. E=3I
Afmœli f dag.
Frá Ingibjörg Johnsen.
Ungfrú Sofia Lára Hafstein.
Hannes Hafstein ráðh. 52 ára.
Kjartan Ólafsson rakari 38 ára.
Veðrið í gær: Enldi nm land alt. Á
Grimsstöðnm — 13.0, á Aknreyri -j- 4.5,
Seyðisfirði -j- 3.4, Reykjavik -j- 2.7, ísa-
firði — 5.2, Yestmannaeyjnm -r- 2.7. í
Þórshöfn i Færeyjnm var 2.5 stiga hiti.
Slys. Einn botnvörpnnga Thos. Bask-
cond & Co. i Q-rimsby, kom i gær inn á
Patreksfjörð með tvo veika menn, sem
slasast höfðn i ofviðrinn fyrir Vestnr-
lanái.
Hannes Hafstein ráðherra verðnr 52 ára
I dag. Sjálfnr er hann farþegi á Botníu,
sem kemnr hér á morgnn.
Söngskemtun frú Lanrn Finsen verðnr
haldin annað kvöld — föstndag — í Bárn-
búð kl. 9 siðd. Aðgöngnmiða má panta
i bókverzlun Isafoldar og Sigfúsar Ey-
mnnd8sonar.
Skautasvell. I gær var enn á ný farið
að nndirbúa skantasvell á Anstnrvelli. I
þetta sinn var völlnrinn eigi vatni ansinn,
en byrjað var að aka snjónum bnrt. Ef
frostið helzt i nokkra daga enn, er útlit
til þess, að skantasvell verði komið þar
á snnnndaginn.
Eitt af þeim þægindum, sem sendisveina-
skrifstofan flytnr bæjarbúnm, er, að hús-
mæðnr geta simað þangað, er þær vilja
vita hvort fisknr er til söln niðri í bæ.
Og ef svo er, þá ern sendisveinar skrif-
stofnnnar ætið reiðnbúnir að náfgast hann,
ef þess skyldi vera óskað.
Þórarinn listmálari Þorláksson hefirlát-
ið gera litmyndir í London af málverki
ÁsgrimB Jónssonar: Öræfajöknll. Þessar
litmyndir ern sérstaklega vel gerðar; ná-
kvæm eftirmynd sjálfs málverksins, en
mikln ódýrari. Hver mynd kostar að eins
2 krónnr, og gætum vér bezt trúað, að
þeir yrðu margir, sem notnðn þessar is-
lenzkn myndir tii jólagjafa, einkum þeir,
sem annars eigi hafa ráð á að eignast
málverkin sjálf.
Baidur fór til Englands í dag að selja
afla sinn, 1400 körfnr. Með skipinn tók
sér far Hallgr. Benediktsson umboðssali.
Vesta er væntanleg hingað i dag.
Botnia kemur væntanlega hingað í fyrra-
málið.
Námuhestar.
■slenzkir hestar í kolanámunum
Það hefir margoft verið fullyrt að
kolagröftur gæti ekki þrifist ef ekki
væri til öryggislampinn og — hest-
arnir. Að vísu er lampinn nauð-
synlegri, en samt sem áður, mun
naumast hægt að komast afán hest-
anna. Þeir eru látnir vinna, svo að
segja dag og nótt, niðri á hinum
kolsvörtu neðanjarðarvegum, og vinn-
ur hver þeirra á við marga menn.
Þó eru þeir ódýrir, 100—x 50 kr.
hver og fóður þeirra er afar-ódýrt.
Hver hestur dregur matga vagna í
einu og ungir piltar sem vinna fyrir
lágu kaupi eru látnir teyma þá fram
og aftur. Og þegar þess er einnig
gætt, að sami maðurinn gæti allra
hestanna, gefur þeim fóður o. s. frv.
þá má geta því nærri hve mikill
sparnaður það er fyrir kolanámueig-
endur, að hægt er að láta hestana
vinna niðri í námunum.
Hestarnir eru allir annaðhvort frá
íslandi eða Rússlandi. Þúsundir hesta
eru árlega fluttir til Englands frá
þessum löndum, og allir eru þeir
keyptir af námueigendum, sem setja
þá þegar í stað niður í námur sínar.
Það er hryggileg breyting, sem verð-
ur þannig snögglega á lífi aumingja
skepnanna. Alt sumarið hafa þeir
gengið upp til fjalla, baðað sig í sól-
skininu og leikið sér á grænum bökk-
um blárra og krystalstærra fjallalækja
og — hvílt sig í milli. En svo er
þeim alt í einu varpað í dýflissu —
nyður í hyldjúpar námurnar, þangað
sem enginn sólargeisli nær. Loftið
er rakt, og blandið banvænum efn-
um, vatnið er gruggugt og lítið,
og grænt grasstrá} fá þeir aldrei.
