Morgunblaðið - 11.01.1922, Page 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
Landsblað Lögrjetta
Ritstjóri: Þorst. Gíslason..
9. árg., 56 tbl.
Miðvikudsginn II. janúar 1922.
ísafoldarprentsjtiiðia h.f.
^jónleikur i 5 þáttura eftir
Franz Rauch.
Aðalhlutverkið leikur hin
heimsfraega leikkona
Pola N e g r i.
^tn leiklist hennar þarf ekki
hekari raeðmæli. Pola Negri
^ekkja allir, því hiin hefir
°ft leikið hér áður og allar
^tyndir sem hún leikur í
skara langt fram úr örðum.
Erl. símfregnir
tréttaritara Morgxmblaðsins.
i Khöfn 9. jan.
^era Eretar og Frakkar varnai
bandalag?
Sá orðrómur gengur í París nð
^yd. George sje reiðubúinn til
gera varnarbandalag við
^h’akka, ef til þess kæmi að Þjóð-
Vei'jas rjeðust á þé, gegn því að
^riand samlþykki tillögumar um
^udurreisn Evrópu.
Slótstöðumönnum Briand , virð-
lsf: hann hafi látið Lloyd Gfe-
01 °e teyma sig of langt og eru
Það tilkynnist vinura og vandatnönnum, að maðurinn minn
elskulegur, Páll Magnússon, andáðist 5. þ. rn. að heimili sínu,
Akurhúsum í Grindavík.
Valgerður Jónsdóttir.
'opmherlega
iv
famir að ræða um,
er eigi að taka við völdunum
’Sftir hann.
^jóðverjar á Bandamannafundi
Frjettastofa Agenee Havas seg-
Jr“> Briand hafi boðið Þjóðverj-
Uni að semda fulltrúa á fundinn
Gann.es. Prá Berlín er símað, að
stjórnin hafi kosið menn í nefnd-
,'riíl' og sje Walt.her Ráthenau for-
rilílÓur hennar.
^ógnuður yfir írlandsmálunum.
^hriað er frá London, að sam-
írska Sáttmálans hafi vakið
°göuð lvm att England og í ír-
^di.
taki
'emhv
t Búist er við því, að Griffith
við stjóm írska frírfkisins
'em næstn daga.
Benin boðinn á Genúafundinn.
^ímað er frá Róm, að Italir hafi
aJOð‘Ö Lenin á viðreisnarráðstefn-
na i. Genova.
Sarnaskólinn.
Bftir S. Arason.
a Segja greinarhöfundamir
s . e5 fi-,e byrjandi og fáir sjeu
,k];.ie 1 fyrsta sinn. En þetta var
pi 'f ^yrs^u n°tknn mín í þessum
fiiu íl^er^UTn- Jeg þékti þær þau
j ga ar ‘er jeg nam uppeldisfræði
þá J n , Lærði fyrst um
not ° ')'iiIram og sá þá notaða og
Ujjj ;Sv° sjálfur á mörgum stöð-
• orstöðumenn og kennarar
St61a lþ4 er kunM >5
essi Próf, til þess að mæla
leikni og knnnáttu nemendanna.
Sendi kennaraháskólinn á hverju
ári liópa af nemendum til ýmsra
skóía í þessusm tilgangi. Teiji
fielagstjómin mig óhæfan til að
fást við þessar mælingar vegna
rc-ynsluleysis, ætti hún að benda á
einhvern annan. Býst jeg við að
bið verði á að menn verji fimm
árum til að nema uppeldisfræði í
Bandaríkjuum eftir að hafa feng-
ið kennara mentun og kennara-
reynslu í sjö ár hjer heima, því
að það' er ekki gróða vegur.
Þ á taka greinarh öfvindarmx
mælingaaðferðimar til meðferðar.
Er gagnrými þeirra svo farið, a.ð
ekki veitir af að skýra þessi nýju
próf okkuð. Þykir mönnum ef til
vill fróðlegt að kynnst þeim, þar
sem þau hafa verið alls ókunn
hjer á landi, þangað til fyrir lið-
ugu ári síðan, að þau voru reynd
í barnaskóla Reykjavíkur.
Ekki verður því neytað, sem
stendui’ í grein þeirri fimimmenn-
inga, „að slíkar mælingar, sem
hjer ræðir um, eru ekki alment
og alstaðar taldar fullábyggileö-.
ar ”. Yrði þá lítið eftir í barna-í
skóla Reykjavíkur og yfirleytt í
heiminum, ef öllu væri útrýmt.
öðru en því, sem allir teldu álfull-
komið. Jeg hefi aldrei talið þessi
próf alfulikoimin, hinu trúi jeg,
sem H. Hjörvar hefir tekið ítar-
lega fram í Skólablaðinu að „sjeu
þessar prófaðferðir bornar saman
við eldri aðferðir, eru margir kost-
ir þeirra svo yfirgnæfadi, að ekki
getur dulist”.
Ónákvæmni venjulegra mælinga.
