Morgunblaðið - 05.01.1922, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
rétt hjá hr. H. V., er hann talar
nm ábyrgðir þær, er ríkið hafi
þegar gengið í fyrir botnvörpung-
ana og umráoarétt þann, er land.s-
stjórnin hú að réttu lagi ætti að
hafa yfir skipunum.
Það er aftur á móti rétt, að
þeir menn, sem ekki kunna með
framleiðslutækin að fara, eiga
ekki að ráða yfir þeim. Það er
hlutverk bankanría að sjá um það,
að hæfir menn istjórni þeim fram-
leiðslutækjum, er þeir lána fé til.
Hr. H. V. gerir mikið úr gróða
erlendra botnvörpungafélaga, sem
hann þakkar lágu verði skipanna.
Hér fer áreiðanlega eitthvað á
milli inála. 1 síðustu verslunartíð-
indum er skýrt frá því, að stór-
tap hafi orðið á öllum botnvörp-
ungum, sern frá Grimsby ganga,
a? einum fimm undanteknum. —
Þetta er tekið eftir opinberum
breskum hagskýrslum. Hem sjá má
af þessu, mun „stólpagróSi1 ‘ bresku
botnvörpuskipanna ekki vera öllu
meiri en hinna íslensku. Það hlýt-
ur og eitthvað að vera, þegaír
mikíll hluti breska botnvörpunga-
flotans liggur aðgerðalaus í höfn,
sem stingur alveg í stúf við
„stólpagrðann"'. Hið lága verð
skipanna stafar aðallega af rekstr
arhalla útgerðarinnar, en ekki af
því, að nú sé svo stórum ódýrara
að smíða skip en að undanförnu.
Iíver yrði afleiðing þeirrar villu?
Hún yrði eins mörgum sinnum
verri sem botnvörpungamir yrðu
fleiri en nú undir sömu stjórn.
Eg er ekki þeirrai’ trúar, að ör-
uggari yrði afkoma botnvörpunga-
útgerðarinnar þótt stjórn hennar
.skipuðu foringjar verkamanna og
sjómanna og einhver ráðherranna,
sem ekki hefir öðru vísi ' á sjó
komið en innibyrgður á fyrsta
farrými milliiandaskips. Það segir
srg sjálft, að ef þeir, sem fengist
hafa til langframa við rrtgerð, geta
ekki haldið í horfinu, er vart við
betra að búast af þeim, sem ókunn
ugir eru slíkum störfum. Engu að
síður vill þó hr. H. V. láta ríkið
og aðra óviðkomandi taka að sér
rekstur útgerðarinnar. Þetta er
skoðun lians sem jafnaðarmanns
og við því er ekkert að 'segja ann-

isíllll 1022 Landsverslunin
Því var lofað hér í' blaðinu, að
birta útdrátl úr fjárhagsáætlun bæj-
arins fyrir næsta. ár. Og verður að
sýna einhvern lit á að efna það lof-
orð, því ætla má, að iesendum Mbl.
þyki fróðlegt að sjá hvernig bærinn
aflar sér þess fjár, sem haim þarf,
og livernig hiann ver því.
ei* flutt í Sambandsliúsið á Arit-
arhólstúni við Ingólfsstræti.
Fiskilínur
vegna hins almenna
fjárlvagsástands qg útlitsins um af-
komu almennings, hafi verið gerð til-
af en það, að óheppilegt er nú í' raun til að draga svo úr útgjöldum
f.iárhagsvandræðum vorum, að J bæjarsjóðs sem unt hafi verið.“
i>essi áætlun er að mestu leyti sam- cnskar, úr ítölskum hamp, ll/t, 2, 2'/s) 3, 3'/a, 4 og 5 Ibs., bestaf
ii. eftir tillögum fastra nefnda bæj- Og Ódýrastar hjá
íiistjófnar að því er útgjöldin snertir _
og að nokkru leyti að því er til nf. Carl Höepfner.
teknanna kemur. Getur fjárhagsnefnd ________________________________
bæjar-vjórnar þess i skýringum með
óætlunina, „að
geta aldrei litið út fyrir þröugan
sjóndeildarhring síns eigin stjóm-
málaflokks og reyna að nota, vand-
ræðin til þess að skara eld að sinni
köku.
