Morgunblaðið - 10.01.1922, Qupperneq 2

VORGUNBLAftTt
þeim, sem nýjir leigjendur kæmu
í. En nú hefi jeg tekið upp í
þetta nýja reglugerðar-frumvarp
skyldumat á hverri eiínustu leigu-
íbúð í bænum, til þess að sam-
ræma húsaleiguna. Hún er ótrú-
lfega misjöfn. Svo er og annað.
Margir leigjendur, sem búa við
óisanngjarna leigu, kynoka sjer við
í lengstu lög að fara til húsaleigu-
nefndar, óttast ófrið og úlfúð. En
kæmi iskyldumat á hverja íbúð,
væri slíkt úr sögunni, þá stæðu
allir jafnt að vígi, matið væri
óumíflýjanlegt, ef >það ýæri opiu-
ber ráðstöfun. Vegna þess og ann-
ars fleira vil eg koma á skyldu-
mati.
— Hvernig búist þjer við að
nefndin taki þessu frumvarpi?
— Býst helst við, að hún skift-
ist um það og klofni í tvent, og
mjer þætti ekki ósennilegt, að
tvö reglugerðarfrumvörp kæmu fyr-
ir bæjarstjórnarfund á sínum tíma.
— Hvenær geta menn haft von-
ir uim að málið verði tekið fyrir
þar ?
— Eg geri ráð fyrir að nefndin
Verði kölluð saman einhvemtíma
bráðlega, og að hún geti verið
búin að ljúka störfum sínum fyr-
ir næsta reglulegan bæjarstjórn-
arfund. Annars hefir nefndin lát-
ið safna skýrslum xun allar kjall-
araíbúðir í bænum og skýrslu um
húsaleigu á öllum leiguíbúðuim
'hjer, og hefir hún verið að vinna
úr þeim skýrslum. Og þaö hefir
ef til vill líka orsakað það, að hún
hefir ekki verið kölluð saman.
— Hefir ekki ýmislegt óglæsi-
legt komið í ljós í þessum s'kýrsl-
um um húsaleigu og húsnæði hjer
í bæ?
1 — Eg hefi ekki athugað skýrsl-
urnar nákvæmlega. En sumum
nefndarmönnuim finst húsaleiga
viðunanleg víðast, og öðrum aftur
að hún sje alt of h'á.
Eins og sjá má á þessu viðtali
við nefndarmanninn, þá verður
ekki annað sagt en að nefndin
'hafi ætlað sjer af í vinnubrögðun-
um í þessu máli. Væri þó synd að
segja, að hún hefði ekki haft ein-
dregna áskorun bæjarstjómar
fyrst og fremst og síðan blaðanna
og alls þorra bæjarmanna um að
starfa vel og vinda bráðan bug að'
umbótunum, ef henni virtust þær
mögulegar. En það lítur út fyrir,
að henni virðist bæjarbúar eiga
við hin ákjósanlegustu kjör að
búa í húsaleigu, og sje því engin
ástæða að flaustra að neinu.
Það er því óhætt að benda þeim
á það, sem búa við ósanngjarna
leigu, en hafa beðið með að fara
til húsaleigunefndar í von um að
skyldumat kæmi hráðbyri frá
nefndirmi, að það mun ekki vera
nein ástæða til að draga slíkt, ef
þeir hafa ætlað sjer að fá húsa-
leiguna metna af húsaleigunefnd.
Skyldumats er langt að bíða, þó
það verði samþykt. 1 fyrsta lagi
er þess að gæta, að enganveginn
er víst, að frumvarpið — eða frum
vörpin, ef nefndin klofnar — komi
fyrir næsta fund bæjanstjórnar-
innar. í öðru lagi er óvíst, hvort
bæjarstjóra vill líta við frumvörp-
unum. Hún hefir felt frumvarp,
sem styttra fór í þessa átt en það
sem nú er á döfinni. Þá má og
geta þess, að kosning 5 bæjarfull-
trúa stendur fyrir dyrum, og mun
það ekki flýta fyrir framgangi
málsins, Og þó bæjarstjóm sam-
þykki reglugerðarfrumvarpið, þá
er efir að fá á því staðfestingu
stjómarráðsins, og engan veginn
víst, að sú stað-festing fáist. Og
þó hún fengist, þá er eftir kosninig
nefndarinnar og skipun mats-
manna, og það alt mun taka lang-
an tírna.
Það 1r því auðsætt, að þó frum-
varpið ná samþykt, þá verður far-
ið að líða 'á veturinn, þegar það
kemur til framkvæmda.
------0-------
ErL 8Ímf.m;uir
frá fréttaritara Morgunblaðsina.
