Morgunblaðið - 26.02.1922, Blaðsíða 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
Landsblað Lögrjetfa
Ritstjóri: Þorst. Gíslason..
9. árg., 96. tbl.

Sunnudaginn 26. febrúar* 1922.
tsafoldarprentsmiðja hi.
—rmnrr — Gam,a Bió maamamsm
Trygglynda Sussie.
Gullfalleg ástarsaga í 5 þáttum. Útbúin í kvikmynd af D.
W. Griffíth kvikmyndameistara. Griffith ber höfuð og herðar
yfir samtíðarmenn sina alla, þáer að undirbúningi kvikmynda-
töku starfa.
Aðalhlutverkið, semTrygglynda Sussie, leikurLillian
Giuh. Hún er stórfræg afburða-leikraær, þekt ura allan heira,
og ljek í hinni stórfrægu Grifiiths-mynd Brooken Blossoms, sem
8ýnd var í Gamla Bio fyrir sköramu.
Trygglyuda Sussie verður sýnd í dag kl. 6, 7 J/a og 9.
Barnasýning kl. 5.
Aðgöngumiðar seldir i
kr. 1.50, 1.00 og 50 aura.
Ágætar gamanmyndir sýndar.
Gl. Bio frá kl. 4 og kosta aðeins
Heitar bollur frá
Agúst & Co.
eru ávalt bestar. Eru einnig seldar í mjólkurbúðinni á Baldursg. 39.
lfcga notað til sútunar, en þar ev
einnig lögS áhersla á sömu atriði
að því er birgðir og tegundir
! snertir, og auk þess á lit lýsisins.
| Jeg hefi hitt sútana, sem tjá sig
fúsa til þess að reýna ísl. lýsi, ef
jeg gæti trygt þekn varanlegt
framboð á þeim tegundum, sem við
eigandi eru. Jeg hefi einnig snúið
mjer til forstöðunefndar sútarafje-
lagsins hjer í New York („The
Tanners Counsel“) með sýnishorn
iaí' ýmsum tegunduim ísl. iðnaðar
lýsis og beðið hana um efnafræðis-
lega rannsókn á lýsinu og um-
sögn um nobhæfi þess til sútunar.
Einnig mun jeg afila mjer sýnis-
horna af þeim lýsistegundum, sem
hjer á landi eru venjulega notað-
til þessa iðnaðar, til leiðbein-
ingar þeim, er kunna að vilja nota
þennan markað.
Jeg álít að íslendingum sje það
afaráríðandi að hafa sjálfstæð
sambönd og markað fyrir þessa
vöru, sem aðrar afurðir, þar sem,
notkmiin er, til þess sjálfir að j
geta 'komið friam með vsínai' vörur j
naumast verið að ræða, en frekar
er von um að þær vörur verði eft-
irspurðar með haustinu.
Lýsi.
IJndir vanialegum kringumstæð-
um hefir lýsið að mestu leyti
verið selt eða sent í uimboðssölu
til Noregs og liggur þar nú mikið
af fyrra árs framleiðslu óselt.
ondia. þótt hann færi ferðina á: Norðmenn koma hjer fram sem
eig'in kostnað. í fyrra sumar sendi j milliliðir. Þeir munu stundum
hreinsa lýsið að einhverju leyti,
flokka þiað með sínu lýsi og selja
Á síðastliðnu ári dvaldi Garðar
tdslasou stórkaum. lengi erlendis.
Hafði hanu umboð landsstjórnar-
1::Har til þes's að kynna sjer mark-
^ðshorfur fyrir íslenskar vörur
°8’ koma þar fram í landsins nafni,
ými'slegur fróðleikur um íslensk
viðskiftamál, svo að skýrslan er
hjer í heild, enda þótt nokk-
sje umliðið frá því, er liún
viar gefin.
Áður en jeg lagði af stað í yf-
irstandandi ferð mæltist hið háa
K*.iórnarráð til þess, að jeg ranu-
Saki viðskifta-möguleikana á
Úvskalandi og hjer í Ameríkn,
^jerstaklega að því er snertir
söln ísl. afurða. 1 tilliti til þeiss
leyfi
jeg mjer að gefa eftirfvlgj-
Hudi skýrslu, og láta í ljósi skoðun
^ÍQa í því efni.
Jeg fór að heiman 22. des. f.
H" °g hefi komið til Bergen, Krist-
^eniu, Kaupmannahafnar, Ham-
,)0|'gar, Berlin, Leipzig, Bremen,
New York, Boston, Glaucester,
■Philadelphia og Washinigton, og
'ffvalið nokkuð á öllum þessum
^öðum til þess að kynna. mjer
astandið. Alstaðar ha’fa mjer mætt
kvarbanir um stór fjártjón, deyfð
°8 erfiðleika í verslun. Framhoð
H vörum langtum meira en notkun
P''a eftirspurn. Þó virðist belst
^°r;i að lagast ás'tandið hjer í
^eríku að því er snertir vinnu
íramleiðslu, en vörur seljast
dræmt, þrátt fyrir mikið
Xfcrðfall. Um sölu á ísl, sjávaraf-
^rðum
haustinu ætti
markaði gaum.
að gefa þessum
Dýja Bió
iKuiklBÍkaskáldiQ
Gamanleikur í 4 þáttum.
