Morgunblaðið - 07.01.1915, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Eggerts fyr. Hann mun vera fyrsti
íslendingurinn sem lokið hefir prófi
og haldið áfram námi í orgelspili og
því undarlegar virðist að enginn skuli
enn hafa orðið til að rita ítarlegan
dóm um leik hans, svo snildargóður
sem hann var. Eg þori óhræddur
að fullyrða, að aldrei hefir heyrst
jafnvel leikið á orgel hér á landi.
Fvrir nokkrum árum kom hingað
nafnkunnur danskur organleikari —
Julius Foss að nafni, en öllum þeim
er til hans heyrðu blandast eigi hug-
ur um, að Eggert tekur honum langt
fram. Mörg af lögum þeim, er hann
lék, eru afarörðug viðfangs, og bar
leikur Eggerts á þeim ótvíræðan vott
um sérstaka hæfiieika, mikla kunn-
áttu og ágætan smekk. Má þar til
nefna: Fantasia og Fuza i G-moli
eftir }. Seb. Bach, Sinala op. 50 í
A-dúr eftir A. Guilmaut og síðast en
ekki sízt Sonata Op. 65 í D-moll
eftir Mendelsohn, sem efalaust er í
tölu hinna fegurstu og tilkomumestu
orgellaga; lék hann hana af frá-
bærri leikni og af hinni mestu snild.
Að endingu vil eg færa þeim
bræðrum beztu þakkir fyrir hina á
gætu skemtun og veit að mér er
óhætt að gjöra hið sama fyrir hönd
allra þeirra, er á þá hiustuðu. Vona
eg að þeir láti sem oftast til sín
heyra í vetur, því bæjarbúar hafa
þegar sýnt, með hinni miklu aðsókn,
að þeir kunna að meta þá.
Duo,
Dómkirkjan lokaða
Eg er orðinn vonlaus um að nokk-
ur ætli verulega að geta guðsþjón-
ustunnar í dómkirkjunni á nýárs-
nótt. Var hún þó vel þess verð, og
margt er það, sem blöðin hérna
flytja, sem ekki er eins eftirminni-
legt eins og kirkjugangan sú.
Kl. 15 mínútur eftir 11 um kvöld-
ið kom eg ásamt bróður mínum að
kirkjunni. Kirkjan var þá harðlæst,
en þyrping af fólki komin að dyr-
um hennar, á að gizka um 200
manns. Fóiksstraumurinn hélzt þá
óslitinn, þar til sundið miili þing-
hussins og kirkjunnar var orðið troð-
fult, og beggjamegin langt út á stræti,
og stöðugt þjappaðist fólksmergðin
þéttar og þéttar, þar til þrýstingurinn
var orðinn óþolandi. Djáknarnir
drógu að opna kirkjuna rúmum 10
mínútum lengur en auglýst hafði
verið, og þeir sem fyrst komu voru
búnir að standa í þessari pressu fast
að klukkustund. Mæðurnar héldu
börnunum uppi á örmum sér, svo
þau ekki træðust undir eins og lömb
í fjárrétt. Loks var kirkjan opnuð,
og gekk það eigi greitt, þvi hurð-
irnar ganga út er opnað er, og sagt
var að ein þeirra hefði gengið af
lömunum fyrr en uppgengi. Og nú
kastaði fyrst tólfunum. Nú lá við
slysum og manndrápum, allir vildu
komast áfram, en enginn komst
neitt. Krakkarnir hágrétu af hræðslu,
kvenfólkið veinaði átakanlega, því að
brjóstin mörðust áöxlum ogolnbogutn
þeirra næstu. Karimenn bölvuðu og
brutust um. Ein stúlka var þegar
fallin í yfirlið, og tvær aðrar lengra
út í þrönginni, því sem næst. Þær
hnigu þó eigi niður, þótt þær gætu
ekki borið fæturna. Þær ókust upp-
réttar í kösinni upp að kirkjudyrun-
um. Sumt af fólkinu var komið í
svo æst skap, að það gat ekki geng-
ið í kirkju, en enginn vegur til að
snúa aftur fyr en inn í forkirjuna
kom, þar var beðið tækifæris til að
komast út aftur.
Að meina fólki að ganga í kirkju
jaínótt og það kemur, þegar guðs-
þjónusta á að fara fram, er nokkuð
sem verðskuldar ljórt lýsingarorð.
