Morgunblaðið - 21.03.1919, Qupperneq 1

Fðstudag
21.
marz 1919
■0R6DNBLABIÐ
6. argangr
128.
tðlublað
Eitstjómarsími nr. 500
Ritstjóri: Yillijálinnr Finscn
ísafoláarprontaaiCja
Af*r«l«alwígail 'sút. m
t
Guðmundur Guðmundsson
skáld.
\
Leikféíag Hegkjavtkur.
Skuggar
leikrit í 4 þáttnm, eftir Pál Steiugrfmsson,
verður leifcið sunnudaginn 23. marz kl. 8 síðdegis
Aðgöngumiðar seldir i Iðnó á laugardag frá kl. 4—7 með hækkuðu
verði og á sunnudag frá kl. 10—12 og eftir 2 með venjulegu verði.
Það varð skamt á milli sfeákl-
anna okkar, Guðmundaima. Guð-
mundúr Magnússon andáðist um
miðjan nóvembermánuð, og nú er
Guðmundur Guðmundjsson einnig
dáinn. Varð hann, sem kunnugt er,
mjög' veikur af infjiienéunni, en
hjarnaði þó það við, að hann komst
á fætur mn tíma. Fyrir nokkrum
vikum lagðist hann rúmfastur á ný
í hrjósthimnubólgu, sem nú hefir
dregið hann til dauða.
Guðmundur er fæddur í Hrólfs-
staðahelli í Rangárvallasýslu 5.
sept.. 1874, en þar hjuggu foreldr-
ar hans. Bar snemma á miklum
skýrleik hjá honmn og e^>'i var
hitm gamall, er hann fór að setja
saman vísur. Hneigðist hugur hans
lítt að h'kainlegn vinriu, en þeim
mun meira að bókunum. Hann las
alt sem hann náði í, og hafði öll
útispjót til að ná sór í bækur, eink-
um skáldskaparlegs efnis. Séra
Valdimar Briem á Stóra-Núpi var
maður, sem Guðmundur hafoi mikl-
ar mætur á, enda var hann eina
skáldið um þær slóðir og í miklu
áliti. Mun hann fyrstur liafa tekið
eftir því, að goður efniviður var í
Guðmundi og hvatt hanu til náms.
Reyndar þurfti ekki að hvetja, —
Guðmundur var staðráðinn í að
kljúfa þrítugan hamarirm til þess
að mentast og foreldrar hans
styrktu hann eins og Util efni
þeirra frekast leyfðn. Hann komst í
lærða skólann og útskrifaðist
þaðan.
Arin áður en Guðmundur fór í
skóla hafði hann orkt ýmislegt, og
ekki minkaði það eftir að hann var
farinn til Reykjavíkur. Hann varð
alkunnur fyrir skáldskap sinn, eigi
að eins meðal skólapilta, ' heldur
einnig um land alt/. Viðnrnefnið
„skólaskáld" könnuðust menn nú
við um land alt og heima í átthög-
oin hans eru þeir margir, sem enn
þann dag í dag kalla hann Guð-
muhd skólaskáld. Sambekkingar
hans úr skóla bregða því við, hversu
íslenzku-ritgerðirnar Iiáns hafi ver-
ið liprar að orðfæri og efni, hann
var „stílisti“ á óbundið mál flest-
rim öðrum fremur, en iðkaði það
e*8i mikið. Hitt varð hans hlutskifti
að yrkja ljóð, og þar náði hann
ineiri leikni og lipurð en allir sam-
tíðarmenn hans.
Vorið 1899 kom hið fyrsta ljóða-
safn hans út. Misjafnir voru dóm-
arnir um það, en þó yfirleitt frem-
ur góðir. Einna skýrastnr og sann-
astur mmi dómur Jóns Olafssonar
í „Nýju Öldinni“ vera. Hann telur
kvæðahálkinn „Hafsins hörn' ‘ vera
einkennilega rómantiskt, svo ævin-
týraíégt, að það minni á Hol-
ger Drachmann, ,og „^igrúnu í
Hvammi“ telur hann snildarvel
kveðinn Jjóðabálk. Og emi fremur
segir hann: ,,.... Maður finnur til
þess, að ljóðin ern eins og söng-
textar; maður finnur til þess, að
þau muiidu fyrst njóta slii til fulls,
ef þau væru sungin — sungin undir
lögum, sem túlkuðu sömu tilfinn-
ingarnar, sem fengið hafa orðhún-
Íng hjá skáldinn.“ — Og einmitt
þett.a varð einkenni skáldskapar
hans all.a tíð. Það voru fyrst og
fremst 1 j ó ð, sem hann orkti, og
enginn kunni betur en hann að
yrkja texta, sem féllu samau við
tónsmíðina. Og þegar tónsmiðir
hafa viljað velja sér kvæði til að
semja lög við, Hafa þeir hvergi
gresjað jafn auðugan garð og hjá
Guðmvuidi Guðmundssyni. Hann
var söngsins skáld og' honum hlýtur
að hafa verið einkar létt um að
yrkja. Hverg'i í öllum hans mikla
kveðskap kennir þess, að skáldið
Iiafi átt bágt með að fullnægja kröf-
mn hraglistarinnar, og gekk hanu
þó eigi á snið við erfiðari háttu.
