Morgunblaðið - 13.04.1921, Blaðsíða 3

MOROCNB1LA91B
mannshjartans. Og þetta fá þeir, sem
snúa sér til hennar, svo sem f'yrir-
hafnarlaust, því engu þurfi þeir að
trúa! -— Trúaraugu manna opnast
ejálfkrafa, hefir guÖspekingur sagt
við inig.
GuSspekin er vissulega meira en
fræðistefna. Hún er dultrúarstefna og
með ákveðnum kenningum um þau at-
riði, sem er grundvöllur allra trúar-
bragða. Það nær lieldur engri átt,
að halda því fram, að „afstaða guð-
epekinnar til kirkjunnar sé hin sama
og afstaða stjörnufræðinnar (eða ann-
ara vísinda) til kirkjunnai“.
Forkólfar guðspekinnar neita gildi
sögunnar, þar sem hún kemur í bága
við kenningar þeirra. Frægustu sögu-
fræðingar telja til dæmis Jesús Krist
jafnsögulega persónu og t. d. Heródes,
Cæsar o. s. frv. H. Schwanenflúgel
tikar ekki við að telja Jesús af Nasar-
et fæddan 4 árum áður en Heródes
dó og 5 árum fyrir tímatal vort. —
Hann kanuast heldur ekki við að
Jesús Kristur hafi dvalist í munka-
reglu Essea. Aftur á móti þykir hon-
um líklegt, að Jóhannes skírari hafi
haft nokkur kynni af Esseum og trú
þeirra, og Jesús óbeinlínis í gegnum
Jóhannes. Segir hann, að sumt í kenn-
ingu Krists sé líkt því, sem Essear
kendu. (bls. 517 og 521). Sama skoð-
un kemur fram hjá próf. Ag. H. Bj.
í bókinni Austurlönd (á bls. 342). —
En Essear kendu enga guðspeki. Að
halda öðru fram, er sögulega rangt.
pað er líka sögulega rangt og frá-
munalegur heilaspuni, sem Blavatsky
segir um guðspjöll kirkjunnar. Hún
segir svo frá, að á kirkjuþinginu í
Nicea (325 e. Kr.) hafi þingheimur
sett upp á rönd hundrnð trúarbækur.
Þær sem sjálfkrafa féllu iir þessum
stellingúm töldust, víllitrúarrit, en
hinar, sem stóðu eftir, góðar og gild-
ar. GuðspjöIIin 4 stóðu eftir og urðu
þannig Iieimildarrit kirkjunnar. pau
ritin 96, sem féllu, voru guðspekisrit
og guðspekisguðspjöll!!
Ef spurt er um.söguleg rök tvrir
þessum og öðrum líkum staðhsefingum,
þá segja stórguðspekingar (Leadbeat-
er, Besant o. s. frv.): Svo segja dul-
spekmgar, eða svo segja oss meistar-
arnir!!. — Fyrir þessum goðasvörum
beygja sig margir.
Eg tel það frámunalega ógætni af
hinum heiðraða greinarhöfundi, að
segja, að kirkjan styðjist við óábyggi.
legar helgisagnir og munkaskáldskap.
En ú hverju byggir guðspekin fræði-
og trúarkerfi sitt? Það er vitanlega
á eldgömlum helgisögnum, súmum eldri
en mannkynið, goðasögnum, fornheið-
inni skúldskapardultrú Austurlanda,
„ný-pkitonismc' ‘, „panteisme-heim-
speki* ‘, „mesmerisme“, nýtísku „hu-
manisme“ o. s. frv. Um alt þetta má
nú segja sitt af hverju. Guðspekin
hefir felt þetta alt saman af mikilli
snild, og prýtt með kristilegum gull-
kornum.
Mér nægir ekki þótt sagt sé að
höfuðkenningar guðspekinnar séu
komnar frá, eða staðfestar af guð-
mennum eða meisturum. Sagan þekkir
ekki þær verur eða „Hvítu stúlkuna“.
Pað þarf að sanna tilveru meistar-
anna, sem heiminum eru fyrst gerðir
kunnir um 1880 af Blavatsky og 01-
cott. Þau þektu þá eigi fyr. petta er
sannanlegt. Mér nægir það lieldur ekki
þó Annie Besant segi, að þessir meist-
arar á fjalli einu í Tíbet, hafi endur-
fæðst átta hundruð sinnum á 1.250.000
árum! petta er engu Ijúffengara eða
mýkra til skilnings en frásagnir guð-
spjallanna um Krist. —. Og hvor
skildi hafa meira satt að segja frá
Marsstjörnunni, dr. Helgi Pjeturss,
vitranamaður og jarðfræðingur, eða

■- .
. h Í t
f $ j* v- - Ú ,'
*
; 1 ih' ^V-
W I.

..—..-

f St. James-höllinni var ráðstefnan mikla um Asíumálin og skaðabæt-
ur pjóðverja haldin. Höllin er ein af elstu byggingum í Englandi, bygð
á ríkisstjórnartímum Hinriks sjöunda Til hægri á myndinni sést inn-
gangshliðið.
