Morgunblaðið - 25.01.1922, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
logið. En nú færist skörin upp í komu til hugar þessar skröltandi milli. Sennilega koma fjelaginu víða
bekkinn og nú brestur hann ekki þorskkvarnir, sem Jónas Ilallgríms- gjafir að og annar stuðningur, því
áræði til að staðhæfa afdráttar- son talar um í hausum manna á margur er maðurinn í Danmörku.
laust þá þjóðlýgi, að alþýðan eigi Þingvelli. Jeg vissi varla hvaö halda Sá jeg t. d. að drotning vor haföi
sameiginlegan málstað með sjer í skyldi um þessa skemtun alla, er jeg gefið dýrindis húsbúna^ í samkomu-
rússneska málinu. Nú ætlar þessi gekk burtu, með þennan skröltandi sal fjelagsstjórnarinnar.
dánumaður að hafa hana að hlífi- bakka í hendinni. A8 sumu leyti Það ér sannarlega áminning og
skildi, þegar út í skömmina er fanst mjer hún góð og glæsileg, en umhugsunarefni fyrir trúarlitlar
komið, og reyna að láta hana í hina röndina hentust börnum og sálir eins og mig og mína líka, að
verða fyrir ósónmnum af fólsku- unglingum eða lítt þroskuðum lýð. Kjá live margt og mikið trúaða fólk-
verki því, sem hann var sjálfur En þrátt fyrir alt hafði jeg þó jg vinnur og starfar. Það byggir
•einn um að vinna. \ skemt mjer sæmilega, að minsta stórhýsi og hvervetna gnæfa kirkju-
Margt misjafnt hefir þessi fals- kosti leiddist mjer ekki nema í byrj- turnarnir upp úr húsabreiðunum.
spámaður boðið íslenskri alþýðu. un leiksins, því margt var óneitan- j>a$ þarf ekki annað en líta í Reykja
Og síðasta blekkingartilraun hans lega fagnrt og glæsilegt, sem fyrir vík. Þar eru þó þrjár rúmgóðar
sýnir, að enn er honum að fara augun bar. ' kirkjur fyrir sálmasöng og gamla
fram í iðju þeirri, sem hann hefir „Panem et circeuses“ ! (mat og útlistun á gömlum kenningum, '>n
valið sjer.
17.
januar.
Einbúi.
-Þ~
Utanför 1921.
Eftir Guðm. Hannesson.
] skemtanir) hrópaði skríllinn íRóma- varia nokkurt boðlegt samkomuhús
I borg, er að því leið að ríki Róm-1 _ síst með hæfilegu verði, til þess
verja liði undir lok. Hver sem átti ag ræ-ga önnur áhugamál lífsins.
að ná í kosningu, varð að stofna til Qg jafnvel Frelsisherinn byggir sjer
dýrðlegra skemtana og láta miklar myndarlegt hús á besta stað í bæn-
matgjafir af hendi handa fólkinu. lim, en skólapiltar, stúdentar o. fl.
Líkt er ástandið nú. Hærra kaup,' hafa hvorki heimavistir nje nokk-
œsandi blöð og miklar skemtanir llrn samkomustað. Hvað er það sem
fyrir fólkið, er herópið núna. Ef veiHnr starfsemi og gengi trúaða
til vill er líka Norðurálfumenningin fólksins eða svefni og aðgerðaleysi
á fallandi fæti, líkt og hin rómenska júnna? Sjálísagt njóta trúaðir mik-
fyr. Það er hrópað eftir hinu sama: ;is stvrks af því, að kristnar skoðan-
fje og skemtunum.
