Morgunblaðið - 31.12.1918, Blaðsíða 1

f»riðjudag
31
ðes. 1918
nORGDNBLADID
6. argangr
4S
tðlubiaO
Ritstjórnarsími nr. 500 Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen | ísafoldarprentsmiðja Afgreiðslusími nr. 500
HELI 31 ZOlGA . & CO.
Símnefni: Zoégaco
Reykjavik. Nýlendugötu 10. Ú tvega Liverpocl. 15 Pitt Street.
Kol, Sa!t, Veiðarfæri, Matvörur og fieira.
K a u p a i s 1 e n z k a r a f u r ð i r.
Úr loftinu
Lonclon, 30. des.
legg'ja undir sig Transylvaníu.
A friðarfundinum Verður þó
fyrst tekin fullnaðarákVÖrðún um
það, hvernig landamerkin slculi
vera.
Seðlaúthlutunin í Bretlandi
negra læra mal þeirra. Kaupsýslu-
menn lærá mál þjóðanna, sem þeir
skifta við. En erlendir menn, sem
hingað koma, g'éta farið allra sinna
ferða án þess að þekkja íslenzka
tungu,
Það eru ísléndirigar einir, sem
eiga sökina á þessu. Þeir ha.fa lörig-
um fengið orð fyrir gestrisni og
hana liafa þejr meðal annars sýnt
í því að rnæla á erlenda tungu við
útlendinga. Það er ekkert tiltöku-
mál, þó að landsmenn geri þetta,
ef þeir geta, þegar ferðamenn eiga
í lilut, en gagnvart útlendingum,
sem búsettir eru hér, er það algjör-
lega rangt — og í mörgum tilfell-.
um hlægilegt.
Það er rangt gagrivart ísleuzku
þjóðerni, fyrst og fremst. Því er
stórhætta búin af þessrim ósið. Er-
lend orðatiltæki festast í málinu
og það spillist. Og óvirðing er
tungu vorri og þjóðerni sýnd með
þessu athæfi, því fljótt á litið gadi
útlendingar fengið þá'hugraynd, að
vér blvgðuðumst vor fyrir mál og
þjóðerni. Vér getum átt það á
liættu, ef mikið verður um innflutn-
ing útlendinga hingað, að erlend
mál fái yfirhöndina, ef vér förum
líkt að hér eftir eins og hingað til.
Vér getum átt það á hættu, að að-
staða vor á voru eigin landi verði
lík aðstöðu íslendinga vestan hafs
og er ])á illa farið.
En gagnvart útlendingum þeirn
flestum, sem hingað hafa fluzt, er
þetta einnig rangt, Þeir ætla sér,
e.r þeir koma liingað, að læra mál
þjóðarinnar, ,en þeim gefst ékki
færi á því. Þ:að er furðulegt t. d.,
að til skarnms tíma skuli engin að-
gengileg kenslubók í íslenzku hafa
verið til lianda Norðurlandaþjóð-
unum. En um liitt er meira vert,
að íslendingar hafa verið svo ein-
staklega fúsir á að sýna útlending-
um tungumálakunnáttu sína. þeir
hafa, talað við útlendinga mál
þeirra, þrátt fyrir það, þó að út-
lendingar hafi óskað hins gagn-
stæða, Þetta á einkum við þegar
Danir eiga í hlut, því flestir ís-
lendingar kunna dönsku.
Hv að mundi vera sagt um þann
islendiug, sem dveldi þrjú ár í
Danmörku án þess að læra dönsku?
Mundi hann ekki talinn heimsk-
ingi með afbrigðum, eða annað
verraf En hér í Reykjavík þykir
það ekkert. tiltökumál, þó r.ð Danir
dvelji hér, ekki þrjú ár, heldur
þrisvar sinnnm þrjú ár, án þess að
geta talað eina einustu 'bjagaða
setningu á íslenzlm.
Hjá mörgum er þessi tilhneig-
ing, að stinga íslenzkunni undir
stól er útlendingar eiga í hlut.
sprottin af eintómri fordild. En yf-
irleitt hefir vaninn blindað menn
svo, að þeir finna ekkert við þetta
að athuga. Sumum finst það sjálf-
sögð kurteisi.
Menn eru beðnir að athuga þetta
mál og væri gott, að það kæmist
Óspektunum í Berlín lokið.
Það er tilkynt frá Berlín, að
greitt hafi verið fram úr vandræð-
unum þar á þann hátt, að Iiinir
óháðu jafnaðarmenn hafi orðið að
víkja úr stjórninni.
Brezka herstjórnin hefir ákveð-
ið það að framvegis megi brezki
herinn í Þýzkalandi eigi færa út
kvíarnar til annara landshluta en
þeirra, sem hann hefir nú á sínu
valdi. Ei þetta í samræmi við fram-
komu Frakka þar.
Pólland lýðveldi.
Fregriir hafa komið til Kaup-
mannahafnar um það, að foringjar
Pólverja hafi ákveðið að taka
Danzig og stofna pólskt lýðveldi
og gera Mr. Paderevvski að for-
seta þess.
Landamerkja-úrskurður.
Hermálanefnd bandamanna hefir
tilkynt landamæri fyrir hið nýja
ríki Czecho-Slava. Er þar fylgt
þjóðernisskiftingunni og Slovakia
tekin af Ungverjalandi.
Hin sama nefnd hefir einnig
ieyft, rúmenskum hersveitum að
Mr. Clynes, matvælaráðherra,
álítur, að áður en harin fari úr
stjórninni muni hann hafa gert
fullnaðarráðstafanir til þess að
seðlaúthlutunin í Bretlandi verði
óþörf eftir lok aprílmánaðar. En
þótt seðlaúthlutuninni verði hætt,
þá er samt líklegt að eigi verði
hætt við eftirlit með matvælaút-
hlutun og verðlagi.
Of mikil kurteisi.
Menn eru oft að furða sig á því,
hve lengi útlendingar, einkum
Ðanir, sem dvelja liér, sén að læra
málið. Og satt að segja er það
býsna einkennilegt, að útlending-
ar geti dvalið hér árum saman án
þess að geta gert sig skiljanlega
á tungu landsbúa. Þó er ekkert
tíðara.
Hvernig mundi þeim íslendingi
farnast t. d. í Danmörku eða Eng-
landi, sem dveldi þar langvistum
án þess að læra mál þjóðanna.
Vísindamenn, sem fara rannsókn-
arferðir til Indíána eða Afríku-