Morgunblaðið - 04.10.1919, Page 1

6. árgangur, 307. tölublað
Laugardag 4. október 1019
Isafoldarprentsmlðja
1
GAMLA 810
Fagra stúlkau
i verinu
Leilin af
Mary Pickford
verður sýnd í kvðld
i síðasta sinn
Sýningin byrjar kl. 8l/a
Pantaðir aðgön um ðar vcrða
afbentir í Gamla Bíó k'. 7—8,
Eftir þann tima seldir öðrum.
K. F. U. M.
Sunnudagaskólinn byrjar á morg-
un kl. 10 árd.
Öll börn velkomin.
Siys,
Tveir menn drukna.
(Eftir símtali við ísafjörð.)
Tveir menn druknuðu af báti á
ísafirði við ísafjarðardjúp í fyrra-
dag, Þórður Bjarnason, fyr bóndi
Klafakoti við Mjóafjörð, og Sig-
rður Þorsteinsson húsmaður í
Hörgs'hlíð. — Þriðja manninum,
Guðjóni Sæmundssyni bónda í Hey-
al, var bjargað a£ kili. — Menn-
irnir voru í kaupstaðarferð til Arn-
erðareyrar.
Erl. símfregnir.
Khöfn, 30. sept.
Fiume og ttalir.
Prá Berlín er símað, að krúnu-
ráðið ítalska hafi ákveðið að setja
Fíumeborg undir hérvald. Þingið
liefir krafi’st þess með miklum
gauragangi, að borgin verði ítölsk
Verkfallið í Englandi.
Frá London berst sti fregn, að
verkfallið haldi áfram, en samt sé
enn þá hægt að flytja matvæli um
landið.
Eigi virðist geta hjá því farið, að
von bráðar verði blóðsúthellingar
landinu. -
Iðnaðarfyrirtæki. eru sem óðast
að hætta vinnu, vegna verkfallsins
Khöfn, 1. okt.
Frá London er símað, að verk
fallsmonnum sé hótað því, að her
menn verði látnir taka við vinnu
þeirra, ef þeir hætti ekki verkfall
inu.
Nýjar kosningar í ítaliu.
Frá Róm er símað, að’þingið hafi
verið leyst upp og eigi að koma
saman áftur 1. desember.
Bolzhewikkar lækka seglin.
Agence Havas hefir það eftir op
imberum fregnum frá Washington
að Bolzhewikkastjórnin í Rússlandi
sé reiðubúin að semja frið með þeim
skilyrðum að stjórnarfyrirkomula;
hennar hverfi úr sögunni, grimdar
verkum og aftökum sé hætt og að
12 Bolzhewikkaforingjar, þar
rneðal Lenin, Trotzky og Zinojev
fái vegabréf til Suður-Ameríku.
Friðarumleitaninni er ekki 'beint
beina leið til stjórna bandamanna
heldur til franskra og ameríkskra
sendihérra þeirr.a í hlutlausum
löndum.
Þýzka þjóðþingið
Var kvatt -saman í Berlín í gær
Frá Rúmeníu.
Prá Berlín er símað, að Voltoi
anu hafi myndað hernaðarstjórn
Púmeníu.
Upplestur.
Hr. Gunnar Sommerfeldt.
Upplestur
Kgl. leikari
G. Sommerfaidt
/
Úr skdldrifum þeirra:
Henrik Iisens, Jul. Magnussen,
Drachmanns, St u cTc enb er g s
og Jóhanns Sigurjónssonar.
Sunnudag 5. okt. ki. 9 slBd, í IBnó
AðgðngumiOar seldir í bókaverzlunum Isafoldar
og Sigf. Eymundssonar í dag og kosta 3 krónur.
I Iðnó á Hunnudag eftir hád. á 2 krónur.
ist alvarleg áskorun frá honum í
blaðinu „Le Matin“ til námuverka-
manna í Evrópu; brýnir hann þár
fyrir þeim að sjá alvarlega að sér
og gera alt sem þeir gætu og yrðu
að gera, til þéss að kolaskorturinn
endaði ekki með skelfingu. Þeir
mættu ekki stytta vinnutímann úr
8 tímum niður í 6 eða 7 tíma. Ame-
ríka gæti ekki nú bjargað úr þess-
um skorti, sem væri svo alvarlegur,
að á komandi vetri mundi Evrópu
vanta 20 milj. tonna af kolnm á
hverjum mánuði. Að bíða eftir því
að hús væru bygð handa öllum nýj-
um verkamönnum, sem gerðu það
að skilyrði fyrir vinnunni, taldi
hann ógerlegt; menn yrðu nú að
vinna án þessara skilyrða, eins og
þeir hefðu áður gert.
