Morgunblaðið - 12.02.1922, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
LeiKDúsið.
„Kimiarhvolssystur1 ‘ eftir
C. Hauch.
Pj’rir nálægt 10 árum var danska
Ifikritið „Söstrene fra- Kinnekul-
len“ sýnt, hjer í fyrsta skifti. Það
atti hjer íniklum vinsældum að
íftgna og var sýnt mörgum sinn-
hhi. Efnið er auðskilið og með-
í'Tð höfundarins, sem lætur ímynd
agimdarinnar ganga í björg og
gleynia þar öllu nema gullinu, er
^ugþekk huldutrúarþjóð eins og
íflendingum. Hið siðbætandi æfin-
lýri varð einn af uppáhaldsleikj-
kni bæjarhúa.
Þó fer því fjarri að efnið hafi
Ví*ldið mestu um gengi leiksins.
Það sem skar úr var hin ágæta
^eðferð á aðalhlutverkinu, Ulriku
1 höndum frú Stefaníu Guðmunds-
fléttur. Leikur hennar í „Kinnar-
hvólssystrum1 ‘ er einn af gimstein
'Hinm, sem hún hefir gefið ís-
hnskum áhorfendum. Það var því
ekki óeðiilegt, að hún veldi ein-
öiitt þennan leik til þess að sýna
^ estur-lslendingum, er þeir báð-
l|st heimsóknar af henni.Og reynsl
sýndi, að hún hafði valið rjett,
■t>ví >essi snjalla prjedikun kom,
var sjeð og sigraði í álfu dollar-
;>nua. Mun enginn íslendingur
hf.fa leikið sama hlutverkið eins
nft eins og frú Stefanía Úlriku.
XTú hefir Leikfjelagið byrjað að
slarfa aftur, fyrir frumkvæði frú
efariíu, og fyrstu leikkvöldin
hafa sýnt, að enn hefir verið rjett
Vahð, er Kinnarhvolssystur voru
teknar. Leikurinn hefir hlotið lof
sHra, sem sjeð hafa. Hlu'tverka-
skipunin er svipuð eius og var
fyrrum, nema livas Ágúst Kvaran
leikur'hergkonunginn en Soffía G.
Kvaran Jóhönnu. Báðir þessir
öýju leikendur leysa hlutverk sín
-ágætlega af hendi, leikur S. K. er
látlaus og innilegur og Ágúst hef-
ir hið erfiða hlutverk bergkon-
Ungsins mjög vel á valdi sínu,
skiftir vel hömum og raddþrek
hans er frábært. Þungamið.ja leiks-
ins er vitanlega hjá frú Stofaníu
þarf ekki að taka fram, að
leikur hennar er snild. ÓskarBorg
er Tiýr maðnr að heita ms á leik-
• sviði hjer, en hefir leikið í „Rinn-
arhvolssystrum“ vestan hafs. Er
l'lutverk hans fremur lítið, en með
ferð ágæt. Af öðrum leikendum
®-á nefna ungfrú Svanhildi Þor-
steinsdóttur — þar er mikið efni.
Aðrir leikendur hafa leikið hlut-
Verk sín hjer áður og er alt gott
Um þá að segja. Svo að beildar-
ákrifin af þessum leik eru þannig,
•að samboðin eru hverju leikhúsi
s«m vera skal.
Erú Stefanía kemur í leik þess-
11111 frarn á sjónarsviðið eftir nær
tveggja ára fjarveru. Hún var
t ðin velkomin fyrsta kvöldið með
oíómum og lófataki áhorfenda —
v.ðtöknrnar sýndu’glögt, að henn-
ar hefir verið saknað. Áhorfendur
Ijúðu hana. og Leikf jelagið velkom-
1;' aftur — og sjaldan hefir fólk
v,trig í betra skapi í leikhúsinn en
Hð það tækifæri.
DómsmálafrjEttiv.
TTndir þessari fyrirsögn verður
i'amvegis sagt frá þeim málum,
sem fyrir hæstarjett koma, og
JJrtir dómar hans.
