Morgunblaðið - 31.10.1919, Page 3

»
Verður að gera ráð fyrir sérstök-
um bústöðum í líkingu við húsin
iiér á jörðunni. pannig kemst mað-
ur að sömu niðurstöðu, með því að
ganga út frá framlialdstilveru per-
sónuleikans og álykta svo þar af,
eins og peir herma, sem flutt hafa
oss fregnir handan að. Og þótt al-
drei liefði borist nein slík opiuber-
nn handan að, hefði liver, sem at-
lmgaði málið með lieilbrigðri skyn-
semi, hlotið að verða á nokkuð lík-
um hugsanaleiðum.
(Framh.)
♦
Æskuástir
II. hefti.
Hulda: Œskuástir. II. hefti.
Bókaverzlun Arinbj. Svein-
bjarnarsonar.
Hulda sendir nú með þessari litlu
bók II. hefti af „Æskuástum“. I.
heftið kom 1917. En á mllli þerra
komu „Tvær sögur“ í fyrra.
Þetta er vafalaust veikbygðasta
bólc Huldu. SÖgurnar liennar hafa
raunar allar verið heldur veigalitl-
ar. í þeim hefir hvorki verið form-
fegurð eða tilfinningaauðlegð sú,
er einkendi sum beztu ljóð hennar.
En þessar 5 síðustu smásögur eru
þó grynstar og fátækastar,
Það sætir undrum, live Hulda
leggur upp með lítil söguefni. Það
þarf kjark og einbeittni til þess að
byrja að skapa úr svo litlu. Við
erurn ekki alm'áttug oins og guð,
og sköpum því ekki beila hcima af
engu. Evfnið þarf hvert skáld
að hafa í verk sitt, áður en hann
byrjar að sníða það til. En það
virðist stundum eins og Hulda byrji
að skrifa, þó húu hafi ekki annað
«n. fáa, óljósa drætti í sögurnar.
Þær eru því oft ekki annað en
nokkrar náttúrulýsingar og innan
pm þær lýsingár stráð hversdagsleg-
um tilfiuuingum og alkunnum per-
sónum án noklturs dýpri undir-
straums. Maður flýtur á grunnu,
öldulausu hafi við lesturinn. Þar
er engin bylgja, sem lyftir manni
eða vekur mann, enginn boði, sem
brýtur.
Skásta sagan af þessum 5er „Síð-
sumarskvöld“. Hún er lagleg en
lítilvæg. Þar fær maður þó lifandi
luannssál að skoða m e ð lindaniðn-
um, laufaþytinum, fuglakvakinu og
fossahljómnum. Náttúran þurfti
auðvitað að vera í og með. llulda
g etur ekki og mun a 1 d r e i geta
skriíað svo sögu, að náttúran sé þar
ekki fyrst og fremst.. „Dala-
svanninn“ — ein.s og E.Ben. ncfndi
hana — cr of tengd og samgróin
náttúrunni til þcss. En í þessari
sögu er náttúran ekki aðalatriðð.
Það sem Huldu skortir enn, er
(dirfska til að hrópa fullum hálsi
það sem hún vill segja. Hún á söng-
brjóst til. En hún neytir þess ekki
enn. Og hún veit þetta sjálf.. En
sá sem veit hver hann er og veit
Augu
undirdjúpanm
EFTIR
MOHTE* PBIOH.
‘21
leg herbergi í þessari líkkistu, þar sem
við getum gert út um viðskifti okkar.
pað niætti t. <1. nefua eina tunnu ai
AVisky, sem gæti fjörgað samræðuna.
Hann lnetti enn. Og það kom ekk
ert svar úr flugvélinni.
Nú kom liinu maðurinn fram, sem
vei'ið hafði í flugvélinni.
— petta þvaður ætti nú að taka enda,
sagði hann með ákafa. Látum læknir-
inn fara til helvítis áður en hann kemst
úr þessari klípu. Nú liöfunt við tæki
jfæri til að losa okkur við hann. Hann
slapp við vítisvélina. Látum hann nú
heimsæk.ja sæbúana. Nú, Lanehes.
settu hann í sjóinn! sagði haun við
Argentínuuiauninii.
