Morgunblaðið - 25.11.1918, Blaðsíða 1

Máandag
25
. öov. 1918
6. argaugr
15
tðlublað
Isafoldarprentsmiðja

RitstjArnarsimi nr. 500
Ritstióri: Vilhjálmur Finsen
Skjaldarmerkið.
Skömmu áður en forsætisráð-
herra fór héðan til Kaupmanna-
hafnar, hélt hann fund með nokkr-
Ura stjórnmálamönnum að sögn, til
þess að ræða um breytingu á
skjaldarmerki Islands um leið og
sambandslögin nýju gengju í
gildi. Eigi vitum vér livað gerst
kefir á þeim fundi eða liver niður
staðan hefir orðið þá.
En nú höfum vér sannfrétt, að
skeyti hafi komið frá ráðherran-
13ni’ )>ar sem hann felur Ríkarði
Jónssyni myndhöggvara að gera
teikningu að nýju skjaldarmerki
íslands eftir nákvæmum reglum.
Það hefir sem sé heyrst, að í skjald-
armérkinu eigi að vera landvætt-
irnir. Það er þá svo að sjá,
Sein það hafi verið fyrir-
íram ákveðið að öðruvísi mætti
skjaldarmerki Islands ei-gi vera.
Það er náttúrlega gott og bless-
að, að eitthvað sé hugsað um fram-
tíðarskjaldarmerki hins frjálsa,
fullvalda Islands, ef að þá nokkur
ástæða er til þess að breyta til frá
þvi sem. nú er. En hins vegar virð-
k't oss að það sé svo marg't sem
parf að koma í kring, sem meira
^Sg’ur á, heldur en skjaldarmerk-
’ °n sem stjórnmálamennirnir
-®ttu heldur að nota Icrafta sína
til-.Tii hvers alt þetta tildur, a.lt
þetta til þegs ag sýnast, þegar all-
r Vlt;þ að hér er margt og mikið í
^egnustu óreiðu. Það er byrj að á
þtí að halda fundi um breytingu
Skjaldarmerkisins, lángar og mikl-
ar bollaleggingar, ejns og það út
sf fyrir sig hafi noklrra þýðingu,
^vort þorskur, fálki eða landvætt-
11 eru í merkinu. Er ekki kominn
t^i til þess ag menn hætti öllu
»húmbúgi“ og snúi sér með alvöru
því að koma hér ýmsu, sem
toiður fer, í lag, svo íslendingar
til
úr
Eeti komið fram sem óháð, full-
Va-lda þjóð, án þess að verða sér
skammar. Það fylgja skyld-
, sjálfstæðinu — skyldur, sem
, '0íUjnáIamennirnir
eyna þjóðina með
um fremur
hlntj
\ ClnS °" Þetta me^ ^kjaldar-
ag kað verður þegar í byrjun
mega ekki
áframhalds-
lítilf jörlega
veða
.•n„ — alt slíkt niður. Þjóðin
a'X 1 ' ttlr °kki til lengdar þolað
Se alt látið reka á reiðan-
fyrstV' er »typiskt“ þetta, að
er ' eris stjórnmálamannanna
Menr^ u |ireyta skjaldarmerkinu.
þeir sem an kring um si° °§' Rhli
ekki stjórnm'íafa til þeSS að sjá’
leita að einhvP.aÞVargSaUgU’ S6m
J)ess »S lifa á 1,1
hafa opin aug„ Mnh'- •?
þVl gem mlg.
ar fer með þjóð vorri og vilja hafa
til þess að kippa því í lag.
Það verður engu kipt í iag með
því að breyta skjaldarmerkinu.
En þetta mál liefir og aðra hlið.
Hér er verið að flýta því, að af
nema fálkann og fá eitthvað í stað-
inn, sem enginn veit hvernig verð-
ur. Einum manni er falið að gera
teikningarnar, fleiri fá þar ekki
að komast að. Að eins nokkrir
menn eru teknir með til ráða —
fleiii fá ekki að láta uppi álit sitt.