En’ það sem hér verður helzt til
úrræða er án efa það, að nota vélar
sem mest og í annan stað að vinna
kolin kemiskt, en setja þan ekki
hrá inn í ofninn.
(Verzlunartíðindi.)
NYJA BIO
Layndardámur
New York borgar
Stóifenglegur leynd.reglusjónl.
II. kafli í 4 þáttum:
Ljósmyndin
t cpphafi nýs kafla er heildar-
yfirlit vfir það sem áður hefir
komið. A lir geta því fylgst œeð
Til sölu
Eins manns rúmstæði, tveggja
manna rúmstæði og „beddi“ er til
sölu mjög ódýrt.
Sumarið er daufasti tími ársins
hér í Reykjavák. En nú er bærinn
að vakna úr dvalanum. Nú er fólk-
ið að streyma hingað úr öllum átt-
um og maður þarf ekki annað en
líta út um gluggann hjá sér til'þess
að sjá breytinguna, sem orðin er á
bæjarlífinu, hversu ótrúlega bæjar-
búum hefir fjölgað síðustu vik-
urnar,
En þar sem svo margt fólk er
samankomið eins og hér í bænum
nu, þarf það að hafa dægrastytt-
iugar og skemtanir: Lífið krefst
s — annars verður það alt of
dauft og tilbreytingarlaust. En
hvað hefir svo höfuðborg ísland^
upp á að bjóða? Það er sáralítið.
Og sarmleikuritiri er sá, að fjöldi
fólks gengur hér um og veit ekki
hvað það á af sér að gera. Kvik-
myndahúsin eru troðfull á hverju
kvöldi og kaffihúsin líka. Þáð er
eina tilbreytingin, sem fólkið hefir,
að fara á þá staði. Og þó komast
ekki allir að og kaffihúsaskemtun
verður þreytandi til lengdar.
Það er því enginn efi á, að fjöldi
bæjarbúa mun hafa fagnað þeirri
frétt, að Gunnar Sommerfeldt, hinn
nafnkunni leikari við konunglega
leikhúsið í Kaupmannahöfn og for-
ingi kvikmyndaleiðangurs Nordisk
Films Co. hingað til lands, ætlaði
að lesa upp í Iðnó á sunnudags-
kvöldið. Sú skemtun kemur á allra
heppilegasta tíma, einmitt þegar
Reykjavíkurbúa vantar eitthvað
cýtt, einhverja andlega hressingu
til þess að geta hrist af sér ok
deyfðar og fásinnis. Og skemtunin
er þá ekki heldur af verri endanum.
Okkur gefst hér kostur á að hlusta
á upplesara, sem kann að lesa upp,
kann að fara með þau viðfangsefni,
sem hann velur sér, og kann að
velja af betri endanum. — —
Morgunblaðið náði snöggvast
tali af hr. Sommerfeldt í gær ög
j vildi forvitnast um hvað hann ætl-
i
aði að lesa upp annað kvöld. Hann
átti annríkt mjög, eins og alt af,
því að hann hefir um margt að
hugsa. Þó gaf hann sér tíma til
þess, að skýra frá.
— Eins og þér hafið séð, hefi
eg valið þau skáld á Norðurlönd-
um, sem frægust eru og kunuust
Islendingum. Það eru þeir Ibsen,
Drachmann, Stuckenberg, Jul.
Magnussen og Jóhann Sigurjóns-
son, íslenzka skáldið góða, sem féll
svo sviplega frá, nú fyrir skemstu.
