Morgunblaðið - 18.02.1917, Side 3

i8. febr. 106. tbl.
MORGUNBLAÐIÐ
3

9
MÍKÍLL ÞVOTTUR
. MEB
LITLU EHVK>I
il
Þvotturinn, sem þið sjáið þarna,
þa6 er nú enginn IJettingur, en
samt var furðu litil fyrirhöfn
við að þvo hann hvátan sem snjó.
Það var þessi hreina sápa, seni
átti mestan og bestan þátt i þvi.
Bandameim
og Grikkir.
Ýmsum hefir þótt nóg um að-
farir Bandamanna í Grikklandi.
Talið það algert hlutleysisbrot
og jafnað til meðferðar Þjóðverja
á Belgum. Skal hér stuttlega
.gerð grein fyrir þeasu máli.
Hlutleysi Belgíu var ábyrgst
af stórveldunum, þar á meðal af
Þýzkaland. Þjóðverjar beiddust
þess, að Belgar leyfðu þeim að
fara með her yfir Belgíu til að
herja á Frakklandi. Þvi urðu
Belgir auðvitað að neita, því slíkt
leyfi hefði verið bersýnilegt hlut-
leysisbrot af þeirra hálfu. Og er
sú neitun kom, brutu Þjóðverjar
landið undir sig. — öðru máli er
að gegna um Grikkland, en fá-
um mun kunnugt um samkomu-
lag stórveldanna því ríki viðvík-
jandi. Stórveldin Bretland, Frakk-
land og Rússland hafa ábyrgst
tilveru Grikklands með ýmsum
nánari s^ilmálum, sem undir-
skrifaðir eru 13. júlí 1863. Þar
er svo ákveðið, að í Grikklandi
skuli vera óháð, þingbundin kon-
ungsstjórn, svo lengi sem Vil-
hjálmur Danaprins (Georg kon-
ungur) og hans afkomendur sitji
að völdum og skuli það vera á
ábyrgð hinna þriggja stórvelda
að áminst stjórnarskipulag haldist.
1880 var samkomulaginu breytt
þannig, að það skyldi vera heim-
ilt stórveldunum þremur ef nauð-
ir ræki til, að nota herafla til
þess að sjá um, að hin settu skil-
yrði væru haldin.
Ekki mun auðvelt að halda því
iram að skilyrðin sem sett voru
1863 hafi verið haldin. Þar segir
að stjórnin skuli vera þingbund-
þ. e. þingræði í landinu, en
aUur siðaður |heimur veit, að
^onungurinn hefir lifað í trássi
þingmeirihluta Venizelosar og
^eitað að ráékja skyldur þær við
erba, sem þjóðinni samningum
^mkvæmt bar að rækja. Stór-
Jleimkoma fjermatma.
Það vantar eigi að menn keppast um það að taka vel á móti hermönnunum þegar þeir koma
heim í orlofi sínu sem allra snöggvast. Myndin sýnir veizlu sem brezkum hermönnum er haldin á
járnbrautarstöð einni í Lundúnum áður en þeir skilja og halda hver til síns heima. Og svona eru við-
tökurnar í öllum löndum þegar hermennirnir koma heim.
veldunum er því heimilt aðbeita
vopnum til að sjá um að skil-
málarnir i'rá 1863 séu haldnir.
Englendingar, Rússar og Frakk-
ar hafa allir verið ásáttir um það,
sem bandamenn hafa aðhafst í
Grikklandi. Að þeir settu her á
land í Grikklandi til að hamla
upp á móti Konstantíns konungs,
var bein skylda þeirra samkvæmt
samningunum. Ennfremur var
það samkvæmt ósk þáverandi
forsætisráðherra Grikkja, að her
var settur á land í Saloniki, og
álit ráðherrans var það, að samn-
inga þá um samhjálp Serbíu og
Grikklands, ef ófrið bæri að hönd-
um, væri að eins hægt að upp-
fylla, ef Bandamenn sendu þetta
lið til Grikklands.