L. Fjeldsted f.h. eiganda m.s. aðvaraður af miðlara skipsins um
Sieka IV
Iíekla.
gegn kaupfjelaginu að vörumar kynnu að skemmast
af því að liggja í skipinu og ráð-
Framkvæmdarstj óri kaupf j elags-
ins Hekla, staddur í Khöfn, ’gerði
20. apríl 1920 leigusamning mn
hollenskt m.s. „Sieka IV“ um
eina ferð til Eyrarbakka fyrir 14
störunar beiðst hvað gera skyldi
við farminn og var aðvörmi þessi
endurtekin tæpum rnánuði síðar,
er vjelin bilaði í annað sinn. Hvor-
ugri þessari aðvörun var sint að
þús.kr. leigu, er greiddist að hálfu'neinu og þar, sem stefndi hefir
við undirskrift samningsins, en
helmingurinn átti að greiðast „on
right delivery of the ciargo“. Þeg-
ekki nægilega mótmælt því fyr-
ir sjórjettinum, að farmsendari
hafi' haft mnboð til að gæta hags-
ar skipið fullfermt ætlaði að leggja J muna simia að því er ráðstöfun
af stað 6. maí brotnaði st-ykki í farmsins snertir meðan skipið lá
vjelinni og við það bognaði end-
inn á öxlinum. Áleit skipstjóri
ékki fært að leggja af stað án
viðgerðar á vjelinm, er hann taldi
sennilegt að taka mundi vikutíma
og var farmviðtakanda tjáð þetta,
en 13. maí var sú ákvörðun tekin,
að láta skipasmíðastöð í Khöfn
gf.ra við hilunina, en næsta dag
kom símskeyti frá Hollandi um
að mótorstykkin yrðu send þaðan
Guðm. Thorsteinsson
syngur aftur i kvBld kl. 8 /»
já Rosenberg-

atvinnumálaráðherra.
á fermingarstaðnmn, þá verður
að líta svo é, að skipstjóri hafi
beint laðvörunum sínum til rjetts
hlutaðeiganda.
Nú átti farmeigandi að vísu
rjett á að gert væri við vjeliná
svo fljótt, sem kostur var á og
var þessia ekki gætt, þar sem að-
gerðin drógst lengur en nauð-
synlegt var. En með því að um-
boðsmaður farmeiganda ekki hóf
og komu þau til Khafnar 10. júní, nein móttnæli gegn þeim ónauð-
og var vjelin komin í lag 13. s. m.synlega drætti, og þar sem hann
en eftir 10 mínútna gang bilaði1 ekki sinti endurteknum aðvörun-
hún aftur. Urðu út af þessu brjefa mn miðlara skipsins um að ráð-
skifti milli skipstjóra og vátryggj- j stafa farminum svo að hann ekki
enda skipsins og það loks ákveðið ^ skemdist í skipinu og skipstjóri
i annað sinn 28. júní að aðgerðin ^ virðist hins vegiar hafa annast
skyldi framkvæmd í Khöfn. Var.farminn tilhlýðilega og gert þær
henni lokið 17. júlí og lagði skip-' ráðstafanir, er við áttu, til þess
iö á stað næsta dag en hrepti; að firra vörurnar skemdum með
storma og brotsjói í hafi og kom því að hafa lestinia. opna þegar
loks til Eyrarbakka 24. ágúst. Fór veður leyfði, þá ber skipstjóri
þar fram skoðun af dómkvöddum ekki ábyrgð á því, þótt vörurnar
mönnum á vörunum, sementi, kart- hefðu spilst af því að liggja í
öflum, mjölsykri, molasykri, rúg- skipinu meða það beið eftir að-
mjöli o. fl. og reyndist sumt af gerð vjelarinnar.
þessu ónýtt, annað mjög sbemt, Af þessum ástæðum ber, með
var skaðinn metinn 15842 kr. skírskotun til- málsútlistunarinnar
„Hekla” neitaði að greiða síðari í hinum ' áfrýjaða sjórjettardómj,
helming farmgja'ldsins fyrir vörur að sýkna áfrýjanda af kröfum
þær, er reyndust skemdiar. Höfð- stefnda í máli þessu, en dæma
aði þá „skipseigandi mál þetta fyr- stefnda til að greiða áfrýjanda eft
irsjódömi Reykjavíkur til greiðsln irstöðvar farmgjaldsins, 7000 kr.
farmgjaldsins, en „ÞIekla“ gagn-jmeð 6% vöxtum frá 24. ágúst
stefndi til greiðslu nefndra skaða,- J1919 til greiðsludags.
bóta, þar hún taldi að skipstjórij Það þykir rjett, iað málskostn
og eigandi skipsins hæri ábyrgð aður fyrir sjódóminum falli nið-
á hinni löngu töf skipsins í Khöfn, ur, en að stefndi greiði áfrýjanda
en töf sú hafi orsakað skemdirn- málskostnað fyrir hæstarjetti; er
ar. Aðalstefnandi hjelt hinu aftur' ákveðst 300 krónur.
fram að töfin hefði stafað af óvið-!