Hefði ekki verið réttara að láta
fleiri listamenn keppa um teikn-
inguna. Það eru áreiðanlega fleiri
menn færir um að gera uppdrátt
af slíku merki en Ríkarður, og án
þess að lasta hann, verðum vér að
se.gja, að vér treystum öðrum bet-
ur til þess en honum, einkum hvao
smekkvísi snertir. Og eigi mega
menn gleyma því, að skjaldar-
merkinu er ekki auðvelt að breyta
aftur, þe gar það einu sinní hefir
verið ákveðið. Þess vegna virðist
fall ástæða vera til þess, að mál-
inu.sé ekki hraðað,
InflúSRzan ertandíc
Úr enskum blöðum.
Eftirfarandi greinar höfum vér
móttekið frá landlækni:
Ottinn er áreiðanlega móðir sótt-
næminnar. Að vera að kvíða fyrir
því að maður fái inflúenzu er það
sama sem að bjóða henni heim til
sín. Slíkt ástand dregur fir náttúr-
legu mótstöðuafli mannsins, alveg
eins og' það gerir menn veikari
gagnvart ytri óvinum. Æðrubelgir
og bölsýnismenn eru bandamenn
sóttarinnar.
Times 30. okt.: 1 Adtíiestone
er pósthúsið og lyfjabúðin lokað
vegna inflúenznnna.r
T i m e s 2. nóv.: Tvær systur
lögðust sama daginn, dóu sama
daginn og voru jarðsettar í sömu
gröfinni.
V e s t m i n s t e r G a z e 11 e 23.
okt.: Inflúenzan hefir orðið 18000
mönnum að bana í SuðurAYales.
Frá Róm er símað: Signor Or-
lando hefir lagt fyrir amtstjórana
að bera til baka lygasögur þær, er
gengið liafa um það, að inflúenzu-
faraldurinn, sem gengið hefir um
íatlíu eins og önnur lönd, væri
lungnabólgusjúkdómur. Öll svör
vísindamanna, sem einir eru um
það bærir að dæma um þetta, sýna
að sóttin er að eins inflúenza og
ekkert annað.
S a m a b 1 a ð 29. okt.: Farsótt-
in hefir orðið mjög mörgum að
bana í Oxford og Oxford-héraðinu
umhverfis. Oxford er nú s rgar-
innar bær. (Eins og Reykjavík
nú.)
31. okt. F r á S u ð u r-A f r í k u:
Dauðsföllin af inflúenzu í sam
bandsríkinu og Rhodesíu eru milli
40 og 50 þúsund.
I Kimberley hafa dáið meira en
10 af hverju hundraði íbúanna og
það er sennilegt að álíka mikið
verði um dauðsföll í Kapborg.
Inflúenzan barst hingað í júlí-
mánuði og síðan livað eftir annað.
Þegar Botnía og 'Willemoes komu
með infliienzuna, v a r veikin liér,
sama veikin, og meðal annars ný-
komin til Hafnarfjarðar með botn-
vörpungum frá Englandi — án
þess neinn vissi af (mennirnir
lögðust ekki fyr en'þeir komu í
land). Þess vegna var það svo öld-
ungis tilgangslaust að láta sér
detta í hug- að einangra skipin
Botníu og Willemoes.
FjarskamikiÞ sveitaskifti og
heimilaskifti eru að því hvað in-
flúenzan legst þungt á fólk. Sú er
reynslan um allan heim — og
sama reynsla um allar farsóttir.
D æ m i: Inflúenzan hér á landi
1894 var yfirleitt miklu vægari en
1890. Þó fór svo í Ivirkjubæjar-
sðkn í Múlasýslu, að þar dóu þá
36 manneskjur af infliienzu
(fólkstal í sókninni 1890 var 485),
eða undir það 8 a f h u n d r a ð i.
En þá kom líka veikin þaugað á
miðjum vetri.
