Morgunblaðið - 19.03.1919, Side 1
6. argangr
Miðv.dag
19.
marz 1919
H0RGUNBLA9IÐ
126.
tölublað
Ritstjómarsími nr. 500
Ritstjóri: VilhjAlnrar Finatn jj
iB&foldarprentgsaiUja jj
Alfr*i0iii«ai3ai nr. 60«
------------------ - __ -ÍJJ—
Leikféíag Hpijkíavíhur.
Skuggar
leikrit i 4 þáttum, eftir Pál Steingrímsson,
verður loi&ið miðv.daginn 19. marz kl. 8 síðdegis
Aðgöogumiðar seldir i Iðnó i dag frá kl. 10 með venjulegu verði.
Ur ioftinu.
London, 17. marz.
Kolamálin brezku.
Kolanefndin lýkur væntanlega
rannsóknmn sínum í dag, og búist
er við því, að bráðabirgðaskýrsla
frá henni verði lögð fyrir ráðstefnu
námamanna á föstudaginn.
Matvælakaup Þjóðverja.
Þjóðverjar eiga að aflienda Þjóð-
bankanum í Belgíu 18 miljónir
Sterlingspunda í gulli, til trygg-
ingar greiðslu á matvælum þeim,
sem þeir fá hjá bandamönnum.
Það er talið, að skipastóll sá, sem
Þjóðverjar eigi að afhenda banda-
.mömium, verði um 3% milj. smá-
lesta að burðarmagni. Leigunni
eftir þau skip, sem bandamenn
nota í sínar þarfir, verður varið til
greiðslu á andvirði matvæla þeirra,
sem Þjóðverjar fá. Fyrsta matvæla-
sendingin, 300 þús. smál., á að inn-
ast af hendi innan 20 daga.
Af þeirri sendingu eiga Bretar
að leggja fram 30 þús. smál. af
svínakjöti, 50 þús. smál. af baun-
um, 50 þús. smál. af hrísgrjónum,
10 þús. smál. af ýmis konar feit-
meti og 15 þús. smál. a£ kornvöru.
Bandaríkin leggja fram 75 þús.
smál. af kornvöru. Bretar láta af
hendi því nær allar þær varabirgð-
ir, sem þeir höfðu dregið að sér.
Ástandið í Þýzkalandi.
Noske landvamaráðherra Þjóð-
verja, skýrði frá því á þinginu í
yveimar, að tekist hefði að brjóta
uppreisnina í Berlín algerlega á
bak aftur og að uppreisnarmenn
væru flestir flúnir úr borginni.
Nokkur þúsund manna höfðu fall-
ið í bardöguimm síðustu dagana og
heiptin er mikil á báða hóga. í
Berlín má nú heita kyrt orðið, en
mjög óttast menn það, að uppreisn-
in verði hafin á ný, samhliða alls-
herjarverkfalli.
Á fóðrum
bafa bandameim nú orðið um 83
jnilj- og 500 þús. manna í ýmsum
löndum; 714 milj. í Belgíu, 20 milj.
í Póllandi, 13 milj. Czecko-Slovaka,
13 milj. í Rúmeníu, 10 milj. í Ser-
bíu og 20 milj. í Finnlandi, Ar-
meníu og öðrum löndum, og gerir
Mr. Hoover ráð fyrir þtí, að til
þess að fæða alt þetta fólk, þurfi
450 þús. smál. af matvælum á mán-
uði, og til þess að.flytja þau mat-
væli, þarf 900 þils. smál. skipastól.
Bonar Law í flugvél.
Bonar Law ráðherra fór í flug-
vél milli Parísár og Lundúna í
gær. Hann fór frá París ld. 11%
og lenti í London kl. 1.50. Kl. 1 Oþó
í gærmorgun var hann á ráðstefnu
með forsætisráðherranum í París,
en kl. 214 var hann í skrifstofu
sinni í Dolingstræti í Lundúnum.
London, 18. marz.
Frá Tyrklandi.
Fréttaritari „Times“ í Konstan-
tínópel segir að fjöldi manna úr
sambands- og framsóknarflokkn-
um hafi verið tekinn höndum og
að sennilega verði eins farið að úti
um landið. Auk fyrverandi stór-
vezírs Said Halim og Musa Kiazim,
hafa allir fyrverandi ráðherrar úr
þessum flokki verið teknir hönd-
um, nema Djavid Bey, sem fer
huldu höfði.
Siberia.
í gamla daga las maður í landa-
fræðinni, að Síbería væri stðrt land,
klakinn færi sumstaðar ekki úr
jörðinni árið um ki'ing og yfirleitt
var henni fátt til gildis talið. Þeg-
ar svo bættist við sá vísdómur, að
Síbería. væri útlegðarstaður rúss-
neskra afbrotamanna, varð hug-
boðið um landið býsna ófýsilegt.
Síbería hefir verið lokað land.
