Morgunblaðið - 22.02.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
fyrir Breta gegn nýlendum Þjóðverja
í Suðvestur-Afríkn ? Ef Þjóðverjar
hefðu sýnt sig líklega i |.ví að fara
með óíriði inn í land Bda, mundu
þeir eigi hafa hikað við að grípa til
vopna og v«rja sig, en það var gagn-
stætt vilja þeirra að fara með ófriði
á hendur friðsömum nábdum.
Það var vegna þess að samvízka
þeirra bauð þeim að verða eigi við
alríkisstefnu Botha-stjórnarinnar, að
De Wet og félagar hans hófust handa
gegn stjórninni. Eg tel hér ekki
Maritz með, því hann gekk þegar í
lið með Þjóðverjum«.
Höfundurinn getur ekkert um það
hvort það hafi verið nauðsynlegt eða
ekki fyrir De Wet og félaga hans
að gera uppreist sína að »liðsöfnunc.
Hann segir aðeins að þeir hafi fylgt
rödd samvizku sinnar. »Christian De
Vet er ekki einungis bróðir okkar
Hollendinga, ekki einungis bróðir
þjóðbræðra yðar í Suður-Afríku, held-
ur einnig Flæmingja þeirra, sem nd
berjast við hlið yðar í Belgíu*.
Kvikmyndaleikhúsin.
Nýja Bfó sýnir þessi kvöldin
mynd frá stórborgarlífi ndtimans,
sem heitir »Ástleitna greifafrdin*.
Það er sagan um konuna, sem hefir
alla þá ytri eiginleika til að bera,
sem eru skapaðir til að hrífa karl-
mennina. Greifafrd Reinner hefir
alla þessa eiginleika; hdn er fögur,
tíguleg og í fylsta máta ástleitin.
En hdn er léttdðug og leikur með
ástir karlmannanna, eins og köttur
með mds. Loks kemur sá karl-
maður inn á lífsbraut hennar, sem
verður henni ofjarl. Hann er trd-
lofaður ungri og saklausri stdlku,
sem hann ann mjög, og lætur sér
því fátt um finnast bliðuatlot greifa-
frdarinnar. Hdn finnur það nd, að
sér muni vera sköpuð þau sömu
örlög og hdn hefir skapað svo mörg-
um á lífsferli sínum — því hdn
elskar nd í fyrsta sinni á æfi sinni.
Hdn hugsar ráð sitt til að frelsa
hina ungu ást frá því að verða graf-
in lifandi, og með brögðum tekst
henni að ónýta trdlofun þessa manns.
En forlögin eru dutlungagjörn. Litla
dóttir greifafrdarinnar verður hættu-
lega veik, og þrátt fyrir alla léttdð-
ina ann hdn dóttur sinni mjög.
Einu mennirnir, sem geta bjargað
lífi hennar, eru að dómi greifatrdar-
innar einmitt þessi maður og faðir
stdlkunnar, sem hann elskar. Þó að
þeir eigi báðir greifafrdnni grátt að
gjalda, segir skylduræknin meira í
þeirra augum. Þeir bjarga lífi barns-
ins, en í þakklætisskyni ljóstar greifa-
frdin upp brögðum sínum, þó að
hdn viti að það muni verða til þess,
að sá maður, sem hdn elskar, muni
eftir á hvíla í annars faðmi.
x. y. z.
Konstantinopel.
Símskeyti þau frá brezku utanríkisstjórninni, sem birtast í blaðinu í
dag, herma það að nd séu Bretar og Frakkar alvarlega farnir nð snúast
gegn Tyrkjanum. Mun floti þeirra ætla sér að létta ekki fyr en hann
hefir unnið virkin hjá Hellusundi, þótt sd hafi verið trd manna að þau
m
væru óvinnandi. En eftir það að þeim er náð, er vegurinn til Miklagarðs
opinn gegnum Marmarahafið og mun þá Tyrkjanum hæit.
Mynd sd, er hér birtist, er af Miklagarði, sem er einkennilega fög-
ur borg á að líta, en fegurð hennar hverfur þegar inn í hana er komið.
Hdsin eru flest dr timbri, fornfáleg og illa hirt; göturnar þröngar og
óþrif.ilegar, því þangað er fleygt allskonar rusli.