ráðanlegum orsökum, að gagnstefn1 Því d æ m 1 s 1 ríett vera;
andi eða umboðsmaður hans „Is-1 Stefndi Magnús Gíslason f' h'
landsk Andelskontor” í Kaup- k;lTTPfjela'g«ins „Hekla” greiði á
mannahöfn hafi samþvkt ráðstaf- fr^a8a Lárusi Fjeldsted f- h'
irnar um viðgerð vjelarinnar og anda sklpsins ”SÍeka IV” 7000
ncitaði því að skemdirnar hefðuj8^ Þúsnnd “ krónur með voxt-
stafað af töfinni í Kaupmannahöfn jum frá 24' á-úst 1919 td greiðslu-
Lauk málinu fyrir sjórjettinum 1. da"S'
nóv. 1920 þannig', að aðilar voru Málskostnaður fyrir sjódómin-
sýknaðir iaf hvor annars kröfum. um falli niður, en stefndl greiði
Sjódómurinn, leit meðal annai's svo áfrýjiainda 300 krónur í málskostn-
á að „Isl. A. K.“ hefði ekla verið afi fyrir iiæstai.jett.i.
umboðsmaður „Heklu” viðvíkj-. Dóminum að fullnægja meS
andi farmmum eftir að hann var aðför að lögum.
kominn í skip.
Þessum dórui skaut hrj.m.flm.1
L. Fjeldsted f. h. „Sieka IV” til
hæstarjettar, og þar mætti af
hendi „Heklu” hrj.mflm. P.jetur
Magnússon.
Hæstirjettur lagði 27. f. m. | Khöfn 11. febr.
á malið svofeldan dóm: j Sterlingspund.............. 21.20
Þegar vjel skipsins bilaði í. Uollar............................ 4.89
fyrstu var viðtakandj farmsins Mörk............................... 2.48
Sænskar krónur...............126.35
Norskar krónur............... 80.00
Franskir frankar............. 41.85
Svissneskir frankar .. .. 95.25
IJrur........................ 24.00
Pesetar...................... 76.75
Gyllini......................182.20
(Frá Verslunarráðinu).
Við verðum að krefjast þess af
Þjóðverjum, að þeir geri oss fært
að endurbæta það tjóu, sem þeir
hafa unnið oss. Þjóðverjar hafa
tekið á sig skyldur gagnvart oss.
Við verðum að sjá um og tryggja
oss að þær verði úppfylbar”.
Það verður, eins og áður er
sagt hjer í blaðinu, flutt norður
með Goðafossi á mergun og jarð-j
sctt við Skútustaðakirkju í Mý-!Hvorki he™uea eCa Briand
.. , komið þessu fram. Nú hefir Poin-
vatnssveit. 1
Húskveðja verður haldin áheim- tíaré teklst á hendur að freista >ess
ili hans og hefst kl. 1 á morgun. sem hmum var nm me^' ^0
Að henni lokinni verður líkið bor-
i'o í Alþingishúsið og fer þar fram
mikið er víst, að Frakkar treysta
engum hetur. En tekst honnm
minningarathöfn. Blaðið hefir ver- k< ð '
Poincaré er meiri flokksmaður
en fyrirrennarar hans og getnr
ið beðið að geta þess, að vegna
þrengsla, í Alþingishúsimi geti
þeir, sem aðgöngumiða hafa feng-
ið, ekki tekið konur sínar með,
en að lestrarstofa Alþingis verði
opnuð fyrir almenning, en þó ekki
fyr en líkfylgdin sje komin inn í
húsið.
Stjórnarskiftin
i Frakklandi.
Gengi erl. myntar.
staddur í Kaupmannahöfn, ferm-
ingarstað skipsins, og var lionum
og sömuleiðis fiarmsendara tilkynt
um bilun vjelarinnar. Að liðnum
9 dögum frá því vjelin bilaði var
farmnrinn skoðaður af hálfu
farmviðtakanda og þá ekki talið
nauðsynlegt að taka hann úr skip-
inu. Nokkrum dögum síðar, er við-
takandi farmsins var farinn frá
Kiaupmannahöfn, var farmsendari
sem umboðsmaður farmviðtakanda
Hinn 16. janúar í fyrra varð
ráðnneyti Leygpes að fara frá
völdum í Frakklandi. Ástæðan var
sú, að forsætisráðherrann hafði
þótt of leiðitamur við Lloyd Ge-
orge í ýmsum aðalmálum Banda-
niarmia. Ýmsir töldu sjáilfsagt þá,
að Poinearé myndaði stjóm. Hann
var maðurinn sem hvergi varð þok-
að, einbeittur verjandi Yersailles-
og S'evrésfriðarins, og honum
mátti treysta til þess, lað láta ekki
hlaupa með sig í gönur. Samt
varð það ofaná að Briænd varð
fyrir valinu, einkum vegna þess,
aí' hiann var talinn gætnari maður.
