Morgunblaðið - 06.08.1919, Blaðsíða 1

6. árgangur, 256. tölublað
Miðvikudag 6. ágúst 1919
Isafoldarprentsmiðja
GAMLA BIO
Töfrasjalið.
Áhrifamikill og spennandi
istarsjónleikur i 4 þáttum eftir
Robert Heymann.
Aðalhlutverkið leikur hin fræga
italska kvikmyndastjarna
Erna Morena.
Alþingi.
Piogmannafrumvöi p.
Loftskeytasamband 0 g símar í
ísafjarSarsýslu.
Sigurður Stefánsson ber fram
í'rv. um þá brcytingu á símalögun-
um, að í stað ákvæða þeirra um
síma til Snæfjalla og' þaðan að
Höfða í G/runnavík til Staðar í
Aðalvík, um Hestyri, frá Hesteyri
að Höfn á Hornströndum komi:
Loftskeytasamband milli ísa
fjarðar og Hesteyrar, þaðan land-
símalína að Látrum í Aðalvík, enn
fremur land- og sæsími frá ísafirði
um Ögur til Snæfjallastrandar, o
þaðau að Ármúla og Grunuavík.
Greinargerðin hljóðar svo:
„Breyting sú, er frumvarp þetta
fcr fram á, er bygð á rannsókn
landsímastjórans á hinni íyrirhug-
uðu símleið um norðurhreppa Norð
ur-ísafjarðarsýslu sumarið 1918.
I bréfi til stjóruarráðsins 15. maí
þ. á. telur landsímastjórinn, að
lagning þessarar línu, samkvæmt
símalögunum, og' viðhaldi mundi
verða erfiðari og dýrari en nokk-
urs annars síma á landinu; er lagn-
ingarkostnaðurinn einn samkvæmt
áætlun hans, kr. 26575,00.
í stað þesarar línu leggur hann
til, að komið verði á símasambandi
á þessu svæði samkvæmt ofanrit
uðu frumvarpi; kostar það sam
kvæmt áætlun hans kr. 127800,00
og er þannig kr. 137950,00 ódýr
ara en hin línan, og' auk þess með
því fengið tryggara samband við
Isafjörð en með hinni línunni
Samkvæmt þessari tillögu er held
ur ekki nauðsynlegt að taka alt
fyrir í einu, heldur hæta smátt og
smátt úr hinni miklu þörf þessara
afskektu lireppa og telur landsíma
stjórinn hæg't að koma þessu
framkvæmd á fáum árum og mjö
bráðlega þar sem þörfin er brýn
Ust, en það er loftskeytasamband
uúlli Isafjarðar og Iiesteyrar, með
landsímalínu í Aðalvík.
Um hina línuna segir hanu, að
^lutaðeigandi héruð eig'i það
hættu að bíða mörg ár eftir síma
sambandi, sem ekki myndi verða
þeim eins hagkvæmt, en óhæfilega
kostnaðarsamt-
Frekari greinargerð bíður flutn
iugs málsins á þiuginu.“
Loftskeytastöð i Grímsey.
Þingmeiin Byfirðinga bera fram
till. til þingsályktunar úm að skor
á landstjórnina að láta reisa loft'
skeytastöð, með móttöku- og sendi
tækjum, í Grímsey, svo fljótt sein
ústæður leyfa.
L 1 ;f'
PiDgsályktunartillaga.
Póstferðir á Vesturlandi.
Ljarni Jónsson frá Vogi, Hákon
^Gstófersson og Sigurður Stef
ánsson flytja svo látaudi þings-
ályktunartillögu um póstferðir á
Vesturlandi: .
„Neðri deild Alþingis-ályktar að
skora á stjórniua að hlutast til
um: 1) Að Vesturlandspósturinn
verði látinn fara sömu leið úr
Borgarnesi til ísafjarðar, sem hann
liefir farið mörg undanfarin ár.
2) Að pósturinn frá Isafirði til
Hesteyrar verði í hverri ferð lát-
inn bíða eftir Aðalvíkurpóstinum.
bieytingartiliegur.
Fjáraukalög 1918—19.