Borgin stendur báðum rnegin við Bosporus, sundið milli Marmaia-
hafs og Svartahafs. Heitir aðalhluti hennai Stambul, er liggur Evrópu-
SofFíumusterið í Konstantínópel.
megin. Annar borgarhluti þar heitir Galato, og milli þeirra liggur höfn-
in »Gullhornið«, ein hin bezta höfn í heimi. Er það mjó vík inn i
landið en hyldjdp og liggja tvær stórar brýr yfir. Sézt önnur þeirra hér
á myndinni.
Einhver fegursta bygging í borginni er Sofíumusterið. Konstantinus
mikli, sem borgin er við kend, lét fyrst ieisa það, en árið 532 — 38 lét
Justinius I. endurreisa það og stóð það síðan óhaggað þangað til Tyrkir
náðu borginni á sitt vald og gerðu þeir þá kírkjuna að musteri sínu.
Turninn er með hvolfþaki og er 6 5 stikur á hæð og hvílir á 107 sdl-
um. Kirkjan var bygð úr hinu bezta efni sem fekst í þá daga og var
þvi safnað um alt Rómaveldi. Þykir hdn hafa mist mest af fegurð sinni
síðan Tyrkir breyttu henni í Mdhameds-musteri.
Álit Islendinga
um ófriðinn.
Svo heitir grein, sem íslandsviu
urinn þýzki, Heinrich Erkes i Köl°’
hefir nýlega ritað fyrir »TágHc e
Rundschau*. Fer honum þar selTl
öðrum Þjóðverjum, að hann getBf
ekki setið á gremju sinni yfif f>v;’
að »brezku lygaskeytin«, sem þelt
svo nefna, skuli breidd dt hér
landi.
En íslendingar hafa einnig swð'
illa að vígi, segir hann, þvi Bietaf
hafa vald á sæsimanum þangað og
láta hann ekki flytja aðrar fregö*f
en þær, sem þeím sjálfum eru i VH-
Og jafnframt hafa þeir ekki sparað
að ófrægja Þjóðverja á alla lund. Og
ýms íslenzku blöðin, sem á einD
eða annan hátt voru í þjónustu Eng'
lendinga eða Frakka, gerðu sitt n
þess að dtbreiða fregnirnar sem mest
og snda huga manna gegn Þjóðverþ
um. Þetta var þeim mun auðveld'
ara þar sem Bretar og Frakkar haf3
dtsenda ræðismenn á tslandi, en nlD'
boðsmaður Þjóðverja þar er ekk1
annað en danskur vörubjóður, serD
aðeins dvelur á íslandi á sumrin, e°
er allan annan tíma ársins í Kauþ'
mannahöfn. Þjóðverjar höfðu fyflf
löngu ætlað sér að senda þangað
ræðismann, en þegar á átti að herða
reyndist sá maður, sem sá starfi vaf
ætlaður, því miður eigi hæfur fil
þess. Þess vegna voru lygafregnlf
Breta látnar nær ómótmæltar fyrSt
stað á Islandi og nokkrir landsmenD
lögðu á þær óverðskuldaðan trdnað-
En þó voru aðrir, sem þektu Þjðð'
verja af eigin reynd og vissu þelf
þegar að ekki gat alt það verið rétfi
sem þessar fregnir hermdu.
Þá tóku ýmsir Þjóðverjar sig
þeir er kunningja áttu á íslandi
þó einkum »íslandsvinafélagið«, me®
prófessor Heydenreich í fararbroddfi
og stráðu þýzkum blöðum og hfe
um viðsvegar um ísland. Lásu fs
lendingar allar .þær fregnir, er þaf
voru hermdar, með mikilli athyg1'
og hafði það tilætluð áhrif.
Þá gerðust nokkrir íslendingar fl
þess af sjálfsdáðum að rita um ófrlð
inn, til þess að íslendingar g®t0
myndað sér rétta skoðun um tildrð#
hans og ófriðarþjóðirnar. NefDir
hann þar fyrst pésann hans Vern
harðar Þorsteinssonar, sem hann
hælir á hvert reipi og segir að
fengið óhemju dtbreiðslu á íslaD ^
og rifið rækilega niður brezku
að P^
arnar.
Ekki vitum vér til þess
þessi hafi selst svo vel hér á
þóft það geti vel verið, en hitt
um vér, að flestir feldu þ3nn ol/.^
um hann, að hann væri eitt hiðv^
lausasta skrif, er þeir hefðu s^flDSt
mörgum Þjóðverjavinum hér
hann heldur spilla málstað þeirfa
bæta f augum íslendinga. ^
Þá nefnir hann og hinn s^y0gi
fyrirlestur Bjarna Jónssonar fr^
landfi
vit'
dón1
en