Leadbeater dulspekismaðúr guðspek-
innar og fvrverandi katolskur biskup 1
Báðir þykjast þessir menn vita margt
undursamlegt, meira en fólk flest.
Leadbeater hefir oft skroppið upp á
Mars og hefir fradt menn um lifið
þar, skurðina og búskapinn! — Hverj-
um ber að trúa?
Meirn, kann eg að geta sagt um
guðspekina og meistarana, ef mér
verður gefið frekara tilefni til þess.
S. Þ.
Nýlega Iiafa orðið stjórnendaskifti
við myndasafn Thorvaldsens í Kaup-
mannahöfn. Því hefir stjórnað hin
síðari árin ungur og áliugasamur mað-
ur, Mario Ivrohn, er sýndi rnikinn
áhuga í því að koma skipulagi á safn-
ið og ná þangað listaverkum eftir
Thorvaldsen, sem verið höfðu í eigu
annara. En Krohn misti heilsuna og
varð að segja. af sér stöðunni um
nýár.
Th. Oppenheim.
Sa sem nú hefir tekið við stjórn
safnsins lieitir Th. Oppenheim, list-
sögufræðingur. Hann er fæddur 1862,
tók stúdentspróf og gaf sig síðan nokk
ur ár að myndhöggvaralist, en tók
síðan að leggja stund á listasögu.
Hefir hann gefið út merkilegar bæk-
ur um ítalska, Iiollenska og danska
list, til dæmis eina um myndir próf.
Jóæhim Skovgaard í dómkirkjunni
í Vébjörgum. Enn fremur hefir liann
skrifað bók um málarann Marstrand.
Arin 1897 til 1915 var Oppenheim
umsjónarmaður við Carlsberglista-
safnið.
Kosfnaðun
við forsetakosningu í Bandaríkj-
unum.
10 milj. dollara síðasta kosning.
Blaðið „The Forum“ í New York
flytur nýlega grein um það, hvað út-
gjöldin liafi verið við forsetakosningu
á ýmsum tímum í Bandaríkjunum, og
birtir eftirfarandi skýrslu. Er hún a,ð
mörgu leyti fróðleg, og sýnir að
ekki er horft í aurana þegar völdin
lokka annarsvegar:
1860 Lincoln 100,000 dollarar
Donglas 50,000 —
Breckenridge
1864 Líncoln 125,000 —
Mc. Clellan 50,000 —
1868 Grant 150,000 —
Seymour 75,000 —
Greelev 50,000 —
1876 Haves 950,000 —
Tilden 900,000 —
1880 Carfield 1,100,000 —
Hanccok 355,000 —
1884 Blaine 1,300,000 —
Cleveland 1,400,000 —
1888 Harrison 1,350,000 —
Cleveland 855,000 —
1892 Harrison 1,850,000 —
Cleveland 2,350,000 —
1896 McKinley 16,500,000 —
Bryan 675,000 —
1900 McKinley 9,500,000 —
Bryan 425,000 —
1904 Roosevelt 3,500,000 —
Parker 1,250,000 —
Bryan 750,000 —
1912 Taft 750,000 —
Roosevelt 325,000 —
Wilson 850,000 —
1916 Hughes 2,012,000 —
Wilson 1,400,229 —
Eins og sést á þessu, fer kostnaður-
inn altaf vaxandi frá árinu 1860, þar
til hann nær hámarkinu við kosningu
McKinley, 16 miljónir og 500 þúsund.
Er það dálagleg fúlga. Er ástæðan til
þess sögð sú, að þá hafi „agitationin“
verið óhemjulegust. Er fullyrt að þá
2-4 ski ifstofaherbergi
óskast til leigu i miðbænum frá 14. maí næstkomandi. Upplýsing-
»r hjá ritstjóra Morgunblaðsins.
hafi aðeins prentunarkostnaður flokks
ins, sem studdi hann. numið yfir 1
milj. dollara.
Uppfyndningar.
Um það er getið í Lögbergi nýkomn-
u m að vestan, að íslenskur maður einn
Ólafur J. Ólafsson að nafni, hafi ný-
lega gert tvær nppfyndingar og lýsir
blaðið þeim á þessa leið:
Uppfyndingar þessar eru markverð-
ar og líklegar til þess að verðá upp-
fyndingarmanninum arðvænlegar og
öðrum nytsamlegar.