' ir eru innrættar öllum almenningi
A leikhúsi. Ekki er jeg vanur
því að sækja skemtistaði þó jeg
komi til útlanda og nóg sje þar! Kristilegt fjelag ungra kvenna. frá blautu barnsbeini, og vaninn
um skemtanir. Mjer leiðist venju-'Jq? hehl að það sje hlaupinn beinn ríkur. Þá fá þeir og margvíslegan
lega á slíkum stöðum. 1 þetta sinn ’ ofvöxtur í þessi kristilegu f jelög stuðning til kirkna og klerka frá
fór eg með bömum mínum og vmSa fólksins í Höfn, og má það trúlitlum og trúlausum. Þó fer því
nokkrum kunningjum á fjölsótt ondarkgt heita, iafn ókristiiegt eins fjarri, að þett asje full skýring. Trú-
leikhús eða skemtistað, sem Skala j °g þjóðfjelagið er í mörgum grún- in sjálf hefir alt öðruvísi örfandi
heitir Var mikið látið yfir, ag um. K.. F. U. M. hefir átt þar miHa áhrif en efinn, sem alt lamar. Hún
skemtan væri þar ágæt, enda troð- j °" andlega byggingu, en nú hafa hrindir tilfinningum af stað, og þær
fult hús á hverju kvöldi Maður konurnar sagt skilið við piltana, og verða að máttugum hvötum til
gat þá sjeð jafnframt hvað bæjar-jbygt sjer stórhýsi mikið, rjett hjá starfs og framkvæmda, svo framar-
búum hjer þótti skemtilegast 4 gamla Garði. Má sjá að það er ekki lega sem trúarlífið er annað en
þessum dögum. Var þama allur smávaxið á því, að byggingm kost- l.álfvelgja em. Nú er það að vísu
umbúnaður sem á góðu c.g skrauÞ ! aði 2 milj. kr„ og er þó hvergi nærn auðskílið, að efans börn vant. alt
legu leikhúsi og mikill troðningur Mlgerð. Er þetta marglyftur hús- framkvæmdaþrek, en þeir eru og
6 krónur garður, yfirlætislaus, en þó hinn margir, sem standa ákveðnir á önd-
prýðilegasti og vanáaður að öllu. verðum meið við kristnu kenning-
Er þar samkomustaður mikill fyrir arnar flestar, og því byggja þeir
fjelaga, skrifstofur o. þvíl., en auk ekki samkomuhús og ejidurbæta
þess bústaður fyrir fjölda ungra heiminn á ýmsan hátt? Því skáka
stúlkna, og stendur síðar til að þeir ekki öllum kirkjunnar lýð og
andi" fagurt og skrautlegt. Þá voru' nokkurs konar Garð fyrir sýna þannig í verkinu, að skoðanir
sti-nir þar margs konar dansar jkvenstúdenta’ A neðstu bygð hefir >eirra s->eu betri en hiuna? Kemur
fjelagið mikinn matsölustað og fjöl- það af því, að þeir hafa engan fagn-
manna, þó sæti kostuðu
og þar jd!ir. Er það fljótsagt, að
alt innihald leijksins var furðanlegt
Ijettmeti kryddað með smáfyndni
en tjöld, búningar og annað, sem
augun mátti gleðja, framúrskar
og
af ljettklæddum dansmeyjum, OJ .
það af mikilli snild Skemtnnir.!súttan- Bolðaði jeg þar eitt sinn, til aðarboðskap að flytja eða eru hug-
var með öðrum orðum augnagam-j >ess að hversu viðurgerningur sjónir þeirra svo tvístraðar og til-
an eitt, en ekki heyrði maðnr þar vœri. Hann var blátt áfram, en þó finningasnauðar, að engm geti hnf-
nokkurn skynsamlegan eða eftir
góður matur og tiltölulega mjög ið manninn til þess að fórna sjálf-
tektarverðan hlut. Það var
öllu'
þetta ljettmeti, gjörsneitt
skynsamlegu viti, sem mest var
matið í svipinn í þessu gamla list-
unna heimkynni, og sýndist mjer
þetta afturför frá því sem fyr var.
Segja má það til málsbóta, að nú
bá ódýr. Drykkjupeningar engir. Geri um sjer í þarfir einhvers góðs og
jeg ráð fyrir, að bæði sje matsala göfugs verks?
