Morgunblaðið - 12.04.1922, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 12.04.1922, Blaðsíða 3
XOftGUNBLAfilB Alþingi. Fundir: 1 gær var lokið við 2. umr, fjl. í Bd. Töluvert hafði komið af brtt. bæði frá fjn. og einstök- ium þm, en flestar voru þær frem- ur smávægilegar. Skal sagt nokk- uð frá þeim helstu. Fjvn. lagði til að færa tekju • og eignarskattinn úr 800.000 kr. upp í 900.000 kr. Þótti hann óþarf lega lágt áætlaður í stj. frv. Var till. þessi samþ. með 12 shlj. atkv. Þá var sþ. till. um að fella burtu af fjárlagafrv. bifreiða- skattinn að upphæð 30.000 kr. Ástæðan sú að skv. bifreiðaskatts- lögunum frá síðasta. þingi var á- kveðið að skatti þessum skyldi Varið til þess að set.ja slitlag á vegi er bifreiðaumferð væri mest um. Því talið rjett að skatti þess- um skyldi eigi varið til alm. við- halds vega. Þá var samþ. till. •frá fjvn. um fjárveitingarnar til Alexanders Jóh. sem Nd. hafði felt burtu af fjl. Til þessi var sþ. með 12:1 atkv. samþ. var sú till. n. að veita Dansk ísl. Samf. 1000 kr. Styrkurinn til þess var feldur í Nd. Sþ. var till. um 1000 kr. styrk til þess að gefa út Flóru íslands. Styrkurinn til Páls Is- ólfssonar var færður úr 4000 kr. siiður í 2000 kr. en till. um að veita Þór. Guðmundssyni styrk var feld með 7:5 atkv. Samþ. var a.ð veita 10000 kr. styrk til byggingar bryggju á Eyrarb. og S000 kr. til brygjubyggingar í Ó1 afsfirði. Yoru hvoru tveggja þess ar fjárveitingar lækkaðar frá því sem Nd. hafði afgr. þær. Samþ. var að veita Jóni Kristjánssyni 20000 kr. lán til að koma upp lakiiingarhúsi með, 8 gegn 6 atkv. Peldar voru till. frá Karli Einars- syni um ankið fje til landhelgis- gæslu og einnig till. frá sama þm. iim að fjárveitingin til björgun- arskipsins Þór hækkaði úr 20000 kr. í 40000. Hvoru tveggja till. itieð allmiklum atkvæðum. Varð niðurstaðan af þessum breytingum Ed. á fjárlfrv. sú að tekjuhallinn minkaði úr 180000 kr. niður í 90000 kr. en þar við er að athuga að þessi munur ligg ur aðallega í því að tekjuskatt- Urinn var færður upp um 100000 kr. svo að í raiun og veru hefir tleildin ekkert minkað útgjöldin. TJmr. fóru annars spaklega fram eins og þar er vant að vera og lauk á einum degi. • Enda hvíldi Og nokkur ábyrgð á þeim að vera ekki mjög langorðir því að sú deild feldi frv. um að fella nið- Ur prentunina á umræðupartinum. Hefur þm. verið það í fersku minni 3. umr hefst í dag. 1 gær hjeldu áfram í Nd. umr. ' Um innflutningshafta frv. Flugu hnútur um borð en gleymt verður &ð tilgreina þær og umr. þar til 1 umr. yfirlýkur, sem talið er von til, að verði fyrir páska. Einnig Var þar á dags. fyrirsp. frá Hákon um það, hvað landsstjómin hefði gert í því að athuga fátækra- og sveitarstjómarlögin skv. þál. sem keint hefði verið til hennar á Undanfömum þingum um þetta «fni. Yar fyrirspyrjandi einkum áhugamál á því að sveitfestisald- hrinn væri færður niður því að órjettmætt væri, að fæðingarhrepp hrinn bæri oft og einatt allan Þungana af þessu litla og oft hæstum því ósjálfráða atviki, að fearniS ettn seinna rarS sveitþurfi, varð til í honum. Atvinnumálaráðh svaraði fyrirsp. Kva ðhann fyrv. •stjórn ekkert hafa gert í þessu sem mundi stafa af því að Pjetur heitinn Jónsson hefði ekki talið þörf á því að breyta lögunum. Siálfur kvaðst hann mundi ta.ka þetta til athugunar því að hann teldi eins og Hákon mjög ósann- gjarnt að fæðingarhreppurinn bær^ þennan þunga. Kvaðst hann einn ig mundi ath. aðra liði þál. sjer- staklega, það að styrkur sem veitt ur er mönnum sakir