Allar skapraunirnar og allar kvalirn-
ar sem fólkið leið þarna, stöfuðu af
því. Slíkt er með öllu ófyrirgefan-
iegt. Og hvergi í öllum heimi, þar
sem kristið fólk er, mundi það láta
bjóða sér slíkt, nema hér í Reykja-
vík. Að vísu eru kirkjurnar iitlar,
svo litlar, að naumast munu þær
rúma 12. hvern mann af bæjarfólk-
inu, þótt báðar séu fullar á sama
tíma.
Mér er sagt, að lögin skyldi hvern
mann til að vera í söfnuði, nauðug-
an sem viljugan, til þess að alla
megi krefja um gjöld til prests og
kirkju. Eiga þá ekki allir jafnan
rétt á að ganga í kirkju? Auðvitað
mun mestur troðningur og þrengsli
þegar próf. Har. Níelsson prédikar,
því þá vita allir, að aldrei bregst að
góð ræða verður flutt. Má vera að
rúmið sé nægjanlegt þegar hinir
prestarnir messa? En opnar eiga
kirkjur að vera fyrir öllu fólki sem
í þær vill ganga á helgum dögum.
Viljið þér, herra ritstj., svo vel-
gera að taka grein þessa í yðar
heiðraða blaði, hún er aðallega skrif-
uð djáknunum til athugunar.
J. Ch.
----. DA0BÓ F>I N . C=3
Afmæli í dag:
Einar Einarsson, skipstj.
Jósef S. Húnfjörð.
Sigurður Þorsteinsson, verzlunarna.
Árni Magnússon, d. 1730.
Sólarupprás kl. 10.17 f. h.
S ó 1 a r 1 a g — 2.51 síðd.
H á f 1 ó ð í dag kl. 9.6. f. h.
og — 9.28. e. h.
Þjóðmenjasafnið opið kl.
12—2.
Jarðarför Björns Símonarsonar
gullsmiðs fór fram í gær að viðstöddu
miklu fjölmenni. Síra Árni Björnsson
frá Görðum flutti húskveðju, en i
Fríkirkjunni töJuðu prófessor Haraldur
Níelsson og síra Ól. Ólafsson.
M u n i ð að styrkja samskotin til
Belga og koma skerf yðar til Morgun-
blaðsins.
Sigurbj. Á. Gíslasson mess-
í gær í dómkirkjunni.
U m 9 0 0 k r. safnaðist á skrifstofu
Morgunblaðsins í gær í samskotasjóð
Belga.
Þjóf naður hefir verið töluverður
í bænum síðustu vikurnar. Hafa 6
drengir verið yfirheyrðir og eru þeir
grunaðir um þjófnað. Drengirnir eru
12—14 ára.
Lögregluþjónsstaðan nyja
verður veitt í dag. Um 40 umsóknir
kváðu hafa borist lögreglustjóra.
S í m i n n var bilaður til Seyðis-
fjarðar í gær.
Skipaleiga hækkar.
Skipaleiga er nú hærri en nokkru
sinni fyr. Bandaríkin eru nú sem
óðast að flytja bómull sína til Evrópu
og kornvörur, og sömuleiðis ríkin í
Suður-Ameríku.
Vöruflutningaskip eru nú langtum
færri en í ófriðarbyrjun. Veldur því
tvent, að brezka stjórnin hefir tekið
mörg ensk skip í sína þjónustu og.
að nú sigla engin þýzk skip um
höfin.
Um miðjan síðastliðinn mánuð
var brezkt gufuskip leigt til að flytja
korn frá Suður-Ameríku fyrir 40 sh.
hver smálest, en í sumar mundi
leigan ekki hafa verið nema 12—13
sh. ítalir leigðu nýlega skip til
kornflutnings og borguðu 42 sh.
fyrir smálestina. Félag eitt í Banda-
ríkjum greiddi nýlega hæstu skipa-
leigu, sem sögur fara af, 95 sh.
fyrir hverja smálest. Skipið flutti
bómull frá Savarmah til Liverpool.
----■ . ....------------------
Keisari og bændur.
