Morgunblaðið - 24.01.1920, Page 1

7. árg., 65 tbl.
(Laugardag 24. janúar 1920
1 HAtnldftrpraoTiMmiAjK
BHI GAMLA BIO wmm
LIIERTY
VI. kafli
sýndur i kvöld kl. 8
í siðasta sinn.
VII. (slðastt latli)
sýndur í kvðhl kl. 9Va
Fyrirliggjandi í heildsölu til
kaupmanna og kaupfélaga:
CAER’S enska kex og kökur, 10
mismunandi tegundir. Gerið svo
vel að senda pantanir hið fyrsta
þar eð lítið er óselt og verðið
á næstu sendingu hærra.
G. EIRÍKSS, Reykjavík.
Einkasali a íslandi.
Launaíög
embættismanna
Áður hefir verið drepið á það
hér í blaðinu, hvers virði krónan
mimdi nú vera, miðað við verðgildi
hennar árið 1914 í júlímánuði. Og
má telja, að krónan sé nú sízt meira
virði en 27—28 aurar voru þá. Með
öðrum orðum: Það var jafngott að
eiga 27—28 aura þá sem 100 aura
nú.
Alþingi 1919 samþykti lög um
laun embættismanna. Taldist ekki
geta hjá því komist að sinna kröf-
um þeirra um launabætnr vegna
dýrtíðarinnar. Nú eru lög þessi
tekin að verka, og er þá fróðlegt
að sjá, hvernig þau verða í fram-
kvæmdinni.
Enginn embættismaður, að und-
ante'knum ráðherrum (er hafa
10 þúsund krónur), hæstaréttar-
dómurum (er geta fengið laun og
dýrtíðaruppbót samtals 10,500 kr.)
og bankastjórum Landsbankans
(sem geta fengið 11,000 kr. árs-
laun), má samkvæmt launalögun-
um fá meiri laun og dýrtíðarupp-
bót samanlagt en 9500 krónur, eða
sem næst jafngildi 2800 króna fyr-
ir stríðið (1914).
Allir þeir, sem þá voru skást
launaðir, eru nú dæmdir til að taka
þessa upphæð, jafngild 2800 kr.
1914, í laim. Meðan lög þessi standa
óbreytt, er engin breytingarvon á
þessu.
Hér skal sett yfirlit yfir þá em-
bættismenn, sem 9500 hámarkið
kemur niður á. Eru fyrst talin þau
laun, sem föst standa án tillits til
dýrtíðar. Síðan þau laun að við-
bættri dýrtíðaruppbót. Því næst
föst laun og dýrtíðaruppbót, er þeir
m.undi fá, ef 9500 kr. hámarkið
gilti ekki. Og loks mismunur milli
þess, er þeir fá nú og þess, er þeir
niundu fá, ef 9500 kr. hámarkið
væri ekki. Er það sú upphæðerspar
ast fyrir 9500 kr. hámarkið.
Hæsta dýrtíðaruppbót 1920 er:
3000X1,80=5400 kr.
Kristján Jónsson dómstj.........
Halidór Daníelsson hæstaréttard. .
Eggert Briem hæstaréttard.......
Lárus Bjarnason hæstréttard.....
Páll Einarsson hæstréttard......
Guðm. Sveinbjörnss. skrifststj. ..
Magnús Guðmundss. skrifststj. ..
Oddur Hermannss. skrifststj.....
Þorst. Þorsteinss. hagstofustj..
Jóh. Jóhanness. bæjarfógeti.....
Jón Hermannsson lögreglustj.....
Guðm. Björnsson sýslumaður ....
Páll Y. Bjarnason sýslum........
Bjarni Þ. Johnson sýslum........
Magnús Torfason sýslum..........
Ilalldór Kr. Júlíusson sýslum...
J úiíus Hafstein sýslum.........
Steingr. Jónsson sýslum.........
Ari Arnalds sýslum..............
Sigurjón Markússon sýslum.......
Björgvin Vigfússon sýslum.......
Karl Einarsson sýslum...........
Guðm. Eggerz sýslum.............
Magnús Jónsson sýslum...........
Guðm. Björnson landlæknir.......
óiafur Thorlacius héraðsl.......
Ingólfur Gíslason héraðsl.......
Jón Þorvaldsson héraðsl.........
Þorbjörn Þórðarson héraðsl......
Magnús Sæbjörnsson héraðsl......
Oddur .Jónsson héraðsl..........
Sig. Magnússon spítalal.........
Þórður Sveinssen spítalal. .....