Svo feldar viðaukatillögur flyt
ur fjárveitinganefnd við fjárauka-
lagafrumvarpið 1918 og 1919, og'
vorii }>ær allar samþyktar við 3.
umr. í neðri deild í gær:
Til landhelgisgæzlu um síld-
í'eiðitímann kr. 40000.00; til upp-
bótar á launum áhalda- og efnis-
/arðar landsímans kr. 1200.00; til
húsgagnakaupa handa þjóðmenja-
safninu kr. 1200.00; til að gera um-
gerð um málverk fyrir málverka-
safnið kr. 600.00; til byggingar
listasafns Binars Jónssonar* kr.
20000.00; til Patrekshrepps til
endurgreiðslu á nokkrum liluta
vörutolls fyrir vatnsleiðslupípur
kr. 696.00.
Tekjuskattur.
Sig'urjón Friðjónsson flytur svo-
látandi breytingartillögu við á-
ivæði skattafrumvarps síns um
tekjuskattsálöguna:
„Tekjuskattur skal lagður á
tekjur skattþegns næsta alma-
naksár á undan framtalinu þannig:
Af hinum fyrstu þúsund krónum
skattskyldum greiðist 1/i af hund
raði; af því, scm tekjurnar eru yfir
1000 kr. og að 2000 kr., greiðist /2
af hundraði; af því, sein tekjurnar
eru yfir 2000 kr. og að 3000 kr.,
greiðist % af hundraði o. s. frv.,
þaiinig’, að skatturinn eykst um /4
af liundraði með hverju þúsundi,
sem tekjurnar hækka, að 2/2 hund-
raði, sem greiðist af hinu tíunda
skattskyldu þúsundi, sem tekjurn-
ar hækka, að 35 af hundraði, sem
greiðist af því, er tekjurnar eru
yfir 74 þúsuud krónur.“
Pélur A. Jónsson
Operasöngvari
syugur í Bárubúð næstkomandi
miBv.dags-, föstudags-, og laugardagskvöld kl. 81
Tlý söngshrá.
Aðgöngumiðar á kr. 3,50 og stæði kr. 2,50 seljast i Bókav.
Sigf. Eymundssonar og Bókav. ísafoldar ira því í dag.
Nefndarálit
Einkaleyfislögin.
Um einkaleyfisfrumvarp stjórn-
arinnar er komið álit frá allsherj-
arnefnd efri deildar.'Kemst nefnd-
in svo að orði:
„Nefndin hefir athugað frurn
varp þetta á nokkrum fundum o<
komist að þeirri niðurstöðu, að rétt
sé að það nái samþykki deildar-
imiar, þar sem aðstaða okkar þykir
ekki leyfa að taka upp tilkynning-
arregluna, og ekki virðist fyrst um
sinn þörf á að setja ýtarlegri laga-
reglur um þessi efni en gert er í
frv. stjórnarinnar.1 ‘
Breytingartillögur gerir nefndin
allmargar, en engar þeirra eru
efnisbreytingar.
Magnús Torfason hefir fram
sögu.
Bæjarstjórn á Seyðisfirði.
Frumvarp Jóhannesar Jóhann-
essoiiar um bæjarstjórn á Seyðis-
firði er komið úr nefnd, allsherjar-
nefnd efri deildar. Yill nefndin
láta samþykkja frumvarpið óbreytt
að efni til.
Jóhaiines er sjálfilr framsögu-
maður.
t’ingfundir i gær,
Neðri deild.
Fyrsta mál á dagskrá var fjár
aukalög fyrir 1918—19, til þriðju
umræðu. Talaði fyrstur Magiiús
Pétursson, framsögumaður fjár-
veitinganefndar og gerði grein
fyrir ýmsum breytingum, sem
nefndin hefir samþykt á frv. og
flytur nú, sumar fyrir tilmæli
stjórnarinnar. Þær breytingartil-
lögur, er skifta mestu máli, eru:
40 þús. kr. styrkveiting til land-
helgisgæzlu um síldveiðatímann,
1200 kr. uppbót á launum gagna-
varðar landssímans, 20 þús. kr. til
icss að fullgera listasafnshús Bin-
ars J ónssonar og 3 þús. kr. tii brim-
brjóts í Bolungarvík. — Forsætis-
ráðherra þakkaði nefndinni undir-
tektirnar undir tillögurnar. — Þá
tók til máls Sig. Sigurðsson. Kvað
hann upphæðina, sem veitt væri til
strandgæzlu, óþarflega háa, sagði
hægt að fá bát fyrir miklu lægra
verð. En einn eigandi bátsins væri
í útílutiiiugsnefiid og mundi vera
samband á milli hennar og land-
stjórnarinnar. Sigurðnr vildi fá að
vita hvort þeir menn, sem lofað
liefðu fé til listasafnsins, hefðu
nokkurn tíma borgað það. Þá tal-
aði hann um tillögu um ívilnun á
flutningsgjaldi á síld til Stokks-
eyrar í fyrrahaust. Nefndin hefði
ekki viljað taka tillögu þessa að
sér og kendi hann stjórninni um.