í norðanverðri Svíþjóð er sagt,
að nú liafi dáið um 10 af 100. Þar
er strjálbygt engu síður en hér, en
þó urðu þau héruð ekki varin fyr-
ir veikinni.
Þess sést hvergi getið að nokk-
ur þjóð hafi talið sér gerlegt að
varna inflúenzunni að liomast hér-
aða á milli. Það verður eins dæmi,
ef það tekst hér á landi — til
lengdar.
Gjöh
Herra ritst. Morgunblaðsins!
Sökum þess að mér virðist blað
yðar jafnan hafa lagt gott til mála
þegar bágstaddir eiga í hlut ög til
líknarstarfsemi, þá sendi eg yður
hér með kr. 60.00, sem eg veit að
þér hafið ánægju af að afhenda
föður móðurlausu barnanna í Berg-
staðastræti 26 frá konu minni, mér
og 4 börnum okkar: Sirrí, Allí,
Ásu og Böggu, sem öll erum níi að
verða frísk.
Reykjavík, 21. nóv. 1918.
Jóhs. Kr. Jóhannesson.
Suður-Jótland.
Það mun liafa vakið athygli
nokkra, að stjórn Dana -fór þess á
leit við Þjóðverja, undir eins og
þingræðisstjórnin undlr forustu
Max von Baden var komin á fót,
að ákvæði 5. greinar friðarins í
Prag 1866 um sjálfsákvörðunar-
Tétt Suður-Jóta til þess að veljá
um, hvort þeir vildu vera þýzkir
þegnar eða danskir, væri fram-
kvæmt. Þetta ákvæði var að vísu
upphafið af Þjóðverjum 1878, en
samt sem áður hefir sú von lifað
til þess dags í brjósti margra Dana
og flestra danskra Suður-Jóta, að
Slésvík næði að sameinast Dan-
mörku á ný.
Slésvík hefir frá alda öðli talist
til Danmerkur fram til ársins 1864
að Danir mistu hana í ófriðnum
við Prússa og Austurríkismenn.
Mátti þar að nokkru leyti um
kennna óviturlegri utanríkisstjórn
Dana, en samúð flestra eða allra
óvilliallra þjóða munu þeir þó hafa
liaft í því máli og hefir Bretum
verið legið á hálsi fyrir það, að þeir
komu ekki þá Dönum til hjálpar
móti ofureflinu.
Islendingar hafa alla tíð síðan
borið góðan hug til Suður-Jóta og
samhrygst þeim út af harðstjórn
Prússa, sem ætíð hafa leitast við
að gera þjóðina þýska. Þýsku
valdsmennirnir í Slésvík hafa
flestir verið hrokagikkir og mis-
boðið þjóðernistilfinningu danskra
manna þar á ýmsan hátt. Til dæm-
is, var danska söngvaranum Her-
old bannað að syngja opinberlega
í Slésvík fyrir nokkrum árum,
vegna þess að á söngskrámii væru
nokkur lög með dönskum textum
og um líkt leyti bar það við, að
Roald Anmndsen var varnað máls
af því að hann ætlaði að halda fyr-
irlestur um heimskautsför sína —
ekki á dönsku, keldur á norsku.
Það þótti of mikil ívilntm við fólk-
ið. Skólamálið er auðvitað þýzka
0. s. frv.
Suður-Jótar hafa á undanförn-
um ófriðarárum orðið að leggja
dýrmætan skerf Prússum til liðs.
Telst svo til að íramlög þeirra í
mannslífum séu álíka mikil að til-
tölu við fólksfjölda eins og ef vér
hefðum mist 3 þúsund menn, og
annað eins má telja örkumla. Þessi
fórnardýr Suður-Jóta hafa neyðst
til að drýgja lið verstu fjand
manna sinnna — kúgaranna.
Eigi að eins eru allir danskir
stjórnmálaflokkar sammála um, að
Slésvík eigi að sameinast Dan-
mörku á ný, keldur einnig Norð-
menn og Svíar og Norðurlanda-
búar vestan liafs. Blöð þessara
þjóða tala naumast svo um friðar-