þessi greiði fyrir almenning og gróði Skyldi það vera svo, að allur al-
fyrir fjelagið. menningur þurfi að brýna vilja sinn
Mjer var sagt, að lífið og sálin með bæninni til þess að hann bíti á
í þessum fjelagsskap væri Ingibjörg þetta ólseiga hversdagslíf, eða skyldu
Ólafsson, sem margir menn kannast menn í bæn sinni komast í samband
voru hin eiginlegu leikhús lokuð um við, af ýmsu sem hún hefir ritað. við heiminn hinumegin grafarinnar,
hásumarið, og að Skala sje ekki leik-
hús í ströngum skilningi, en þó var
mjer sagt, að það væri skæður keppi-
nautur leikhúsanna, og allir „vit-
lausir“ eftir að komast þangað.
Listin á leiksviðinu var þó góðra
gjalda verð, en aðeins augna gam-
Er hún ritari fjelagsins. Jeg heim- eins og spíritistar ætla,eða viðmenn-
sótti hana. Jeg bjóst við að sjá al- ina á öðrum stjörnum, eins og H.
vörugefna, grannholda konu, sem P. mundi líklega segja? Mjer flugu
guðhræðsla, starfsemi og strang- margar slíkar spurningar í hug, er
leiki skinu út úr, en hitti tiltölu- jeg skildi við I. Ó„ en læt lesandann
lega unga stúlku, glaða, káta og um að svara þeim. Sjálfur treysti
skemtilega. Það var ekkert x fari jeg mjer ekki til þess, svo vel sje.
an, hentast fyrir unglinga og hálf- hennar, sem mint gæti á „innra trú- En vilji þeir vantrúuðu segja skák,
boðs“ fólkið gamla, enda mun það skal jeg vera með! —
hafa tekið allmiklum breytingum frá, Dansk-íslenska fjelagiö. Eins og
því sem fyr var. Hún tók mjer ágcet-1 hunnugt er var Dönum það ríkt í
lega og sýndi mjer þetta stórhýsi buga, er fullveldi íslands var viður-
fjelagsins. Mjer fanst eftir þessa hent, að þetta nýja skipulag gæti
stuttu viðkynningu, að ekkert væri gefist veh orSig haldgott og báðum
eðlilegra en að Ingibjörg væri í þjóðum til gagns og gleði. Þeir litu
raun og veru lífið og sálin í fjelag- j svo 4 aS báðar þjóðir væru gott fólk
inu, og er gott til þess að vita, að 0„ sambúð milli þeirra gæti tekist
umkomulitlir landar skuli vinna sjer, vei5 ef þœr hefðu náin kynni hvor
slíkt álit ytra, að þeim sje trúað af annari, en á þetta hefir lengi vilj-
fyrir mestu trúnaðarstöðum, þó út-' ag skorta. f>eir stofnuðu því Dansk-
lendir sjeu. Að þessu leyti hefir. ísienska f jelagið og hefir hin danska
Ingibjörg stigið feti framar en flest- deild þess starfað mikið að því að
ir karlmennirnir. j efia þekkingu manna í Danmörku á
Því miður gleymdist mjer aðjíslandi og öllum högum vorum. Á
þroskað fólk. Þetta er líklega ein
hliðin á hinu marglofaða veldi
lýðsins. í leikslokin þustu þjónar
um alt leikhúsið, og báru miklar
byrðar á trjebökkum. Vissi jeg ekki
hvað til stóð. Á bökkum þessum
voru þá einskonar litlir pjáturbakk-
ar, og voru málmplötur festar í
rendur þeirra, sem hringlaði í, ef
hreyfður var bakkinn. Hver áhorf-
andi f jekk nú einn bakka, til minnis
um Skala, en svo voru bakkar þessir
úr garði gerðir, að áreiðanlega var
ekki hægt að nota þá til neins. Þeg-
ar nú hver maður hafði fengið þenn-
an skröltanda í hendina, þá tóku á-
horfendur að hampa bökkunum eft-
spyrja I. Ó. að því, hvaðan þeim i stuttum tíma hefir fjelagið gefið út
ir hljóðfallinu í lokasöngnum og 1 góðu, kristilegu konum komi alt margar alþýðlegar bækur um ísland
gerðist af þessu kliður mikill. Mjer það stórfje, er þær hafa handa í og íslendinga, góðir ræðumenn hafa
Timfudaginn,
26. þ. m. kl. 9 eftir hádegi, leika nemendur Mentaskólans
,Ekki er alf gull sem glóir1
í þrem þáttum eftir Holberg
Aðgöngumiðar seldir í Iðnó, miðvikudaginn frá kl. 3'/* d
kl. 7 og fimtudaginn frá kl. 10 árd
Alúðarþakkir fyrir auðsýuda samúð við fráfall og jaiðar'
för Sæmundar Sveinssonar.
