Morgunblaðið - 04.11.1917, Side 3

4. nóv. 362. tbl.
MORGUXBI.AÐIÐ
3
Margit Veszi,
BlaSamerm hafa margar sögur að
segja af erfiðleikum þeim, sem það er
bundið að komast milli hersvæðanna.
Og þá verður það eigi síður talið þrek-
virki af konu, að gegna hinu torvelda
starfi, sem fregnritari á vígstöðvunum.
Margit Veszi heitir kona ein ung-
verBk, gift leikritahöfundinum Molnár.
Faðir hennar er ritstjóri í Buda-Pest.
Er hún nú heimsfræg orðin fyrir fregn-
ritarastarfsemi sína á vígstöðvunum.
í viðtali við danskan blaðamann, Ancher
Kirkeby, segist henni svo,frá um það,
hvernig hún varð við blaðamensku riöin :
Einu sinni er eg dvaldi í París heyrði
eg getið um flugslys er orðiö hafði
skamt, frá borginni. Eg fór þangað
mest af forvitni og fekk ábyggilegar
upplýsingar um slysið og símaði nafn-
laust til blaðsins Ag Est í Buda-Pest.
Sama daginn Bkrifaði eg fréttabróf um
atburöinn og teiknaði mynd af staðn-
um sem slysið skeði á. Þetta varð
alveg ósjalfrátt án þess eg hugsaöl um
það. Eg hafði aldrei skrifað neitt áð-
ur, en viðburöurinn tók huga minn
fanginn og gerði mig að blaðamanni.
Svo gleymdi eg þessu, en nokkru seinna
rakst eg á blaöið sem hafði fengið
fregnina frá mór. Skeytið stóð á áber
andi stað í blaöinu og yfirskriftin þessi:
»Frá aðalfróttaritara vorum«. Upp frá
því greip blaðamenskulöngunin mig
°g eg lót blaðið vita hver eg væri.
Eg var ráðin við blaðið, fekk verkefni
°g fólki fanst til um mig. Einu sinni
fekk eg skeyti um að útvega blaðinu
stjórnmálafregnritara og eg tók það að
mór sjálf. Seinna fluttist eg til Berlin.
Þá stóð fyrri Balkanstyrjöldin yfir og
allur heimurinn var forvitinn að heyra,
hvort Þ/zkaland gengi í lið með Aust-
urríkismönnum ef þeir lentu í ófriðn-
um. Þegar menn höfðu deilt um þetta
i nokkrar vikur gekk eg heim til ut-
anríkisráðherrans og spurði hann spjör-
unum úr. Já, svaraði hann, við látum
eitt yfir okkur ganga með Austurrík-
ismönnum. Þetta var fyrsta stjórn-
málaviðtalið mitt og það var prentað
i öllum blöðum heimsins. Það stóð f
blaði mfnu í Buda-Pest kl. 3 og þ
fór Evrópa að verða skelkuð. Kl. 1
um kveldið fekk eg bróf frá ritstjórr
inni í Petrograd. Fór eg þangað næst
morgun og heim til forsætisráðherran
beint af járnbrautarstöðlnni. Svon
flæktist eg víðsvegar um heim, þang
að tll heimsstyrjöldin hófst. Þá gerð
ist eg ófriðarfregnritari og hefi m
komið á allar vfgstöðvar. Eg hei
verið í Galizíu og langt austur í Rúss
iandi, hefi komið í eldlfnuna f Alpa
'fjöllum og farið fram og aftur ue
Belgíu. Eg hefi farið víða um hlut
lausu löndin, þar á meðal Sviss. E|
var í Róm áður en ítalir fóru í ófrið
inn og hafði tal af páfanum. Eg va
í Hollandi þegar deilan við Breta stó
yfir. Eg hefl reynt allskonar hernað
artæki. Eg hefi legið heilan sólar
“ring á botnl Adríahafslns í kafbáti
??fi uppi yfir óvinaher í flugvól
rle8t græddi eg á ferð minni ti
Montenegro. Þaðan hafði ekkert frós
hálft ár, því fregnriturum var ekk
hleypt þangaö nó símskeytum þaðan
Eg komst á vöruskipi framhjá flot;
ovinanna og hólt beina leið til yflr
hershöfðingjans < borginni. Hann gerð
’Ot handa mór bifreið, vólbát og flug
vél og lóði mór til fylgdar fyrirlið
' herforingjaráðinu. En eg er orðii
/v8tr<ðinu- 0g Þegar eg heyrt
, h friðarfund ætti að halda í Stokk
oimi, þá fór eg óðar þangað.----------
Skóyar Frakk’ands
í vor og sumar var mikið um það rætt að Þjóðverjar legðu hina
frjósömu skóga norður Frakklands i auðn að ástæðulatsu. Feldu þeir á-
vaxtstrén unnvörpum á urdanhaldinu án þest að haf.i a? því nokkurn
hernaðarlegan hagnað. Þjóðverjar hafa viðurkent það, að þeir hafi felt
skógana, en það hafi verið af fullkominni hernaðarnauðsyn og hafa báðir
málsaðilar gefið út opinberar skýrdur um þetta efni.