Hanu tók þegar að draga til sín kað-
ftliou og glotti illmarmlega, ^
MöJífíCMBLAÖtÐ
Bitumastic
er óviðjafnanlegnr áburðnr i allskonar járn og steinsteypu (gerii
hana vatosþétta). Er stöðugt eftir margra ára reynslu, notnð til breiks
flotans, einnig til stálbygginganna við Panamaskurðinn og annara stærítu
mannvirkja í heimi.
Aðalnmboðsmenn fyrir Island:
Daníel fíalldórsson, diayRjamR
Barður G. Tomasson, daafirii
Nokkrar birgðit til fyriiliggjandi hér á staðnnm.
E.s. Gullfoss
fer fídóan a mámiéag 3. ncvQmSar fíl
l siðóagis tií JÍQÍtfí og cXaupmanna-
fíafnar.
Farseðlar sækist i dag
cJCj. Cimsfíipa/áíag c7slanós
NETAGARN
4-þætt, ágæt tegnnd
fæst i heildsölu og smásölu hjá
Sigurjóni Péturssyni
Hafnarstrœti 18. Simi 137.
8
Stulka
óskast á skrifstofn hálfan daginn. Gott kaup. Tilboð send-
ist Morgunblaðinu mik. »hálfan daginn*.
Stórt uppboð
á ýmsum bókum, tilheyrandi dánarbiii Björns sál. sýslumanns Bjarnar-
sonar, verðnr haldið i Good-Templarahiisinn, föstudaginn 31. þ. m., og
hefst kl. i e. h.
Skrifstofa bæjarfógetans i Reykjavik, 29. okt. 1919.
Jóh. Jóhannessen.
Skrifstofustarf.
Stúlka, sem getur notað ritvél og skriíar vel, óskast á skrifstofu
hér i bæ nú þegar. Hæg vinna.
Tilboð mrk. »Stúlka« sendist Morgunblaðinu þegar.
Vörur
Þeir sem enn eiga óteknar vörur úr Es. Geysi geri svo vel að
sækja þær tafarlaust.
Afgreiðslan.
Nýkomið
Veggfóður, Línoleum og Gólfdúkur í verzlun
Agústar Markússonar
Spitalastíg 9.
Drengur
óskast til að innheimta reikninga og fara í séndiferðir þess á milli.
Upp’ýsingar á skrifstofu
taafoldarprentsmlðju hf.
Rjúpur
karpa hæsta verði
Þórður SveiusNon & Co.
Hótel ísland. Sfmi 701.

hvað hámi hefir gert, hann er á
framtíðarvegi. Hulda mun líka
skrifa í þeirri trú, að henni vaxi
fiskur 11111 hrygg. E11 því miður
bólar enn ekki á þeim vexti.
En nú er liún erlendis. Vonandi
sækir hún þangað nýjar hugsanir
o'g nýjan mátt. Hún þyrfti þess.
Það verður að standa meiri gnýr
af vængjataki hennar, verða fyllri
hljómur í strengjunum til þess að
hún eigi að ná föstum tökum á
þjóðinni. En euginn skrifar til
þess að tala út í tómið. Allir gera
þá kröfu, að á þá sé hlustað. En
þá verður einOiver sciðkraftur að
fylgja söngnum.
J. B.
Kvenfólkið
flytur íir landi.
■
pegar áður en ófriðurinn hófst
voru töiuvert fleiri kvenmenn í
Bretlandi en karlar, en það kom til
af því, að útflutningur karlmanua,
einkum ungra manna, hefir æfin-
lega verið mikill þar í landi.
Nú að ófriðnum loknum hef'.r
iarið fram manntal í Bretlandi og
kom þá í ijós, að það eru nV -’ega
ein miljón fleiri kvenmenu í land
inu en karlmenn. Hjónaböndum
íækkar mjög af þessari ústæðu og
fæðingum einnig. Sjá yfirvöldi....
því fram á vandræði í þessu efni að
uokkrum áruin liðnum.
Til allrar liamingju er ástardið
öðruvísi í nýlendum Breta. par eru
karlmennirnir í meirihluta og hefir
stórblaðið „Times“ því hvatt
stjórnina mjög til þess að stuðla
að útflutniugi kveuna til nýlend-
anna, einkum Kanada og Astralíu.
Stúlkurnar oigp að fá ókeypis far
suður eða vestur um liat’ og þar
að auki dálitla peningahjálp.