Ekkja og aðstandendur.
ferðast um og haldið f jölda af fyrir-
lestrum. íbókum sínum hefir fjlagið
borið oss hvervetna vel söguna og
ef til vill betur en vjer eigum skilið.
Ekki get jeg betur sjeð en vjer meg-
um vera Dönum þakklátir fyrir
þetta starf og sjálfsagt virðist mjer
að gefa þessu nýja skipulagi milli
vor og Dana „fair trial“ eins og
Englendingar kalla, gefa því gott og
sanngjarnt tækifæri til þess að þríf-
ast og þroskast. Danir hafa nú að
lokum gert oss svo góða kosti sem
vjer gátum kosið á og flest gömlu
misklíðarefninn eru vonandi úr
sögunni.
Mjer gafst nú í þetta sinn tæki-
færi til þess að reyna f jelagið og að
hvaða liði það mætti koma. Jeg vildi
koma dóttur minni fyrir uppi í
sveit í Danmörku um sumartímann
Og hafði snúið mjer til ritara fje-
lagsins rithöfundar Age Meyer-
Benediktscn í því skyni. Utvegaði
hann henni óðara stað á Jótlandi og
hefir það að öllu gefist vel. Er það
bersýnilegt, að mörgum getur komið
slík fyrirgreiðsla vel, ekki síst þeim
sem fáa þekkja. Um hitt er ekki að
efast að margt er fvrir oss íslend-
inga að læra á góðum heimiliun í
Danmörku.
Jeg lieimsótti fjelagið snöggvast,
ef svo mœtti að orði komast, meðan
jeg stóð við í Höfn, og kom á skrif-
stofu þess í Nyhavn 22.*) Húsa-
kynni virtust mjer fremur lítil, en
eru eflaust nóg fyrst um sinn. í
þetta sinn gætti frú Camilla Bjarna-
son skrifstofunnar, og tók mjög vin-
gjarnlega á móti mjer. Áður en jeg
vissi, vorum við sokkin niður í mjög
margbrotna samræðu um Danmörku
og ísland, fjelagið og störf þess,
jafnvel trú og vantrú, hyernig sem
það nú blndaðist inn í hitt. Er það
ánægjulegt að tala við svo skýra
og vel mentaða konu, eins og frii
('amilla er.
Eitt af1 áhugamálum fjelagsins er,
að koma upp stóru og myndarlegu
íslendingahúsi í Höfn, þar sem gæti
verið miðstöð íslendinga í bænum.
Þar yrði þá myndarlegur samkomu-
staður, skrifstofa fjelagsins og ef
til vill bústaður fyrir íslenska sendi-
herrann. Á míniun stúdentsárum
vakti sama hugmynd fyrir mjer, og
væri þætta bæði ódýrara og mynd-
arlegra, en að vera á sífeldum flæk-
ingi, og eiga hvergi hús yfir höfuð.
