Morgunblaðið - 05.08.1921, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐIÐ
Vestarland. Botavöipungar og
hreyfiskip stunda svo sildveiði fram
í ágúst lok eða miðjan sepember,
en fara þá ö 1 heim. Botnvörpnng-
arnir fara að fiska í ís og sigla með
fiskinn til Englands og halda þvi
áfram nns vetrarvertíð byijar næsta
ár. Hreyfiskipin fara ef til vill út
til þorskveiða ef veður og verð
leyfir.
Gróðinn fellur þannig á botn-
vörpungana. Þegar botnvörpungarn-
ir sigla með fiskinn i is til Eng-
lands standa þeir i samkepni við
ensku botnvörpungana, sem standa
að ýmsu leyti fult eins vel eða bet-
ur að vígi en þeir. A þessari út-
gerð er því naumast hægt að vænta
verulegs gróða á venjulegum tim-
um. Reynslan mun einnig hafa ver-
ið sú fyrir ófriðinn, að það þótti
gott, ef ísfiskið bar sig og útgerðin
gat flotið fyrir þennan tíma skað-
laus. Til síldveiða eru botnvörp-
ungarnir altof dýr skip, af þvi þeir
hafa ekki tilsvarandi veiðiyfirburði.
Sé mikil sild veiða öll skipin vel,
en sé litil eða stopul sild þurfa þeir
ekki að hugsa til að ná upp kostn-
aðinum. Ofan á þetta bætist svo
stopulleiki síldarverðsins. Vetrar-
vertíðin er gróðrartími botnvörp-
nnganna. Sjórinn er þá fullur af
fiski. Það er ógrynni af fiski, sem
botnvörpungur getur mokað á land
af söltuðum fiski á þeim tíma árs,
og sem selst sem hesta vara.
Ef veðráttan er hagstæð og gott
um Hnufisk á vertíðinni, er hún
uppgripatimi fyrir hreyfiskipin, en
þau geta ekki sótt sjó i vondum
veðrum til jafns við botnvörpung-
ana. Ef mikið er nm síld að sumr-
inu afla þtu að tiltölu við útgerðar-
kostnaðinn skipa best.
Fyrir ófriðinn þótti síldarveiði
ótrygg atvinna og var það — órtygg
veiði — ótrygg veðrátta — og ótrygt
verð á aflanum. í ófriðnum og eftir
ófriðinn hefir síldveiðin sýnt mönn-
um þessar þrennu hliðar i enn þá
stærrri stil en áður. Og nú er svo
komið að mönnum mun þykja
óhugsandi til sildveiða.
Eins og nú er komið er vetrar-
vertíðinn einasti timinn úr árinu,
sem íslensk útgerð getur vænt sér
verulegs arðs. Og sá arður er auð-
vitað ekki eingöngu kominn undir
veðrinu og aflanum, heldur líka
undir saltfisksverðinu og útgerðar-
kostnaðinum, sem hver og einn get-
ur áætlað.
Fyrir ófriðinn voru menn ekki
meira en svo ánægðir yfir árangr-
inum af sumarútgerðinni, en nú má
segja með sanni, að besti og veður-
bliðasti tíminn úr árinu, sumaiið,
verði bæði þilskipaútgerð Og botn-
vörpnútgerð til tiltölulega lítils
gagns.
Væri hægt að benda íslenska fiski-
útveginum á auðug fiskimið, auðugri
að fiski en miðin við Suður- og
Vestarland á vetrarvertiðinni, en þar
sem aflinn stæði yfir frá vertiðar-
lokum yfir allan blíðasta og besta
tíma ársins alt fram á veturnætur,
þá mundi það að finna og nota
þessi mið nema margra miljón króna
tekjnauka fyrir íslenska sjómenn og
útgerðarmenn, þótt reiknað væri
þar með jafn háum útgerðarkostnaði
og við ísland.
Þessi mið eru við Nýfundnaland.

Hawker láfinn.
í. s. i.
Svo heitir greinarstúfur i 30. tbl.
Tímans eftir jónas frá Hriflu. Þar
segir svo:
»Er þá vel ef kaupíélagsskapur-
inn gelur orðið bænum hjálparhefla
engu síður en sveitunum, Má og
ráða nokkuð af reynslunni, því að
þessi tvö litlu félög hafa, eftir þvi,
sem kunnugir menn fullyrða, sparað
bænum beint og óbeint 60 þús. kr.
á einni vörutegund siðastliðið ár«.
Einmitt það já! Þetta kemur víst
æði mörgum á óvart, og ekki síst
félagsmönnunum sjálfum, sem keypt
hafa vöru s'na i Kacpfél. alt árið,
oftast með kaupmannaverði, sjaldan
ódýrari en stundum dýrari, en hirtu
ekki um það, þess meiri ágóði um
áramót. En hvað skeðnr? Eftir aðal-
fund hröklast sumir bestu menn fé
lagsins úr þvi og þakka fyrir að
tapa ekki nema hlutafé sínu.
