Morgunblaðið - 01.02.1917, Page 2

2
MORGUNBLAÐÍÐ
sem auðveldast, og höfum lika létt
undir með þeim.
Bandamenn hafa meira að segja
umráð yfir miklum hrávörubirgðum,
og það er augljóst að þeir hafa full-
an rétt til þess að setja hvaða skil-
yrði, sem þeim sýnist, fyrir afhend-
ingu þeirra vörutegunda, er þeir
einir hafa. Og þeir eiu fdsir til
þess, að láta hlutlausa: þjóðir fá það
sem þær þuifa til eigin nota, en
þær meiga ekki verða að birgðastöð
fyrir óvinina.
Árangurinn af hafnbanninu má
glögt sj á, því að daglega aukast
vandræðin í Þýzkalandi. Þegar svo
er komið, að ríki neyðist til þess
að gera upptækan allan kopar, sem
það nær í, að gera sér eftirlíkingu
af togleðri, sem er mjög vafasöm
að gæðum, og gefa út ávísanaseðla
á matvæli og fatnað, — verður það
þá sagt með sanni, að hafnbannið
hafi mistekizt? Það er talið, að
hverjum Þjóðverja sé ætlað að fá
hálft pund af kjöti á viku, fáeinna
fingurbjargafylli af smjöri og eitt egg
aðra hvora viku (og eru þau þó
ekki alt af fáanleg). Brauðið er mjög
slæmt að gæðum og lítið til af því.
Kartöfluuppskeran brást hrapallega,
og vonir þær, sem þýzka þjóðin
hafði gert sér um hana, hafa brugð-
ist. Það má segja það með sanni,
að ástandið i Þýzkalandi er nú
mjög alvarlegt. Og það er ástæða
til þess að ætla, að ástandið sé þó
enn verra hjá bandamönnum þeirra.
\'ér skulum nú athuga hvort þau
riki, er liggja að Þýzkalandi, hafa
fengið meiri birgðir fluttar til sin
árið sem leið, heldur en þau sjálf
þurftu, og hafi þannig haldið við
hernaðarþreki óvinanna.
Eg skal þá láta yður i té skýrslu
um innflutning á nokkrum vörum
til Norðurlanda og Hollands, fyrstu
niu mánuði ársins 1916, samanbor-
ið við meðalþörf þeirra síðustu þrjú
friðarárin:
1. Korn og hveiti, skepnufóður,
Innfluttar alls 6.170.000 smál. fyrir
ófriðinn. Til heimanotkunar fyrir
ófriðinn 3.250.000 smál. Innflutt
árið 1916 3.000.000 smál.
2. Kopar. Innflutt fyrir cfriðinn
100.000 smál. alls. Til heimanotk-
unar 24.000 smál. Innflutt 1916
22.000 smál.
3. Fituvörur. AUs innflutt 440
þú'. smál. fyrir ófriðjnn. Til heima-
notkunar 256 smál. Innflutt 1916
250.000 smál.
Eg treysti því að þessi dæmi, sem
eru sýnishorn af cllum öðrum við-
skiptum, geti sannfæit menn um
það, hver áhrif hafnbannið hefir, og
sýnt þeim það ljóst, að óvinirnir
hafa ekki getað fengið neinar birgð-
ir dregnar að sér á sjónum, fyrir
utan eithvað lítilsháttar. sem hefir
verið smyglað.
En þá verður vandinn meiri, þeg-
ar á að fara að líta eftir því, hvern-
ig fer um framleiðslu þeirra rikja,
er að Þýzkalandi liggja. Verð á
vörum er hátt 1 Þýzkalandi, og það
er erfitt um flutninga til bandamanna.
Auðvitað geta bandamenn komið í
veg fyrir að þær vörur, sem fram-
leiddar eru úr hráefnum, keyptum
erlendts, séu fluttar til Þýzkalands.
