Morgunblaðið - 13.04.1921, Blaðsíða 1

ORGUNBLAIHÐ
8. árg., 134. tbl.
Miðvikudaginn C3. april 1921
iGamla Bíói
Ráðgátan
m i k la
Sjónleikur í 5 þáttum eftir
Basil King
Aðalhlutverkið leikur:
Jane Cowl.
Myndina hefir gert hið mikla
kvikmyndafélag Goldwyn
Picture Corp. N. Y.
A u k a m yn d.
A ferð á Malaren.
Talsmaöur Lenius liér á landi,
Hendrik J. S. Ottósson, hefir í tveim
blöðum Alþyðublaðsins verið að gera
grein fyrir stefnu og markmiði bylt-
ingasinna hér á landi. Og tilefnið er
grein, sem fyrir nokkru stóð hér í
blaðinu og nefnd var „í svefnrofun-
um“.
Hendrik þessum þykir greinin í
Morgunblaðinu „hógvær“. pað er
auðskilið mál, að honum er það furðu-
efni, því að hógværð hefir aldrei
þótt auðkenna skrif hans., Enda tek-
ur ekki þessa hógværð til fyrirmynrt-
ar. Því í fyrri grein sinni lýsir hann
því yfir skýrt og skorinort, að auð-
maður einn í Ameríku, sem hann nefn-
ir „illræmdan glæpamann“ slIla
líka hér, þótt í smærri stíl sé og að
eins á byrjunarstigi1 . pað eru vitan-
lega atvinnurekendur hér, sem hann
á við. Og nú fræðir hann lesendur
blaðsins á því. að þeir séu glæpa
menn. Ekki er nú hógværðin meiri
en þetta. En manni dettur í hug, að
aunað hvort viti maðurinn ekki hvað
hann er að seg.ja, eða að honum finn-
ist skrif sín því að eins hafa eitt-
hvert gildi, að hann hlaði þar saman
sem mestum fjarstæðum og fáránleg
astri ósannsögli.
Kirkjtihljómleikarmi"
verða enðurteknir í Dómkirkjunni miðvikudag 13. apríl kl. 8Vs sð.
Bianðað kór, unðir stjórn Páls ísólfssonar.
Orgel: Páll ísólfsson. Frú Ásta Einarson, frú Katrín Viðar og Kjarf-
an Jóhannesson aðstoða.
Viðfangsefnin eftr J. Bach, Brahms, fHenöelssohn og Hánðel.
Aðgöngumiðar í Bókaverslun Sigf. Eymunðssonar
og ísafolðar i dag.
„Ástandið fer hröðum fetum í att-
ina til ótakmarkaðs auðvalds. Hér er
því hafin stéttabarátta, miskunnar-
laust stríð á milli tveggja aðila“. —
pannig skrifar þessi alþýðuvinur!
Þetta hefði hann raunar ekki þurft
að segja, eða átt að segja. pví að
það er búið að marghrekja það, að
hér sé til auðvald. Stærsti atvinnu-
vegur þjóðarinnar, togaraútgerðin er
ekki sterkari en það, að hún verður
að hætta, ef verulega þrengist um.
Fjárhagslegt bolmagn hennar er ekki
meira en svo, að hún veltur á mörk-
um þess, hvort hún getur starfað eða
ekki. Auðvaldið er ekki meira en
þetta. Það eru víst ekki aðrir en
Hendrik, sem hyggja að þar standi
| auðvald á bak við, þótt atvinnurek-
endur eigi lagleg hús með steingarði
í kring. En það virðist vera ein aðal-
ástæðan fyrir auðvaldsgrillum hans.
Um stéttaskiftinguna hafa menn nú
séð 'full merki. Alþýðuforingjarnir
hafa nú sáð því eitri, að verkamönn-
uin er bannað að vinna, bannað að
framfleyta sér og fjölskyldu sinni.
Foringjarnir hafa náð því marki sínu,
að kljúfa þetta litla þjóðfélag, og gera
sitt til þess að lama líftaug vora —
framleiðsluna. pað er ekki alþýðan
sem hefir hafið þessa baráttu, sem hér
bólar á. Það eni nokkrir sjálfvaldir
óeirðannenn, sem hleypa vilja sama
skaðrasðinu inn í vort þjóðfélag og
verið hefir átumein þeirra þjóða, sem
ni' eru verst komnar.