elli, s.júk- dóms, slysa yrði ekki talinn sem s\ eitarstyrkur. Hefði sjer æ fund ist það mjög- órjettmætt, en er- fiðara væri nú að laga. þetta sökum þess að nú þyrfti til þess stjórnarskrárbreytingu. Þá var loksins mentamálafrv. afgr. til Ed. Var þar samþ. með nokkrum atkv. níun en flestir sýndust óánægðir með það og margir vóru víst farnir að ruglast í öllum breyting" om. En væntanlega er blessuðum barnakennurunum nokkurn veg- inn borgið og heimilin mega enn þá sofa í sama andvara og áhygg- juleysinu því að breytingin frá núv. fræðslufyrirkomulagi er frem ur lítil. En værðin er líka fyrir miklu. -----o------ Heilsuhælið. í júnímánuði 1920 barst mjer 1000 króna gjöf, er frú póra Sæmunds- dóttir Melsted ánafnaði Heilsuhælinn eftir sinn dag til minningar um fyrri mann sinn, Einar heitinn Sæmunds- sen. Um sama leyti barst Landsspí- talasjóðnum sama fjárhæð til minn- ingar um seinni mann frú Þóru, en báðum gjöfunum fylgdi almanak með eftirmælum um seinni manninn og myndamót af honum. Birti Landsspí- talasjóðurinn eftirmælin, en jeg gaf kvittun fyrir hinni gjöfinni. Ætlaði jeg þá að útvega ágrip af æviatriðuin Einars heitins, en maður- inn, sem jeg vissi kunnugastan, var farinn í sumarferðalag. Um haustið sagði jeg af mjer starfinu fyrir Heilsuhælið og gleymdi eftirmælun- um. En í vetur kom fyrirspurn um þetta frá Ameríku og koma nú hjer minningarorðin. Einar E. Sæmundsen er fæddur í Reykjavík 26. apríl 1849. Foreldrar hans voru Einar Sæmundsson hatta- smiður (bróðir sra Einars prófasts, ríðast í Stafholti) og Guðrún Ólafs- dóttir, hjón í Brekkubæ, þar sem nú stendur Vinaminni. Systur hans voru: Maríai, gift Einari Guðmundssyni verslunarmanni í lieykjavík, Sigríður, gift Eiríki meistara Magnússyni bóka- verði í Cambridge, og Soffía Emilía, gift Sigurði prófasti Gunnarssyni. Árið 1865 tók Einar inntökupróf í latínuskólann með góðum vitnisburði, var þar við nám til 1869, en fór þá úr skóla, án þess að ljúka námi. Ár- ið 1870 fór hann til Englands, til þeirra hjóna Eiríks og Sigríðar, og dvaldist í Englandi, einkum i Cam- bridge og London, til ársins 1883. pau árin fjekst hann, með tilbeina systur sinnar og Eiríks, við ýms störf, einkum skrifstofustörf og verslunar. í Englandi giftist hann 5. mars 1877 Fanny Cole, en hún ljest í London 27. maí 1882. Árið eftir hvarf hann aftur heim til íslands og dvaldist urn stund hjá systur sinni og mági, síra Sigurði, á Ási og Valþjófsstað, og fjekst þá einkum við kenslu. 1885 fór hann til Canada, giftist þar í annað sinn Þóru SæmunÚson, frændkonu sinni, 13. mars 1888, en ljest sama ár 23. sept. í Chieago. póra (síðar Melsted) var fædd 23. apríl 1852 að Eiðum í Eiða- þinghá, látin* 14. febr. 1919. For- eldrar hennar voru: Sæmundur Gísla- son og Guðbjörg Jónsdóttir. Einari heitnum var margt vel gefið. Einkum var hann hneigður fyrir stærð- fræði og sönglist, enda var hann tal- inn með bestu söngmönnum í skóla. Hann var lipurmenni hið mesta og einkar brjóst^áður, fjörmaður og gleðimaður mikill. Hann þótti skara fram úr í ýmsum íþróttum, er þá voru tíðkaðar, sakir snarræðis og mýktar, rneðal annars í sundi. Synti hann oft í sjó að vetrarlagi, þótt frost væri. En einn var sá ljóður á ráði hans, er vamaði þess, aS hann kæmist 6 fasta stefnu í lífinu og fengi notið að fullu hæfileika sinna, fyr en allra síðustu ár ævinnar. Tlann var ölkær um of og það þegar í skóla, enda þá drykkjuöld hin mesta. Vildi því verða hált undir fæti siíkum fjörmönnum og gleðimönnum sem hann var, hver- vetna