Morgunblaðið - 19.11.1921, Blaðsíða 2

MOBODNBLABIB
MOftOUHBLAÐIÐ
Rit«tj6r*r:
Vtlhj. Finaen og Þont QialMOB.
Munið eftir
fataefna útsölunni á hinum níð-
sterku norskunnu tauum okkar.
í fötin kortar frá kr. 26,00 alt
að kr. 58,00
Hiö isl. Nýienduvörufólag
Klapparstíg 1. Sími 049.
Allir velkomnir.
þau. Er ]>arna gefið leiðinlegt for- j
dæmi.
Gunnlaugur Clæssen. Sé ekki
áftæðu til að telja eftir þennan,
frídag til kennara. Það má auð-
vitað deila um það mál. En mér
finst það gleðillegur vottur um á-
huga hjá þeim, að þeir vilja ræða
sín málefni á fundum.
!
Erindi frú S. H. Bjarnason um
siðferðislögreglu.
var vísað til lögreglumálauefndar.
Erindi frá verkamannaf.Dagsbrún
viðvíkjandi fólksinnflutningi til
bæjarins var lesið tipp. Var þar
farið fram á, að bæjarstjórn gæfi
út auglýsingu sem varaði menn við
að flytja hingað tiil þess að leita
sér atvinnu. Samþ. að vísa því til
atvinnumálanefndar.
Lausnarbeiðni niðurjöfnunar-
nefndar.
Niðurjöfnunarnefnd hafði sent
erindi og farið fram á að hún
fengi lausn frá starfinn. Samþ. til-
laga frá Þórði Sveinssyni, þess
efnis, að bæjarstjórnin sj'ái sér
ekki fa*rt að taka lausnarbeiðnina
til greina.
Skemtanaskatturinn.
Önnur umræða fór fram um
frumvarpið til reglugerðn' um
skemtanaskatt. Voru bæjarPnlltrú-
aruir yfirleitt móti skattinum, og
sumir vildu láta skera hann alveg
niður, nema ef til vill 10r/. skatt
á kvikniyndahúsin. Að lokum var
annarinmr. frestað og málinu vís-
nð til skemtanaskattsnefndarinnar.
Leiðrétting.
Herra ritstjóri!
I’t af grein 01. Priðrikssonar
rítstj. um rússneska dronginn í
Alþýðubl. þ 17. nóv., vil eg biðja
yður að geta, þessa:
Eg tók skýrt fram við Ól. Fr. -.
1) Að sjúkdómur drengsins væri
alvarlegur og hrein landplága í
lóndum þar sem hanri nær mikilli
útbreiðslu.
2) Að hann væri um langan
tíma smitandi, en svo er um flesta
augnsjúkdóma, einkum í voudum
húsakynnum.
3) Að sjúkdómur þessi þektist
ækki hér á landi.
4) Að eg teldi engar varúðar-
reglur geta gefið neina verulega
tryggingu fyrir því, að drengur-
iun ekki smitaði aðra, og því sjálf-
sagt að vísa honum burtu. Væri
eg að þessu leyti algerlega sam-
dóma augnllæknum bæjarins.
Guðm. Hannesson.
------0-------
Aðalsteinn Kristjánsson
Það lét að líkindum, að Tíminn
mundi ekki þegja við þeirri spurn-
ingu minni, hvernig stæði á ást
hans á ,.Fróðárhirð‘* E. H. Og
hitt kom möunum ekki heldur á
óvart, að svarið mundi ekki verða
honum mikill vegsauki.
Blaðið svarar ekki spurnmgunni
— þorir auðvitað ekki að hleypa
í það þýfi. En það gerir annað.
Það hregður sér til skeiðs á þeim
velli, sem það er allra Maða fim-
ast á: skeiðvelli ósannmdanna. Og
fev þar á kostum.
Það er ekki nema fróðleikur í
kaupmaður á Húsavík
Með klökkum hug’ á veg með þér eg vendi.
er veðrabrigðin draga fölva á isól,
og býð þéi* fylgd í dísa og drauma lendi
frá dagsetriuu. er laufin falla í skjól.
