Morgunblaðið - 29.03.1919, Blaðsíða 1

Laugardag
29
marz 1919
H0R6DNBLADIÐ
6.árgangur
136
tölublað
........
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen
ísafoldarprentsmiðja
Afgreiðslusími nr. 500
Verzlun
H. S. Hanson
Laugaveg 29,
er f 1 u 11 fyrst um sinn á
H VERFISG0TU 50
Erl. simfregnir.
(Frá fréttaritara Morgunblaðsins).
Khöfn, 26. marz.
ítalir
hafa tekið borgina Pressburg í
Austurríki herskildi.
Gagnbylting í vændum
í Þýzkalandi.
Frá Berlín er símað, að einveld-
issinnar færist þar í aukana og
halda fjölmenna fundi. Stjórnin
hefir lýst því yfir, að hiin sé við
því búin að bæla niður þá hreyf-
ingu.
Lögreglan í Búdapest
hefir verið leyst upp.
Priðars amningarnir.
Frá París er símað, að bráða-
birgðasamningar verði nú fullgerð-
ir á laugardaginn. Fulltrúar Þjóð-
verja eru væntanlegir innan
þriggja vikna.
Sameinaðafélagið
græddi 37% miljón króna síðasta
ár. Hluthafar fengu 35% í arð en
11% milj. er ætluð til greiðslu á
°pinberum gjöldum.
Ur loftinu.
London, 28. marz.
Friðarsamningamir.
Það er sagt að f jögramannaráðið
muni fullgera fyrsta uppkast frið-
arsamninganna í kvöld og muni síð-
an íhuga þá lið fyrir lið.
Wilson forseti hefir gefið út yfir.
lýsingu og lætur þar í ljos undrun
sína á því „áliti, sem virðist 1'íkj-
andi meðal sumra, að það séu ráð-
stefnur alþjóðasambands-nefndar-
innar, sem tefji fyrir því að friðar-
samningar sé fullgerðir“, og lýsir
yfir því, „að nefndarmennirnir séu
sjálfir fullvissir um það, að þeir
hafi aldrei á neinn hátt tafið fyrir
friðarsamninganefndinni'1.
Frá Bolzhewikkum.
Af hemaðarhorfunum á hinum
ýmsu vígstöðvum Rússa, er það að
X»upirðu góðan hlut,
(þfi mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjón Péturseon.
segja, að að vestan og austan ýmist
hörfa Bolzhewikkar nndan, eða þá
að þeini er haldið í skefjum. Að
sunnan sæltja þeir stöðugt fram í
áttina til Odessa, en borgin er samt
sem áður ekki í bráðri liættu.
Hættulegasta framsókn þeirra er í
Donets-héraði, þar sem þeir eiga í
höggi við herarm Denikins herfor-
ingja.
Frá Ungverjalandi
kom engar fregnir og vita menn því
ekki hvað þar er að gerast.
Rannsóknardóm
á að setja í Þýzkalandi til þess að
rannsaka sakargiftir þær, sem
hornar eru á ýmsa menn í sambandi
við stríðið, ef þeir menn æskja þess,
Það er sagt, að Ludendorff hers-
höfðingi hafi farið fram á það, að
sakargiftir þær, sem á hann eru
bornar, verði rannsakaðar á þennan
hátt.
Frá Egyptalandi.
Góðar fregnir komu frá Egypta-
landi í gær. Ráðstafanir þær, sem
stjórnin gerði, hafa borið árangur
gagnvart þeim, sem stóðu fyrir ó-
spektunum, en hinir gætnari mcðal
upphlaupsmanna, hafa gefið út á-
skoranir um það, að menn skuli
ekki grípa til ofbeldisverka, heldur
vera rólegir. Samgöngur liafa ver-
ið teknar upp aftur við Efra-
Egyptaland.
Fyrstu siglingar Þjóðverja.
Fimm mjög stór gufuskip af hin-
um afhenta kaupskipastól Þjóð-
verja, eru komin til Cowes. Það eru
skipin „Kaiserin Auguste Vikto-
i'ia“, „Graf Waldersee“, „Cleve-
land“, „Cap Finisterre“ og „Pati'i-
Kaupirðu góðan hlut,
þ& mundu hvar þú fékst hann
Sigurjón Pétunson,
cia‘ ‘. Á þeim eru þýzkar skipshafn-
ir og fá þær ekki að koma í land.