Það er fyrst eftir að járnbrautin
mikla var lögð frá Rússlandi aust-
ur til Vladivostok, að heimurinn fer
að sjá, að Síbería hafi fleira að
geyma en ís og glæpamenn. Síbería
er nú að verða framtíðarland, það
landið, sem mest mtmar mn á Ev-
rópumarkaðinum eftir nokkra ára-
tugi.
Árið 1891 var þyrjað í Vladivo-
stok á lagningu Síberíubrautarinn-
ar og 10 árum síðar var htm full-
gerð og kostaði 1000 miljón rúbl-
ur. Og' samfara brautinni komu
margvísleg'ar framfarir í landinu.
Menn beittust aðallega fyrir því,
að afnema innflutning afbrota-
manna til Síberíu og að reyna að
fá bændur til að flytja þangað. 1
síðustu 20 ár hafa engir glæpamenn
verið sendir til Síberín, heldur að
eins pólitískir fangar og hefir það
eigi orðið til tjóns. Árin áður en
járnbrautin var lögð, fluttust að
meðaltali 25 þúsund manns til Sí-
beríu, en sú tala hefir hækkað stór-
kostlega síðan. Fyrsta árið eftir að
brautin var fullgerð, fluttu 200 ])ús.
manns inn og eftir ófriðinn milli
Japana og Rússa enn fleiri. Mestnr
varð innflutningurinn árin 1908 og
1909, sem sé yfir 700 þús. manns
hvort árið. Skömmu síðar fengu
rússneskir bændur heima fyrir rétt-
arbót, og dró þá aftur úr innflutn-
ingi. Árin fyrir stríðið var hann að
meðaltali 360 þús. manns. Innflytj-
endur fengu hagkvæm lán til bygg-
inga og áhaldakaupa, sem skiftu
tugum miljóna rúbla á ári, og á
árunum 1909—13 var þeim úthlut-
að álíka miklu landi og því, sem
byggilegt telst á íslandi. Flestir
hafa sezt að í Vestur-Síberíu, milli
Jenissei og Úralfjalla, enda eru
landkostir beztir þar. Telst svo til,
1 að tuttugasti hluti þessa landsvæðis
sé bygður, en samt var flutt út það-
an fyrir stríðið 200 þúsund smá-
lestir af korni, 100 þús. smál. af
smjöri og 10 þús. smál. af kjöti.
Hvað mun þá, ef landið kemst alt
í ræktf
Síðan járnbrautin kom hafa 5
miljónir manna flutt inn í Síberíu,
ög mun íbúatálan nú vera nálægt
13 miljónum. En Síbería er á stærS
við hálfa aðra Evrópu, 12 miljón
ferkílómetrar. Og þó að eigi væri
meira talið byggilegt af þessn
mikla flæmi en svo sem þriðjung-
ur, þá gæti samt 10 sinnum fleira
fólk lifað í Síberíu en nú er þar.
Rússnesku bændurnir, sem ann-
ars þykja vanafastir menn, hafa
verið hinir framgjörnustu, er þeir
voru seztir að í Síberíu, og' margs
konar nýjungar í landbúnaði hafa
breiðst lit á ótrúlega skömmum
tíma. T. d. voru fluttar inn í landið
nýtízku landbúnaðarvélar fyrir 50
miljónir rúbla, árið 1913. Voru þær
mestmegnis frá Ameríku, en nú
mun vera farið að smíða vélarnar
heima fyrir, ])ví hvorki vantar kol
né stál.
Smjörframleiðslan hefir vakið
athygli alþjóðar á Síberíu, öllu
öðru fremur. Síbei’ía verður áreið-
anlega mesta smjörlandið í Evrópu,
er fram líða stundir. Undraverðar
breytingar hafa orðið þar á þessu
sviði. Fyrir 20 árum trúðu rúss-
nesku bændurnir því, að fjandinn
sjálfur sæti urrandi innan í liverri
skilvindu. En nú selja þeir smjör,
sem getnr kept við hvaða smjör
sem er á heimsmarkaðinum. Og
osta gera þeir eigi síðri en aðrar
þjóðir. Þegar járnbrautin var opn-
uð, voru tæplega 100 rjómabú í Sí-
beríu. Nú eru þau nærri fimm þús-
und.
Þá virðast einnig horfur á, að
að Síbería geti kept á kjötmarkaði
Vestur-Evrópu, þó að eigi kveði
mjög að kjötframleiðslunni enn.
Það er öllum öðrum fremur
stjórnmálamaðurinn Witte greifi,
sem á heiðurinn af framförum Sí-
beríu. Þrátt fyrir alt, á keisara-
stjórnin gamla þó heiðurinn af ])ví,
að hafa komið fótmmm undir fram-
farirnar í Síberíu.
Herskip ÞjóRverja.
Hvað á að verða um þau?
Brezka stjórnin hefir látið Reu-
ter birta eftirfarandi álit viðvíkj-
andi herskipunmn, sem tekin voru
af Þjóðverjum:
1- Enda þótt nægur vinnukraft-
ur væri til, sem ekki er nú sem
Xaupirðu góðan hlut,
þft mundu hvar þú fékat hann
Sigurjón Péturssou.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjdn Pétursson.