Aðalhlutverkið leikur
t Villiam Desmond.
Nokkur hluti myndarinnar ger-
ist i hinum fraega kvikmyndabsa
Los Angelos, þar sem kvikmynda-
snillingurinn Thomas H. Ince
hefur bækistöð sína.
I
Brúðkaupsferð
Mary Pickford og Douglas
Fairbanks til Evrópu o. fl.
Sýning kl. 6, 71/*, og 9.
í fi jálsri samkepni við samkynja j
vörur annara þjóða, og til þess að j
læra, að tilreiSa vörurnarviðnotenda j
un.
Þótt hún sje vanalega send til
Khafnar mun sáralítið vera not-
að af henni í Danmörku, heldur
er hún send til ýmsrá landa, sjer-
staklega Þýskalands, Englands og
Ameríku; álít jeg því nanðsynlegt I
að vinna betur að beinurn sambönd
nm við þessi lönd. Jeg átti tal
við ýinsa kaupmenn í Hamborg
og Bremen, sem verslað höfðu meö
íslenskia. ull, og kom í stóra verk-
smiðju, er hafði unnið úr henni og
vildi gjarna nota hana framvegis.
Flokkunin á ullinni þótti ekki í
góðu lagi að því er ulíartegund
og gæði snertir, enda var mjer
sýnt fram á &ð flokkunin iibheimt- j
ir mikla sjerþekkingu og æfingu,
og er mikið verk, ef hún á að | syngur nú sínar síðustu vísur.
vera nákvæm. Eftirspurn var þar I Hafið þjer heyit til hans ? Hann
| nokkur eftir ísl. úll, en verðið var fer hjeðan bráðlega.
' légt og erfiðleikar á greiðslu.
Hjer í Ameríkn álít jeg að sje
eða eigi að vera aðialmarkaður
fyrir ísl. nllina, ef hún útilokast
eigi vegna tolllaga, sem hjer eru
Ciitli Rarry
hæfi. Auk þess sparast flutningskosn .
aður, milliliðaágóði og minkar á- j f
hætta áf skemdum og rýrnun. Emi
ii’emur vill svo vel til, að notkun
| nú á döfinni.
hann landsstjórninni skýrslu um
athuganir sínar og er hún dagsett
í Nev York 22. júní. í .henni erjþað svo til ýmsra landa (sjerstak-
lega Þýskailands og Ameríku) án
þess að tilgreina hvaðian það er
upprunalega. íslenskt lýsi er því
s;mia sem ekkert þekt í þeim lönd-
um, sem helst nota það. Um lang-
au tíma hefir alt lýsi fallið í verði
til stórskaða og vandræða öllum
seni þessa vöru hafa átt. Norð
menn hafa sent sitt lýsj til ýmsra
landa, og- kaupendurnir hafa bek-
ið það sinám saman eftir þörfnm
og ráðið verði að miklu leyti, því
ýmsar kringumstæður hafa knúð
fram sölu. íslenska lýsið hefir orð-
ið útundan, og er erfitt að ná á
skömmuim tíma beinum sambönd-
um, ínest vegna þess að notend-
urnir þekkja það ekki. Þeirra
gömlu viðskiftamenn halda fast
að þeim margreyndum vörum, er
þeir afgreiða eftir þörfum þegar
óskað *er, með sjerlega lágu verði.
Jeg h'ef átt tal við menn, sem
tilreiða meðalalýsi og selja það
lyfjabúðum og hafa þeir rjettilega
bent á, lað því fylgir töluverður
kostnaður og fyrirhöfn að innleiða
ísl. lýsi undir sjerstökn merki
eða nafni. Auk þess sem það er
nauðsynlegt fyrir kaupendnr
hafa vissu fyrir framboði eða
birgðum þegar til þarf að taka,
svo og tegundagæðum. Að því er
fiotel Island.
Alþjðufræðsla Studentafélagsius.
Fyrir nokkrum dögum, eða 27.
m. voru gefin vít bráðabirgðar-
j tolllöig, sem jeg legg hjer með.
j Samkvæmt þeim er lagður hár
þessarar vöru er rnest 1 þeim lönd- j tolhu% ^ gJe 45 eent á þvegna
um, sem haganlegast er að ymsuj^ (enskt pnd) en 15 cent á ó.
leyti að skifta við. Það hefir sma^^^ nU Qg n]1 & ,gæram, sem
þýðingn hvað flutnmga og g.rfld- j . að hindra eJJa st5gva ullarinn-
eyrir snertir. j flutninga, enda eru fevkimiklar
I birgðir fyrirliggjandi í landimi. í
SQd. jþessum bráðabirgðalögum er und-
í Þýskalandi var mikið fram- j anþegin tolli sú ull, sem venju-
lega er kölluð gólfdúkaull („Com-
monly known as Carpet 'W’ools”).