Mælingar á árangri kenslunnar
eru alls ekki nýjar. Prá því að
skólar voru stofnaðir, hafa kenn-
arar jafnan reynt að mæla getu
nemenda sinna, bæði með því að
ætlast á um daglega frammistöðu
þeirra og með pófum. Mælingar
þessar hafa jafnan verið álitnar
svo nauðsynlegar að allir hafa
haldið við einkan ag j af ir, þrátt
tyrir ónákvæmni þeirra.
Nemendur hafa flutst xtr einum
békk skólans í annan og loks út-
skirifast eftir einkunnum. Geta
nemandans a hverri námsgrein er
mæ'ld með áliti 'kennarans og' með
prófnm. Á einkuinnnm þeim. er
þannig fást, byggist það, hvort
nemandinn fgllur í gegn eða. fær-
ist upp. Foreldrar virða og þessar
einkunnir mikils. Ef barn fær
minna nú en í fyrra, eða ef María
fær minna en Mangi, er oft beð-
iö um skýringu. Verðlaununum er
oft úthlutað eftr því hverjar ein-
knnnir menn hafá hlotið. Inntaka
í skóla er oft, miðuð við vissa ein-
Nýja bió
TMþýðuvitwr.
Sjónleikur í 5 þáttum.
Aðalhlutverkin leika Gunnar Tolnæs og Lilly Jacobsen.
Þessi ágæta mynd verdur aðeins sýnd i kvöld.
kmm úr lægri skóla. Kínverjar
hafa á liðnum öldum og fram á
okkar daga veitt embætti sín eft-
ir einkunnum þeim, sem umsækj-
endur hafa hlotið.
Yísindalega nákvæmar mæling-
ar á árangi kenslunnar eru nýjar.
Þess ber að gæta, að þótt mæl-
ingar á kenslu árangri sjeu æfa-
gamlar, þá er vísindaleg ná-
kvæmni í slíkum mælingum nýjung
og það jafnvel ein, hin nýjasta
nýjung á sviði skólamálanna.
l’horndike prófessor í sélarfræði
(og kennari við Oolumbia kennara
háskólann) er alment nefndur fað-
if þessar nýjungar. Hann hefir
grafið það upp að fyrsta tilrann-
in í þessa átt hafi verið gerð á
Englandi 1864 af skólastjóra ein-
um. Fyrsti vísirinn !í Amieríku
var 1897, þegar maður að nafni
Rice gerði tilraunir viðvíkjandi
stafsetningarkmmáttu. Annars er
hreyfingin ekki nema um 15 ára
gömul, þótt einstöku iruenn hafi
dreymt nm hana áður. Á þ’essu
tímabili héfir tekist að sann’færa
þá er hæddu fyrstu tilraunirnar,
svo að þeir nota nú sjálfir mæl-
ingar og ákvæðismörk, enda er
nú hvort tveggja alment viður-
kent að vera eitt hið ágætasta
áhaid í höndum kennara og nám-
stjóra. Er nú kornið svo, að alls,
ekki ör deilt u m ágæti þeirra,
nema þar sem þekking á nppeldi
er á eftir tímanuim.’
Nýlega hafa verið gerðar m'arg-
ar og ítarlegar rannsóknir á gildi
gömln einkunnagjafanna. Hafa
þær allar l’eitt í ljós fánýti ein-
kunna þeirra er áætlaðar eru af
kennurunum án mælikvarða.
Við mælingar áþreifanlegra
stærða eru fjarlægðir mældar með
metrum, þnngi hluta með vogum
og vökvi með lítramáli. Sje mælt
nteð aðgætni, verða mælingar þess
ar mjög nákvæmar. En svo geta
þær talist, ef rnenn mæla t. d.
sömu fjarlægð með sama rnetra.
kvarða (,éða með hvaða metra-
kvarða sem er) og her saman. Anð
vitað getnr altaf muað um brot
úi millimetra, eða jafmel hokkra
millimetra, en ef þag munar um
allmarga sentimetra, á lítilli fjar-
lægð er ástæða til að vefengja
báðar mælingamar og heiimta
nýja mælingu. Sama má segja,
um mælingn á þroska og kunnáttu
skólabarna, ef tveir kemnarar gefa
einknnnir og ber ekki nokfcúm
vegin saman, er ástæða til að ve-
ftn gja báðar mælingamar. Beri
þeim saman, má skoða báðar mæl-
ingarnar rjettar. Jeg gæti tilfært
niðnrstöður af mörgnm og rnerki-
legum rannsóknum, er sýna allar

fánýti gömlu mælhtganina og gildi
hiuna nýju, en eg sleppi því, þar
sem það mnndi taka mikið rúm,
og þreyta lesendur, enda er það
óþarft, flestnm er orðið fullljóst,
að nauðalítið er að byggja á venju
legum einkunnagjöifum. Eg þekki
t. d- tvo kennara. Annar gefur
aldrei nema 1 og allramest 2 fyr-
ir ritæfingu í íslensku, svo lengi
sem æfingin her það með sjer, að
nemandinn flaskar á að greina e
ftá i. Hinn ketmarinn gtfnr 7 fyr-
ir æfingu, seim er vel hugsuð og
orðuð og rjett stafsett að tiðru
leyti en því, að e og i villur hafa
læðst þar inn. Hinn fyrri segir.
að meðan barnið þekki ekki staf-
háa
v
ina, geti það efcki fengið
einkun, hinn síðari heldnr pvi
fram, að ungir og gamlir rugli
altaf saiman þessum tveimum stöf-
um, og því sje ósanngjarnt að
heimta af barni að vita ávalt,
hvar hver stafur á að vera. Jeg
dæmi hjer ekki um hver kennar-
inn hafi rjettara mlál að verja, en
tek aðeins dæmið, til að sýna að þó
bam hafi fengið einhverja einkunn,
þá hefir hún enga þýðingu. Einn
kennari gefur altof háar einkunn-
ir, hjá honum hljóta allra lök-
ustu nemendurnir 4 að einkunn.