Vildi jeg óska, að fjelaginu tœkist
að koma þessu í framkvæmd. Ef
landið fengi þar góðan stað fyrir
sendiherrann, væri því skylt, að
leggja þar drjúgan skerf til. Sam-
skot hjer gætu komið til greina, ef
einhverntíma tæki aftur að ára
vel. Hafnar-íslendingar og sjálftfje-
lagið ættu að gera sitt til. Yfirleitt
*) Hún er nú flutt, í veglegri bú-
stað.
sýnist mjer það ekki vera nema
ur af fati voru að eignast einn myu(1
arlegan húskofa í Höfn. Þar er
hvort sem er ætíð fjöldi IslendM3’
og verður eflaust framvegis. í rauÐ
og veru er það ekki annað en ræU11'
leysi og ómenska sem veldur því>
vjer erum ekki búnir að gera þetta
fyrir löngu. Ef til vill hefðum vjeI
átt að kaupa hús það sem Jón f°r"
set.í bjó lengi í, og byggja það sv°
myndarlega upp, að það yrði v$'
unandi minnisvarði yfir þenU^
°;na stjórnmálajötun. sem landi1'
hefir átt.
Hjá íslenska sendiherranum.
Eðlilegt finst mjer það, þó flest1110
fyndist gamla stjórnarráðsskriíst°f
an í Ilöfn vera góð og sœmileg fyrh
oss. Hún var á virðulegum stað, P°
fornfálegur væri, rjett hjá Kris*
jánsborgarsloti, og Jón Krabf6
skrifstofustjóri var bæði nákunmré'
m öllum voruin málum og slíhlil
ágætismaður, að vart varö á beh9
kosið. Alt, þetta var yfirlætish"'^
og ódýrt, enda fer það oss best,
þó hagkvæmt, úr því vjer höfð^
svo góðum manni á að skipa. Sj®1
sagt hafa Danir ekki verið skyld11^,
ir til þess að sjá oss fyrir húsn^
eftir að sambandslögin komust *
en svo vildi stjórn vor og þing s1^.
Á'
Itærri byr og hafa reglulegan seI>l
ikal
herra í Kaupmannahöfn, „Fint &
det vere!‘ ‘ segja Danir, og oss be
fir
Idí
,pi»
þótt, mikils við þurfa, er fuHv°
vort var viðurkent, þó tæpast nlí
um vjer borgað kostnaðinn, nel1
með því a<5 !ána fje til þess frá ú ^
Nú'þykir flestum meira um þa
vert að sýnast en vera, og svo V<1
sendiherrann dubbaður upp-
þnrfti eitt sinn að koma á
Jeg
skrif'
stofu sendihherrans, meðan je8s,

við í Höfn, en hún var þá flutt
gamla staðnum, og var nálega óflllJl,
anleg. Að lokum hafði jeg þó hP'P ^
henni, og var hún þá niðurkomb1
timburskúrum, sem faldir VOB1
bak við eina stjórnarbyggio?
dönsku. Leit helst út fyrir
inn kannaðist við hana, að m111
kosti fullyrti varðmaður þar
iuÞ
ug
,st»
ii1
staðnum við mig, að þar væri »
• a Pv
anlega engin slík skrifstofa- }
ist jeg vita, að Danir hafi Sett
þarna niður til bráðabyrgða, er -{,
höfnm staðið uppi húsnæðisl®11 ^
En hhvað sem um þetta
fjekk jeg þar fljóta fyrirg1"’1 ^ ,{{l
og góðar móttökur hjá sendib® a
rorum Sveini Björnssyni.
flestir sammála uin það. að '
höfuin ekki haft öðrum álitP^^,
að skipa í þetta sæti en h° rft
hvort sem þeir telja embtetti^ }
eða óþarft. Jeg hefi síðan^e 10g
getið, að skrifstofan sje »u • eí>
komin í sómasamlegri húsaky^^jg
hitt væri betra, ef «PP vær’ jeJjSKa
íslendingahúsið, sem l>ausk-)S
fjelagið hefir borið fyrxr br.l