Svo eiga þessi fyrirtæki að hafa
sparað bænum 60 þúsund krónur
á árinu, bara á einni vörutegund !!
Er maðurinn frá Hriflu svona spaug-
samur? Eða heldur hann i alvöru
að þetta gangi i bæjarbúa? Það er
von maður spyrji! Félagsmenn þykj-
ast ekki hafa orðið varir við þessar
60 þúsundir og utanfélagsmenn ekki
heldur.
Einskonar áframhald af þessari
grein fónasar í sama tbl. er grein
um Labrador-fiskkaupin frægu. Það
er kannske ekki svo óviðeigandi.
Sumir kalla félagið þarna i bankan-
um »LabradorféIagið«. En Jónas
vill skella skuldinni á landið. Segir
að Labrador-fiskurinn hafi verið
keyptur sem nr. 1 af útflutnings-
nefnd. Svo já! Hvernig er þaðfiski-
matsmenn, er nýfarið að flokka
»Labran«? eða eru það bara Kaup-
fél. með alla vöruvöadunina, sem
gera það? Þarna er liklega ráðning
gátunnar. Takist Jónasi eða Kaup-
fél. að koma þessu »Labrador«
hneyksli af Kanpfél. og yfir á landið,
þá hafa þau liklega sparað bænum
60 þús. kr. á einni vörutegund á
árinu 11!
Hann kann að orða það, hann
Jónas.
í næsta blaði á undan barmar
Jónas sér mikið yfir því að Sam-
bandinu skuli ætlað að greiða tekju-
skatt. En notar tækifærið til að
hælast um af þvi, að nú þurfi Kaup-
fél. ekki lengur að greiða útsvar.
En hann gleymir því að bærinn þarf
líka að lifa, því eg er hræddur um,
að hann verði ekki feitur af þess-
um 60 þús. jafnvel þótt hann mætti
vænta sér sliks styrks beins og ó-
beint árlega.
En það verður séð fyrir þvi Jónasl
Eftirleiðis verða kaupfélögin látin
gefa upp nöfn félagsmanna sinna
og svo jafnað á þá aukalega því
útsvari, sem hæfilegt þætti að Ieggja
á íélðgin. Bærinn fær þá sínar tekj-
ur og Kaupfél. losha við sinn »tvö-
falda skatt«.
Þá ættu allir að verða ánægðir,
nema ef kaupfél. gefa engan arð,
þá er nú vafasamt hvort félagsmönn-
am þættu þetta heppileg skifti? En
það er heldur ekki víst að það hald-
ist til lengdar. Það er ekki ómögu-
legt að næsta samvinnufrumvarp fari
í þá átt, að gera alla kaupfélags-
menn »skattfrjálsa«. Og eg er ekki
viss um að það væri svo ósann-
gjarnt, ef »ráða má nokkuð af reynsl-
Hnni hér i höfuðstaðnum«.
*
* *
0
Flugmaðnrinn Hawker, sem fyrst-
ur reyndi að fljúga yfir Atlaots-
hafið norðanvert, er nú látinn. Hann
varð fyrir flugslysi er atvikaðist
þannig, að eldur kom upp í flug-
vél hans og hrapaði hún til jarðar
en hann marðist til bana.
Fyrir rúmum tveimur árum var
nafn Hawker á allra manna vörum.
Þá stóð yfir samkepnin mikla um
það, hver fyrstur yrði til þesi, að
komast i flagvél þvert yfir Atlants-
hafií. Bandaríkjamenn vöidu leið
yfir Atlantshafið sunnanvert og
höfðu Azorejjar fyrir millistöð. Var
viðbúnaður mikill undir flugið af
þeirra hálfu. Höfðu þeir lagt út skip-
um alla leið með 50 enskra mílna
millibili, svo björgun var alstaðar
vís, þó illa færi. Bandaríkjamenn
höfðu flugbáta til fararinnar sem
gátu lent á sjó og lyft sér af hon-
um, ef með þyrfti. Fór svo að einn
Bandaríkjamanna varð fyrstur til að
komast alla leið frá Ameriku til
Portugal, fyrstur manna yfir Atlants-
hafið.
Ensku flugmennirnir miðuðu leið
sína við fððurlandið. Þeir vildu
ekki nota 'leiðina um Azoreyjar,
en völdu leiðina frá New Found-
land beint til Irlands. Það var flug-
maðurinn Hawker, sem fyrstur lagði
á þessa leið, en ekki tókst honum
að komast alla leið fyrir hafið. Kæli-
tækin á vél hans biluðu er hann
átti skamt eftir ófarið til írlands og
varð hann að láta vélina fallast nið-
ur á sjóinn. Þar maraði hún i hálfu
kafi um hríð, en loks var flugmann-
inum bjargað af dðnsku vöruskipi.