Út af þessari nndanþágu eða skiln-
ingi laganna, hafa þegar risið töln-
verðar deilnr og ýmsir kiaupmenn,
sesm áttu ull á leiðinni til lands-
ins, hafa orðið hart úti, því toll-
urinn nemur í flestum tilfellum
hærri upphæð, en verðmæti ullar-
innar. Jeg hefi fundið að máli
ýmsa ullar- og gæru-kaupmenn
og reynt að örfa þá til uppkaupa
iá, fslandi, en vegna þessara toll-
laga þorir enginn að hreyfa sig
til þeirra Iduta. Jeg var í Was-
hington um það bil s*em lögin
korau íit, og reyndi að afla mjer
upplýsinga nm það, hvort ísl. ull
yrði tollskyld, en fjekk aðeins
þau svör að það færi eftir áliti
og úrskurði eftirlitsmiannanna
(appraisers) á þeim stöðum er
svo sem lýsi og síld hefir snertir iðnaðarlýsið, er það aðal-
boð á gamalli síld, sem stjórnin
þar átti óselda frá því að eintoa-
sölunni ljetti í des., og bauð hún
hana fyrir 50 mörk tunnuna. Auk
þess áttu Norðmenn og Englend-
ingar ifeykna mikið af gamalli
síld liggjandi bæði þar og beima
fyrir, sem var boðin fyrir óheyri-
lega lágt verð. Jeg gerði mjer
mikið ómak til þess að selja ísl.
síld og gat eftir mikil umsvif selt
i orði fyrir viðunandi verð nál.
2200 tunnur, sem lengi höfðu legið
í ITamborg. Þegar greiðslutrygg-
ing og afhending átti að fara fram
gekk kaupandinn frá kaupunum,
af þeirri ástæðu einni, að hann
áleit sig hafa keypt, of dýrt. í
Þýskalandi má vafalaust innleiða
ísl. síld, sjerstaklega til reyking-
ar, því að til þess vilja Þjóðverj-
ar gjama stóra og feita sfld.
Hjer í Ameríku má eimiig vafa-lullin kemur á land. Verslunarráð-
lanst auka markað fyrir ísl. síld, ið í Washington gaf mjer upp-
ef vandvirkni og alúðar er gætt
við söltunina (jöfn þyngd í tunnum
og jöfn stærð á síldinni í hverri
tunnu). ,,Átu“-síld má alls ekki
senda hingað- Ef hægt væri að
koma ljettsaltaðri síld óskemdri
hingað, mætti vænta góðrar og
mikillar sölu. Á þessum tíma árs
er sama sem engin síldamotkun
eða sala vegna hitanna, en með
lýsingar um það, að í verslunar-
skýrslunum væra % íhlutar ísl.
ullar taldir gólfdúkaull en %
fatadúkanll. Síðan hefi jeg kom-
ist í kynni við þamn mann, sem
hefir aðal eftirlit með ullarinn-
flutningi hjer í New York, og sem
ullarsjerfræðingur hefir verið
ráðunautur stjórnarinnar. Hann
ljet hiklaust í ljósi að ísl. ullin
Um rannsóknir á merki-
legum atriðum i sögu
Norðurlanda
talar
Barði Guðmundsson
í dag kl. 3 í Nýja Bíó.
Miðar á 50 au. við innganginn
frá kl. 2,30.
Mátulega peninga!
’æri venjulega kölluð gólfdúkaull,
og ætti því siamkv. hráðabirgðar-
lögunum að vera tollfrí, en sagðist
stöðu sinnar vegna eigi geta gef-
ið mjer yfirlýsingu í þessu efni.
og vísaði mjer til aðstoöarmanns
f jármálaráðherrans í Washington,
er jeg gæti reynt lað finna í þess-
um tilgangi. Jeg býst því við að
fara þangað bráðlega aftur, því
sala hingað á þessa árs framleiðslu
ullar og gæra, er undir því komin
að tollsins verði eigi krafist.
Það er búist við að bráðabirgða-
tolllögin gildi alt að 6 mánuði en
þá taka við varanleg tolllög, sem
nú ern í undirbúningi. Álitið er
að samkvæmt þeim muni öll inn-
flutt ull verða tollskyld, en að toll-
umn kunni að varða, lítið eitt
lægri. Jeg legg hjermeð blaða-
grein, er ræðir um það efni og
talin er sennileg. Hætt er við að
lagður verði tollur á fleiri ísl.
afurðir, og að lögin hafi áhrif á
framtíðarviðskifti hjer.
Gærur
hafa einnig vanalega verið fluttar
til Khafnar og seldar þaðan til
Þýskaiands, Englands eða Ame-