Eg býð þér fylgd, en veit þó enga vegi, —■
■er verjulaus í hverjum jeljagang,
en þráin horfir þó á móti degi
og þyrstir í að taka sól í fa-ng.
Er þig jeg kveð með þessu erfiljóði,
er þrek mitt eins og veðurbarið lauf,
sem haustið skilar móðurmoldar isjðði,
er mjöll og bylur skógarfriðinn rauf.
Eg rétti hönd, en orku og elju minni
er ekki fært að leiða þig á braut,
sem festu og visku fékst í arfleifð þinni.
Bær fýlgja þér i móðurjarðar skaut.
Frá minuingum, sem traustum blæjum tjalda,
en tíbrá Ijómar þó við sorgar hné
eg fer með þér á stöðvar allra alda,
þó enga areti eg látið f y 1 g d í té.
Eg geng með þér um góðra vona leiðir.
og geislum stráðar, vestur fyrir sól,
á morgun, þegar himin sjálfan heiðir
og hilla tekur undir næstu jól.
því fyrir þá,.sem ekki eru Tíman-
um því kunnugri, að fá að beyra
hverjum fymum af ósannindum
biaðið getur þjappað í 63 línur.
Það gæti verið sýnishorn þess,
hver kynstur muni vera af þeim
í hiiium lengri greinum blaðsins.
Hin fyrsta er um útgefendur
Morgunhl., að þeir hafi „hannað“
mér að nefna „Fróðárhirðina“. —
Það er nærri því aðdáunarefni,
livað Tíminn getur spunnið upp
fáráulegar staðhæfingar. Það hef-
ir hvorki einn eða annað boðið
mér að skrifa þetta og bannað
liitt. Þótt slíkt knnni ef til vill
að þekkjast, þegar skrifað er um
bækur í Tímann, þá hefir hann
engan rétt til þess að ætla, að slík
skoðana-kúgun fari fram annars-
staðar. „Húsbændurnir" sem hann
talar um. og sem fofráðamaður
Tímans er nýbúinn að fara til og
biðja um grið, koma því ekki til
greina í þessu efui.
Xæstu ósannindin eru þau, að
eg hafi ekki þóst vita, hver „Fróð-
árpauri“ væri. Ekkert orð, engin
hugsun í grein minni 'gefur þetta
í skyn. Þetta er sú þrautalending
Tímaus, sem nefnd er uppspuni,
þar sern liann hefir oft brotið skip
unum byggir blaðið ýmsar stað-
hæfingar um útgefendur Morgun-
biaðsins, um gáfnafar mitt, um
auglýsingar hér í blaðinu. En all-
ar ályktanir þess verða uppspum,
af þvl að þær eru bygðar á saudi
osannindanna. Öll greinii: er þ í
ein samanhangandi ósanniuda-
sem fór þá út með hann, var sleg-
inn í höfuðið rétt við tröppur
hússins. Urðu þar þá barsmíðar
nokkra stnrid og fekk Hendrik
Ottósson stúdent rothögg og ef til
vill einhverjir fleiri. En drengur-
inn komst aftur inu í húsið, og
hefir lögregluliðið ekki náð i hann
keðja. En slíkar gersemar eru al-
gengarí Tímanum.
t þessari stuttu grein afneitar
blaðið sannleikaniun fimm sinnum.
Það kemst í því efni leugra en
postulinn,sem ekki afneitaði meist-
ara sínum nema þrisvar. En sá er
Junn mikli munur á Tímanum og
postulanuni, að postulinn iðraðist,
en það gerir Tíminn aldrei. Ilann
l’.vkist að sjáifsögðu hafa sann-
leikann fyrir meistara sinn. En
luiiin afneitar honu.m saint og
l-regður sér hinn glaðasti á leik
a skeiðvelli ósannindanna.
J. B.
síðau. Þett-a er sagan í stuttum
dráttum, en um einstök a.triði í
viðureigninni ganga ýmsar sögur
og ekki gott að • segja hvað satt
er í þeim og 'hvað ranghermt. En
máistaður 01. er hér í mesta máta
illur, þar sem um er að ræða mót-
þróa gegu sóttvarnarráðstöfun og
engum getur dulist það. að bæði
hann og hans menn hafa gerst
sekir í lögbrotmn, sem refsiug á
að koma fyrir. Margir tala um.
að Ólaf liefði átt að taka fastan
þegar í byrjuu og lá lögreglulið-
inu sla-lega framgöngu. En að svo
stoddu þekkir Mbl. ekki <vo vel
til málsins, að það geti uru þetta
damit.