Þ( tta tæpa ár, sem hann hefir set-
i"5 að völdum hefir hann óspart
þnrft á þessum eiginleika að halda
Aldrei hefir skorist svo mjög í
odda milli Frakfea og Breta, sem
síðasta ár og Briand hefir sýnt
það við mörg tækifæri, að hann
e ' mikill samningamaður. Honum
varð það að falli að Frökkum fanst
hann of mikill samningamaður.
Þar brást honum gætnin, þó ut-
anaðkomandi éhorfendum virtist
svo, að hann hafi síst vanrækt
að verja málstað Frakka.
Ravmond Poincaré, sem nú hef-
i" tekið við stjórninni, er eitt af
mestu átrúnaðargoðum þjóðarinn-
ar. Hann er rammur íhaldsmaður
og íhaldsstefnunni hefir mjög auk-
ist fylgi í landinu hin síðustu ár-
in. Sem forseti franska lýðveld-
isins ávann hann sjer afarmikla
tiltrú og forsetatignin eykur mjög
virðing þess, sem fyrir hcnni verð-
ur. Mun mega segja það sama
um Poincaré, sem áður hefir ver-
ið sagt um Clemenceau, að hann
sje maður, sem Frakkar treysta
til alls.
Stefnu Poincaré hefir áður verið
lýst lauslega lijer í blaðinu. Hiin er
sú sama, sem verið hefir og sem
hann sjálfur lýsti með þessum orð-
það valdið erfiðri aðstöðu í þing-
inu. Hinsvegar er 'hann betur sett-
m* að því leyti, að hann mun flest-
um frönskum stjórnmálamönnum
vinsælli í Englandi, og stafa þær
vinsældir einkum frá ófriðarárun-
um. Gerir þetta honum óefað
hægra fyrir um alla samninga við
Englendinga, og fyrstu kveðjnr
þeirra Lloyd George eftir stjórn-
arskiftin voru hinar hjarbanleg-
ustu. En Þjóðverjar vænta sjer
ekki neinnar náðar hjá nýja for-
sætisráherranum. 1 augum þeirra
er Briand engill í samanburði við
Poincaré.
isiis-Hin.
Jeg var einn þeirra, er hlýddu
á erindi dr. Ólafs Daníelssonar
um Einsteins kenninguna og styji
hann'flutti að Mensa academica,
síðastliðið laugardagskvöld. Þeg-
ar jeg fór þangað bjóst jeg helst
við að erindið mundi að miklu
leyti fara fyrir ofan garð og neð-
an hjá mjer og ætli það hafi ekki
verið eitthvað svipað með suma
aðra? En svo aðgengilegt tókst
dr. Ólafi að gera það, að mjer
fanst jeg þafa mildu ljósari
skilning á efninu eftir en áður.
Hevrði jeg fleiri líkt mæla. Þótti
oss gott að hlýða á Ólaf, og mund-
um hafa kosið að gera það lengur.
Nokkrir hafa látið í ljósi við
mig að þeir ósknðn að beyra er-
indi þetta, og vildi jeg beina
þeirri spumingu til viðkomanda,
hvort ekki mundi tiltækilegt að
fá það flutt aftur, þar sem fleiri
hefðu aðgamg að en stúdentar
einir.
Þó svo megi virðast að allur
þorri fólks hjer vilji helst hlýða
á eintómar gamanvísur eða ann-
að ljettmeti (að jeg ekki segi ó-
þverra), þá eru þó aðrir, sem het-
ur fer, sem gjarna vilja. heyra
eitthvað sem alvarlegri hugsnn
þarf við, svona til tilbreytingar.
Sigurður Magnússon.
Að norðan.
Bændanámskeið. Getið hefir verið
um það hjer í blaðinu, að bænda-
um í ræðn þeirri er hann hjelt, námskeið yrði haldið á Akureyri, í
þegar hann ljet af forsetaembætt-
iru, 18. febr. 1920: „Hin eyðilögðn
hjeruð okkar — sagði hanu — eru
í neyð, sem ekki er unt að lýsa.
líkingu við það, sem fór hjer sunnan-
fjalls í vetur. Var það haldið á Ak-
ureyri eftir miðjan fyrra mánuð. Fjr-
irlestra fluttu margir á námskeiðinu,
meðal þeirra þeir tveir, sem Búnaðar-