Kvað hann umboðsmenn bæuda
austanfjalls hafa vænst þess, eftir
að hafa talað við fjármálaráðherr-
ann, að stjórnin mundi styðja
málaleitunina. Mundi fjármálaráð
herra hafa tekið líklega í málið, en
svikið svo alt eftir á. Vildi Sigurð-
ur kenna nafna sínum fjármálaráð
herranum þann gamla og góða sið
Mátti heyra á þingmanninum, að
honum þætti fjármálaráðherrann
ekki kunna þetta. Talaði hanti svo
stór orð og alvöruþrungin í garð
ráðherrans, að Sigurður í Vigur
hnerraði svo að undir tók í saln
um, en hinn hógværi forseti deild
ariunar neyddist til að vanda um
við þingmanninn. — Sigurður Bgg
erz svaraði og vísaði á bug þeim
ummælum Sig. Sig., að hann lofaði
öllu fögru, en sviki svo alt. Taldi
hann þau ómakleg og ósæmileg og
skoraði á þingmanninn að nefna
eitt einasta dæmi þess, að hann
(Sig. Eggerz) hefði svikið það, sem
hann hefði lofað. Urðu nokkrar
samræður milli þeirra um málið, en
fór svo að lokum að slotaði því of-
viðri, sem dunið liafði yfir deildina
og kostnaður við flutning á síld,
sein fyrr löngu er uppétin af stór-
gripum austaufjalls, hafði valdið.
Var enn fætt um breytingartillög-
urnar og' þurftu margir að svara
Sigurði Sigurðssyni, því hann hafði
komið víða við. Sigurður Stefáns-
son varði útgjöldin til brimbrjóts-
ius í Bolungarvík og Bjarui frá
7. Frv. um löggilding verzlun-
arstaðar í Hrísey; 1. umr.
í neðri deild:
1. Forsætisráðherra svarar fyr-
irspurn til landstjórnarinnar um
rekstur sýslumannsembættisins í
Arnessýslu; frh.
2. Frv. um landamerki 0. fl.; 3.
umr.
3. Frv. um stækkun verzlunar-
lóðarinnar á Sauðárkróki; 3. umr.
5. Frv. um breyting á lögum um
lögreglusamþyktir; 3. umr.
6. Frv. um breyting á lögum um
stofnun landsbanka; 3. umr.
7. Frv. um breyting á lögum um
hundaskatt; 3. umr.
8. Frv. um breyting á löggjöf-
inni um skrásetning skipa; 2. umr.
9. Frv. um breyting á lögum um
notkun bifreiða; 2. umr.
10. Frv. um dýralækna; 2. umr.
11. Till. til þingsál. um mat á
fóðurbæti; ein umr.
12. Frv. til laga um breytiug á
löguin um almennan ellistyrk; 1.
nmr.
13. Till. til þingsál. um póstferð-
ir á Vesturlandi
skuli.
14. Till. til þingsál. um Lands-
bankaútbú í Stykkishólmi; hvern-
NYJA BIO
Pétur hepni.
Ahrifamikill og efnisríkur sjón-
leiknr í 5 þittum. Tekinn af
Nordisk Films Co.
Cario Wieth,
hinn góðkunni og þekti leikari,
leikur aðalhlntverkið, — hlnt-
verk manns, sem eftir marg-
víslegar raunir og andblistnr
hreppir æðsta hnossið — anð
og ist.