boðinn og velkominn og þótti lirókur alls fagnaðar. Maðurinn var heldur ekki dulur, hirti ekki um að sýnast annað en það, isem hann var. Því var það, að Eiríkur mágur hans sagði um hann látinn: „Hann vildi verá en ekki sýnast”. Síðustu æviár- in, er hann dvaldist í Canada, var hann strangasti reglumaður, hugljúf- ur öllum, er honum kyntust. En skömmu eftir að hann giftist í ann- að sinn og lífið virtist loks brosa við honum, greip hann áköf brjóst- veiki, er dró hann til dauða á skömm- um fresti, 39 ára gamlan. Vestur ís- lendingar voru samtaka ekkjunni um, a'ð gerá útför hans sem virðulegasta. pess þarf tæpast að geta, að Þóra kona hans reyndist honum afbragðs- vel. Hún giftist síðar Vigfúsi Mel- sted söðlasmiði. Bæði hjónabönd Einars heitins voru bamlaus, en milli kvenna átti hann tvö böm: Sigríði, konu síra Guðmundar í Winnipeg, og Einar skógfræðing, sem um þessar mundir er búsettur í Reykjavík. Jón Rósenkranz. -------o------- Erí. simfregnir frá frjettaritara Morgunblaðsins. Kanpm.h. 11. apríl Genúaráðstefnan sett. í gær var ríkisfundnr Erópuþjóð- anna settur í Genúa og var Facta, forsætisráðherra ítala kjörinn for- seti ráðstefnunnar. Strax í fundarbyrjun urðu hnipp- ingar milli franska ráðherrans Barthöu og Tschitscherin utanríkis- ráðherra sovjet-stjórnarinnar og íoru þeir svo geyst í ræðúm sínum, að fundarstjóri tók af þeim orðið. Sjö nefndir voru skipaðar, ein til þess að fjalla um framkvæmdir á- lyktana þeirra, sem gerðar voru á ráðstefmmni í Cannes eftir nýárið, en hinar til að athuga viðskifta-, fjárhags- og samgöngumál. Eiga Þjóðverjar fulltrúa í öllum nefnd- unum en Rússar aðeins í einni — þeirri sem á að rannsaka og gera til- lögur um Rússlandsmálin. Falkenhayn hershöfðingi hinn þýski er látinn. -------o------- Frá Danmörku. Reykjavík 11. apr. Flugferðir Dana. Fjárveitinganefnd ríkisþingsins hefir fallist á frumvarp fjármála- ráðherrans um, að danska ríkið ábyrgist greiðslu á altað ' helm- ingi áf tapi því, sem verða kynni á reglubundnum flugferðum milli Kaupmannahafnar og Hamborgar, með því skilyrði, að póstur sje fluttur í þessum ferðum. Hefir fjelagið „Dansk Luftfartsselskab“ ákveðið að hefja ferðir þessar í maí og verða þær daglega. Flug- vjelarnar eigai að fara frá Kaup- mannahöfn kl. 3 síðdegis og koma til Berlin svo snemma að kvöld- inu að farþegamir komist áfram máluErkasýning Hsgríms ÉFúnssanar er daglega opin frá 11-5 i húsi Egils Jacobsens. Inngangur frá Hafnarstræti á helgidögum og gegnum búðina á virkum dögum. ÞaS 5Em allir þurfa aö uita um anúatrúna. Fyrirlestur um ofangreint efni ætlar Arthur Gook að halda i Bárunni, midvikudag kl. 8*/a- Inngangur 1 kr. þaðan með kvöldlestinni til í- talíu, Balkan og Rússlands. Frá Hamborg verður hægt að ferðast áfram loftleiðis til London og París og tekur ferðin tæpan sól- arhring á þennan hátt. Heiðursmerki. Jón Sveinbjömsson konungsrit- aari hefir verið sæmdur officera- merki Rauða-kross orðunnar aust- urrísku, ásamt herorðu. íslenska kirjan. í „Berlingske Tidende“ skrifar dr. theol. Alfred Jörgensen um bók di’. Jóns Helgasonar hiskups um íslensku kirjuna. Telur hann bókina merkilegt rit og í rauninni einstakt í sinni röð, og muni það gleðja ekki aðeins háskóladeildina sem það hefir verið tileinkað og guðfræðinga yfirleitt, heldur einn ig reynast ábyggilegt og marg- frótt rit, hverjum mentuðum leik- (lmaínni innan, danskra safnaða. Segir dr. Jörgensen ennfremur: Þessi bók mun afla höfundum og „Dansk Islandsk Kirkesag“ ■ma'rgra vina í