Morgunblaðið - 24.06.1918, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
flugferðir, en Bretar neyttu allra
tækifæra með góðum árangri.
17. þ. m. vóru 25 óvinaflug-
vélar á vesturvígstöðvunum ónýtt-
ar, loftfar skotið niður og þrjár
flugvélar neyddar til að lenda.
Fimm brezkra flugvéla saknað.
í þokuveðri 18. þ. m. ónýttu
Bretar 15 þýzkar flugvélar,
neyddu 5 til jarðar en mistu 8.
Þetta eftirtektar verða dæmi
um daglega viðureign. Á þrem
dögum, 23. til 26. þ. m. vörpuðu
flotaflugmenn nálægt 24 tonnum
sprengiefna á varnavirki óvin-
anna, þar á meðal hafnargarða
í Zeebrugge og skipakvíarnar í
Ostend og Briigge.
18. þ. m. er opinberlega tilkynt
að samningur sé gerður milli
bandamanna og Svía, er tryggja
þeim flutning frá Svía hálfu á
400 þúsund smálestum. Gegn
þessu fá Svíar ákveðnar nauð-
synjavórur, sem þeir skuldbinda
sig til að flytja ekki út aftur, né
nokkuð af afurðum sínum.
Opinberar skýrslur sýna að
miklar óeyrðir og hálfgert verkfall
hefir orðið, þegar brauðskamtur-
inn var mínkaður um helming í
Winarborg.
Sildveiðin.
Eitthvert hið erfiðasta umfangsefni
útvegnum áhrærandi mun sildarút-
gerðin á þessu ári verða, þar sem
samningar bandamanna við ísland
annars vegar og ástæður landsmanna
hins vegar eru lítt samrýmanlegar.
Til allrar hamingju er mál þetta falið
útflutningsneíndinni til meðferðar og
úrskurðar, sem að sjálfsögðu nýtur
aðstoðar fulltrúa þeirra, sem frá helztu
útgerðarmönnum landsins voru sendir
hingað til að beita áhrifum sínum
máli þessu til heillavænlegra úrslita.
A þessu stigi málsins virðist því ekki
rétt að efast um viðunandi úrslit
málsins i höndum slikra manna.
En þrátt fyrir mitt örugga traust
til þeirra vil eg ekki fresta að minn-
ast á, að einmitt nú mun vera hent-
ugur tími til að opna síldarafurðum
okkar nýja sölustaði, sem í framtíð-
inni mundu koma okkur að góðu
haldi.
Fram að árinu 1914 voru það
aðallega Svíar, Norðmenn og Danir
sem keyptu sild vora, ýmist í um-
boðssölu í löndum þessum eða hér
á staðnum. Nú er það vitanlegt að
allar þessar þjóðir framleiða nflkla
sild, einkum tvær hinar fyrstu, og
lágu því oft með miklar birgðir af
veiði sinni þegar síid vor kom á
markaðinn eða að minsta kosti þeg-
ar farið var að bjóða hana og var
því ekki að búast við að verð á
okkar síld væri hátt þegar svo stóð á.
Þegar stríðið skall á, eða haustið
1914, þegar flutniugur teptist tii
Norðurlanda, var fyrst gerð tilraun
til að selja síld til Ameríku. Mun
sú tilraun hafa gefist miður vel hjá
flestum og hddur borið tap en ágóða,
eftir því verði sem þá var á sild
hér, kom það einnig fram að tölu-
vext þurfti að breyta til um verkun-
armáta síldarinnar á ýmsan hátt.
Var mest af þessari síld selt í um-
boðssölu og að likindurn ekki gerðar
frekari tilraunir til að ryðja henni
braut á markaðinum. Sló þetta tölu-
verðum óhug á menn að sinna þess-
um markaði að neinum mun, enda
þótt svipaðar tilraunir hsfi verið gerð-
ar hvert ár síðan.
En sjaldan fellur eik við fyrsta
högg og svo mun verða hér. Síð-
ast liðið haust er ársgömul síld send
vestur og með henni ötull og síld-
arfióður maður og eftir hans eigin
sögn seiur hann hana fremur góðu
verði, í það minsta eftir því sem
vænta mátti af slíkri síld, og seinna
er mér sagt að hún hafi þótt mæta-
góð, ennfremur getur eriadreki Fiski-
félags íslands í útlandinu þess, að
síldarverð í Ameríku siðastliðið haust
hafi komist upp í 35 dollara tunnan.
Ótti sá sem flogið hefir hér fyrir,
að í Ameriku sé að eins mjög tak-
markaður fyrir síld, virðist á mjög
litlum líkum bygður, þar sem öllum
er vitanlegt, að í allri Norður-Ame-
ríku er neytt mikils fiskjar og fiskur
þar útbúinn til manneldis á mjög
mismunandi máta.
Alt þetta virðist því benda á, að
einungis vanti að koma okkar góðu
sild þar á markaðinn og svo útbúinni,
að hún falli i þeirra smekk. Og til
þessa er einmitt hentugur tími nú;
engin samkepni frá öðrum þjóðum,
matarekla alstaðar og beinar sam-
göngur.
En til þess að koma þessu i fram-
kvæmd, svo að vel ætti að vera og
ugglaust, þarf:
Að senda ötulan síldarfróðan mann
þangað vestur með sýnishorn af
vorri sild, útbúna sem bezt eftir
þeirra hæfi, sem mönnum er nú að
mestu kunnugt um, — maun, sem
ekki þætti lítilsvirðing að slá sjálfur
upp tunnu, ef með þyrfti, og taka
sildina upp úr tunnunni, skera hana
í sundur og því um líkt. í fáum
orðum sagt, mann, sem bæði hefði
vit og vilja til að koma sildarmark-
aði vorum i jafn gott horf og Þor-
steini Guðmundssyni lánaðist að
koma saltfisksmarkaði vorum á Spáni.