Þér gétið sagt lesendum Morgun-
blaðsins frá því, að eg ætli að lesa
Terje Vigen (Þorgeir í Vík) eftir
Ibsen eða Aases Död úr Per Gynt,
þó líklega fremnr hið fyrra. Eftir
Jul. Magnnssen les eg „Lövhytt-
en“, „To Söstre“ eftir Jóhann Sig-
urjónsson, „Ungdomsdigte“ eftir
Drachmann og „Tue Bentzons
Vise“ eftir Stuckenberg. —
Þetta er þá í fám orðum „pró-
grammið“. Það þarf ekki að efa,
að fleiri vilja komást að í Iðnó
annaðkvöld heldur en salurinn get-
ur rúrnað. Mátti og sjá það á því,
hve rnargir keyptu aðgöngumiða í
gær, að menn vænta sér mikils af
npplestrinum, enda verður þar á-
reiðanlega góð skemtun. Þeir sem
ekki vilja missa af henni, ætti því
að tryggja sér aðgöngumiða í dag.
anna væri til kol, að eins í eina eða
tvær vikur. Sama dag var auglýst,
að takmarka yrði hraðlestir frá 15.
ágúst og sömuleiðis svefnvagna dg
f
A <G

**•
Veðrið i gær.
Reykjavík: S, stormur, hiti 9,6 st.
ísafjörður: Logn, hiti 0,3 st.
þá vagna, er notaðir væru til borð- Akuréyri. hogn> hiti 1;0 st.
halds; sunnudagsferðalög yrði einn- j Vestm.eyjar: V. st. kaldi, hiti 9,9 st.
g að minka. Kolainnflutningur er
útilokaður til Þýzkalands, og þarl Messur á morgun. í Dómkirkjunni:
að auki verður það að láta'af hendi KL 11 síra Jóhann Þorkelsson; kl’ 5
I síra Bjarni Jónsson. — I Fríkirkjnnni
4U mih. tonna ai kolum arleffa til I, TT n .. o.. ,, , a, «
J 11 Haínarfirði kl. 1 siðd., sira Olafnr
I rakklands. Pyrst.a sendingin kom ólafsson, og í Fríkirkjunni í Reykja-
líka 6. ágúst, eftir því sem Parísar-1 vík kl. 5 síðd., síra Ólafur Ólafsson.
blöðin skýrá frá. —
Kolaskorturinn
í heim ntim.
Viðburðirnir í Englandi hafa
hvervetna orðið áhyggjuefni
Yorkshire-verkfallinu er að eins
nýlega lokið, þrátt fyrir margar
góðar tilraunir til þess að vera laus
við það fyrri.
I Þýzkalandi eru verkfÖllin orð-
in að langvarandi sjúkdóm. For
sætisráðherra, Bauer, stefndi saman
verkamanna- og vinnnveitendafull-
trúum 6. ágúst, til þess að ræða
um, hvernig auka mætti kolafram
leiðsluna. — Járnbrautarmálaráð
herrann sýndi fram á, hver þrösk
uldur koláleysið væri fyrir allar
samgöngur og iðnað; til járnbraut
Berlín ájti að fá 200,000 tonn af
kolum á mánuði, en í júlí komu
að eins 119,000 tonn. Af sindurkol-
um kom aftur á móti eins mikið og
ert hafði verið ráð fyrir. Síðast-
Utburður Morgunblaðsins hefir ver-
I ið með versta móti undanfarna daga
j og viljum vér afsaka það við kaup-
endurna hér í bænum. Orsökin er sú,
j að blaðadrengirnir hurfu hópum sam
ar. úr vistinni um mánaðamótin, vegna
fengnir svo vonandi fara skilin á blað
íiiu heldur að batna úr þessu.
liðið ár leið fólk mikið af kulda, og Þess að skólinn er að byrja og náðist
þó er búist við enn þá verru á kom-1 nó^ fljótt 1 f™' El\nú en\þeir
andi vetri.