Ofbeldi
sitr í spón.
Þriðj-u ósannindin eru þau, að
eg hafi ráði.st á nýútkomna skáld-
sögu vegna þess, að þar áttu að
vera borin vopn á mig. — Ef Tím-
inn • getur ekki liugsað sér neina
aðra ástæðu fvrir dómi mínum um
þá bók, þá er hann graunvitrari
on eg héit, og hafði eg þó ekki
fremur en aðrir stórkostlegt álit
é gáfum hans. En á það mætti
minna í þessu sambandi, að Tím-
inn hefir oftur en cinu sinni slöngv
að „óbotnandi skömmum“ yfir höf
und ,.Hrannaslóðar“ fyrir betra
verk en þessa bók. En nú getur
hann ekki skiiið, að sama höfundi
skuli vera áiiiæit fyrir verri bók.
Fjórðu ósarmindin ern þau, að
eg liafi ráðist á helstu og bestu
skáld vor. En þau eru skiljan-
ieg. Blíkt árásarblað og Tíminn er,
getur ekki imgsað sér umtal án
árásar. Hitt hefi eg gert: reynt
að sýna fram á, að mikill hluti
þess, sem ortur er af þeim skáld-
um, sem við unnum og virðum og
vitiim að eru brautryðjendur þess
besta í þjóðlífi okkar, er gleymd-
ur.
Fimtu ósannindin eru þau, að
eg hafi gefið í skyn, að sjálfur
yrki og ódauðleg skáldrit. Hvar?
\bil Tíminn benda á þau.ummæli
mín? Og sýna nú einu sinni hug-
rekki og stýra beint á málefnið
í stað þess að hleypa á hundavað
ósanninda og blekkinga.
Beinu ósannindin í þessum 63
línum eru ekki fleiri. En það er
ekki öliu lokið enn. Á ósannind-
gegn Iðgreglusijórninni.
-----u-----
Eangan tíma i gær var Suður-
gata, framanvið bústað Ólafs Frið-
rikssonar ritstjóra, þéttskipuð
mönnum og urðu þar ryskingar og
barsmíðai*. Sagan til þess er sú,
að er Ól. kom heim hingað fyrir
skömmu úr Rússlandsför sinni,
kafði haim með sér rússmeskan
dreng, sem hann hafði tekið að
sér til 'fósturs. Drenguriiin er veik-
ur í augum og augnlæknir hér
telur hann hafa trachoma, sem
kvað vera mjög smitandi veiki,
og ákvað landlæknir að vísa
sk\ ldi drengnam úr landi, og var
01 tilkynt það af stjórnarráðinu.
1 lann kveðst þá hafa farið fram
á það við stjórnina, að drengnum
yrði veittur lífeyrir af landsfé í
tvö eða þrjú ár, svo sein 100 kr.
á mánuði. Segir hann að stjórnin
hafi viljað iáta 1000 kr. í kostnað
við útflutning drengsins, en ekki
meira af opinberu fé. Þar á móti
hafi ráðherran sem hann taíaði
við, viljað gefa eitthvað til styrkt-
ar drengnum og styðja samskot.
En það vildi Ól. ekki. Skýrði hann
iiá þessu í Alþbl. 17. þ. m. og
gaf í skvn að útflutningnr drengs-
ins yrði hindraður. Og er lög-
reglumennirnir komu í gærdag
11111 hádegi á lieimili 'hans t’il þess
að sa-kja drenginn, þá fanst hann
hvergi í fyrstu. Átti að senda
hann út með Botniu, sem þá var
á förum. Eoks tókst þó að finna
drenginn. En lögregluþjó-nninn,
M’> iwiiir.
í skeyti hér í hlaðinu í dag er
þess gctið, að .Tapanar látist vera
til'ieiðanlegir til að verða á burtu
með her sinn iir Austur-Sí’beríu.