Og það gera þeir. En þeir hafa
líka gert ráðstafanir til þess að kaupa
mikið af vörum i þessum löndum,
og yfirleitt má segja, að alt hafi
verið og muni verða gert til þess
að hlutlausar þjóðir eigi sem minst
mök við Þjóðverja.
Um eitt skeið vildu þær þó láta
hið háa verð Þjóðverja freista sín til
þess að gerast að forðabúri þeirra.
En það hefir verið komið algerlega
í veg fyrir það um þær vörur, sem
fluttar eru yfir haf. Og um þær
vörur, sem framleiddar eru heima
fyrir, má segja það, að nú fer miklu
minna af þeim til Þýzkalands, held-
ur en áður.
Konsúll dæmdur.
Franz Bopp, konsúll Þjóðverja i
San Fancisco og fjórir starfsmenn
hans voru nýlega dæmdir sekir um
það, að hafa brotið hlutleysislög
Bandaríkjanna með þvi að gera sam-
tök um það, að sprengja í loft upp
hergagnaverksmiðjur í Bandaríkjun-
um og Kanada og skip og járnbraut-
ir, sem unnu að flutningum fyrir
bandamenn. Hinir, sem fundnir
voru sekir, voru Ekhardt von Schack
undirkonsúll, Wilhelm von Brincken
liðsforingi, Charles Crowley leynilcg-
reglumaður í þjónustu Bopps og
Margaret Cornell jungfiú, sem njósn-
aði fyrir Crowley. Eigi er það enn
kunnugt, hvort öll þessi, sem sek
eru fundin, verða send í fangelsi,
eða hvernig þeim verður hegnt.
Diesel-motorbátar.
í Noregi hafa nýlega verið smið-
aðir nokkrir mótorbátar með Diesel-
vélum, og þykja þeir taka mjög
fram öðrum bátum. A^tæðan til
þessa er sú, að olía og benzín hefir
hækkað svo mjög í verði, að rekst-
urskostnaður báta með vanalegum
vélum verður altof hár. Benzínið
kostar í Noregi 20—25 aura fyrir
hestaflið hverja klukkustund, stein-
olían 10—11 aura á klukkustund,
en þegar Dieselmótarar eru notaðir,
kostar hvert hestafl að eins 5Y2 au.
Norsku blöðin spá því, að innan
skamms muni eingöngu notaðar
Dieselvélar í mótorbáta, og með
þvi muni sparast mörg hundruð
þúsundir króna árlega.
Herfangar bandamanna
á árinu 1916.
AUir þeir herfangar er banda-
menn hafa tekið á árinu 1916
eru nær 600 þús. talsins. Skift-
ast þeir þannig:
Frakkar hafa handtekið 78.500
Þjóðverja, þar af 26.600 hjá
Verdun. Bretar hafa handtekið
40.500 Þjóðverja. ítalir hafa hand-
tekið 52.250 Austurríkismenn.
Rússar hafa handtekið um
400.000 hermenn, aðallega aust-
urríkska.
Á Balkanskaga og í Tyrkjalönd-
um hafa bandamenn handtekið
11.173 Búlgara Tyrki, og Þjóð-
verja.
Þetta er samtals 582,423 her-
fangar, og er þó slept föngum
þeim er Rúmenar hafa tekið og
Bretar í Egyptalandi og Austur-
Afríku.
Frakkar og Bretar hafa tekið
herfangi mörg hundruð fallbyss-
ur af ým8um stærðum. Opinber
skýrsla, sem gefln var út í Eng-
landi, hermir það, að bandamenn
hefðu tekið herfangi fram til
1. nóvember 150 stórar fallbyssur,
200 léttai fallbvssur (field guns)
og 1500 vélbyssur. En eftir það
tóku Frakkar 115 byssur af ýms-
um stærðum hjá Verdun 15. og
16. desember, svo að tölurnar
hækka mikið þá er öll kurl koma
til grafar.