I fæstum orðum sagt: Þeim er varp-
að úr Edenlundum dýranna, niður
til hins versta helvítis.
Meðferðin á aumingja skepnunum
var áður, og er ef til vill enn sum-
staðar, svo sárgrætilega meðaumkv-
unarlaus, að manni hrýs hugur við.
Lögin, sem eiga að v^rnda dýrin
fyrir pyndingum, ná ekki niður í
hyldýpi jarðarinnar, og þorpararnir
geta óhindraðir beitt hestana hinni
ótakmörkuðustu grimd. Margar sögur
hafa aftur á móti heyrst neðan úr
námunum um meðferð hestanna. Eins
og auðsætt er, eru þeir flestir fælnir
og óþekkir fyrst í stað, en tamninga-
mennirnir hafa sama lagið við þá
alla, að þvinga þá til hlýðni með
fantabrögðum og misþyrmingum..
Augun eru stungin úr þeim, til þess
að mykrið skuli ekki blinda þá (!), og
þeir eru barðir með ólum og gadda-
svipum, og látnir vinna 16 stundir
í sólarhring, svangir og þyrstir. —
Sögur þessar bárust þó að lokum yfir-
völdunum til eyrna, og voru þá sendir
menn niður í námurnar, til þess að
grenslast eftir því, á hve miklum rök-
um þær væru bygðar. Og árangur-
inn varð sá, að enn fleiri og hrylli-
legri sögur urðu heyrin kunnar. Mað-
ur nokkur hafði t. d. í bræði sinni
gripið í tunguna á einum hestinum
og rifið hana úr honum með rótum.
Annar hafði lamið hest með gadda-
svipu fyrir það, að vagninn hafði
oltið um koll, og veitt honum mörg'
sár og hættuleg. En svo til þess að
leyna ódæðinu, þá hafði hann borið
hráa koltjöru í sárinl
í nokkrum námum, sem dýra-
læknar rannsökuðu, var ekki einn
einasti hestur sem ekki bar menjar
sults og seyru og hryllilegra mis-
þyrminga. Hvergi var hestunum
brynt oftar en einu sinni á sólar-
hring. Hestaklefarnir voru þröngir
og lágir og alveg loftlausir. í stuttu
málí, meðferð hestanna var á allan
hátt óþolandi.
Árangur þessara eftirgrenslana var
sá, að blöðin kröfðust þess af stjórn-
inni að hún tæki i taumana til bess
að sporna við því að þessu héldi
fram. í sama mund var til umræðu
i parlamentinu frumvarp til hinnx
svonefndu »Atta-stunda-laga«, sem
ákváðu að enginn mætti vinna leng-
ur en átta klukkustundir í senn niðri
í kolanámu. Og nú var sama ákvæðí
látið ná til hestanna. Svo voru á
ýmsum stöðum ráðnir menn til þess
að fara niður i námurnar þegar þeim
sýndist, og rannsaka meðferðina á-
skepnunum, og var námueigendun-
um gert það að skyldu, að hleypa
þeim niður í námurnar hvenær sem
þeir krefðust þess. Þessa menn ótt-
ast allir námumenn. Þeir koma eins
og þjófar á nóttu ofan i námurnar,
og hver sem þá verður uppvis að
þvi að fara illa með dýrin, er tafar-
laust kærður og honum hengt grimmi-
lega. Lögin mæla einnig svo fyrir
að hver hestur skuli að minsra kosti
einu sinni á mánuði fluttir upp úr
námunum og honum leyft að bíta í
haga eitt dægur eða lengur.
Þessar ákvarðanirstjórnarinnar hafa
áreiðanlega átt mikinn þátt í þvi
að bæta meðferðina á aumingja skepn-
unum. En víst er um það að enn
þann dag í dag er þeim misþyrmt
á ýmsan hátt, án þess að umsjónar-
mennirnir komist að því. Þó er
verkamönnunum viðast hvar farið að
skiljast það, að hestarnir, sem vinna
á við marga þeirra, þurfa að hafa
gott atlæti, ef þeir eiga ekki að drep-
ast í höndum þeirra.
í námu þeirri, er eg heimsótti,
er nákvæmlega fylgt öllum fyrirmæl-
um laganna og öllum þeim mönnum
visað á braut úr vinnunni, sem á
einn eða annan hátt skeyttu skapi
sinu á hestunum. »Hesthúsið* var
neðst niðri í námunni og var bæðif