Khöfn 7. jan.
Alþjó&afundur viðskiftamála.
Símað er frá Cannes, að f jármála-
fundurinn, sem þar er liáður þessa
dagana, hafi samþykt að boða til
alþjóðaráðstefnu, til þess að rœða
um viðskiftamálm og viðreisn Ev-
rópu. Þjóðverjum og Rússum verð-
ur boðið að taka þátt í ráðstefn-
unni, ef að Rússar viðurkena skuld-
irnar frá tímum gömlu stjórnar-
innar.
Khöfn, 8. jan.
írar samþykkja sáttmálann. •
Símað er frá Dublin að Sinn-
Feina þingið, ’Dail Eireann, hafi
samþykt sáttmálann, sem gerður var
í London, með 64 atkT’æðiuri gegn
57.
Eiturgasið bannað.
Frá Washington er símað, að ráð-
stefnan hafi samþykt bann gegn
notkun eiturgastegunda í ófriði
framvegis.
V iðskiftamálafundurinn.
Símað er frá Cannes, að viðskifta-
málafundurinn verði haldinn í Ge-
nova, í marsmánuði næstkomandi. Er
öllum þjóðum Evrópu boðið að taka
þátt í fundinum.
Sovjetstjórninni boðin viðurkenning
Bandamenn hafa opinberlega boð-
ist til að viðurkenna sovjetstjórn-
ina, svo framarlega sem hún viður-
kenni j^kuldir Rússa, haldi gerða
samninga, og geri sig ekki seka í
neinum undirróðri fyrir sameignar-
kenningunni í öðrum löndum.
þjóðverjar fá gjaldfrest.
Fundurinn í Cannes hefir sam-
þykt að veita Þjóðverjum frest á
greiðslum þeim, sem falla í gjald-
daga á þessu ári, samkvæmt nánari
ákvörðunum, sem ekki hafa verið
settar enn, en sennilega verða í þá
átt, að þeir verði látnir greiða alls
500 miljón mörk á ári.
Vel boðið.
Daily Mail segir, að Lloyd George
hafi boðist til að gefa Frökkum eftir
600 miljón sterlings pund, af erlend-
um ríkisskuldum þeirra, gegn því,
að Frakkar gangi að því, að lækka
skaðabætur Þjóðverja um álíka upp-
hæð.
---------0-------
Frá Danmörku.
Nýársgestir konungs.
í tilefni af áramótunum var á
nýársdag gastakoma hjá konungs-
hjónunum. Meðal gestanna voru
dönsku ráðherrarnir, forss^tisráð- Er það álíka há upphæð eins cg
herrann íslenski, formenn ríkis fyrir ári síðan.
þingsins, dómarar í hæstarjetti.
sendiherrar erlendra ríkja, þar á
m'eðal Islands og helstu embættis-
menn í Kaupmannahöfn. 1 veitsl-
unni, sem konungshjónin hjeldu
þessum gestum um kveldið hjelt
konungur ræðu þá, er fer hjer á
eftir:
„Á fyrsta degi ársins get eg
ekki lát'ið hjá líða að votta inni-
legt þakklæti mitt og drotnilngar-
innar fyrir allar góðar minningar,
sem við geymum frá liðnu ári hjeð
au úr landi, en einnig fyrir mót-
töku þá og velvild, sem okkur var
í tje látin meðan við dvöldum á
fslandi, Færeyjum og Grænlandi.
End'iirminningarnar þaðan eru
okkur kærar og munum við bæði
gseyma þær þakksamlega. Enda
þótt árið, sem nú er um liðið,
væri erfitt og því fylgdi dýrtíð og
atvinnuleysi, svo að margir hafa
beðið efnalegt tjón, höfum við þó
'ástæðu til að vera þákklátir fyrir
það, að við höfum komist hjá
mörgu því böli, sem ýms önur
lönd hafa átt við að stríða. Még-
um við vona, að þessir erfiðleikar
jafnist, með guðs hjálp á komandi i
ári, svo framarlega sem við vinn-.
um með góðum vilja og í ein- ^
drægni að okkar sameiiginlega á-
Svínaeign Dana.
Árið 1919 hafði svínum í Dan-
mörku fækkað svo að eigi voru
nema 700.000 í landinu. í fyrra
urðu þau 1.000.000 og í ár 1 milj.
og 500.000 að tölu.
Látinn þingmaður.
Jörgen Berthelsen fyrv. landis-
þingmaðúr er dáinn í Álaborg, 71
árs að aldri. Yar hann fyrsti fröm-
uður „Kolonihave” hreyfingarinn-
ar, sem hefir haft afarmikla þýð-
ingu í Kaupmannahöfn og öðrum
bæjum.