Heudrik kvíðir því ekki, að hann
og skoðanabræður hans verði í vand-
ræðum með að stjórna, þegar þeir
hafa náð völdum hér. það þóttist
Lenin heldur ekki, þegar hann braust
til valda. En eftir reynslunni, sem
lengist hefii af stjórnarfari hans, má
geta sér til blessunar þeirrar, sem hér
mundi drjúpa af hverju strái, þegar
Hendrik færi að stjórna, því vitanlega
yrði siglt í sama kjölfar með allar
raðstafanir. Þá yrði brotinn réttur á
öllum, kúgun miskunnarlausri beitt ð
alla sem ekki vildu sverjast í fóst-
bræðralag með valdhöfunum. pá
muiuli alþýðan íslenska bölva tilveru
sinni eins og nú gerir fjöldi Rússa.
Nokkrir gæðingar foringjanna réfu
yfir eignum og framleiðslutækjum
ríkisins — og liði vel. íjland yrði
að pestarbæli ráns og gripdeilda, og
ætti lítillar eða engrgr viðreisnar von.
Þetta er saga Rússlands síðan Lenin
tók þar við stjórnartaumunum. p<ss;
yrði saga Islands ef Hendrik og hans
Iiðar næðu takmarki sínu. Ekki að
furða þótt hátt láti í þeim.
Hendrik hvetur ótrauður til borg-
arastyrjaldar hér og gerir það í nafni
íslenskrar alþýðu, sem verið hefir
friðsömust alþýða allra landa. Annað-
hvoit veit Hendrik ekki hvað borgara-
stj rjöld er eða þá að honum er sama,
þótt stærsta óhamingja sem hent get-
ur uokkra þjóð, dynji hér yfir. Það
er nærri því að mann setji hljóðan
að heyra slik ummæli af einum þeim
manni, sem kallar sig alþýðuvin.
nokkurra tilefna, þeir ættu ekki að
hafa málfrelsi.
Að síðustu hrópar Hendrik í of-
látungslegri einfeldni: 3 Internation-
ale lengi lifi! pað er nokkurs konar
árétting á allan byltinga- og óeirða-
vaðal mannsins. Og er einkar ljós
mynd mannsins sem stcndur á bak
við þetta uppreiatarhróp.
Erl. símfregnir
frá fréttaritar* Morgunbla08Ín«
Heudrik snyr að lokum orðum sín-
um til íslenskra alþýðumanna, og
hvetur þá til að ganga í alþýðuflok-
inn. — pað er sjálfsagður hlútur að
sá flokkur sé til. En það er óhugsan-
legt, að gáfuð og heilbrigð alþýða
þessa lauds geti fylgt sér undir merki
flokksins, meðan þeir menn stjórna
honum og blása í hann lífi er nú
gera það. Þeir em alþýðunni mestur
þríiskuldur á veginum til þrifa og
framsóknar. ^ Menn sem hika ekki við
að brýna til borgarastyrjaldar, án,
Khöfn 11. apríl.
Frá verkfallinu.
Poringjar verkamanna hafa samþykt
að taka við samningatillögum Lloyd
Georges og yfirvega þær.
Þýzka keisaradrotningin látin.
Ágústa Yictoria, drotning Vilhjálms
keisara, andaðist í morgun í Doorn,
bústað keisarans í Hollandi.
Hrakfarir Grikkja.
Símfregn frá Aþenu segir Grikki
hafa mist yfir 4000 manna í Litlu-
Asíu.
Tollur á norskum fiski.
Vinstrimenn á þingi Norðmanua
leggja til, að ríkissjóður greiði toll
þann, sem Spánarstjóm leggur á norsk
an saltfisk.
Sjálfsmorð.
Max Ballin, framkvæmdarstjóri réð
sér bana með skammbyssuskoti í gær.
(Hans verður nánar getið hér í blað-
inu).
Barnadagurinn.
Eins og marga hér í bæ mun reka
minni til, var fyrir jólin í vetur til
þess stofnað af „Bandalagi kvenna“,
að selja barnadagsmerki, sem það
hafði látið búa til í því skyni. Sjóð-
%
ur var myndaður af því, sem inn
kom fyrir merkjasöluna, og er til þess
ætlast, að honum verði einhverntíma
varið til þess að koma upp stofnun,
sem gefi litlum börnum í bænum, þeim
er þess þurfa með, skilyrði fyrir betra
uppeldi en þau gætu ella notið. Eg
lót þess og getið í grein, sem eg
skrifaði um þetta efni fyrir jólin í
vetur og birtist í Morgunblaðinu, að
Bandalag kvenna hefði akveðið að
koma á sérstökum barnadegi, eins og
tíðkast víða erlendis; skyldi sá dag-
ur helgaður fjársöfnun til þessa fyrir-
tækis. Nefnd sú, sem kosin var af
Bandalagi kvenna, til þess að koma
þessu í framkvæmd, kefir nú valið
sumardaginn fyrsta til þess að Verða
framvegis sá dagur, sem sérstaklega
sé helgaður börnunum á þennau hátt.