Gunnar Sommerieldt,
sem nú er hingað kominn með
flokk leikara, og þektur er hér
sem aðalleikari í mörgnm góð-
um kvikmyndum, hefir útbúið
myndina. Þykir hann snjall og
smekkvis i þeirri list.
hvernig ræða |
Knattspyrnan.
A, B. slgrar Val 09 Víklng
með 7:0.
ig ræða skuli.
Vogi talaði fyrir styrknum til
listasafnsins. Að lokum voru allar
b'reytingartillögur í[járveitinga-
nefndar samþyktar með öllnm
greiddum atkvæðum, að því undan-
teknu, að þingmaður Borgfirðinga
greiddi atkvæði á móti fjárveiting-
unni til listasafnsins. Tlllaga Sig-
urðar Sigurðssonar um ívilnun á
‘flutningsgjaldi fyrir síldina var
feld með miklum atkvæðamun.
Næst kom fyrir frv. til laga um
skoðun á síld," til 3. umræðu. Var
ýrv. samþykt og afgreitt til efri
deildar.
Samþykt var ein umræða um
lingsályktunartillögu um mat á
fóðurbæti. v
Þá var næsta mál á dagskrá:
Fyrirspurn um rekstur sýslu-
maimsembættisins í Árnessýslu.
Voru margir samankomnir til
iess að hlusta á málið, 111. a. þrír
settir sýslumenn úr sýslunni, þeir
Eiríkur Einarsson útihússtjóri,
Magnús Gíslason cand. juris og
Þorsteinn Þorsteinsson.
Einar Aruórsson hafði orð fyrir
spyrjendum. Kakti hann sögu máls-
ins, alt frá þeim tíma að Guðm.
Eggerz var skipaður sýslumaður,
allítarlega, m, a. viðskifti þeirra
Guðm. Eggerz og Páls Jónssonar
cand. juris, sem liafði verið ráðinn
til að gegna embættinu oftar en
einu sinni, þó að aldrei kæmi til
framkvæmda. Alls höfðu verið
settir 13 eða 14 sýslumenn í tíð
Egger^, Kvað hann fyrirkomulag
þetta allsendis óviðunandi, oft. , .
hefðu menn ekki getað feugið smá- °r ana ur operunm >’Die A n * asta atlagau á markið. A. B. höfðu
málafgreiddhjásýslumannivegnaherm<< tftirMeyerbeer:Þa'tVOlUg fyrir leiknum og fóru sér
þess að þekking þeirra sumra náði eftir Schumann og log eftir R> hægt, enda gerðist ekki þörf á að
Stranss og Weingartner. Næst|þejr ieg.gu sig. fram. Sa'múel gerði
sýsluskjölin oft ekki á sama stað |kemU1' veigamestl Ilðurmn a Boug' annað markið og Bendixsen hið
skránni: Sclimiedelied Wagners /riö.ja með stuttu millibili og fyrri
I og II, sem Pétur lilaut meira lof lotunui IaUk með 3 .0.
fyrir í lekihúsinu í Darmstadt í | Frá síðari lotunui er sömu sögu
Hljömleikar
Péturs Jónssonar
Það var hráslagalegt veður,
.sem knattspyrnumennirnir dönsku
fengu í- gærkvöldi, í fyrsta skift-
ið, sem þeir þreyttu við landann,
hellidemhur og kalsi. Fyrir þá sök
var aðsóknin ekki eins mikil og
skyldi, en þó mun yfir þúsund
manns hafa verið á vellinum.
Eins og allir bjuggnst við, beið
landinn mikinn ósigur. Fyrsta iot-
an byrjaði með því, að einn fram-
herji landa komst í upplagt skot-
Pétur söngvari hefir nú tekið I tæri) en skaut yfir stöngina. Það
ser nokkurra. daga livíld, en í yar fyrsta óhappið og óafsakau-
kvöld ætlar hann að sýna Reyk- legt Þvældist landiun nú fyrir
víkingum, að hann hafi ekki sung- knettinum uokkra hríð> en br4tt
ið úr sér öll hljóðin. Nú leggur fengu samt A B. fyrsta mark sitt
hann út með nýja söngskrá og hana I gerði það Aabye> miðframherji.
