Morgunblaðið - 08.01.1920, Page 1

arg., 51. tbl.
Fimtudag 8 jannar 1920

GAMLA bio
anriar kafli
sýndur s kvöld ki, 9
Fyrirliggjandi í heildsölú til
úaupmarma og kaupfélaga:
CARR’S enska kex og kökur, 10
mismunandi tegundir. G-erið svo
vel að senda pantanir hið fyrsta
þar eð lítið er óselt og verðið
á næstu sendingu hærra.
O. EIRÍKSS, Reykjavík.
Einkasali á íslandi.
Pr©ntarave« kfallið
Preniara-verkbanninu lokið,
Aiiir sammála
um það að bezt sé að kaupa
DIVANA
í Ingólfsstræti 6.
Verzlunin Afram.
♦
Inniiegt þskklasti fyrir auðsýndi hluttekningu við jarðarför socar
okkar og bróður, Antons heitins Arnasonar.
Foreldrar og systkini.
á iiidð,
Eftir að prentarar bæjarins allir
höfðu gengið atvinnulausir síðan
fyrsta tlag mánaðarins, hófu þeir
vinnu aftur í gærmorgun.
Svo sem menn muna úr frétta-
blaði því, sem gefið var xít á dög-
unum, höfðu samningaumleitanir
inilli aðilja strandað, og vildi hvor-
ngur hefja. þær á ný. En í fyrra-
dag boðaði forsætisráðherra, -Tón
Magnússon, fulltrúa beggja aðilja á
sinn fund og fyrir tilstilli hans voru
samningar hafnir á ný kl. 2 á
þriðjudaginn. Mættu þar fulltrúar
Prentarafélagsins þrír 0g þrír
prentsmi ð j nst j órár.
Lyktaði fundinum svo að miðlað
yar málum á báða bóga að nokkru
ipyti.
Prontarar féllu frá fyrri kröfu
siuni um að stytta bæri vinnutima
í prentsmiðjunum á þessu ári um
oina stund, þannig að
H
1 VB
Ógrelddir relkniiBgar a félag vort, fyrir árið 1919,
sendist skriístof u vorri s e m fyrst og
i síðasta lagi fyrir 15. janúar 1920
hækkað um 20%. Og nú þegar Mað-
ið byrjar að koma út á þessu ári,
hafa prentarar enn fengið 40%
kauphækkun.
Nú var úr vöndu að ráða fyrir
blaðið, hvernig það ætti að standast
þennan gífurlega kostnaðarauka.
Og það voi'u ekki nema tvær leiðir
til. Annaðhvort varð blaðið að auka
tekjur sínar að miklum mun, eða
þá að takmarka útgjö! I sín. Ann-
aðhvort varð það að hækka að stór-
nm mun áskrifendagjald og auglýs-
ingaverð, eða þá a ð m i n k a. Hvor-
ngur var kosturinn góður, -en að
‘lokHm réð blaðið það af, að taka
hinn síðari og koma út í minna
hroti fyrst um sinn.
Yér þykjumst vita með vissu,
að allir hinir mörgu lesendnr blaðs-
ins muni skilja það, að hlaðið ger-
ir jietta ekki með glöðu geði, held-
ur er til þess neytt af ófyrirsjáan-
legurn og óviðráðanlegum orsöknm.
En hinu getum vér heitið, og heit-
um hér með, að blaðið s k a 1
stækka aftur, nndir eins og því
verður við komið:
NYfA BlÓ
Æfintýri
Macistes
II. kafli
Býndar vöfd kl 9.
Pyrirliggjandi í heildsölu til
kaupmanna og kaupf élaga:
LIPTONS THE, sem er hið bezta í
heimi. — Aðeins tegund *nr. 1
(hin bezta) í í4, % og 1 lb»
pökknm.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á Islandi.
cJKorcjunBlctéiðé
Þrátt fyrir hina gífurlegu kostn-
aðarhækkun, er orðið hafði á út-
gáfu blaða síðan 1914, sá Morgun-
blaðið sér fært að stækka nm helm-
ing í júlímánuði í sumar.
Um 'það ‘leyti vonuðu allir, að
vinna upp frá því færi að rætast úr. Menn
^tæði 8 stundir. Gengu vinnuveit-
endur aftur inn á, að með nýári
1921 yrði vinnutími 8 stundir, svo
sem þeir og höfðu gefið prenturum
vilyrði fyrir áður en verkfallið
hófst.
Þá féllu prentarar og frá kröf-
unni um það, að samningar skj'ldu
dð eins gii(ja iii 2. júlí þ. á. og var
því samið fyrir yfirstandandi ár
Kaupkrofum fengu prentarar að
mestu leyti Gamgengt, þó fengu
þeir ekid þá hækkuu 4 %kavinnu,
er þeir höfðu farið fran d.
Ennfremur fengu prvntarar j,vi
íramgengt, að veikindastyrkur væri
Upndinn við 6 legudagá í senn j stað
2 daga, svo sem prentsmiðjueig.
endafélagið hafði gert að skilyxði,
vonnðu, að vörnr færi að lækka í
verði smám sarnan. Og Morgun-
blaðið vonaði, að þá væri hið versta
af staðið, að þá mundi dýrtíðin
hafa náð hámarki sínu. Miklar lík-
ur voru þá tii þess, að verksmiðju-
iðuaður mundi rísa upp með nýjnm
og auknum þrótti, og samkeppnin,
sem var úti lokuð í stríðinu, mundi
fá að njóta sín aftur.
En því miður hefir þessi von
brugðist, eins og allir vita. Dýrtíð-
in hefir stóru maukist síðan í júlí-
mánuði og er altaf að ankast. Skul-
um vér nú í stuttu máli skýra frá
því hver áhrif þetta hefir á út-
gáfu blaðsins.