Sæm. Bjarnhéðinsson spítalal....
Geir Zoéga verkfræðingur .......
Th. Krabbe verkfr...............
Guðjón Samúelsson verkfr........
Jón Helgason biskup.............
Einar Arnórsson prófessor ......
Ólafur Lárusson prófessor ......
Guðm. Magnússon prófessor.......
Haraldur Níelsson prófessor.....
Sig. P. Sivertsen prófessor ....
Sig. Nordal prófessor...........
Ágúst H. Bjarnason prófessor ....
Jón J. Aðils prófessor .........
Guðm. Finnbogason prófessor ....
Pálmi Pélsson adjunkt...........
Þorl. H. Bjarnason adjunkt......
Bjarni Sæmundsson adjunkt ....
Jóh. Sigfásson adjunkt..........
Sig Thoroddsen adjunkt..........
Jón Þórarinss. fræðslumálastj...
Jón Jacobsson landsbókav........
Jón Þorkelsson þjóðskjalav......
Matth. Þórðarson fornmenjav.....
O Forberg símastjóri............
P. Smith símaverkfr.............
Sigurður Briem póstmeistari ....
Rúmar 70000 krónur eru þá spar-
aðar með þessu óviðunanlega mis-
rétti og ranglæti. Getur ríkið verið
þekt að því að brjóta allar réttar
og alment viðurkendar meginregl-
ur fyrir svo lága fjárhæð? Því að
fjárhæð þessa verður að telja lága,
þegar útgjöld ríkisins eru öll orðin
um 8 miljónir á ári, eins og nú er
orðið. Þessar 70 þúsund krónur
ffiunar nú ekki meira um en 15—20
þúsund krónnr á ári fyrir styrjöld-
ina rni'klu. Eigi er sennilegt, að al-
þingi láti sig það henda, að laga
1-nst
laun
Fösí + dýrt. attu mis-
laun eppbót sð h.fa munur.
10000 10500 15400 4900
8000 10500 13400 2900
8000 10500 13400 2900
8000 10500 13400 2900
8000 9500 13400 2900
5300 9500 10800 1300
5000 9500 10400 900
5000 9500 10400 900
5600 9500 11000 1500
6000 9500 11400 1900
5000 9500 10400 900
5200 9500 10600 1100
5200 9500 10600 1100
4500 9500 9900 40(f
5600 9500 11000 1500
5200 9500 10600 1100
4600 9500 10000 500
5200 9500 10600 1100
4900 9500 10300 800
4500 9500 9900 400
5200 9500 10600 1100
5200 9500 * 10600 1100
5200 9500 10600 1100
5200 9500 10600 1100
7000 9500 12400 2900
4500 9500 9900 400
4500 9500 9900 400
4500 9500 9900 400
4500 9500 9900 400
4500 9500 9900 400
4500 9500 9900 400
5000 9500 10400 900
5000 9500 10400 900
5000 9500 10400 900
5600 9500 1100 1500
6000 9500 11400 1900
5000 9500 10400 900
6000 9500 11400 1900
6000 9500 11400 1900
4500 9500 9900 400
5500 9500 10900 1400
5500 9500 10900 1400
4500 9500 9900 400
4500 9500 9900 400
5500 9500 10900 1400
5500 9500 10900 1400
4500 9500 9900 400
5000 9500 10400 900
5000 9500 10400 900
5000 9500 10400 900
4600 9500 10000 500
4600 9500 10000 500
5000 9500 10400 900
5500 9500 10900 1400
5500 9500 10900 1400
5500 9500 10900 1400
6500 9500 11900 2400
4400 9500 9679 179
6000 9500 11400 1900
Alls kr. 73179
þetta ekki þegar í vetur.
Það sem haft er af einstökum
embættismönnum vegna 9500 kr.
hámarksins nemur þetta ár frá 179
krónum og upp í 4900 kr. Þvf bet-
ur sem staðan á að vera launuð
eftir lögunum, því meir er haft af
þeim, sem henni gegnir, af dýrtíðar
uppbót þeirri, sem hann ætti að fá.
Aðgætandi er það, að dýrtíðar-
uppbót er aldrei talin af hærri upp-
hæð en launanna og aldrei af
hærri upphæð en 3000 krónum..