Það kemur annars nokkuð und-
arlega fyrir sjónir, að sparnaður
sá, er hr. H. V. prédikar á allur
að koma niður á útgerðinni. Hér sótaragjald, hreinsunargjald) kr. kostnaður, leikvellir, þvottalaugarnar,
sundlaugin, o. fl., eru áætluð 88 þús.
mlega.
sparalins (svo sem landskuldir af jörðum, Ýmsir stvrkir nema 31,800,00, kr.
ti! þes.s að fraiflleiðslan geti þrif- loiga af eriðafestulöndum, húsum, Rni þeir til ýmissa fjélaga, Hjálpræð-
Nýja aðferðin. j i.st, en hér á að spárast viö fram- túnum, lóðum o. fl.) kr. 104.546. ishersins, Kvennaskólans, IðnskólaTis-.
Þá kemur fyrirkomulag það, I leiðsluna til þess ;ið einsta'kling- Tekjur af ýmiskonar starfrækslu Afborganir af lánum eru áætXaðar
sem iw. Héðinn Vftldemarason vill j arnir 'geti eytt. : (hesthúsið, bifreiðar, endurgreidd 115 þús., og vextir aÆ lánum 125 iþús.
T>að er síður en svo. að fram- Vinnulaun o. fl.) kr. 88.000.
] c v æm da í s t j óra f j iildinn
gerðiuni fyrir þrifum. Þyngsti j Endurgreiddúr fátækrastyrknr (út- Áf gasstöðinni 35 þfis.
lögflutningskostniið- ---------
55.200. ' ; Ekki verðftr annað ságt, en fjár-
er sem í mörgu öðru gengið
öfuga átt. Meðal annara
verða einstaklmganir að
En iþó hefir fjárhagsnefnd ekki
talið sér fært að lækka útsvörin um
nifciri upphæð en hún hefir gert, ef
nokkur von á að verða um það að
komast hjá tekjuhalla á reikningi ■_________________________
næsta árs. ■ j
Tekjur. Helstu tekjuliðirnir eru: Óviss útgjöld, svo sem eftirlaun og
Skattar af fasteignum (lóðagjald, ehistyrknr, slysatryggingar, manntals-
í 136.500.
þjóða ’ Tekjur af fasteignum kaupstaðar- rúmlega.
Glaxo-vottorð.
Eg undirrituð votta með ánægju, að telpan mín, sem r.á
er 4 mánaða að aldri, hefir undanfarna tvo mánuði eingöngu
drukkið Glaxo mjólk, því að hún hefir enga brjóstarajólk getað
fengið. Síðau hún fór að drekka Glaxo hefir hún tekið aérstak-
lega góðum framförum og er útlit hennar mjög hraustlegt.
Rvík 7. des. 1921.
G. J. Hverfisgötu.
hafa á rekstri botnvörpungaút-
gerðarinnar hér. ('r öllumfélögun-
um á að mynda eitt eða fleiri
en svo, að fratn- virmulaun o. fl.) kr
stnndi út- Tekjur af sölu fasteigna kr. 16.000. ófrtlaður 35.200,00
stórféíög, samrekstrarfélög, hvert! baggimr sem á útgerðina er lagð- fararkostnaður, 1
. með einuin forstjóra. Hann álít- ur, cru hin háu gjöld og skattar ur «g fleira) kr.
ur sparnað þann, sem af þessu
leiddi svo mikinn, að útgerðinni
væri borgið.
Nú hafa öll botnvörpungafélög-
in þegar reist hús og stöðvar, svo
að stofnkostnaður allur er þegar
ákominn, og verður því eigi spar:
aður. Þá eru framkvæmdarstjór-
arnir, er hr. H. V. álítur að ætli
að sliga útgerðina og vill fækka.
Það verður þá aðalspamaðurinn.
Hann segir að hér sé framkv.æmd-
aretjórar fyrir næstum hverju
skipi og eitt félagið hafi fimm
framkvæmdarstjóra fyrir fjórum
.skipum.
Auðvitað er þetta ekki rétt með
farið hjá hr. H. V. Mörg félögin
eiga tvö til fjögur skip, en liafa
einn framicvæmdaretjóra, og fé-
lagið með þessa fimnr framkvæmd-
arstjóra, hefir, auk botnvörpung-
anna, tvö millilandaskip í förum
og sér sjálft um fisksölu sína er-
h'ndis milliliðalaust. Annars er að-
gætandi í ‘þessu sambandi, að fram
kvæmdastjórar flestra félaganna
eru skrifstofumenn um leið. Þeir
hafa á hcndi reikningsfærslu og
öli önnur dagleg skrifstofustörf,
svo að enda þótt alt yrði sam-
eiuað, efast eg um að skrifstofu-
kostnaður sá, er hr. H. V. blæðir
svo í augum, minkaði svo að
nokkru næmi. Hr. H. V. hefir ef
til vill miðað við störf landsversl-
unarforstjóranna er hann talar um
þessar ónauðsynlegu forstjórastöð-
ur.