Þegar Morgunblaðið hóf göngu
sína í nóvembermánuði 1913, kost-
^ði hvert rís af pappír, sern í það
loks féllu prentsmiðjueigendur
J; ; kvöfunni nm að hvorútveggja j fór, kr. 2.95. Samskonar pappír var
£ _ |«tja tryggingu fyrir þvi kimiim npp £ 18 kr_ j áúlíméú> s_ j_
kveðið, er fyrir samn- j hvert rís. Kaup prentara var kr.
20 á viku árið 1914. Og í júiímán-
uði í sumar sem leið höfðu prentar-
ar kr. 54 á viku. En þrátt fyrir
þessa gífurlegu hækkun, stækkaði
Morgunblaðið þó um helming,
vegna þess að það bjóst við — sem
sagt — að kostnaðurinn mtmdi
minka — að vísn ekki prentunar-
kostnaður, heldur pappírskostnað-
ur. Þa|5 var á allra vitorði, að papp-
írsverksmiðjur á Norðurlöndum
lágu með venju meiri birgðir af
pappír, vegna innilokunar Þýzka-
lands, og að þær áttn geysimikið af
hráefni. En það eitt, að pappírsverð
lækkaði, hlaut að hafa stórkostleg
áhrif á útgáfukostnað langstærsta
og langútbreiddasta blaðsins á ís-
landi, blaðs, sem kemur út daglega
og eyðir þúsnndnm króna í pappír
á hverjum mánnði.
En hin sorglega reynsla hefir
orðið sú, að pappír hefir farið sí-
hækkandi síðan. Og í september-
mánuði fengu prentarar enn 30%
kanphækkun. Og enn her þess að
geta, að síðasta Alþing var svo hng-
ulsamt, að h æ k k a hið gejiiiháa
burðargjald lilaða ujm 5 0% friá
nýári. Alt þetta hefði þó Morgun-
blaðið borið, án þess að kveinka
sér, ef enn meiri vandræði befði
ekki steðjað að.
Rétt fyrir nýárið félck blaðið
skoyti frá pappírssala sínum um
það, að allur blaðapappír hefði enn
Erl, símfregnir.
Khöfn 3. jan.
Bylting í Síberíu.
Bylting í Irkutsk í Síberíu, þar
sem höfuðaðsetnr Koltschaks er.
Trotzky myrtur?
Frá Reval hefir borist sú fregn,
að Trotzky hafi verið myi’tur.
Fregn hefir einnig komið nmþað,
| að Denikin hafi verið veitt bana-
tilræði, en engin staðfesting hefir
fengist á því.
Stórkostlegur vatnavöxtur.
Yatnsflóð mikil ern i Miðevrópu.
Eyjarnar í Rínfljóti ern algerlega
komnar í kaf.
Khöfn 4. jan.
Óspektir í Búlgaríu.
Frá Berlín er símað, að Búlgaría
hafi verið lýst í umsátnrsástandi
vegna óspekta Kommunista.
Friðnum seinkar.
Ný vandkvæði hafa komið npp á
því, að friðarsamningamir verðij
endanlega staðfestir. Þýzka blaðið
„Lokal Anzeiger“ skýrir frá því,
að þýzka stjórnin muni ekki láta
sér nægja óákveðin loforð.
Vopnahlé í Austurvegi.
Frá London er símað, að búist sé
við því, að bin önnnr Eystrasalts-
lönd muni fara að dæmi Eistlands
og semja vopnahlé við Bolzhe-
wikka.
Bjargráð Evrópu.
■ Enski fjármálamaðuriim Georg
Paish er kominn tii Bandaríkjanna
<
í þeirn erindagerðum að reyna að
taka þar stórlán til þess að koma í
veg fyrir að Norðurálfan verði
gjaldþrota.
„Dansk-íslenzka félagiið hélt aðal-
fund sinn í Árósnm 30. desember
samkvæmt skeyti frá Kaupmanna-
höfn.
Bannið á íslandi.
Ernst Petersen ritar um það í
Extrabladet.
f „Extrabladet“ sem kom út í
gær, er grein eftir Ernst Petersen
cand. jur. og er þar ófögur lýsin|f
á því hve mikið sé drakkið í Reykj-
avík og hvernig farið sé í kring um
bannlögin íslenzkn.
Khöfn 5. des.
Landhreinsun í Bandaríkjnnum.
Frá Washington er símað, að 2.
janúar hafi 4500 Kommunistar ver-
ið teknir fastir víðsvegar í Banda-
ríkjunum og er helmingnr þeirra
útlendingar. Verður þeim vísað iir
landi.
Keisarinn ætlar til Perú.
Frá Basel er símað, að Vilhjálm-
ur fyrverandi keisari leiti fyrir sér
nm að fá keyptan búgarð í Perú.
Denikin uppgefinn.
„Nationáltidende“ hafa þá fregxi
frá Wien, að Denikin hafi lagt nið-
ur völd, en flokkurinn, sem berst
fyrir endurreisn Rússlands, hafi
tekið við stjóminni í Suður-Rúss-
landi undir forystn Romanuskys.
Uppreist í Kórea.
Frá París er símað, að uppreist
sé hafin gegn Japönnm í Korea og
álitið sé að kristnir trúboðar standf
þar á hak við.
Alheimsbann!
Bannmenn í Bandaríkjunum ætla
innan skams að hefja baráttu fyrir
t Iheimsbanni. Ætla þeir að verja
10 miljónum Sterlingspunda til
„agitationa“ í Bretlandi.