Það er talið óhætt að gera ráð
fyrir því að manntjón Þjóðverja
í Frakklandi hafi eigi verið minna
en ein miljón alls, síðastliðið ár.
Háskóli i Bergen.
í ráði er að stofnaður verði
háskóli í Bergen. Er sem stend-
ur að eins einn háskóli í Noregi,
auk verkfræðingaskólans í Þránd-
heimi.
Ymsir auðmenn í Bergen hafa
hafið samskot til háskólans og
hafði safnast rúmlega ein miljón
króna um nýársleytið.
Afar stór bruni varð í Saloniki
nýlega. Brunnu þar til kaldra
kola margar húsaraðir.
Kafbátur, sem nýlega er kom-
inn heim til Þýzkalands, hafði
verið 55 daga í hafi án þess að
fá matvæli eða olíubirgðir. Sagt
er að stærstu kafbátar Þjóðverja
geti flutt með sér vistir og olíu
til tveggja mánaða útiveru.
...........
I) Að HÚR I N. ÍS3ÍKT
Afinæli f dag:
Gróa Guðmundsdóttir, húsfrú.
Halldóra G. Magnúsdóttir, húsfrú.
Hólmfríður Arnadóttir, kenslukona.
María ÞorvarSsdóttir, húsfrú.
Arni Þorleifsson, trósm.
Guðm. Benediktsson, bankaritari.
Krisján Linnet, cand. jur.
Valdemar Briem, v/gslubiskup, 69 ára,-
Sólarupprás kl. 9.14
S ó l a r l a g — 4.10
Háflóð í dag kl. l.lö f.h.
og kl. 1.59 e.h.
Veðrið í gær.
Miðvikudag 31. jan.
Vm. logn, hiti 2,5
Rv. logn, frost 4,2
íf. logn, frost 6,4
Ak. S andv., frost 9,0
Gr. logn, frost 20,0
Sf. logn, frost 7,0
Þh. F. NNV andv., hiti 0,6
Fyrlrlestrar HáskólansT
Próf. Björn M. Ólsen, dr. phil.:
Eddukvæði, kl. 5—6.
Jón Jónsson, dócent:
Verzlunarsaga íslands ki. 7—8.
Alexander Jóhannesson, dr. phil.:
Æfiugar í þ/zku kl. 7—8.
Ceres var á Akureyri í gær. Ætti
að geta komið hingað í byrjun næstu
viku eða um helgina.
Botnia kom hingað seint í gærkvöldi.
Meðal farþega voru Ol. Jonhson kon--
súll og frú hans.
Dagskrá á fundl bæjarstjórnar fimtu-
daginn 31. febfúar 1917, ki. 5 síðd.:
1. Fundargerð byggingarnefndar 27.
janúar.
2. Fundargerð fátækranefndar 25. jan.
3. Fundargerð hafnarnefndar 30. jari.
4. Fyrirspurn til hafnarnefndar um
kolin { höfninni.
5. Fundargerð fjárhagsnefndar 31. jan.
6. Fundargerð fasteignanefndar 31.
janúar.
7. Brunabótavirðingar.
8. Erindi frá 4 barnakennurum um
launahækkun.
9. Um einkasölu á mjólk fyrir bæinn.
10. Um fisksölu fyrir bæinn.
Árnessýsla er nú auglýst laus. —
Meðal umsækenda er Guðm. Eggerz
sýslumaður á Eskifirði.
Bifreiðum fjölgar hér óðum. Þegar
rumlega 30 hór í bæ. Með vorinu kvað
vera von á 10—12 nýjum bifreiðum
frá Ameríku.
Botnvörpungarnir fara fleatir út á
fiskveiðar í lok þessarar viku og byrj-
un næstu.
Jarðarför Þorst. S. Manberg kaupm.
fór fram í gær frá Fríkirkjunni að við-
stöddu miklu fjölmenni. Goodtempl-
arastúka gekk á undan llkvagninuru
með fána og hornaflokkur lók sorgarlög*