Frönsku hermönnunum hefir eigi fallið neitt jafnsárr, eins og það
að sjá skóga sína lagða í auðn á þennan hátt. En með dæmalausri ná-
kvæmni og alúð hafa þeir þegar tekið sér fyrir he tdur að lífga skógana
við aftu’-. Skal hér nú gerð nokkru nánari grein tyrir þvi hve:nig þeir
fara að því. \
Venjulega stendur nokkur hluti stofnsms eftir og er þá sárið ská-
skorið, svo að’það steypi af sér og vatn nái eigi að komast i rótina til
að ?eygja hana (1. mynd). Slðan er 3—6 frjókvistum stungið niíur milli
barkarins og viðarins og eru þeir í laginu eins og 2. og 3. mynd sýna.
Bilið á milli þeirra fer eftir því, hvað trébolutinn er digur. Síðan eru
frjókvistirnir buudnir fastir (4. myod) og að lokum er sárið, börkurinn
og viðjarnar stnurt með frjókvoðu. Vona menn að tíminn, sem læknar
öll sár, geti líka læknað trén, þegar mennirnir hjálpa til þess á þennan hátt.
Sums staðar hefir Þjóðverjum ekki
uunist iíni til þess að felia trén
alveg, en hafa hlaupið frá þeirn hálf-
höggnum. Höggsárin eru þá annað-
hvort fylt með steinlimi eða gipsi
(5. mynd). En ef sárin eru svo
djúp að þau ná merguum í trénu,
þá er bolurinn srgaður sundur á ská
og siðan farið me(5 hann eins og
áður er sagt.
Sprengikúlur valda og óhemju
skepidum á trjám þegar barist er í
skógi. Þau tré sem brotna, eiu lækn-
uð á sama hátt og fyr er sagt. Sum
margrifna en standa þó og er þá
fylt með írjókvoðu í rifurnar og sárin,
og ná trén sér þá furðu fljótt aftar,
Þar sem börkurinn er að eins skemd-
u: þá er hann skorinn vandlega af
(6. mynd) og siðan eru frjókvistir
feldir iun í hann (7.—9. mynd)
þannig að þeir mynda brýr yfir
sárið, svo að frjóvökvinn í” trénu,
»blóðrás« þess, geti haldið áfram
hringferð sinni.
Það verða áreiðanlega mörg ár
þangað til úr því verður skorið hvoit
þessar lækningatilraunir muni koma
að verulegu gagni. Þó þykjast menn
vita með vissu að þessar tilraunir
verði til mikilla bóta.
Að nota hita
jarðarínnar.
Eftir því sem framfarir allar í
heiminum aukast, verður mönn-
um betur og betur skiljanlegt,
bæði þeim, sem þjóðmegunarfræði
stunda, og leikmönnum, hve lé-
leg, ófullkomin og gamaldags kola-
brenslan er, sem nú á dögum er
algengust. Vissulega er nú ekk-
ert til, sem afkáralegra er en hún
og vafalaust munu barnabörn vor
hugsa með mikilli undrun til þesa
svo nefnda mentaða og upplýsta
fólks, sem þó viðhafði jafn léteg-
an og kostbæran hlut, eins og
kolin.
Það er hægt að afsaka stálverk-
smiðju eigandann, sem notar kol-
in, er hann getur unnið úr nám-
unni rétt við dyr sínar. En það
er ómögulegt að afsaka verk-
smiðjueigandann eða heimilis eig-
andann, sem nota kol, er þeir
verða að afla sér úr mörg þúsund
mílna fjarlægð. Það er þekking-
arskortur vor á nútíðinni og sár-
grætileg ófullkomnun sem gerir
slíkt mögulegt. Fyrst þurfum vér
að vinna kolin úr námunum. Og
að menn, sem unnið gætu við
svo margt annað gagnlegra fyrir
þjóðina, gangi til slikrar vinnu,
séu grafnir beztu ár æfi sinnar
niðri í iðrum jarðarinnar er eng-
in glæsisaga af nútíðarmenningu.
Svo þarf að handfjatla kolin marg
oft eftir þetta áður en þau eru
flutt á lestirnar. Flutt eru þau
svo oft og einatt óralanga leið —
og kolum brent á ferðalaginu!
Saga kolanna er eftir þetta eilíf-