þegar hann var sendur þangað.
Man eg svo langt, að misjafnir
voru dómar manna um þá sendiför,
en árangurinn þekkja allir nú, og
grunur minn er sá, að engu minni
nauðsyn sé nú að senda mann vest-
ur en þá að senda til Spánar, og sé
maðurinn heppilega valinn, sem eg
vorkenni ekki útgerðarmönnum að
gera, mun hann engu minni sigur-
för fara.
Nú vill svo vel til, að vonandi
kemur Guilfoss bráðum hingað, og
fer að vonum vestur aftur; hefir hann
kælirúm, sem geyma mætti síldina
í vestur, og koma henni þar til
geymslu í íshúsi.
Ekki er heldur hægt að segja, að
ekki megi fá góða síld nú, þar sem
reknetaskipin telja síldina, sem þeir
veiða, mjög góða, svo að minsta
kcsti væri hægt að fá nóg í sýnis-
horn af góðri sild. Auk þess mun
ekki iangt að bíða þess, að síld fari
að veiðast fyrir vestan.
Að öllu þessu athuguðu eru það
vinsamlegust tilmæli min til binnar
háttvirtu útflutningsnefndar og henn-
ar meðráðamanna, að þeir taki þetta
mál til íhugunar og beiti sér fyrir
að hrinda þessu máli áfram á sem
heillavænlegastan hátt, og það sem
fyrst, meðan tækifæri er og þörfin
knýr.
Þorst. Júl. Svcinsson.
Kafbátahernaðurinn.
Ummæli Sir Eric Geddes.
Franska blaðið »Petit Parisien*
birtir i þessum mánuði eftirfarandi
ummæli eftir Sir Erik Geddes flota-
ráðherra Breta:
— Það er nú sannað, að siðan i
janúarmánuði höfum vér sökt fleiri
kafbátum heldur en Þjóðverjar hafa
getað smíðað. Að meðaltali höfum
vér ráðist á 70 kafbáta á viku. Og
vér teljum eigi aðra kafbáta sokna,
heldur en þá, sem vér höfum vissu
fyrir að vér höfum ónýtt, annað-
hvort með því að vér höfum hand-
tekið skipverja sjálfa eða séð rekald
úr kafbátunum. En flestir þeir kaf-
bátar, sem ráðist er á, þurfa mikill-
ar viðgerðar, og það er augljóst að
árangurinn af mörgum árásum
vorum eru ókunnur.
Um hervirki þau, er Betar hafa
gert í Ostende og Zeebríigge mælti
Geddes:
— Vér höfum gert óvinunum
miklu meira tjón þar, heldur en vér
álitum i fyistu. Höfnin í Ostende
er svo skemd, að óvinirnir hafa ekki
getað notað hana siðan, hvorki fyrir
kafbáta né tundurspilla. Þau skip,
sem voru í höfninni i Brugge þegar
árásin var ger, liggja þar enn, en
flugvélar gera daglega árásir á þau
og hafnirnar.
Amerikskir flngmenn
i Frakklandi.
•%
Fréttantari »Times« í Frakklandi
ritar svo um viðbúnað Ameriku-
manna í Frakklandi:
— Það mun vekja eigi litla undr-
un á vígstöðvuuum þegar ameríksku
flugmennirnir koma til sögunnar.
Bandaríkin hafa þegar komið á fót
! asaa . 1 —
griðarstórum flugvélasmiðjum f
Frakklandi, mörgum flugskólum og
flugsvæðum, og hafa þar þegar fjölda
flugmanna, sem munu vera fremri
flestum öðrum i sinni ment.
Fréttaritarinn lýsir einni flugvéla-
verksmiðjunni sero hann skoðaði, og
nær hún yfir svæði, sem er 6 mílur
á lengd en i1/^ míla breidd.
Síðustu símfregnir.
Khöfn, 22. júni síðd.
Orolando áiítur að ítalir hafi sigr-
að í orustunni hjá Piave.
Austurrikistnenn segjast hafa tekið
3100 fanga og vera komnir i 10
kilometra fjarlægð frá Venedig.
DAGBOK
I
Gangverð erlendrar myntar.
Bankar Doll. U.S.A. &Canada 3,35 Fósthú*’ 3,60
Franki franskur 59,00 62.00
Sænsk króna ... 112,00 110.00
Norsk króna „ 103,00 103,00
Sterlingspund ... 15,50 1570
Mark ... _ ... 65 00 67,00
floll. Florin 1,55
I gœr byrjuðu skemtiferðir upp í
Mosfellssveit. Enda var það fyrsti
dagurinn sem heita má hlýr hafi ver-
ið á sumrinu.
Meðal farþega á Botniu voru þeir
tveir aendimenn Færeyinga, sem hór
urðu eftir á dögunum. Árangur hefir
þvl miður enginn orðið enn af erind-
inu hingað. Það stendur á útflutnings-
leyfi bandamanna á vörum til Færeyja.
En loforð fyrir rúmi í skipum vorum
hafa þeir fengið.
Kol & Salt. Þar eru að verða
forstjóraskifti um næstu mánaðmót.
Ól. Briem lætur af þeirri stöðu, en
við tekur Böðvar Kristjánsson adjunkt.
En hann hættir vitanlega kennarastörf-
um um lelð.
Botnia fór hóðan kl. 3 í gær.
Háskólarektor fyrir næsta háskóla-
ár hefir verið kjörinn, Einar professor
ArnorsBon.