Hanri lék sér að því að kveða dýrt,
°8' húningurinn var alt af jafn
smldarlegur og orðfærið jafn Jjóst.
Hann var ekki einn af þeim, sem
kveða svo þunglega og eru svo
myrkir í máli, að fólk kallar þá
spekinga, af því að það skilur þá
ekki.
Öunur ljóðasöfn Guðmlindar eru:
„Strengleikar“, „Gígjan“, „Friður
á jörðu“ (bókin, sem Þórhallur
heitinn biskup sagði um, að höf-
undurinn verðskuldaði friðarverð-
laun Nobels fyrir), „Ljósaskifti“
o. fl. í hitteðfyrra kom út nýtt safn
af ljóðmælum Guðmundar í vand-
aðri útgáfu. Hann hafði þá nm
margra ára skeið verið uppáhald
allra Ijóðelskandi manna og náð
þeirri viðurkenningu, að vera tal-
iön mesta Ijóðskáld landsins, að
minsta kosti hvað búning snerti.
Fyrir utan allar þessar Ijóðabækur,
orkti liann feiknin öll af erfiljóð-
um, og Hiun tvímælalaust meira
liggja eftir hann af ljóðmælum en
nokkurn íslending annan.
Hagnr Guðmundar var alia tíð
fremur erfiður, eins og títt er um
skáld á þessu landi. Það verður
■ enginn feitur á því að yrkja, og
flestir verða að stunda önnnr störf
jöfnum höndura, þó þau séu þeim
ógeðfeld, til að hafa til hnífs og
skeiðar. Lengst af átti Guðmúndur
heima liér í Reykjavík og stundaði
skrifstofustörf, kenslu og anuað
þess háttar. Hann dvaldi nokkur
ár á ísafirði, var þar fyrst skrifari
hjá hæjarfógeta, en síðar gerðist
hann umsjónarmaður með bóka-
safninu þar og var jafnframt kenn-
ari. Síðustu árin dvaldi hann hér í
bænum og stundaði blaðamensku
jafnframt ritstörfunum; var hann
ritstjóri „Frétta“ síðastliðið ^r.
Á stúdentsárum sinum var Guð-
mundur efamaður mikill í trúmál-
um, og marga hildi muu liann hafa
liáð við sjálfan sig um það um æf-
ina, hvað væri sannleikur í þeim
efnum. En á síðari árum var hann
koinhin að fastri niðurstöðu. Kenn-
ingar guðspekinga féllu honum vel
í geð og hann varð einu áhugasam-
asti maðurinn í félagsskap þeirra
hér á landi. Hann var mjög' áhnga-
samur um bindindismál síðari ár
æfi sinnar og- var í stjórn Good-
Templarareglunnar frá 3913, þar af
stórtemplar árin 1915—14.
Kvæntur var liann Olínu Þor-
steinsdóttur frá ísafirði, Eignuð-
ust þau hjón 3 dætur, Hjördísi,
Steingerði og Droplaugu, sem all-
ar eru á æskuskeiði. Var heimilislíf
Guðmundar eins og Ijóð hans —
fegurra heldur en flestra.
Erl. simfregnir.
(Frá fréttaritara Morgunblaðsins).
Khöfn, 19. marz.
Danska stjórnin.
Zahle-stjómin tekur við aftur
hreytt. Á föstudagirm verður fund-
ur í ríkisþinginu og er búist við
því, að vinstrimenn og íhaldsmexm
muni enn halda áfram baráttu
gegn stjórninni.
Munch hermálaráðherra og Neer-
gaard eiga að vera fulltrúar Dana
í nefnd þeirri, sem á að koma fram
fyrir hönd hlutleysingja, þá er
farið verður að stofna alþjóða-
handalagið.
Friður um mánaðamótin.
Frá London er símað, að Þjóð-
verjum muni birtir friðarskilmál-
amir um 29. þessa mánaðar.
Úr loftinu.
London, 20. marz.
Friðarskilyrðin.
Brezkir fréttaritarar í París
seg-ja, að meðal friðarskilyrða
þeirra, sem Þjóðverjum verða sett,
séu þau, að þýzki herinn sé lagður
niður. Þjóðverjar hafi ekki leyfi
til þess að hafa meira en 100,000
menn undir vopnum, og strangar
gætur verði hafðar á því, að tak-
markaður verði herbúnaður þeirra
og hergagnaframleíðsla. Ráðstaf-
anir verða líka gerðar til þess, að
X&upirðu góðan hlut,
i Iþá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan Mut,
þá mundu hvar þú fékst
Sigurjön Pétursson.
Kaupirðu góðan hkit,
þá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjdn Pétursson.
Kaupirðu góðaa htut,
þá mundu hsrar þú fékst
Sigurjón PStnrssoo.