Þessi uppástunga um sameining
botnvörpunganna er á þessum
tíma mjög viðsjárverð. Segjum að
stjórn þessa stóra útgerðarfélags
skjátlaðist, sem hugsanlegt er, þótt
auk fulltrúa útgerðarmanna, ættu
sæti í stjórninni sjómenn, verka-
menn og hin háa landsstjóm.
til þess opinbera, og hefir lands-í Óvissar tekjur eru áætlaðar kr. hagsáætlunin beri það með sjer, að
verslunin þar lagt til sinn skerf meö 16.700 og koma undir þann lið tekj- bæjarstjóruiuni sje fiilJ alvara at5 revna
kolatollinum. Þessar álögur eru nú'm’ fyrir byggingaisamþykt, reikn- i,ís sPara a næsta ári fje bæjarins.
þi. er illa gengur, að verða farg. iugshald vatnsveitunnar og innheimta Gg mun henni það Ijóst. að full þörl er
sem útgerðina ætla að sliga. Auð-' «« skólagjald o. £1. » þvf eins og nú er komið fjárhagmmi.
vitað er nauðsynlegt að spara, en 1 Aukaútsvör ,eru ráðgerð 1.2:14.000 Maigir liðir hafa lækkað um allmikla
ekki cinimgis við þann, sem krönnr. upphæð. En þrátt fyrir þessa aúðsæju
þyngsta baggana Já að bora, held-! Gjöld. Gjaldaliðir fjárhagsáætlunar- vuðleitlri bæjarstjórnarinimr, virðist
ur við alla, og er það ríkið sér-' innar eru um 120. Og eru helstir þeirra !>0 svo’ seni miltt hefði spara enn
staklega, sem áheralu verður að Stjórn kaupstaðarins, (kostnaður m€)ra sum útg.jöld, til dæmis til götu-
Ieggja á slíkt, svo að létta megi við bæjarstjórn, nefndir, skrifstofa ser6ar’ 1«&r«,giiinnar «• fl.
skatta á framleiðslunni. Um það borgarstjóra, skrifstofufje, skrifstofa
mun eg skrifa -aðra grein innan bæjargjaldkera, bæjarverkfræðings o.
-0-
•stcamms.
Tillögur hr. H. Y. um útflutn-
ings- eða gjaldeyrisnefnd og rekst
ursbreytingar á útgerð, mundu,
ef til framkvæmda kæmu, stofna
atvinnuvegunum í svo mikla tví-
sýnu, að skjólstæðingar hans, sjó-
menn og verkamenn gætu staðið
með tvær hendur tómar og böl
það, er nú hrjáir aðrar þjóðir,
orðið vort aðalmein, en það er
atvinnuleysið.
Fram'hald þessarar greinar verð-
ur svar til Tímans.
Meira.
Morten Ottesen.
Skipsfrand.
Á gamlárekvöld strandaði þýsk-
up botnvörpungur, Greta, á Slýja-
fjöru á Meðallandi. Er hann frá
Gestemiinde. Skipshöfnin, 13
manns, bjargaðist öll, og verður
flutt, 'þegar veður leyfir, til Vík-
ur í Mýrdal, og þaðan annað-
hvort til Vestmannaeyja eða
Reykjavíkur. Botnvörpungurinn
stendur að miklu leyti á þurru á
sandinum. Óráðið mun enn, hvort
Geir verður fenginn til að reyna
að ná honum út.
austanfjalls.
fl.) 108,508,00. í fyrra nam þessi liður
130.745,00, og hefir því þessi liður
lækkað um 22,237,00.
Löggæsla: Sá liður er hærri en í
f.yrra, var þá 84,110,00, en nú 89,570.
Kemur það til af f jölgun lögreglu-
þ.jónanna iir 12 upp í 19. j -------
Heilbrigðisráðstafanir. Til þeirra er Fyrir stýrjöldina miklu var sú
varið 176,752,00, og er það all-xniklu nýlunda upp tekin í búnaðarmál-
lægra en í fyrra. Hafa laun lækkað llm hér á landi, að halda biinaðar-
og verið dregið úr ýmsum útgjöldum námskeið í helstu hjeruðum lands-
svo sem til reksturs farsóttahússins, ms. Þessi námsíkeið þóttu hal'a
til baðhússins, til þrifnaðar og snjó- bin bestu áhrif. Þau dreifðu fróð-
moksturs o. fl. leik um framfarir í landbúnaði út
Fasteignir. Til viðhalds, endurbóta, á méðal fjölda manna, vöktn á-
umsjónar, vörslu, skatta, ræktunar, huga fyrir nýjtmguru ú þessu
framfræslu og annara umlióta á fagt-.- sviði, og voru á margan hátt til
eignum bæjarins eru áætlaðar 57,500, nytsemdar þeim, sem við þennan
krónur. atvinnuveg flast.