Stafar þetta að líkindum af kröfu
frá Ameríkuinönnuni og Bretum,
því lítil líkindi eru til þess, að
-Japanar liafi lioðið þetta. ótil-
kvaddir, ef dæma á eftir fram-
ferði þeirra í Austur-Síberíu og
Mantsjúríu síðustu árin.
í orði kveðnu eru það ekki
Japanar, sem nú hafa yfirráðin í
Austur-Síberíu, beldur á landið að
heita sjálfstætt. Þegav her Kolt-
schaeks aðmíráls tvístraðist og
lieið algeran ósignr fyrir Bolshe-
vikaliernum vorið 1919 — eu í
þeim her voru bæði Ameríkumenn,
Bretar, Frakkar og Japanar —
fóru liermenn þessara þjóða hver
h.eim til sín, nema japönsku her-
mennirnir. Þeir urðu kyrrir. í
bænuin Chita var mynduð stjórn,
er nefndi ríki sitt „Lýðveldi Aust-
ur-Síberíu“. Þóttist stjóm þessi
hafa tekið völd í þeim tilgangi
einum að frelsa Austur-Síberíu
undan yfirgangi Bolshevika, og
brátt komu fram á sjónarsviðið
ýmsir hershöfðingjar, svo eem
Séminov, Kappel Ungern og Kal-
minov, sem þóttnst ætla að berj-
ast fyrir frelsi Rússa unda.n stjórn
Bolshevika. Opinberlega hefir aldr-
ei femgist full vissa fyrir því,
G. F.
'hver stæði bak við þessa menm og
útvegaði þeim fé. Þeir þóttust
berjast gegn Bolsheviknm og þess
vegna fcngu þeir að vera óáreittir
af Frökkmn óg Bretum. En ef
þeir hefðu verið andstöðumeim
Bolshevika eins og þeir vi'lja vera
láta í aiigum Evrópuþjóðanna, þá
hefðu Bolshevikar vitanlega geng-
ið milii liols og höfuðs á þeim
þegar í stað, því þeir gátu miklu
minni mótstöðu veitt en Koits-
chaek hafði gert. Það þykir því
sannað nú, að menn þessir og
stjórn Austur-Síberíu hafi alls
ekki verið andstæð Bolslievikmn
og því fengið að baidast við með
lcyfi þeirra, og að öll þessi
svokallaða „s j álf st a*ð ish r eyf in g“
Austnr-Síberíii liafi verið ruiiiiin
iindan rifjum Japana, og að for-
sprakkarnir hafi verið þjónustu-
samir andar stjórnarinnar í Tokio
og gerðir út í þeiiu tilgangi að
Japanar næðu fullum yfirráðum
yfir landinu. En eigi var groitt að
göng-n að sanna þetta; japanski
lierinn var hið eiiia áþreifanlega
tákn japanskra valda í landinu,
þó miargt gæfi bemdingar um það.
að landið væri á valdi Japana.
Og nú hafa Japanar lioðist tit
að verða á burtu með her sinn.
Stórveldunum þykir nóg um vf-
irgang og landvinningagræðgi
Japana, og eitt af aðalviðfangs-
ef num Ky rrah a fsráðst efnunn a i*
verður það, að reyna að hemja
hina guhi þjóð austur við Kyrra-
haf, sem eftir öllum sóiarmerkj-
uni að dæmia aitlar sér að verða
heiiusveldi sem fyrst. Yfirgangni*
Japana í Síberíu er aðeins einn
liðurinn. Svo kemur til þess að
afstýra hinum sívaxandi áhrifum
Japana í Kína, og gera öllum
þjóðum jafngreiðan aðgang að
verslun og viðskiftum þar.
Október 1921.
Ka upmanna h afmarbúinn telur
sumarið liðið. Vér stöndum alt-
af á vegainótum vetrar og kmlda.
Dagurinn styttist óðum og sólin
vermir ekki nema örlítið brot
úr deginum, og vindurinn og
kuldinn verður henmi yfirsterk-
ari. en hún sendir geisla sína yfir
haf og hauður, og himininn er
svo undur rauður; hún myndar
litskrúð, sem orð mín fá ekki lýst.
Það er fagurt að koma hér út
á niorgnana um þessar inundir.