Morgunblaðið - 17.05.1914, Blaðsíða 2

902
MORGUNBLAÐIÐ
í Reykjavik og landstjórnin senda
frændum vorum austan hafs sam-
íagnaðarskeyti, en bæjarbúar draga
fána á stöng. Er það vonandi að
þeir sýni þá íslenzku litina, eins og
Norðmenn munu nú um landið
þvert og endilangt láta blakta sinn
eigin fána. Þurfa þeir engan til þess
að spyrja og við eigi heldur.
A Hótel Reykjavík verður að síð-
ustu samsæti allmikið og efna til
þess Norðmenn þeir, er hér dvelja.
Hugheilustu óskir vorar flytjum
vér nú »gamle Norge* og óskum
þjóðinni þess vegs og þeirrar virð-
ingar á komandi árum er hún á að
fullu skilið.
+
Brynjúlfur Jónsson
frá Minna-Núpi.
Nú er hann dáinn í hárri elli,
sagnaþulurinn margfróði og minnugi.
Einn hinn síðasti af þeim einkenni-
lega flokki manna hér á landi, sem
nefndir hafa verið alþýðu-fræðimenn.
Hver er sá, er eigi veit meiri eða
minni deili á mönnum eins og Birni
á Skarðsá, Gisla Konráðssyni, Daða
fróða, Jóni Borgfirðing o. fl., og
hvað þeir hafa verið islenzkri ætt-
vísi og sagnfræði ? Fyr og síðar
hafa þeir verið þjóð vorri til gagns
og sóma. Nú að síðustu stóðu tveir
uppi þessara manna, þeir er af öðr-
um báru. Það voru þeir Brynjúlfur
Jónsson frá Minna-Núpi og Sighvat-
ur Grímsson Borgfirðingur, og nú
er enn annar þeirra hr.iginn i valinn,
Brynjúlfur Jónsson i fyrri nótt úr
lungnabólgu austur á Eyrarbakka.
Brynjólfur fæddist 26. sept. 1838,
og var því vel hálfáttræður er hann
lézt, og ól hann allan eða mestalian
aldur sinn á Suðurlandsundirlendinu.
Hér er þess eigi kostur að geta itar-
lega æfiatriða hans. Að eins skal
þess getið, að hann var fátækur alla
æfi og löngum vanheill. Hann fekst
alimikið við barnakenslu, en nú á
síðari árum hafði hann fastan styrk
til starfa i þarfir Fornfræðafélagsins,
og hefir hann þar unnið verk, er
uppi mun halda minningu hans lengi.
Brynjúlfur heitinn var fæddurheim-
spekingur. Brast hann alla skóla-
mentun í því sem öðru, en djúp-
hygni hans og rannsóknarviðleitni
leynir sér hvergi. Og þá var eljan
og fróðleiksfýsnin að sama skapi.
Nam hann af sjálfum sér Þýzku og
Ensku og furðaði marga útlendinga,
er kyntust honum, á fróðleik hans.
Við kveðskap fekst hanrv nokkuð,
þótt ekki væri hann að sama skapi
skáld, sem fræðimaður. En þau
störf hans, sem mest er um vert,
og ótvíræðlega merkust, eru þó skrif
hans um íslenzk fræði forn og ný.
Margt hefir Brynjúlfur skrifað um
dagana, prentað og óprentað. Hið
helzta, sem út hefir komið, mun
vera: Skuggsjá og ráðgáta, heim-
spekilegs efnis og kvæði aftan við.
Ljóðmæli og sérstakur kvæðaflokkur.
Guðrún Ósvífursdóttir. Sagan af
Þuríði formanni og Kambsráns-
mönnum, áreiðanlega bezta verk hans
og gull í sinni röð. Dulrænar smá-
sögur, allmerkt safn. Þýðing á æfi-
sögu Jósefs Garibalda. Þá stílfærði
hann og Bólu-Hjálmarssögu og Nat-
hans sögu og Skáld-Rósu, er aðrir
höfðu unnið i, og síðast kom Saga
hugsunar minnar, en er rituð fyrir
mörgum árum. Auk þessa er mesti
urmull af einstökum kvæðum og
greinum i alls konar blöðum og
tímaritum. Langmerkust af því eru
skrif hans í Arbókum Fornleifafélagsins
og í þvi riti átti hann stundum allan
meginhlutann, og þar átti hann
heima.