Síðan liðið var landsett í Sa-
loniki hefir ekkert það skeð, er
raskað geti löglegum rétti banda-
manna til að senda lið til Grikk-
lands. Konungurinn hefir haldið
áfram uppteknum hætti, ográðu-
neyti hans er verkfæri í hans
hendi. Það var því eðlilegt, að
Venizelos myndaði bráðabirgða-
stjórn, en ótvírætt hefir hann
lýst því yfir, að eigi væri það
markmið hennar að vilja afnema
konungsstjórnina, heldur hitt að
reyna að koma konunginum á
rétta leið aftur
Stórveldin þrjú höfðu ekki
nema um eitt að velja. Aðfarir
þeirra voru, eins og sést hefir á
því sem undan er farið, samning-
um samkvæmar og skyldu þeirra
að hefjast handa. Grikkir höfðu
lofað að sýna þeim hliðholt hlut-
leysi, en ekki var það efnt, því að
1
póstur og sími var notaður þeim
til skaða. Þá tóku bandamenn
þau tæki í sínar hendur. Krafa
bandamanna um framsal henaðar-
tækja, sem studdist við áður getið
loforð konungsins, var réttmæt,
þareð miðveldin höfðu þá fengið
í sínar hendur Rupel-vígið og
Kavalla, var eigi nema sann-
gjarnt, að Bandamenn fengju eins
mikið og hinir höfðu fengið áður.
Athæfi konungssinna við áhang-
endur Venizelosar var líka svo
vaxið, að bandamenn máttu til
að skakka leikinn.
Nýr björgunarbátur.
Gleðilegt er til þess að viti að
menn skuli á skálmöld þeirri, er nú
gengur, yfir hugsa upp eitthvað annað
en morðtæki. Hér skal skýrt frá
uppgötvun, sem ef efnist það sem
lofað er mun draga stórum úrhætt-
um af sjávarháska. Það er bátur
með alveg nýju lagi, sem Þjóðverji
einn hefir gera látið.
Báturinn er Jgerðar úr stórum
gúmmí hring, sem blása mi upp á
svipstundu. En innan í hringnum
eru feldar saman fjalir mfeð lömum
á, svo leggja má saman bátinn.
Hringurinn verður því að sama gagni
og borðstokkur á venjulegum bát en
þiljurnar koma i botns stað. Sarna
er hvor flötur bátsins snýr upp því
hann er algerlega eins að ofan og
neðan.
Bátur af þessari gerð, sem vegnr
aðeins 6x/2 kg. getur borið 300 kg.
Má leggja hann saman og bera hann
á bakinu i mal sinum. Hann er
tveggja metra langur og 1 meter á
breidd. Annar bátur af sömu gerð,
en stærri, hefur einnig verið gerðnr
og reyndist hann einnig vel. Hann
vegur 100 kg. en ber hundraðfalda
þyngd sína. Vonandi er að hér sé
fundin vörn gegn margra manna
lífsmissi.
Hvað kohtuðu stríðin áður ? Norskt
tímarit hefir rifjað upp herkostnað
ýmsra rikja í fyrri ófriðum og er
fróðlegt að kynna sér upphæðir þær
og bera saman við miljarða-austurinn
í yfirstandandi ófriði.
Krímstriðið kostaði Rússa 4000
milj. franka, Frakka 1660 miljónir
og Englendinga 1853 milj. Þar við
bætast útgjöld Sardiníu og Tyrk-
lands ásamt kostnaði Austurríkis við
liðsútboð 1000 miljónir. Þetta verða
samtals 8513 miljónir franka.
Stríðið milli Þjóðverja og Frakka
1870—71 er talið að hafa kostað
Frakka alls 9921 milj. franka að
meðtöldum herkostnaðinum, sem
þeir urðu að greiða Þjóðverjum. En
Þjóðverja 1940 miljónir franka. Sam-
tals 11861 milj franka.
Stríðið milli Rússa og Tyrkja
1877—78 kostaði Rússa 2200 milj.
marka og 3800 milj. marka kostaði
Búastríðið Englendinga. Kostnaður
Rússa af stríðinu 1904—ojvarðná-
lægt 4000 og Japana 3000 miljón-
um króna.
Allar þessar upphæðir verða sam-
anlagðar dálagleg fúlga. En dverg-
vaxin verður hún samt borin sam-
an við þau gífur af fé, sem yfir-
standandi ófriður kostar.