Annar hefir þann sið að gefa alt j
af lágt, hjá honum hljóta. bestu!
nemendumir 4.
Frh.
og gangstjettirnar fullar af fólki, en
þetta fólk eru ekki prúðbúnir vðju-
leysingjar að „spássera“, lteldur
allskonar lýður í allskonar fötum og
innan um hann þjóta grútskítug
berfætt börn og leika sjer eins og
ekkert væri. VíSa sjer tnaður svert-
ingja og annan litaðan Suðurálfu
og Austurlandalýð. ÞaS er anðsjeð,
að maSur er kominn inn í heims-
veldið bretska, þar sem öllu ægir
saman. Og það er allur skollinn,
sem fólkið liefst að á götunni án þess
að nokkur skifti sjer af. Að frelsis-
herinn sje liingað og þangað á ferð-
inni með söng og hornablástur er
ekki tiltökumál, en á einum staðnum
má sjá loddara leika ýmsar listir
fvrir aura þá, sem áhorfendur kunna
að gefa, og á öðrum staðnum er dá-
lítill hópur hljómleikamanna, sem
spilar fyrir fólkið. í von nm að það
láti eitthvaS af hendi rakna. Eitt
af helstu hljóðfærunum er voldng
harpa og allvel leikið á hana. Blind-
ir og örkumlamenn biðja við og við
um ölmusu, blaðadrengirnir hrópa
hver í kapp við annan nafnið á
blöðum þeim, sem þeir hafa til sölu.
— Það er eitthvað óvenju frjálslegt
við þetta líf manna á götnnni og
auSsjeð að lögreglan lætur ekkert á
j sjer bera, nema verulega beri út.af.
Fyrir ofan Leith verður landið
hnjúkótt og hálent þótt fjöllin liggi
í nokkrum f jarska. parna hafa Skot-
arnir bygt sinn fornfræga höfuðstað
og háskólabæ Edinaborg. Bæjarstæð-
ið er næsta fagurt og fjölbreytt, en
Skotarnir hafa líka kunnað svo með
að fara, að Edinaborg er talin með
fegurstu borgum heimsins. Húsin
eru víSast sambygöar háreistar húsa
raðir úr þessum góða grásteini, með
allskonar gamalsdags stöllum og
i burstum, sem fara mjög vel þegar
Bœjarsvipurinn. ÓSara en komiðjlitið er á heildina., Þessi gráa húsa-
er upp úr höfninni sjest svipurinn
á bænum: Stór hús og hrikaleg, f jór-
loftuð og þar yfir, bvgð úr gráum,
fremur mjúkum steini, sem þolir þó
furðanlega veður og vind, með breiö-
um, steinlögðum borgarstrætum og
gangstjettum úr steinsteypu og eru
stjettirnar venjnlega steyptar á
staðnum. Alt er þetta rambyggilegt
og tröllaukið, svipurinn allnr annar
en í Norðurlándaborgunum. Að
sumu leyti kann hann að vera betri,
Utanför 1921.
Eftir Guðm. Hannesson.
breiða klæðir dali og hæðir aö mestu
og yfir henni hvílir ætíð bláleit
borgarmóða, eins og þunn blæja fyr-
ir andliti á ungri hefðarmey. Á
hæsta hnjúkntun gnœfir gamaldags
vígi, kastalinn, og eru þar nppi ýms-
ar merkar. byggingar, sem geyma
fiölda fornmenja úr sögu Skota. —
Milli kastalans og hlíðarinnar and-
spænis gengur all-djúpt dalverpi, og
neöst í því rís upp lítill hnjúkur
all-hár, Calton-hnjúkurinn, í miðj-
en margt er þaS þó, se mjeg get ekki, um bænum. Eru þar bygð ýms
hrósaö, t. d. eru stigarnir inni í minnismerki uppi á hæðinni, sem
bera viS loftiS eins og kastalinn. Af
Caltonhnjúknum er hiö besta út-
sýni yfir borgina og alla húsabreið-
una. Er það því líkast, sem maður
sæi vfir borgina úr flugvjel. Dal-
verpið, kastalinn og hlíðin andspæn-
mörgum íbúðarhúsunum úr þessnm
sama grásteini og ærið luralegir.
GötulífiS hefir og alt anr.an bloj en
í Höfn. Strætisvagnar, hjólhestar,
bílar og hestvagnar eru auðvitað á
sífeldri ferö og flugi fram og aftur