ekki af verri eudanum, og er það gðknin var það sem eftir var leiks-
spá vor, að svo hrifnir sem menn ins at halfu A B- og þð að landar
voru af meðferð hans \ á fy 1 ri | kæmust einstöku sinnum upp með
söngskránni, muni aðdáunin ekki
knöttinn og það í bezta markfæri,
verða minni nú. Fyrsta verkefnið þá fór jafnan j handaskolum sið.
og sýslumaðurinn o. s. frv. Sýslan
liði og óbeinlínis skaða af því að
hafa ekki sama valdsmanninn nema
að skoða góð orð sem loforð og taka
aldrei neinu líklega nema efna það. 17®*” eÖ ÐeSt Se“ hannhef'|að segja. A. B. bættu við sig 4
1__1.„í.i.i 1. ■:...... Ilr snn8'ið og er þá miki sagt mörkum. en landinn fékk ekkert.
mörkum, en landinn fékk ekkert.
og mundu víst margir vilja hlyða I pý eigi feilgju þeir eins mörg góð
á hann í kveld, þó ekkert væri á markfæri j siðari iotunni og þeirri
söngskránni aunað. Þá koma íg- fyrri) þá voru þau samt td, og
spurniugu til stjórnarinnar, hvort I ^ '°g ,”Nótt“> nýlfc lag vantaði tilfinnanlega góðan mann
v ... . . . . | eftir Sigfus Eniarssou, „Trolla- til að skjáta_______
söngur úr Bárðarsögu“ eftir Árna
kyntust þá ekki högum sýslubúa
og hefðu ckki uæði til að beita
sér fyrir áhugamálum sýslunnar.
Að síðustu beindi hann þeirri
núverandi fyrirkomulag á rekstri
sýslumannsembættisins ætti að
haldast framvegis.
Ráðherrarnir allir, Gísli Sveins-
son og Sigurður Sigurðsson töluðu
enn fremur. Verður sagt frá ræð-
um þeirra í blaðinu á morgun. Mál
ið varð ekki útrætt í gær, en fram-
hald umræðu er fyrst á dagskrá í
da_
lóiii; 3. umr.
2. Frv. um hrossasölu; 3. umr
3. Frv. um stækkun verzlunar
lóðarinnar í Norðfirði; 3. umr.
4. Frv. um viðauka við lög um
húsaleigu í Reykjavík; 3. umr-
5. Frv. um einkaleyíi; 2. umr.
Við höfum nú kynst að nokkru
I horsteinsson, sömuleiðis nýtt, ogjleik A B.-auna. og samanburður
Sverrir konungur . Loks klikkir I á flokkunum sýnir hvað íslenzkir
Pétur út með gömlum kunningja: knattspyrnumenn hafa mikið að
„Gralserzahlung úr Lohengrin. |læra { íþróttinni. Gleðilegt er að
Hvað vilja menn liafa það betra? Jhafa yeð að knattspyrnumeuniruir
Aldrei hefir okkur boðist annað | okkar hafa mikilvægt skilyrði, sem
eins og aldrei munu inenn þreytast útheimtist til að geta orðið góðir
að lilusta á Pétur. | \ íþróttinni: þeir eru létir á fæti
Það ber anuars vel í veiði, að j og liðngir j snúuingum. En það er
liann skuli vera liér nú. Hér er íult Imentunin í íþróttinni, sem þá
af útlendu fólki og við höfum svo vantar. gjálfsagt fá þeir góða
lítið að sýna því hérna í þcssari mentun af A. B., cf þeir kunna að
vesælu höfuðborg. Eina bótin er j færa ser í nyt það sem þeir sja
að við getum bætt dálítið vir því | á vellinum.
Það íyrsta, sem þeir geta lært,
Dagskrár í dag.
Kl. 1 miðdegis.
í efri deild:
1. Frv. um sölu á Ögri og Sel-lmeð því að fara með þá niður í
Baru, beðið þá um að leggja aftur er að haida sér á sínum stað á
auguu — því Báran er ekki fyrir j veliinum. Áhorfendur munu hafa
augað — og látið þá lilusta — a veitt því eftirtekt, live vel A. B.-ar
Pótur. I gættu þessa og að þá sjaldau að
maður fór út fyrir leikstöð sína,
þá var óðar kominn annar í hans
Framhald á 4. sfðft,