Þeir, sem hafa yfir 4500 'krónur í
árslaun, fá því aldrei dýrtíðarupp-
bót af fullum % hlutum launa sinna
Maður með 6000 kr. launum fær
aðeins uppbót af helmingnum, mað-
ur með 7000 'kr. launum aðeins af
þrem sjöundu hlutum launanna o.
s frv. En hann fær ekki, eins og
taflan sýnir, nema brot af dýrtíð-
aruppbót af þessum 3000 kr., sem
dýrtíðaruppbót er talin af.
Aðeins 60 af starfsmönnum
landsins verða fyrir þessu ranglæti.
Landsstarfsmenn þeif, er launa-
lögin taka til, skifta hundruðum.
Þar af prestar yfir 100, héraðs'lækn
ai milli 40 og 50, símamenn og póst-
menn sjálfsagt yfir 100. Mun ekki
of í lagt, að fimm sjöttu hlutar
starfsmanna landssjóðs verði ó-
snortnir af 9500 króna hámarkinu,
en þessir 60 eða líklega sjöttungur
embættismanna eða nálægt því,
verða fyrir barðinu á því.
Margskonar ranglæti leiðir af
9500 kr. hámarki þessu að öðru
leyti. Bæði kemur það ranglæti
fram þegar borin eru saman ’laun
ýmsra þeirra manna, sem hámarks-
ákvæðið hittir, og laun þeirra ann-
arsvegar og annara starfsmanna
landsins hinsvegar, sem hámark
þetta kemur ekki við.
Verður færi á að minnast síðar
á þetta atriði.
Maður verður úti.
Fyrir nokkrum dögum var mað-
ur, Jóhannés Helgason að nafni,
á ferð frá Hellum út á Sand á Snæ-
fellsnesi. En þaðan ætlaði hann á
skipi áleiðis til Reýkjavíkur. Með
Jóhannesi var unglingspiltur í för-
inni.
S'kömmu eftir að þeir voru lagðir
á stað, varð Jóhannes lasinn, og
þegar þeir áttu eftir 10 mínútna
gang niður að Sandi, gat hann eigi
ltngur hanldið f erðinni áfram, enda
hafði þá fallið undan honum
hengja og hann meiðst. Varð
það svo úr að drengurinn var
sendur til að sækja menn til
hjálpar Jóhannesi. — En svo
bar við, að hríð skall á svo dimm,
að mennirnir fundu eigi staðinn,
þar sem Jóhannes hafði lagst fyrir.
Lét hann þar lífið. — Um 100
manns fóru að leita hans, og loks í
fyrradag fanst hann örendur.
Jóhannes Helgason var maður
rúmlega þrítugur. Um hríð hafði
hann dvalið hér í Reykjavík við
tréskurðamám hjá Stefáni Eiríks-
syni og þótti frábærilega efnilegur
í þeirri list. Síðasta Alþingi veitti
honum styrk til utanfarar til þess
að framast frekar í listinni.
Að kunnugra dómi er mikil eft-
irsjá að Jóhannesi Helgasyni.
BHH NÝJA BÍÓ mmm
Þjóðin vaknar
Sjónl. 1 8 þáttum.
Einhver hin allra tilkomu-
mesta kvikmynd, sem nokkru
sinni hefir verið tekin.
Engin mynd hefir fengið
annað eins hrós og þessi. Öil
dönsku tblöðin keptust við að
hæla henni þegar hún var sýnd
í Danmörk.
18 000 menn leika í
þessari mynd.
Sýning byrjar i kvöld kl. 8*/j
og verður myndin sýnd öll
i einu lagi.
Hljómleikar meðan á
sýningu stendur.
Pantaðir aðg.miðar afhentir í
Nýja Bíó frá kl. 6—8, eftir
þann tima seldir öðrum.
Fyrirliggjandi í heiidsölu til
kaupmanna og kaupfélaga:
LIPTONS THE, sem er hið bezta í
heimi. — Aðeins tegund nr. 1
(hin bezta) í 14, ^ og 1 lbs
pökbum.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkaaali á íslandi.
Eos-strandið
Öllum mönnunum bjargað.
í gærmorgun kom hingað brezk-
ur botnvörpungur „Mary A. John-
son“ frá Scarborough. Kom hann
með skipshöfnina af barkskipin’u
„Eos“, sem strandaði í fyrrakvöld
milli Eyrarbakka og Stokkseyrar.
og Stokkseyrar. $
Morgunblaðið hafði tal af einum
skipverja af „Eos“ í gær og sagði
hann svo frá því, sem é dagana
hafði drifið:
— Við lögðum á stað frá Hafn-
arfirði mánudaginn 19. þ. mán. kl.
5 síðd. á tómu skipi og var förinni