Þegar hann kom til Englands þótt-
ust menn hafa heimt hann úr heiju
og var honum fagnað mjög.
Sá sem fyrstur varð til þess að
fljúga alla leið milli New Found-
land og írlands hét Aicock. Hann
fór leiðioa nokkrum vikum eftir
tilraun Hawker, en í fyrra beið hann
bana af flugslysi. Þannig eru nú
látnir tveir þeirra manna, sem mesta
frægð hafa hlotið af flugi yfir Atlants-
hafið, og biðír hafa þeir beðið bana
við flug sitt. Er það merkileg til-
viljun þegar tillit er tekið til þes",
að flugslys eru nú svo fátíð orðic.
En mennirnir voru báðir hinir mestu
ofurhugar og hafa haft gaman af að
tefla i tvísýnu.
-= DAGBOK. =-
I. O. O. F. 1038587*.
Til laxveiða fóru i gærmorgum
með Skildi, Lúðvíg Larusson kaupm..
A. V. Tnlinius framkvæmdarstjóri,
H. A. Tulinius stórkaupm. og Sveinn
Hallgrimsscn.
Suðurland iór héðan i gærkvöldi
til Vestfjarða.
Laqarjoss var á Fáskrúðsfiiði í
gær. Mun hafa farið þaðan i gær-
kvöldi áleiðis til útlanda.
Sterlinq mun geta orðið í Vest-
mannaeyjum i kvöld, eða fyrramálið.
Fór frá Leith á þriðjudagsmorgun
(2. ágúst).
Harebell heitir enskt herskip er
kom hingað í gær og dvelur hér
um vikutima.
H. Lofte bankastjóri dvelur nú
um þessar mundir uppi i Borgar-
firði sér til hressiúgar.
Knattspyrnumót Islands
um
Knaítspyrnuhom Islands
(gefið af hr. kaupm. Egil Jakobsen)
hefst síðast í þessum mánuði.
iíiÉÉF IBl Sig fFEiO, íll 21.11, i
Sfjóra knatfspyrnuféB. Fram.
xwiwr .-api»i c'JII 1 1 1 l— 1. 'mwii .g«gr»OT5.c-r.-.. ■ <n i— nmw i—i—j—im—11—uh.mbí iiui j«i. iiimi i»i ■ n. m.n m» II——
/ fjarveru minni
gegnir fjerra Sigurður Jónsson
síörfum borgarstjóra.
Borgarstjórinn i Reykjavik 3. ágúst 1921
Ti. Zimsen.
Bifreiða og bifhjðlavátryggingar
Trolle & Rothe h.f.
Seglskip strandaði í gærmorgun
snemma í Borgarfirði eystra. Var
það hlaðið salti til Sam. isl. verslan-
anna. Menn bjö/guðust og skipið
mnn vera Htið skemt því það lenti
á sandi.
Klerk bankastjóri frá Kaapmanna-
höfu og frú hans (dóttir Jóh. Þor-
kelssonar dómkirkjuprests) og börn
þeirra voru treðal farþega á Goll-
fossi j gær. Þaa hafa dvalið hér
um mánaðatiuia.
Vatnaskót>arjerðin. Það hefir kom-
ið í ljós að nokkrir karlmenn og
þrjár stúlkur urðu eftir á Hvalfjarð-
arströndinni um daginn er farin var
hin fræga »skemtiferð« verslunar-
manna. Fólkið sumt fór fótgang-
andi niður á Akranes og kom hing
að á mótorbát i gær, en sumt kvað
vera enn þar efra.
Kristmundur Guðjónsson læknir
hefir fengið veitingu fyrir Reykhóla-
læknishéraði. Fór hann vestur með
»Suðurlandi« í gær til að taka;við
því.
Lönborq aðalforstjóri vátrygginga*
félagsins »Danmark« og sonur hans
ungur, hafa dvalið hér nokkra daga.
Þeir ferðuðust til Þingvalla en fóru
aftur utan með »Gullfossi« í gær.
Oddur Gíslason lögfr. hefir fengið
vettingu fyrir bæjarfógetaembættinu
á ísafirði og sýslumannsembættinu
í ísafjarðarsýslu.
Nætuphugsun.
Eg hefi svo lengi lifað,
laus að mestu við híýju.
Því er ég nú að þrá það
þetta sem hvarf, að nýju.
Dauðinn i brjósti bærist,
bráðum er lifið þrotið,
vonin um ást og unað,
alt saman niður brotið.
Nei, þráin lifir — lifir,
láttu’ hana aldrei þverra,
lyft henni leugra, hærra,
lýs henni til þin, herral
Jesú, þinn kærleiks kraftur,
kveiktu í sálu minni
lifandi kraft að leita,
leita að návist þinni.
hlín Sigurðardóttir.