Þegar Rússakeisari kom til vig-
stöðvanna í Póllandi, lagði hann leið
sína til skotgrafa nokkurra, er Þjóð-
verjar höfðu orðið að yfirgefa. En
ekki voru skotgrafirnar mannlausar
fyrir því. Pólskir bændur, sem voru
húsnæðislausir, höfðu gert þær að
heimili sínu. Voru þeir þar margir
saman og höfðu ærið slæman að-
búnað. Sváfu þeir í hálmhrúgum
og mat sinn suðu þeir við bál, sem
þeir kyntu hingað og þangað. Oll
húsgögn þeirra voru fáeinir tréstólar.
Keisarinn átti tal við bændurnar
og sögðu þeir honum frá raunum
sínum. Gamall bóndi sagði, að Þjóð-
verjar hefðu stolið og slátrað einu
kúnni, sem hann átti og neytt sig
til að drepa hundinn sinn. »Þú ert
njósnari fyrir Rússa«, sögðu þeir,
»og notar hundinn til þess að gefa
þeim vísbendingar«. —
Bændurnir báðu keisarann að gefa
sér eitthvað skýli yfir höfuðið og
eldsneyti. Var ærið kalt í skotgryfj-
unum svona um hávetur. Keisarinn
skipaði að gefa þeim nægilegt elds-
neyti og auk þess gaf hann hverjum
þeirra nokkra aura.
Illmenni refsað.
Dæmdur fyrir afbrot gegn lögu°’
um »verzlun með hvíta þræla‘
Bandaríkjunum, var Antonio DoranZ°
í októbermánuði, af undirrétti 1
New-York. Hegningin var nítjí°
áia fangelsisvist í Sing-Sing og 5°°e
dala sekt að auki. Dómarinn kva
þennan náunga upphaf og aðalto0110
í samtökum til verzlunar með hvit*1
þræla í þessari heimsálfu. Utnset0
ing þeirrar »verzlunar« er sögð 2°°
miljónir dala á ári, og lifa margir
þorparar í vellystingum praktug^S3
á gróðanum.
Dómarinn, sem feldi þennan d^01.'
heitir Louis Gibbs og hefir hann le0^|
verið »þrælasölunum« óþægur lj^f (
þúfu. Mannsalarnir hata hann
manna mest og sækjast eftir lífi hinS'
Skall hurð nærri hælum um mi®!30
desember að þeir fengju komið ffa0!
hefnd á hendur honum. Köstu^°
þeir þá tveimur sprengikúlurn a
dómshúsinu, þar sem hann sat i°o1'
Rifu kúlurnar alla framhliðina af hh5
inu og eyðilögðu hús hinu tneí10
við götuna. En dómarann saka
hvergi og enginn maður særðist-
Gðfuglyndi
Alberts konungs.
Franskur stórskotaliðsmaður no*
ur, sem barist hefir hjá Maf°e|
Aisne og er nú sem stenduf
Flandern, var nýgiftur þegar str*
hófst. Fyrir skömmu langaði ku
hans svo mikið til þess að sjá ha°
að hún gat ekki haldist við hel0lí
Lagði hún því af stað frá París 0
fór fyrst til Dunkirk. Þar rey° ^
hún til þess, að fá fararleyfi hjí ^e g
stjórn Frakka, en ekki var við t’3
komandi. Hún gafst þó eigi
við það. Fekk hún sér þá h^°
.... hef-
vagn og lagði á stað áleiðis tu
búða Belga og komst þangað e j
mikla hrakninga. Komst hún £ .j
herstjórnarinnar og bað um ley0
þess að fá að finna mann
Fynrliðarnir tóku henni mjög
gjarnlega, en sögðu henni
miðui væri ómögulegt að verða ^
beiðni hennar. Ungur herforing1 ^
gjörvulegur, sem hafði verið a j
huga herkort, sneri sér þá að
unni. »Þér skuluð fá að finna
inn yðar, frú«, mælti hann-, ^
talaði hann nokkra stund í st°'a „j
sneri sér þi|í næst að k^.jijið
aftur og mælti: »Ef Þ^r ^
gera svo vel að biða hérna °^otJja
stund, þá skal maðurinn yða°
hingað.« Konan varð svo fe$ ^jj
hún gat eigi tára bundist; gfeI^3 0$
þá hönd foringjans, kysti ha°
vætti í tárum.
En það er frá manni
tjaf
he0
lítið
f°r:
segja að hann varð eigi
viða er hann var kallaður ^f fiö
orustu heim til herstöðvan03^^;
engin orð fá lýst fögnuði W jjý
or þau fundust. Konan s '