Brynjúlfur var einkennilegur á
marga lund, en hverjum manni
ramm-íslenzkari. Gæðamaður var
hann talinn og hvarvetna velkominn
til skemtunar.
Við fráfall hans mætti vel minna
á stökuna:
»Fræði’ og sagnir sögulands
sakna manns úr ranni. —
Viltu taka’ upp verkin hans
og verða þar að manni?
A.+E.
Símfregnir.
Akureyri i gær.
Slys. Vélbátur af Oddeyrinni,
Skarphéðinn nefndur, ætlaði i gær
til selveiða út á Grímseyjarsund.
Skamt fyrir utan Ólafsfjörð vildi það
slys til, að vélstjórinn Jón Bárðarson
frá Siglufirði, lenti með fótinn í vél-
inni og meiddist allmikið. Báturinn
sneri þegar heimleiðis með mann-
inn og var læknis vitjað. Heldur
hann að eigi muni þurfa að taka
fótinn af, en nokkrar tær missir þó
maðurinn.
Biýreiðar. Ný bifreið er komin
hingað til bæjarins og eiga hana
þeir feðgar Snorri Jónsson kaup-
maður og Rögnvaldur sonur hans.
En bráðum er von á tveimur öðr-
um bifreiðum og eru þeir eigendur
þeirra Ragnar Ólafsson kaupmaður
og Zophonías Baldvinsson ökumaður.
Þykir þetta framför hér eigi all-lítil.
Prestskosninq er nýlega um garð
gengin á Skútustöðum í Mývatns-
sveit. Síra Jónmundur Halldórsson
á Barði var einn frambjóðenda og
fóru leikar svo, að 40 atkvæði fékk
hann en 80 menn sögðu nei. Svo
fór um sjóferð þá.
Tíðin. Kalt er hér þessa dagana
þó veðurskeyti hermi hita. Frost er
á nóttu og hríðarfjúk oft að morgni
en sólskin um daga. Tún eru að
byrja að grænka.
Afli er hér nokkur enn á Pollin-
um. —
Hels’i Magri kom í gær af fiski-
veiðum, er hann hafði stundað fyrir
Suður- og Vestur-landi. Hafði hann
aflað 9 þúsund. Hér í bænum hefir
hann selt nokkuð af afla sínum, ýsu,
kola og ufsa og var pundið selt
upp og ofan á io aura. En í rauð-
blikum seldu þeir pundið á 12 aura
og voru þær þó gamlar.
Akranesi í gær.
Afli er hér dágóður, og veðráttá
hin bezta. Fjöldi sjómanna, sem í
veri hafa verið suður með sjó, eru
nú hingað komnir aftur. Lifnar mik-
ið á Skaganum, er þeir koma.
Gefin voru saman í kirkjunni í
dag þau Margrét Jónsdóttir, dóttir
prófastsins, og Níels Kristmannsson,
sjómaður.
Patreksfirði i gœr.
Fiskiskipið »Helga« rak hér á land
í gærkvöldi kl. 8. Hér var þá versta
veður á vestan. Skipið rak hliðflatt
á ströndina. Er önnur hlið þess
eitthvað brotin. Það er vátrygt í
Samábyrgð íslands.
Dýrafirði í gœr.
Veður hefir verið hér mjög ilt
undanfarna daga. Allir vélbátar og
öll þilskip liggja inni vegna óveðurs.
í Haukadal liggja 20 þilskip, sem
þangað hafa flúið fyrir óveðrinu.
Hægur afli utan fyrir þegar gefur.
6. maí.
.... Hér hefir verið versta tíð
síðan i fyrstu viku þorra. Hriðar
alt af öðru hvoru, nema háfs mánað-
ar tíma um sumarmálin; þá var
hláka. Snjór var svo mikill áður en
hlákan kom, að elstu menn mundu
ekki slíkan. Út með firðinum að
austanverðu var talið, að snjólagið
mundi hvergi þynnra en 4 álnir, og
var þó snjórinn saman barinn.