Til fátækraframfæris eru áætlað- Þegar styr.jiil din skall á. lögð-
ar 309,500,00. En í fyrra nam sá lið- ust þessi nárnsskeið niður. En nú
ui’ 351,80,00. Og er því mikil niður- hafa þau verið tekin upp á ný.
færsla á þessum lið. v oru tvÖ haldin hjer sunnanlands
Til gatna eru áætlaðar 112,000,00, í síðastliðnum mánuði. Hefir Mbl.
til götulýsingar, viðhalds gatna og leitað upplýsinga um þau hjá ein-
ræsa, malbikunar og holræsa; er þessj. um þeirra manna, sem kendi og
liður 53 þús. lægri í fyrra. flutti erindi á námskeiðunum. hr.
Ráðstafanir til tryggingar eldsvoða. Ragnari Ásgeirssyni gaírðyrkju-
Sá liður er einnig mikið lægri en í manni. Og eru hafðar eftir hon-
fyrra, var þá 102,000,00, en er nú, um þær frjettir af námsskeiðinu,
70,500,00. sem hjer fara á eftir.
Til barnaskólans eru aætlaðar 135 Hjeðan fóru austur á námskeið-
þús. kr. rúmar. Eru laun kennara þar in þeir Sig. Sigurðsson búnaðar-
stærsti þátturinn, 60 þús. kr. fjelagsforseti, Valtýr Stefánsson
réðunautur, Ragnar Ásgeirsson
garðyrkjumaður og Jón ÞorbergS'
son jbóndi á Bessastöðum. Auk
þess flutti Kofoed-Hansen skóg'
ræktaretjóri þar erindi.
Fyrra námskeiðið fór fram í
Fl.jótshlíðinni. Hjeldu kennarartil
á Teigi, en kenslan fór frarfl 1
þing's kálanum á Orjótáreyrum og
stór yfir dagana 9—.14 des. Sóttfl
Af vatnsveitunni er tek.inafgangnr | það námskeið 230 uianns.
Fjögur eiindi voru flutt á dag
um ýmisleg búnaðarmM, svo sein
gra.srækt. áburðarefni, áveitu og
fieii-a. Auk þess voru haldnir mál-
fundir daglega, sem stóðu að jafn-
aði 3—4 klúickustundir á dag. Og
höfðu úmræður verið sérlega fjör-
ugar á þeim fundum. Erindið,
sein skógræktarfræðingurinn flutti
þarna, var um „hagnýtingu skóg-
Iendis“, mjög eftirtektarvert er-
indi og merkilegt.
Eggert próf. Pálsson á Breiða-
bólstað flutti þarna erindi, sem
hann nefndi „Á einu ríður mest“.
Var það n® 'iauðsyn jámbrautar-
lagningar austur í sveitirnar, og
haf'öi það verið hið skörulegasta.Kvað
Ragnar áhuga manna þar eystra
vera sjerlega mikinn á járnbraut-
armálinu, og værj bændum það
Ijóst, að sú samgöúgubót yrði hin
mesta lyfti.stöng fyrir landbúnað-
ÍTIU.
1 lambandi við námskeiðið 1
F'Ijótshlíðinni var ýmislegt gert
Id skemtunar. Ljeík þar 'ungmenna
fjelagið smáleik og þótti takast
vel. Ennfremur sögðu kennaraf
ferðasögur, t. d. þeir Ragnar og
Valtýr af súðurgöngu þéirra til
ítalíu. ,
Hitt námskeiðið fór fram við
Ölfusárbrú, dagana 16.—21. Það
námskeið sóttu um 140 manns og
var sama tilhögun höfð á því og
hinu í Fljótshlíðinni. Þangað koifl
Ilelgi. Valtýsson og flutti þV
erindi,
Þessi námskeið voru ætluð fyrir
bændur og bændaefni. En ráðg«rt
er að halda þau næst þar eysti*3,
fyrir konur og konuefni. Er mofl11'
um farið að verða það ljóst,
búskapurinn livílir okki einA°r^'
ungu á bóndanum, heldur einnrt
á húsfreyjuuni.
Meðan Ragnar dvaldi í Pli°ts
hlíðinni hrá hann sjer að
koti og skoöaði hinn nafnfr8Bga
trjá- og hlómagarð, sem þar er