Önnur uppfyndingin er á byggingar-
steini sem búinn er til úr cementi, er
steinninn holur og svo frá honnm
gengið, að endarnir lokast, þegar hann
er lagður í vegg. f miðjum neðri
steininum er rauf sem nær í gegn
um steininn auk lofthólfsins, sú rauf
er fylt af eementi og svo er hak
neðan í efri steininum, sem fellur
ofan í raufina sem fylt er með cem-
enti í þeim neðri, og pressast þá
cementið út á milli steinanna, svo
byggingin verðnr alveg loftheld.
pessa steina má húa til með hvaða
kanti sem menn vilja kjósa sér, alveg
slétta, gárótta eða upphleypta eftir
vild hvers eins, og með hvaða lit sem
menn kjósa. sér geta þeir verið, og
það besta við þetta alt saman er það
að hægt er að búa þessa steina til
fyrir að minsta kosti 50 af hundraði
minna en byggingarefni kostar nú,
og þar ofan á er svo auðvelt að
hyggja úr þeim að hver maður með
sæmilegu verksviti getur gert það.
Hin uppfynding Ólafs er stór-
raerkileg. það er vél til þess að blanda
íiiið efni sem notað er í esments-
byggingar. Að vísu era margar vélar
til sem notaðar eru til þeirra verki
nú, cn vél Ólafs tekur þeim svo langt
frnm að ekki er berandi saman, þat
þarf ekkert annað en að færa liiu
ýmsu efni að vélinni, þ. e. sand. eem-
out og vatn og tekur hún þá á móti
•þoirn að öðru leyti en því að tænia
verður sand- og cement-stækin í önn-
ur eða hólf sem liggja inn í vélina,
og er það hægt með því að steypa úr
vögnunum, svo tekur vélin við, mælir
sandinn og cementið og vatnið, hrærir
öllu saman og spýtir því út úr sér,
tilbúnu til þess að láta í vegginn.
60-70 úrvals ær
velgengnar eru til sölu,
Sðmja ber við Jón Guðnason
Grettisgötu 57, Rvk. eða Sig.
Guðnason, Breiðholti.
shlj. atkv. og til allslierjarnefndar
með 15 shlj. atkv.
Síðasta mál á dagskrá var frv. til
fjáraukalaga fyrir árin 1920 og 1921.
3. umræða. Fjöldinn allur af breyt-
ingatillögum hafa komið fram nú við
þessa umræðu, um 30 frá fjárveit-
inganefnd og 15 hreyt.till. frá ein-
stökum þingmönnum, nefndum og fjár
málaráðherra. Mun þessara breytinga-
till. nánara getið í sambandi við at-
kvæðagreiðsluna. Var þegar mikið bú-
ið að tala, en svo margir áttu enn
ótalað, að umræðum var frestað þang-
að til í dag.
Neðri deild.
Mánudag 11. apríl.
Frv. til laga um, einkaleyf i handa
Háskóla Islands til útgáfu alman-
aks, var samþykt og vísið til 3. umr.
með 17 shlj. atkv.
Frv. til laga um hlutafélög (stjr-
frv.) vísað til 2. umr. með 18 shlj.
atkv. og til allsherjarnefndar með 14
shlj atkv.
Frv. til laga um stofnun og slit
hjúskapar vísað til 2. umr. með 18
DAGBOE
Áttræðisafmæli á á morgun ekkjan
Úlfhildur Guðmundsdóttir frá Flekku-
dal, nú til heimilis í Ólafsvík- j
Svanur fer héðan á morgun vestur
á Breiðafjörð.
Sterling fer héðan á morgun í
strandferð vestur og norður um land.
Nordsöen heitir danskt gufuskip,
er kom hingað í gærmorgun til þess
að fá sér kol.
Hafnarfjarðarvegurinn. Hann er nú
á köflum ófarandi. Er hinum mestu
vandkvæðum bundið fyrir þá, sem
þurfa að fara hann, að komast um
hann.
Skjöldur fór í morgun til Borgar-
ness með norðan og vestanpóst. Meðal
farþega voru Ólafur Blöndal versl-
unarstjóri í Skóganesi og kona hans.
Björgun. í bréfi frá Vestmannaeyj-
um dags. 6. þ. m., er Karli Einars-
syní alþm. m. a. skrifað am björgun-
ar og eftirlitsskipið Þór á þessa leið:
„Eins og yður hefir verið símað,
tókst svo vel til, að pór gat hjálpað
í gær vélbátnum „Óskari“ með 6
mönnum. Báturinn var á leið heim
undan Sandi, fékk stórsjó og veiðar-
færin lentu í skrúfunni. Austan stór-
viðri var á og blindhríð. — Senni-
lega hefði hér orðið bátstapi og mann
tjón, ef björgunarskipsins hefði ekki
notið við. Skipið hefir að vísn hjálpað
mörgum bátum áður, en varla neinum
eins illa stöddum og Óskar var í
þetta sinn.
Alþingismaðurinu biður þess og
getið, að fullkomin samvinna sé hafin
milli varðskipsins Fylla og Þórs, og
liafi foringinn á Fylla farið lofsam-
legum orðum um pór, og alt það
fyrirtæki Vestmanneyinga.
Kirkjuhljómleikar Páls ísólfssonar
verða endurteknir í kvöld.
Gullfoss er kominn til Kaupmanna-
hafnar.