Víðast kom upp nokkur jörð við
hlákuna, en nú eru norðaustan hrið-
ar og útlit hið versta.
Heybirgðir manna eru mjög á
þrotum, þótt sjaldan hafi menn verið
jafnvel við vetrinum búnir sem í
haust leið.
Haýís er hér úti fyrir Austfjörð-
um, en að eins eru það strjálings
jakar.
Nýlundu má telja það, að bænda-
námsskeið var haldið hér í kaup-
staðnum 2—4 apríl. Siðasta daginn
hlustuðu á fyrirlestra yfir hundrað
manna.
Heilsufar er yfirleitt mjög gott...
Fótbolfi.
Fyrsti fótboltinn var danskur.
I dönsku blaði lesum vér þessa
frásögu:
»Fótboltaleikurinn var i uppruna
all-einkennilegur. Það er nú stað-
hæft að fyrsti fótboltaleikurinn var
leikinn í Chester á Englandi árið
1000 og var knötturinn höfuðið af
Dana nokkrum, sem Englendingar
höfðu losað við bolinn. Höfðu
sigurvegararnir ánægju af því að'
sparka honum á milli sín — og
þannig var hugmyndin fengin«.
Nú er fótknattleikur orðinn ein
af aðalskemtunum og íþróttum Eng-
lendinga og hafa fleiri þjóðir lært
hana af þeim, þótt fæstir renni ef
til vill grun í það hvert hann á rót
sína að rekja.
Hvar eru hinir dauöu ?
Svo hljóðaði fyrirsögnin á fyrir-
lestri, sem hr. J. J. Scheving endur-
tók i Iðnó í gærkvöldi.
Maðurinn virtist vera allfróður um
ýmsa hluti, talaði annarlegum tung-
um, bæði hebresku og grisku, líkt
og nútíðarpresta-prófessorar, en —
gleymdi því samt að fræða oss um,
hvað af oss verður »þegar alt er
komið í kring«, sem vonlegt var.
Búumst vér helzt við þvi, að mað-
urinn hafi tekið sér of erfitt við-
fangsefni eftir efnum og ástæðum.
Maðurinn er óþektur oss, en frem-
ur ásjálegur. Vonum vér þvi, að
hann sé enn ungur og óreyndur og
tilheyri ekki þeim flokki manna,
sem reyna að blekkja sér meiri
glópa með þvi, sem þeir skilja ekki
sjálfir.
»Faðir, fyrirgef þeim, því þeir
vita ekki hvað þeir segja*. /.
Frá útlöndum.
Hirðhneyksli í Rússlandi. Elzta
dóttir Rússakeisara var trúlofuð
Dmitrij stórfursta. En nú hefir
pilturinn svikið unnustu sina. Keis-
arinn varð óður og uppvægur, því
stórfurstinn hefir ætið verið í miklu
afhaldi hjá honum.
Dmitrij stórfursti er að eins 22
ára að aldri og er hann bróðir Maríu
þeirrar, er skildi við mann sinn,
Vilhjálm konungsson í Svíþjóðu, í
vetur. Hann hefir nú lýst þvi yfir,
að hann sé fús til þess að afsala sér
nafnbót og öllum réttindum fái hann
að ganga að eiga ameríska blóma-
rós nokkra, er honum lízt hálfu
betur á en keisaradóttirina, og hefir
keisari að lokum leyft honum hvoru
tveggja.
Blindur drengur. Við De Witt
Clinton háskólann í New York varð
blindur drengur efstur allra við sið-
asta burtfararpróf. Bekkjarbræður
hans voru 143 að tölu og höfðu
þeir allir óskert skilningarvit. En
drengur þessi hefir verið blindur
alla æfi og hefir oiðið að lesa bæk-
ur þær er blindum mönnum eru
ætlaðar. Hann hefir með dæma-
fárri einbeitni og ötulleik numið
fræðigreinar þær, er kendar eru, án
nokkurs styrks frá öðrum. Hann
hefir nú í hyggju að lesa lög fram-
vegis.
/