A Frakklándi er útlitið heldur
ekki gott. Prá Þýzkalandi má varla I Samskot höfum vér móttekið handa
búast. við að fá að fullu það sem gömlu konunni, sem hér segir: 2xl0
til var skilið. Eftir samningnum |15 kr- Frá KlePPi: 61-25 kr- s-: 20 kr'
áttu að koma 9 milj. tonna frá Eng-
iandi; en nú 'hefir brezki verzlunar
málaráðherrann lýst því yfir, að
varla muni hægt að standa við það
loforð, því England þurfi 30 milj.
tonna meira en framleitt verði
landinu sjálfu. Stjórnin í Belgíu
hefir að vísu bannað að flytja kol
til annara landa en Frakklands;
en frá Bandaríkjunum má heldur
ekki búst við meiru, eftir því sem
aðalút'hlutunarmaðurinn, Mr. Hoo-
ver, hefir skýrt frönsku stjórnar-
völdunum frá, því einnig í Ameríku
hefir kolaframleiðslan minkað að
Eins
N. K.: 10 kr. Samtals kr. 111.25, sem
vér afhentum konunni í fyrradag, og
biður hún oss um að flytja gefendun-
um beztu þakkir fyrir gjöfina.
Prófessor Haraldur Níelsson prédik
ar í Fríkirkjunni á sunnudaginn kl.
e. h. — Söngfólkið, sem sungið hefir
við guðsþjónusturnar, er beðið að at
huga auglýsing hér í blaðinu um æf-
ingu í kvöld.
Samsæti hélt Sommerfeldt leikari,
foringi dönsku kvikmyndaleikaranna,
Bjarna Jónssyni forstjóra í gærkvöldi
en í gær var afmælisdagur 'hans. Stóð
samsætið í Iðnó og var þar borðhald
og á eftir alls konar skemtanir. Som-
mun. iiuus á Frakklandi sem á I merfeldt færði Bjarna og frú hans að
Þýzkalandi verður það nú eina úr- gJöf kaffikönnu, sykurskál og rjóma
ræðið að útvega fleiri verkamenn í |könnu úr skíru sil£ri’ ; viðurkenning
arskyni fyrir aðetoð hans við kvik-
Upplýsingar í Yeltusnndi 1.
lí. .
Vitjist á Laufásveg 14.
nsku,dönsku,hannyrðir
o. fl. kennir
Inga L. Láriisdóttir,
Bröttagötu 6, (uppi).
SeDdisveinn
óskast strax i verzlun
Einars Arnasonar.
Kartöilur
af Garðskaga verða seldar í Bæjar-
skúrnum á Hafnarbkknum kl. 1 í
dag. Verð 38 kr. tunnan, í tveim
pokum. Tómir pokar, jafn margir
þeim sem teknir verða, kaupast
á 1 kr.
Einar Helgason.
la stúlku
myndaleiðangurinn.
Síminn, sem slitinn hefir verið á
Austurlandi undanfarna daga, komst
lag aftur í gær. Höfðu safnast fyrir
á Seyðisfirði 700 skeyti þann stutta
tíma sem síminn var bilaður.
kolanámurnar, og er þar helzt að
vænta liðs hjá atvinnulausum Pól-
verjum og Tsjekoslöfum.
Franska bjargráðanefndin hefir
í huga að koma á bandamanuaráði
sem hefði tilsjón með framleiðslu
og úthlutun á kolum
Blaðið „Le Temps“ kemur með. „„ .
, Dansleik héldur luðrafelagið Gigjan
þa uppastungu, að stofna alþjÓða- j kviil(i j Iðnó. Mun salurinn verða
nefnd í þessu skyni; hvert nki væri skreyttur eftir föngum og 4 og 12
þá eins og hluthafi í stóru kolafé- manna hljóðfærasveitir leika til skift
lagi. I is — Ætti fólk að f jölmenna á dans-
Hinn voldugi Mr. Hoover hefir leik þennan’ þar eð félaglS er ™*t
þar af leiðandi f járhagslega illa statt
nú verið á ferð í Evrópn, til þess
að kynna sér ástandið þar. Áður |
en hann fór frá París til Búdapest,
til að sjá með eigin augum hvernig |
þar væri ástatt með þarfirnar, birt-
og er nú að kaupa ný hljóðfæri.
vamtar mig til morgunverka.
Þyrfti að sofa 'heima.
Ingileif A. Signrðsson,
Grettisgötu 46, niðri.
Prammi og handvagn í óskilum.
Guðjón Gamalíelsson í Liverpool
vísar á.
„BROEN“ eftir Rex Beach 0
„Manden med Lædermasken“ ósl
ast til kaups.
R. v. á.
fær xá, sem getur útvegað 2—
heibergi og eldbiis.
Tílboð merkt »J* sendist Morg
uublaðinu.