Danmörku, en fyrst og fremst færir það íslensku kirkjuna nær okkur en hún hefir verið nokkurn tíma áður. -------o-------- Sir Eric ÖEddES. Meðal hinna mörgu manna, sem heimsstyrjöldin greiddi götu fram til frægðar og virðinga, var Eric Geddes. Þau árin og síðan hefir einkum verið þörf þeirra manna, sem höfðu hæfileika til að koma skipulagi á það sem gera þurfti, þar voru „organisatorarnir", sem voru allra manna nauðsynlegastir. í fyrri styrjöldum voru það hers- höfðingjamir, sem alt var undir komið. En í þessari síðustu dreifð- ist „organisationin“ á fleiri menn en nokkru sinni áður — sigurinn var ekki aðeins unninn á vígstöðv unum. Nafn Sir Eric Geddes hefir ver- ið á margra manna vörum síð- ustu mánuðina út af starfi, sem honum var falið í fyrravor af ensku stjórninni.Fjárhagur breska ríkisins hefir verið erfiður síðustu árin, útgjöldin jukust og marg- földuðust, fjöldi embætta og sýsl- ana var stofnaður og skattarn- ir urðu óbærilegir. Til þess að ráða bót á þessu var nefnd manna skipuð til þess að gera tillögur um, á hvem hátt unt væri að draga. úr útgjöldunum. Voru í nefndina skipaðir menn, sem kunn ir voru að hagsýni og ráðdeild frá stjórn sinni á einkafyrirtækj- um og varð Sir Eric Geddes för- maður nefndarinnar. Hefir hún iffe skilað áliti sínu í þrennu lagi. Er þar sýnt fram á, að enska rík® geti sparað nær 100 miljón sterl- ingspund, en það er sú upphæ<5, sem stjórnin taldi að spara þyrfti. Stærsti spamaðarliðurinn er rýr- ing á útgjöldum til flotans, e® aö nefndin muni víða hafa komiU við og skorið margt niður, mú ljósast sjá af því, að hún leggur til, að útgjöld til stjómarskrif- stofanna í Lundúnum lækki uat 8^/2 miljón sterlingspunda. Ef menn virða fyrir sjer æfi- feril Sir Eric Geddes kemur það í ljós, að hann er svipaður því, sem gerist um flest mikilmexmi 5 fjármálum. Hann er 44 ára gam- all, fæddur í Indlandi af skotsk- um foreldram og hefir fengið undirbúning undir lífsstarf sitt i skóla reynslunnar. Hann var bam að aldri er hann kom til Evrópu með foreldrum sínum, en 17 ára gamall fór hann til Ameríku, sem skipsdrengur á vöruskipi, til þess að koma sjer áfram þar. Faðir hans treysti því ekki meira en % svo, að honum mundi verða af- komu auðið vestra, og fekk hon- um 15 sterlingspund fyrir far- gjaldinu heim aftur, ef honum yrðu öll sund lokuð í Vesturheimi. Þegar Eric Geddes kom til New York sendi hann peningana heim aftur og þessa orðsending með: „Jeg held það verði best að jeg reyni að bjarga mjer sjálfur“. Og hann bjargaði sjer. Fyrsta starf hans vestra var um- boðsstarf fyrir ritvjelafirma. Síð- ,an vann hann um tíma við jám- braut í Vestur-Virginia. 1 tóm- stundum' sínum kynti hann sjer brautarvagnaafgreiðslu og símrit* un á lítilli stöð þar. Síðan varð hann skógarhöggsmaður í Alabama Þegar hann var orðinn 21 árs fór hann til Ástralíu, og var þar smali hjá sauðfjáreigendum, en þaðan flæktist hann til Indlands og varð verkstjóri nokkurra inn- borinna manna, við jámbrautar- byggingu í fmmskóginum. Það sem hann lærði þar mun hafa orðið grundvöllurinn að gæfu hans. Næstu 5 árin var hann eft- irlitsmaður við Krimaon-járnbraut ina og hækkaði hann nú brátt í tigninni. Nokkrir hluthafar í þassari indversku járnbraut áttu einnig hluti í „The North Eastera Railway Co“ í Englandi og skrif- uðu þeir til Englands um þann mikla hæfileikamann, sem ind- verska fjelagið hefði fengið í þjónustu sína. Árangurinn varð sá, að Eric Geddes fekk símleiðis

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.