Seðlaumferðin í Danmörku.
Á 'síðastliðnu ári 'hefir þjóð-
ban'kinn danski dregið úr umferð
86 milj. kr. af seðlum. Voru seðlar
í umferð 556 milj. kr. í ársbyrjun,
en 471 milj. í árslok.
Utanför 1921.
Eftir Guðm. Hannesson.
II.
Þann 5» jan. barst stjórnarráð-
hugamáli, sem er að vernda heiður inu skeyti um, að influensa gengi í
Danmerkur, því enginn af okkur Hamborg, í Bergen og víðar í Nor-
má án anmars vera. TTm leið og eg egi, og í gær, að komin væri hún til
óiska 'hverju heimili fyrir sig allr- Danmerkur (Jótlands og Hafnar)
ar blessunar, tek jeg undir óski'r og Færeyja, en lítið útbreidd. pá
allra samlanda minna um ham-1 símaði landlæknir á Færeyjum, að
ingju og gengi fyrir föðurlandíð, veikin gengi þar í fleiri hjeruðum,
og drekk heillaskál Danmerkur og þó ekki í Þórshöfn. Sagt. er að hún
íslands!“ — Hljóðfæraflokkurinn sje í þetta sinni væg.
'ljek þá þjóðsönginn og síðar gengu i Eftir þessum fregnum að dœma,
þau konungur og drotning um hefir veikin farið injög hraöfara,
meðal gestanna. '0g má búast við, að hún flytjist
Kragh innanríkisráðherra. hingað, því vaiga inflúensu er
31. f. nf. varð Kragh innanríkis-
ráðherra, einn af sambandsnefndar-
ómögulegt að greina frá kvefi oft
og einatt. Stjórnarráðið hefir gert
Skotland og Edínaborg. Þó mar£'
ir íslendingar hafi sjeð Edínaborgf
þennan sjálfsagða ófangastað þeii'1'3
á leiðinni til Hafnar, þá get jeg
stilt mig um að minnast á liana ía"
um orðum. Við komum þangað
júlí í steikjandi sólskinshita
sumarblíSu. Það voru mikil vií'
brigði frá kuldanum og ht-akvið''
inu heima. Hitinn var eflaust um 3®
stig í forsælunni eða meira, end3
þótt.i Skotunum nóg um liann, og
blöðin voru full af fregnum uBb
að menn hefðu víðsvegar dotti®
dauðSir niður af hitaslagi og jafnvel
hestar líka. Mjer fjellu þessi veðra-
brigði ágætlega, því hitann þoli .ýf?
allra manna best, en kuldann ill**
Skotlandsströndin. En maður þarf
ekki að komast alla leið til Edina-
borgar til þess að sjá, að „skift er
um skreið“ frá því sem gerist heima.
Það er fagurt að sjá SkotlandS'
ströndina í góðu veðri. Þar blasa
hvervetna við blómlegar og vel bygð'
ar sveitir, akrar og engjar, myndar-
leg bóndabýli og liáreist höfSingja-
setur. Meðfram sjónum cr landí^
fremur lágt, rnovð lágum bungum
breiðum, en hækkar er ofar dreguL
og í f jarska sjást Hálandafjöllinekki
ýkja há. Jarðvegurinn er víða mag'
ur og sendinn, en alt er þó kapprækt-
mönnunum, bomm. af dbr., 2. gr. þá ráðstöfun, að lœknir skoði að-
komuskip, ef vart verði við grunsam-
Loftsamgöngur milli Noregs
og Danmerkur.
Hinn fjórða þ. m. skifcust utan-
ríkisráðherrar Dana og norski sendi-
herrann í Kaupmannahöfn á stað-
festingarskjölum viðvílkjandi loft-
siglingunum milli Danmerkur og
Noregs.
Stækkun norslru landhelginnar.
lega veiki á þeim og einangri þau,
ef ástæða þykir til.