Símskeyti til Reuters frá. Ham-
burg segir að alls muni 120 þýzk
kaupför sigla til Englands.
Heimfararleyfi.
Svo sem kunnugt er hafa all-
margir Þjóðverjar verið ófriðar-
teptir síðustu árin hér á landi. En
nú liafa þeir fengiS leyfi til þess
að fara heim til sín óhindraðir af
Bretum. Er þó leyfið því skilyrði
hundið, að þeir fari yfir Norður-
lönd. Má því búast við því, að
margir þeirra noti sér þetta leyfi
undir eins og fyrsta skipsferð fell-
ur héðan.
Sæluhús.
Hver hugsandi maður, sem
snemma dags á leið niður á hakka
Roykjavíkurhafnar, sér þá oft
í verstu veðrum, kulda og regni
fjölda verkamanna hýma undir
pakkhúsveggjnm, bíðandi eftir
tækifæri til þess að fá einhverja
vinnu. Sá hinn sami hlýtur að
finna það, að hér er ekki alt eins
og vera skyldi, þar sem menn
standa þarna oft tímunum sainan,
skjálfandi og rennvotir, og allir
vita, að slíkt er heilsuspillandi fyr-
ir þá, er þessu sæta, auk óþæginda
og leiðinda, sem ekki fer sem bezt
með skap og sansa.
Eg vil því benda á og vekja at-
kygli manna á því, liversu nauðsyn-
leg't það væri, að skýli eða nokkurs
konar sæluhíisi fyrir þessa menn
yrði sem fyrst komið upp. Slík hxxs
erxx víða erlendis* sem veita þeim
mönnxxm, sem líkt stendxxr á fyrir
Caupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékat haun,
Sigurjðn Pétursaon.
sem hér, skjól og þægindi eftir
föngum. Hér þyrfti ekki að vera
um neitt stórhýsi að ræða, heldur
að eins skúrhyggingu einhvers stað-
ar nálægt höfninni, en sú bygging
þyrfti á vetrum að vera vel upphit-
uð og unx þrifnað og góða liirðingu
yrði að sjá, og með talsíma í ofaná-
lag gæti þetta orðið nokkurs kon-
ar miðstöð verkamanna og til mik-
illar nytsemdar hæði fyrir þá, senx
og líka fyrir vinnuveitendur.
Rvík, 27. marz 1919.
Baldvin Björnsson.
Grein þessa bað hr. Baldvixx
Björnsson mig fyrir til hirtingar í
„Ægi“, en mér lízt það vel á hana,
að hún verðskuldi að. komast í víð-
lesið blað höfuðstaðarins og bið því
Morgunblaðið að flytja hana, en vil
þó leyfa mér að bæta fáeinum at-
hugasemdum við.
Þurfa ekki litlu börnin eða fá-
klædd gamalmenni, sem send eru
neð mat eða kaffisopa til fyrir-
vinnunnar, einnig skjól meðan þau
bíða eftir því að matarins sé neytt
eða finna ekki þann, er leitað er
að. Það eru hai’ðir kostir að verða
að borða frosinn mat við stranga
vinnu, en harðara er það þó að sjá
börnin gagndrepa eða hálfnakin
bíða meðan matxxrinn er borðaður
og vita þau eiga langt heim. Máltíð,
sem þannig er neytt, getur varla
komið að notum.
Við höfnina munix björgunartæki
ókomin. Er vcrið að bíða eftir slysi
fyiúr það kæruleysi? Hér, eins og
annars staðar, mxxn það þó sann-
ast, að það er of seint að byrgja
brunninn, þegar barnið er dottið
ofan í.
28. marz 1919.
Sv. Egilson.
Grundvallarlög
þjóðabandalagsins.
Eins og menn geta séð á xxtdrætti
þeim, sem birtist hér í hlaðinxx í gær
xxr lögum „alþjóðasambandsins“,
þá ætla bandamenn sér að vera
nokkurs konar lögi-egla í heiminum
framvegis. Alþjóðasambandið, sem
svo oft hefir verið talað nm, er í
rauninni ekki annáð en baixdamenn
— eða stórvcldin, senx börðxist gegix
Þýzkalandi. •»
. Mönnum muxx því forvitni á að
vita, hvað Þjóðverjar segja um
þessi boðoi'ð, og höfum vér þá fyr-
ir oss hina miklu ræðu, er Brock-
dorf-Rantzau greifi og xxtanríkis-
Kap.pirCu góðan hlut,
þá mxmdu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson