Morgunblaðið - 27.08.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Jlýkomið fií
V. B. Ji.
Cacfjemiresjöt, Oxfords — Tvisffau,
Verkmatmaskyrlufau,
Vasakíútar,
Tíauif, svört og mislit.
Vandaðar vörur! Ódýrar vörur!
Verzíunin
Björn Kristjánsson.
Bómullin.
Bandamenn lýsa því yfir
að hún sé bannvara.
Eins og lauslega hefir verið
drepið á hér í blaðinu, tilkyntu
Bretar stjórninni í Washington
það fyrir skemstu, að þeir hefðu
tekið bómull upp á bannvörulista
sinn. Og nú hafa einnig Frakk-
ar, Belgar, ítalir og Rússar til-
kynt Bandarikjastjórn hið sama
fyrir sitt leyti. — Eru þá allir
bandamenn komnir með, þeir, er
skipastól hafa, nema Japanar. En
sökum þees, að Þjóðverjar hafa
nú mist allar nýlendur sínar,
þykir þess engin þörf gerast að
þeir geri bómull að bannvöru
fyrir sitt leyti.
Mönnum kemur þetta ekki á
óvart, og þótt fyr hefði verið.
Hafa brezku blöðin, með »Times«
í fararbroddi, sífelt verið að hamra
á stjórninni um það, að láta til
skarar skríða með það að gera
bómull að bannvöru. Og að lok-
um barst stjórninni alvarleg á-
skorun um það, að gera bómull
að bannvöru, og höfðu ritað und-
ir hana margir helztu menn þar
í landi, svo sem Hilaire Belloc
rithöfundur, Grey jarl, Charles
Beresford lávarður, Hall Caine
skáld, Sir William Ramsey o. fl.
»Times« segir:
Vér höfum þráfaldlega bent á
nauðsynina til þess að gera bóm-
ull að bannvöru, og um nokkurt
skeið hafa verið gerðar ýmsar
ráðstafanir til þess að varna þess,
að bómull kæmist til Þýzkalands.
En það hefir orðið miklu brota-
meira heldur en ef bómull hefði
þegar í stað verið gerð að bann-
vöru. Og þeim mun óskiljan-
legra er það nú, að gamla stjórn-
in skyldi leyfa bómullarflutning
óhindraðan til Þýzkalands í hálf-
an áttunda mánuð, þegar nýja
stjórnin felst á það, að bæta henni
við á bannvörulistann.
Annað blað segist hafa það
eftir einum ráðherranna núver-
andi, að orsökin til þess, að Bretar
hafa eigi fyrir löngu horfið að
þessu ráði, sé sú, að þeim sé
um og ó að hætta herskipum
sínum undir árásir þýzku kafbát-
anna. En það sé nauðsynlegt að
fleiri herskip en áður séu á höf-
um úti, þegar gæta þurfi þess, að
bómull sé ekki fiutt landa milli,
en með því gefist Þjóðverjum
betra færi á herskipum Breta.
Hvað segja Bandaríkin?
Víst er það, að þetta er ekki
aðalástæðan. Hitt mun heldur,
að Bretar hafa ekki viljað gera
Bandarikin sér andvíg með því
að gera eina helztu verzlunar-
vöru þeirra að bannvöru. Og
enn er það eigi fullkunnugt hvern-
ig Bandarikin snúast i málinu.
Þegar Bretar tilkyntu þeim
þessa fyrirætlan sína létu þeir
það fylgja að þetta væri iam-
kvæmt allsherjarlögum. Vitnuðu
þeir þar til tilkynningar þeirrar,
sem þeir Lincoln forseti og John-
son gáfu út árið 1865, þar sem
svo er mælt fyrir, að allar vörur,
sem nota megi til skotfæragerðar,
séu bannvörur. Segja þeir og, að
með þessu móti muni ófriðurinn
standa skemur en ella, því Þjóð-
verjar geti ekki komist af án
bómullar. Og Bandaríkin hafi
sýnt það, með því að selja banda-
mönnum eins mikil vopn og þau
geta smíðað, að þau unni þeim
vel sigurs.
Fréttaritari »Times« í Was-
hington minnist lítillega á það,
hvemig Bandaríkin muni taka í
málið. Segir hann að flest blöðin
séu sammála um það að banda-
menn hafi með þessu farið rétti-
lega að ráði sínu og muni enginn
úlfaþytur verða út af því, nema ef
Þjóðverjum takist að æsa suður-
byggja upp gegn því. En í Suð-
urríkjunum er mest bómullarrækt-
in. En svo er að sjá á skeyti
hans sem Þjóðverjar séu þegar
farnir að hefja æsingar þar syðra,
því hann segir að þeim hafi tek-
ist að telja ýmsum trú um að
bómullaruppskeran verði óvenju-
mikil í sumar, þrátt fyrir það
þótt opinberar skýrslur áætli hana
að eins 12 milj. »balla« í stað
16 milj. í fyrra. Segir hann að
þeir sem glögt skyn beri á slíka
hluti, segi, að sökum þessa mis-
munar og aukinnar eftirspurnar
á bómull til ýmsra þarfa, þá sé
enginn efi á því að Bandríkin
selji alla uppskeru sina í sumar
og það sem eftir lá síðan í fyrra,
enda þótt markaðnum í Þýzka-
landi og Austurríki væri lokað.
Bómull i Egyptalaudi.
Það kann að hafa dálitla þýð-
ingu í þessu sambandi að geta
þess, að uppskeruhorfur á bómull
i Egyptalandi hafa aldrei í manna
minnum verið eins góðar og í
sumar. Valda því hinir miklu
hitar í júní og júlí, því bæði þrífst
bómullin betur í þurki, og svo
hafa hitarnir drepið orm þann,
er skemmir bómullina svo mjög
í vætutíð.
=□ DAOBÓFflN. C=J
Afmæli f dag:
Sigríður Jónadóttir hÚBfrú.
Dorothea Halberg húsfrú.
Óskar S. Jóhannsson.
Jón Asmundsson afgrm.
Guðbjörg Sverrisdóttir húsfrú.
Salómon Jónsson skipstj.
Kl. Jónsson landritari.
Sigurjón Markússon syslum.
Inguun Einarsdóttir, húsfrú 65 ára.
Sólarupprás kl. 4.54 f. h.
Sólarlag — 8.3 síðd.
Háflóð i dag kl. 6.44 árd.
og — 7 síðd.
Veðrið í gær:
Vm. logn, hiti 8.3.
Rv. sv. kaldi, hiti, 6.5.
ísf. nv. kaldi, hiti 4.7.
Ak. s.s.v. andvari, hiti 8.0.
Gr. logn, hiti 5.5.
Sf. logn, hiti 9.9.
Þh. F. v.n.v. st. gola, hiti 11.5.
Islands Falk fór hóðan í gær norð-
ur til Akureyrar.
»Esbjerg« kom til Kaupmannahafn-
ar i fyrradag, eftir 9 daga ferð hóðan.
Kom þó við í Kirkwall.
Gullfoss kom hingað í gærmorgun
frá Vesturiandi. Mcð honum var fjöldi
farþega, þar á meðal: Bjarni Jónsson
snikkari, Sigfús Blöndahl stórkaup-
maður, Sighvatur Bjarnason banka-
stjóri, Sæmundur Halldórsson kaup-
maður og frú og Gunnar sonur þeiira,
Björn Guðmundsson kaupmaður og
frú, Bjarni Sæmundsson adjunkt, Jón
Gunnarsson samábyrgðarstjóri, Páll
Stefánsson kennari, Kristinn Sigurðs-
son steinsmiður og frú, Páll V. Bjarna-
8on sýslumaður, Riis kaupmaður og
fiú og ýmsir fleiri.
Hóðan fór skipið í gær til Akfa1'89
og Keflavíkur. Fer að líkindum
hé8»a
til útlanda í kvöld. Margir stúdeat*
taka sór fari til Kaupmannahafnar'
var
Alexander Jóhannesson dr
einn af farþegum með íslandi h,n2au'
nýkominn frá Þýzkalandi.
Frá alþingi.
Járnsandurinn.
Nefndin, sem fjallað hefir uffl P^
mál, þeir Ben. Sv., Guðm. Han°"
Jón frá Hvanná, Matthías og Stefá^
Stefánsson, hafa komist að Þeirfl
aðalniðurstöðu, sem felst i etiffy'^
andi 2 aðaltillögum þeirra:
I.
Ráðherra íslands heimilast að ve*tS
Magnúsi yfirdómslögmanni Gfslasyot
á Fáskrúðsfirði og Þórarni Böðvatl
Guðmundsson á Seyðisfirði einkat^
um 50 ár til þess að hagnýta
hvern þann hátt, er þeim sýn'st’
járnsand (Volcanic sand) fyrir
landhelgislínuna á Héraðsflóa, t1.
ekki nær landi en 60 faðma Íírir
utan lægsta fjöruborð.
Sömu mönnum veitist og ^°r
gangsréttur til að hagnýta sér W.
sand á öðrum stöðum í landh^1
íslands, en sæta verða þeir s'ó^
kostum og aðrir bjóða, er s$jr
kynnu að leita sliks leyfis hjá
þingi og það vill veita leyfið.
II.
Sem endurgjald fyrir réttindi
er lög þessi heimila, greiði leign1^1
50 aura í landssjóð af hverri ^
lest, sem út er flutt af járnsandi,
1 krónu fyrir hverja smálest af ^
fluttu og unnu járni. Verði öu°
iil
verðmæt efni unnin úr sandinuirI’
skal landsstjórninni heimilt að ákve^
gjald af þeim. Af hreinum ág^
þessa fyrirtækis ber landssjóði Pe$
ar í byrjun 7°/0.
Ný þingsköp.
Þingskapanefndin hefir nú ^
frá sér nýtt frumvarp til þingskJP'
Við skjótan yfirlestur virtist 0
margt til bóta i hinu nýja fruiU^
Aðalbreytingin, sem mikilvæg í
ur orðið fyrir bætt vinnubrö^ð P1.
ins, er ný tilhögun um nefndaf^ j
an. Er hún i 16. gr. frv. og et
þessa leið, að aðalefni:
»Hver þingdeild skal skipa
nefndir til þess að fjalla um ákve
ar tegundir mála. Til þeirra net ^
má siðar visa skyldum máluiri. ^
það gert áður en umræðu er 1° d,
þá skal henni frestað. Tala pe°di
armanna skal að öllum jafnaðistJl1
á stöku. d,
Jafnan skal skipa þessar fastap
ir, og skal það gert á 2. þi0#1
hvorrar deildar: . . r
1) Fjárhagsnefnd, 2) Fjárveltr0 ^
nefnd, 3) Samgöngumálane*0 > y-
Landbúnaðarnefnd, 5) Sjávard1^^
nefnd, 6) Mentamálanefnd, 7)
herjarnefnd.