Morgunblaðið - 29.04.1917, Blaðsíða 5

I
MORGUNBLAÐIÐ
herrans þar og opn.'ð i viðurvist
brezkra embættisrcanna. Er það ut-
anrikisráðuneyti Breta, sem stendur
fyrir þessu. Sumir halda að Þjóð-
verjar muni hafa broiið upp koffort-
ið OR laumað í það einhverjum skjöl-
um Bernstorffs greifa, og reynist það
rétt, verða þau skjöl gerð upptæk í
London.
ófríðar-,,faðirvor“.
Sáðmaðurinn
Mynd þessi er eftir franskan mál-
ara og er gott sýnishorn ástandsins,
sem nú er i meginlöndum Evrópu,
þar sem öllum, er vetling geta
valdið, er skipað að sá og rækta
jörðina hvar sem ræktanlegur blett-
ur er. En til þess verða eigi aðrir
en konur, börn og gamalmenni. Og
gamli maðurinn hér á myndinni,
hefir ef til vill eigi i mörg ár unn-
ið, en nú neyðist hann til þess,
vegna þess að hungursneyð stendur
fyrir dyrum. Og skamt frá liggur
þjóðvegurinn og eftir honum fer
hersveit ungra og hraustra manna,
sem leiddir eru fram til síátrunar á
hinum miklu blóðvöllum.
Gtmalt máhæki segir: »Þú sem ekki kant að biðja, skalt gerast sjómaður«. Hætta og ótti kennir mönn*
um fljótt að biðja. Og ólriðurinn mikli hefir kent mönnum að biðja — eigi sízt þeim sem heima sitja og eiga
ástvini sína á vigvöllunum. Merkilegt er það »ófíiðar-faðirvor« sem komið er upp í Þýzkalandi og vér birtum
hér myndir af. A fyrstu myndinni sézt ungur hermaður, sem ásamt foreldrum sínum krýpur frammi fyrir altari
áður en hsnn á að fara til vígstöðvanna. Það þýðir: Helgist þitt nafn.
A annari myndinni sézt hermaður á verði, særður en vigbúinn. Það þýðir: Verði þinn vilji.
A þriðju myr dinni er hermaður, sem skiftir mat sínum rneðal fátæklinga í herteknu landi. Það þýðir:
Gef oss í dag vort drglegt brauð.
A fjórðu myndinni sjást þýzkir hermenn standa berhöfðaðir við banabeð óvinar síns. Það þýðir: Fyrir-
gef oss vorar skuldir.
A fimtu myndinni sézt launmorðingi, sem nálgast svefnbeð þýzks hermanns, en hættir við hinn illa
ásetning sinn þegar barnið gengur í milli. Það þýðir: Eigi leið þú oss i freistni.
Og að lokum sér maður bina föllnu hermenn krjupa frammi fyrir hinum mikla dómara. Það eru niður-
lagsorð »faðirvotsins«,
sem hefir börn á fóstri, verður að
leggja fram fé úr eigin vasa til upp-
eldis þeirra.
Meðal barna rikisins voru 3—4000
börn af erlendum ættum, þá er
stiíðið hófst. Af sinni dæmalausu
gestrisni höfðu Ungverjar látið eitt
yfir þaii ganga og sín eigin börn.
Eu nú fanst mönnum það eigi rétt
að íþyngja rikissjóði með því að ala
þau upp. Fóstrur þeirra fengu því
skipun um það, að afhenda börnin,
þvi að nú ætti að senda þau úr
landi, þar sem ríkið vildi eigi leng-
ur greiða meðlag með þeim. Svörin
komu um hæl, og undantekningnr-
lanst voru þau á þessa Jeið: — Við
höfum barnið hjá okkur meðgjafar-
laust! —
Svo sem kunnugt er réðust Rú-
menar inn yfir landamærin um nótt
og komu íbúunum alveg á óvart.
Urðu þeir að flýja eins og fætur
toguðu og inn í Ungverjaland. Þar
var tekið á móti þeim með opnum
örmum. Og í hvert skifti, sem eitt-
hveit flóttabarn var skirt, var hátíð
haldin í þvi þorpi.
í borginni }asz var komið fyrir
300 börnum. Eida þótt presturinn
þar væri katólskur og hin rútensku
börn einnig, þá gat hatin eigi unti-
ið hylli þeirra. En sóknarnefndin
simaði þá eftir rútenskum ppesti.
í hverri sókn, þar sem börnum
ríkisins er komið fyrir, er stúlka
höfð til eftirlits, og er hún meða!-
gangari milli barnanna, rikisins og
fósturforeldranna. Hafa þessar eftir-
litskotrur ýmist laun, eða þær vinna
kauplaust. Engin önnur heirrili en
þau, er hún telur hæf til þess að
ala upp börn, fær börn í fóstur.
Einum sólathring eftir að barnið er
komið ti! fósturforeldranna, á hún
að vitja um það og gefa skýrslu um
liðan þess. Og siðan á hún eigi
að eins oft að vitja um barnið þeg-
ar minst varir, heldur á barnið einn-
ig að koma á fund hennar þegar
það fer að stækka. Hún á með
gætni að komast að ölln því, er
barnið varðar og gefa um það ná-
kvæma skýrslu, segja frá því, hvort
barnið sé frjálsmannlegt í framgöngu,
feimið eða hrætt, hvort því líður
vel eða illa og hvernig því liggur
orð til fóstutforeldra sinna.
Ef einhver barnfóstra talar óvin-
gjarnlega um barnið við eftirlitskon-
una eða nágranna sína, þá er barnið
þegar i stað tekið af henni og hún
fær aldrei framar börn til fósturs.
Rikið elur önn fyrir 8 — ro þús-
und mæðrum ásamt börnum þeirra
og eru ij heimili fyrir þær víðs-
vegar um landið. Mæðurnar lifa á
kostnað ríkisins í eitt ár eftir að þær
hafa alið barn sitt, og er það gert
til þess að börnin fái að njóta móð-
urmjólkurinnar og mæðurnar læri að
elska þau. Og á hverju heimili eru
þessi orð letruð á veggina: Góð
tnoðir hugsar um barnið sitt.
Mér gafst tækifæri til þess að heim-
sækja þorp nokkurt sem er svo sem
tiu mílur frá Budapest, þar sem börn
ríkisins eru á uppfóstri. Það var
á sunnudegi og mjög kalt í veðri.
Við fórum í kirkju, vegna þess að
við þóttumst eiga það víst að hitta
þar eitthvað af börnunum. Og það
fór lika svo. Eftirlitskonan var þar
einnig og sýndi okkur börnin hæði
stór og lítil og vel dúðuð til þess
að veijast kuldanum. Leiðsögumað-
ur minn, sem er í stjórn uppeldis-
málanna, sá það fljótt að börnin voru
ekki í neinni flík frá stjórninni. Enda
þótt fötum handa börnunnm sé út-
býtt ókeypis þegar þess er krafist,
og þó að bæði klæði og bómullar-
vefnaður sé nú í okurverði, þá finst
fósturforeldrunnm sem heiður sinn
liggi við, að þau láti börnin fá föt handa
sér. Og þegar börnin voru spurð hvort
þau fengjuekkistundum barsmíðistað-
inn fyrir mat, hvort þau væru ekki
látin vinna baki brotnu og ávítuð frá
morgni til kvölds, þá urðu þau að
halda höndunum fyrir munninn til
þess að skellihlæja ekki inni i kirkj- .
unni.
Við gengum úr einu húsinu í ann-
að í þorpinu og allsstaðar mætti
manui hinn saqji ungverski þrifnað-
ur, sem manni verður starsýnt á