Arangurinn hefir venð sá, ið nú
eru útflytjendaskrifstoiuruar önn-
um kafnar við að senda kveufólkið
úr landi.
v
„Mánudalurinn“ á S.jálaridi. Ný-
lega er myndað félag í Kaupmanna-
liöfn, sem hefir keypt landfl emi
mikið við Hornbæk, í þeim tilgangi
að gera þar fyrirmyndar bústaða-
hverfi. Ilver fjölskylda hefir þar
sitt hús út af fyrir sig, garð í kring
um húsið og öll þægindi nútíma-
byggiuga. I vor á að byrja að reisa
þarna 50 hús. Staðurinn hefir ver-
ið skírður „Mánadalurinn“.
pá reið skot af uiitt í þögiiinni. Kom
það i'rá flugvéliiuu? Enginn vissi þaö,
en ArgcntímimaÖui'inn slepti kaðlinuin
og steyptist á höfuöiö uiöúi’ í uppljóin-
aö skipiö.
2 4. k a p i t u 1 i.
Nasier barón.
Jhu'óii Nasiei' var eiiin þeirra mörgu
nuimui, sem vaxa í meölæti en þola ekki
niótblásturinn. Hann hafði aklrei get-
að tileinkað sér festuua, sem reynist
jafnan enn keillavænlegri enn hug-
rekkið.
pað var brestur í hinu aiullega sig-
urverki hans. Fáir nienn hafa rannsak
að leyndardónisfulla náttúrukraftana
með jafn mikilli djörfung eins og hann.
Hann minti í mörgu á alheimssnilling-
inn James Morton, seni vann mestu
hryðjuverk ghopasögunnar, en hann
skorti hina miklu ró og djúpskygnu
athugun, sem einkendi t. d. vin hans
Josais Saimift’.
Hann hafði ár eftir ár gengið glæpa-
vegi sína óhiudraö, þangað til nú, að
ókunna flugvélin setti sig á stálþakiö
á skipinu hans.
pað var þesi holv.... læknir, Fjekl,
sem altaf elti haun. lliiim vissi það.
pað vur Saimlers, Huysmuuns og Delm-
as sigun egari — það var þesi hái, ljósi
Norðurlandabúi, sem altaf var að reyna
að sigra hann. Nú hafði hann haft ráð
lians í hendi sér í nokkrar mínútur,
meðan gripkaðall Gauches lá um flug-
vélina. En nú var annað uppi á ten-
ingnum. Argentíuumaðuriun var hrap-
aöur niðui' til síldarinnar með gegnum-
skotið höfuð. Og nú lyfti flugvólin sér
upp í loftið eins og stóreflis fugl.
Kúlurnar hitu ekki á þetta græn-
gula dýi'. Gripkaöallinn liangdi nið-
ur úr því. En það lánaðist engum af
skipsmöunum að ná í hann. Eftir
nokkrar sekúntur var flugvélin á íeið-
iuni til strandar.
Barónimi néri hendumar ráðþrota af
reiði
— ViÖ erum eyðilegginguni ofursetd-
ir, tautaði hami aftur og aftur og stai’öi
á eftir flugvélinni.
Caui'bier gekk til lians. Haun leit
me'Ö lítilsviröingu á kennara sinn.
— Pú hefðir átt aö gæta þín sagði
hann meö ógnandi rödd. pað er ekki
holt vegna hlýðiiinnar hér á skipinu, a'ð
sýna þessaragmensku. A morgunförum
við héðan og út fyrir landhelgislínu.
pá mega hinir norsku herskipadallar
eiga sig. Ilvað veit læknirinn yfir höf-
uð uö talu’ Hann hefir auðvitað séð
síldarnótina. En eg efast um að hann
skilji nokkurn lilut í þessu öllu, Vi'ð ev-
mu vitunlega á djúpi'iskiveiðum. Og
uafu þitt ei' fullgild sönnun þess, nð þaö
sé gert á vísindalegan hátt. Engan
mann í Stavanger mun gruna ástæðuna
til þess, aðsíldinsvíkurþánú,ekkifrem-
ur 011 Lofot-fiskimennina. Petta vita
engii' aðrir en okkar meim, og þeir eru
mátulega miklir fantar til þess, að \ iö
getunl treyst þeim. En þá meigum við
ekki sýna neinn bjálfaekap. Viö höfmn
fongiö íiokkrar miljónir. Hvers getum
við kraiflst frekar"! Viö skulum lialda í
snatri héimleiðis.