I En þó þessi ráðstöfun kunni að
geta stöðvað áberandi veiki og ill-
kynjaða, þá fer því fjarri, að þeim
megi fyllilega treysta. Er því full
ástæöa til að hugsa í tíma fyrir því
í hafnarbæjum, hver ráð helst sjeu
til að hjúkra fólki og hjálpa þvl>
J ef illa tækist til, og fjöldi manna
, m., kynni að leggjast. — Sveitamonn-
„Berlmgske Tidende” þykjast „ . , „ ] ið að
_ ■ um er það oftast í lofa lagio ao
h,fn fynr «tt, rf mn. Wh dnfaldri „m-
h,f, norakn otjopmnm wn5 ' göne„Tarú5i et þeir vilj,. Veikin
ávarp viðvíkjandi hinni nýju', -n; „„
, , ; , „ , . . berst ekki í loftmu milli manna,
stækkiiTi Ianah'elgiTiin'ar vio ,
, . „ síst nema fárra faðma spöl, og þaðan
þanmg að hun verði 10 nnílur, svo i „ , , ■„ ,
i 9 ,.A ’ , af síður milli bæja og tæpast með
hægra sje að hafa eftirlit með a- .. „ „
vörum eða dauöum nlutum.
fengissmyglun. Talið er að ávarp
dönsku stjórnarinnar sje ekki mót-
mæli gegn landhelgisstækkuninni
en að þar sje bent á þær hindr-
anir fyrir löglegum siglingum
daJnskra. skipa, sem stæklkunin
gæti haft.
Utanríkisverslun Dana.
Saimkvæmt hagskýnslum fyrir
fvrstu 11 mánuði síðasta árs hafa
Danir flutt inn vörur fyrir 125—
150 miljón kr meira en út var
flutt. En árið 1920 var mismunur
þessi 1327 miljónir og 1913 140
miljónir.
Skuldir Dana erlendis.
Hagstofan áætlar í skýrslu sinni
fyrir 1921 að skuldir Dana erlend
is nemi 800 milj. ikr. í árslok 1921.
Nokkur ástæða er til þess að ætla,
að veikin smiti á undirbúningstím-
anum (1—4 dagar), áður en menn
veröa hennar varir, sje mest smit-
andi í bvrjun, en lítiö eða ekki úr
því sjukl. fer að batna, og hitasótt
hverfur.
Vonandi verða ekki nein ósköp
úr þessu. Vœg inflúensa er ekki
verulega á annan hátt en hinar inn-
lendu kvefsóttir, sem allir þekkja
og að vísu óþekt, hvort þær eru nokk
uð annað en inflúensa á vægu stígi.
Eigi að síður er betra að hafa vaðið
fyrir neðan sig.
9. jan-
Guðm. Hannesson.
að og notað. Þar sem akrar og eligl"
ar bændanna þrjóta taka við skógar-
lundar eða borgir. Þar eru víðs-
vegar meðfram ströndinni og' verk-
smiðjuþorpin eru auðþekt á reyk'
háfunum, sem gnæfa upp í loftið-
eins og heill skógur af skipamöstr-
um á stórri höfn. TTpp úr þessuF
reykjarhólkum leggur svo sótsvartft
kolasvæluna, sem breiöist eins og
dökkt ský yfir verksmiðjuþorpið-
Dapurlegt hlýtur víst. lífð að vera
á slíkum stöðum. Tnui í skítugum
verksmiðjuskálunum vinna niem1
sama handtakið alla æpi innan nin
högg og háreisti vjelanna, og þegar
faðirinn er orðinn öryrki, tekur son-
urinn við sama andlausa starfinu-
Allur þorrinn getur ekki gert sjeer
neina von um örtnur æfikjör eöa
betri, því það þarf miljónir króna
til þess að get.a eignast verksmiðju-
báknið, en erfitt eða ómögulegt. að
keppa við það í smáum stíl. Ef út er
komið, sjer ekki í heiðan hiininn
f.yrir reyknum og sótinu rignir æt$
meira eða minna úr loftinu, svo alt
vill verða sótugt og óhreint, jafnt
úti sem inni. En menn venjast þessU
sem öðru, og þykir gott, meðan at-
vinnan er lfvænleg. En atvinnuleys-
ið vofir ætíð vfir. Verslunin getur
v /
truflast, nýir keppinautar komið 1
ljós eða nýjar uppfundningar, seiu
kippa fótunum undan öllu saman-
Þá er verksmiðjufólkið illa farið-
Það kann aðeins sitt sjérstaka starf
og getur fátt tekið sjer fyrir hönd'
ur, ef atvinnan bregst. Eignirna1
eru litiar sem engar, og sulturiu11
ber óðar á dyr, ef nokkrir daga>
falla úr. Iðnaðurinn getur að vígl1
rakað saman peningum þegar ve
gengur, eða öllu heldur forkólfafI1
ir, en ekki virðist mjer þó stóriðu
,aðurinn traustur eða álitle^U
grundvöllur fyrir allan almeno
í iðnaðarlöndunum. En iðnaðarlön^
in hafa ekki átt annars úrkosta
þess að fleyta þeim sívaxandi ma ^
grúa, sem tvöfaldast á hverjum
árum eða þar um bil-