Hefir nefndin haft undirbúning til
þess að geta boðið bæjaibúum sitt
af hverju þennan dag. Barnadags-
merki verða seld á götunum, sömu-
leiðis kvæði, sem orkt hefir verið í
tilefni af deginum. Ef veður leyfir,
ganga börnin í skrúðgöngu um bæ-
inn; ennfremur verður þá flutt ræða
úti og blásið á horn. Kl. 3 e. h. verð-
ur fluttur fyrirlestur og sungið í
Nýja Bíó og kl. 5 e. h. verður skemti-
samkoma í Iðnaðarmannahúsinu. Þar
verða það eingöngu börn og unglingar,
sem skemta með leikfimi, upplestri,
listdansi og dálitlum sjónleik. Sjón-
leikurinn er nýsaminn af Indriða Ein-
arssyni skrifstofustjóra út af íslenzkri
álfasögú, og verður leikinn undir
stjórn frú Guðrúnar, dóttur hans. Kl.
7 nm kvöldið hefst barnadansleikur
í Goodtemplarahúsinu. Aðgöngumiðar
að honum verða seldir í bókaverzlun
Isafoldar vikuna næstu á undan og
kosta 2 krónur fyrir barnið. pó skal
það tekið fram, að þeir eru eingöngu
liafðir svo ódýrir, í því skyni, að
þeim börnum, sem fátækari eru, gef-
ist frekar kostur á að vera með, svo
að það yrði mjög vel þegið, að þau
börn, sem sæju sér það fært, borguðu
eitthvað meira. Enn fremur vill nefnd
in láta þess getið, að hún óskar fyrir
sitt leyti eftir því, að ekki sé kostað
sérstaklega til búnings barnanna
vegna þessa dansleiks. Nú eru erfiðir
tímar, hér í bæ eins og annarstaðar,
og jafnan er best að sníða sér stakk
eftir vexti. Þó að telpurnar til dæmis
verði ekki allar á ljósum danskjólum,
vonum vér að geta gert börnunum
glaða stund og látið þau finna, að þau
eru okkur öll jafn kærkomnir gestir.
Til sveita á íslandi hefir sumar-
dagurinn fyrsti jafnan verið hiim
mesti hátíðisdagur. Yíða hefir það
tíðkast, að fullorðna fólkið færi þá
í útileika við börnin, ef það hefir
verið hægt vegna veðurs. Eg minnist
þess frá minni eigin æsku, að eg
hlakkaði til þess dags einna mest af
þeirri ástæðu. Nú bjóða börn þessa
bæjar fullorðna fólkinu að koma og
halda daginn hátíðlegan með sér. pau
bjóða því að koma og horfa á leiki
sína og þau treysta því, að hver ein-
asti borgari þessa bæjar leggi með
gleði sinn litla skerf í þann sjóð,
sem verja á til þess að hlynna að og
verja júníkali litlu vorblómin, sem
vaxa skuggamegin hér mitt á meðal
vor.
Fyrir hönd barnadagsnefndarinnar.
Aðalbjörg Sigurðardóttir.
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Nvja Bíó”i
AlþýðuvlniiB*
Sjónleikur í 5 þáttum eftir
Ola Olsen, undirbúin til
sýninga af
Holger Madssen
sem einnig leikur eitt aðal-
hlutverkið.
Aðrir leikendur eru Gunn-
ar Tolnæs, Fr. Jacobs-
sen, Svend Kornbeck,
Lilly Jacobssen og íi.
Mynd þessi var sýnd hér
fyrir einu ári síðan og þóttí
hún með allra beztu mynd-
um sem hér hafa sýndar
verið. Mönnum gefst nú
kostur á að sjá hana aftur
og ætti enginn að láta það
tækifæri ónotað.
Flugslys i Kristjaniu.
j Fyrstu vikuna af marsmánuði síð-
astliðnum var flugmót fyrir Norður-
| lönd haldið í Kristjaníu. Tóku margir
j flugmenn frá Svíþjóð og Noregi þátt
í því, en engir Dauir.
I Síðasta daginn sem mótið stóð varð
í slys af fluginu. Einn sænsku flug-
! mannanna, v. Segelbaden hrapaði til
jarðar úr mikilli hæð og marðist til
bana. Slysið varð með þeim hætti, að
v. Segelbaden var að sýna listflug,
í 500 metra hæð, og hefir reynt of
mikið á vélina, svo að annar væng-
urinn brotnaði. Hrapaði þá vélin til
jarðar og brotnaði í smátt, en flug-
maðurinn dd samstundis. Vélin var
ensk.