Nosier haföi uáö sér dálítiö meöan
stó'ö á þessari ræðu.
pú gleymir Grönneland og möimum
hans, sagði liann hvíslandi. paö er at-
buröur sem við erum ekki búnir að sjá
fyrir endaun á ennþá. Gulu ró^jrnar
rnunu sennilega valda okkur óþæginda.
Læknis h.......mun ekki hætta fyr en
hann sér okkur liengda.
Fölt andlit Caurbiers sýndist enn
hvítnra í tunglsljósinu.
— Látiö þér .mig sjá fyrir honum,
sagöi lnum rólega og horfði dreymandi
í áttina til lands.
paö varö augnabliksþögn.
— Hvað meiuarðuT spurði baróniun.
— Eg var bara að hugsa 11111 Evy
Westinghouse, sagði himn hálf utan
við sig, — þegar eg flýg meö hana inn
í hið stóra æfintýri.
llnnn snéri sér skyndiiega viö.
— llvaö var þetla?
Nosier ypti öxlum.
— Eg beyrði ekkert, sagði haau,
Caurbier horfði ergilegur á svip
fram fyrir sig.
— Mér heyrðist einhver hlæ.ja, sagði
hann.
2 2. k a p i t u 1 i.
Möguleikinn.
pað cr enginn gainauleikur fyrir
risavaxinn mann að vexti að fela sig
á skipi, þar sem fjandiuenn eru íhverju
skoti.
Fjeld kom fyrst til kugar, að nota
flugvél Nosiers. Ef mennimir á skip-
inu hefðu tekið eftir, hvaðan skoti'ð
kom, sem varð Argentínumanninum að
iþana, þá hef'ði hann óefað reynt að
flýja í flugvélinni. En ímyndunin er
oft máttugri en heyrnin, svo það var
ekki einn af mönnum Nosiers sem efuð-
ust um það, að skotið hefði komið frá
flugvél þessara dularfullu manna.
Til allrar haming.ju kom náttúrau
s.jálf Norðmaiminum til hjálpar. pykt
og stórt ský dró fyrir mánann og lmldi
skip Nosicrs í myrkri, svo betra var að
fela sig.
Fjeld skreið liægt og hljótt að stigan-
um, sem lá niður á gangpallinn á fram-
anverðu skipinu. par var ekki nokkur
maður og dyrnar inn a'ð innri her-
bergjum skipsins voru opnar, aldrei
þessu vant.
Fjeld var ekki lengi að kornast niður
stigann. En hann stóð á þröskuldin-
11111, óviss í hvað gera skyldi. Bjart
1 jós var um allan ganginn, sem virtist
liggja eftir öllu skipinu. Hann koin
ekki auga á nokkurn felustað. Hér
uiii hil á miðjum ganginum sá haun
handrið, sem sennilegast lá eitthvað
niður í skipið.
paö þurfti meira en meðalmanns-
dirfsku til þess að leggja inn í þctta
Ijós-haf, þar sem hann niundi áreiðan-
lega sjást af þeim fyrsta, sem hann
ikæmi nálægt. Haim varpaði urn leið af
sér fíugklæðunum. Eu fer'öaföt þau,
er hann bar undir þeim, mundu þó á-
reiðanlega koma upp um hann.
pað er eitt til hór í heimi sem heitir
m öguleiki'nn. Hinir hyggnu borg-
arar vilja ekkert hafa saman við hann
að sælda. Peir vilja ekki eiga neitt
undir honum. pað eru bara hugsunar-
lausir kæruleýsiiigjar sem gera þa'ð.
Og þó er möguleikinn hin nauðsyu-
lega smurning á sigurverk lífsins. peir
menn eða kouur, sem aldrei hætta á
möguleikiuia, þeir munu ryðga og eyð-
ast inst í sál sinui,
Jónas Fjeld var einn þeirra manna,
sem möguleikinn er lífsskilyrði. Hann
gat aldrei beygt sig undir reglubundi'S
framférði liversdagslífsins. pað komu
ot't og ehialt fyrir þau augnablik, sem
hnnu varð að luetta lit'i sinu út á þá
tvísýuu, sem uieðalwöuuunum hefði
aldrei komið til bugar.