Morgunblaðið - 07.06.1922, Blaðsíða 2

Morgunblaðið - 07.06.1922, Blaðsíða 2
MORGUNBLAÐIÐ HRRHLDUR 'J0HHHHE55EH hefir nýlega fengið: Ofnaf Eldavjelar, Rör, Ristar, Eldfastan stein, Lei«* og ýmsa varahluti. Einnig margskonar Matarpotta (emailleraða), Steikarpotta, Pönnur, Vöfflujárn, Kaffibrennarfl> Mortjel, Limpotta, Kolaskóflur o. m. fl. HhrhLDUR lOHHHHESSEH Sjer verslun í steyptum vörum. S í m i 3 5. Kirkjustræti 10. ■unimnniwnMMm'S'.swv Páll Isólfsson heldur Orgel-hljómleika sína föstudagskvöid 9. júní kl. 87* Agöngum. seldir í bóka- verel. ísafoidar og Sigf. Eymundssonar. þeir sjer af því, hvort útsöluistað- ir eru margir eða fáir, eða hverj- um reglum salan er bundin. Ekki skifta þeir sjer af þeim varnar- ráðstöfhnum, sem vjer kunnum að gera gegn áfengissölu apóteka og lækna. Og ekki skifta þeir sjer af því, sem vjer 'kunnum að að- liafast til þess að verjast smygl- uninni, sem kunnngir menn hafa sagt mjer, að nú sje alveg óbemju leg. Aildrei hefir reynt meira en nú á sarmarlega mannkosti og stór- menskn Iteglu vorrar í göfugasta skilningi. Jeg veit, að fáir góðir Templarar eru til, sem ekki taka nærri sjer það skarð, sem nú er verið að höggva í bannlögin. Menn taka sjer það nærri úti um allan heim. Hngsjónir vorar hafa orðið að lúta í lægra, 'haldi að miklu leyti. Vjer erum ekki valdhafar lengur. 1 'því samhandi minnist jeg orða, sem jeg heyrði einn af bestu Templurum þessa lands segja nýlega: „Við verðum að rnuna eftir því, að við erum fyrst og fremst komnir inn í þetta máf sem þjónar“, sagði 'hann. Já við eigum að vera þjónar siðgæðisins, miskunnseminnar og kærleikans. Það er að minsta kosti vafamál. hvort öll slík 'þjónusta er ekki dýrlegasta hlutverkið í tilverunni, hvað sem allri löggjöf líður. Svo að ykkur skilst vonandi, að þeim mönnum get jeg ekki verið sam- mála, sem tala um það nú, að helat ættum við að leggja árar í bát. Og svo skal jeg ljúka máli mínu með þeirri hjartanlegu ósk, að við megum enn hera gæfu til að vinna hlutverk vort í bræðra- lagi og eindrægni. ------o------ Leiðrjetting. Eftir ósk formanns Sambands íslenskra samvinnufjelaga hirtist hjer á eftir kafli úr 3. gr. sam- þykta Sambandsins, og ennfremur 6, gr. úr fyrirmynd að samþykt- um kaupfjelaga, sem nú munu vera gildandi hjá flestöllum fje- lögum, sem í Sambandinu eru, eða samhljóða ákvæði. Þetta er gert til leiðrjettingar á grein, sem stóð í Morgunblaðinu 21. þ. m. eftir Hjeðinn, 'þar sem því er hald ið fram, að fjelög þan, sem eru í Sambandi ísl. samvinnufjelaga og einstakir menn í fjelögunum geti aldrei losnað við skuldbind- ingiar sínar eða sagt sig úr fje- lögunum eða Sambandinu. En eft- irfarandi kaflar sýna, að þetta er ekki rjett skilið hjá greinarhöf- lundinum. Úr 3. gr. samþykta Sambands- ins: „Úrsögn úr Sambandinu fer að- eins fram á aðalfundi, og gildir hún frá næstu áramótum á eftir. Pjelag, er þannig gengur úr Sam- bandinu, ber enga ábyrgð á öðr- um skuldum nje skuldbindingum Sambandsins en þeim, er á því hvíldu, þá er fjelagið gekk úr, og á engri skuld nje skuldbind- ingu lengur en árlangt þar á eft- ir, nema út af henni hafi risið mál, er bíði úrslita dómstólanna. 6. gr. úr fyrirmynd samþykta fyrir káupf jelög: „Hver sá, er segir sig úr fje- laginu eða fer úr því á annan hátt, eða bú þess er deyr, ber ábyrgð á öllum skuldbindingum þess ásamt f jelagsmönnum, uns reikningar fjelagsins fyrir yfir- standandi ár eru fullgerðir og endurskoðaðir. Sýni reikningarnir tekjuafgang ieða halla í fjelaginu, tckur hann sinn þátt í hvoru fyr: ir- sig eins og fj-elagsmenn. Komi síðar fram tap, er orðið var, þegar ársreikningar voru gerðir, eða stafar af vörubirgðum, er fjelagið átti óseldar, eða af skuldbindingum, er fjelagið ha'fði þá undir gengist, tekur hann einnig þátt í því að rjettri tiltölu. Þó sknlu allar kröfur á hendur honum fram komnar innan tveggja ára frá næstu áramótum eftir úr- göngu, nema mál hafi risið út af sknld, er bíði úrslita dómstóla. Þegar sá, er hlut á að máli, hef- ir að fullu int af hendi skyldur sínar við fjelagið, á hiann rjett á að fá aftur skuldbindingu þá, er hann hefir skrifað undir við inn- göngu“. ------o------ Suðurgangan. Eftir I. G. Loks var víkarinn fenginn eftir ýmsa örðugleika og jeg búimn að fá leyfi til að fara hvert á land sem m jer þóknaðist. Það eru mikil viðbrigði fyrir okkur, afskektu hjeraðslækmana á íslandi, að geta alt í einu velt öllnm áhyggjunum af hinu ábyrgðarmikla starfi okk- ar yfir á aðrar hendur, eftir að hafa ekki átt eina einustu frja.sa stund árum saman, hvorki nót.t nje dag. En 'það er líklega föst rcgla í þessu lífi, að losni maður við eina áhyggju, þá taki önnur við, og nú mr það góð skipsferð til útlanda sem mig vantaði, því fátt skipa kemur hingað þessi árin. Það hefði tekið langan tín.a og kostað ærið fje, lað ferðast til Reykjavíkur og þaðan til útlauda, því ferðalög hjer á landi eru sein- legri og dýrari en alstaðar annar- staðar, þar sem jeg þekki til, með- fram vegna þess að járnbrautir vantar. Nú var jeg svo heppinn, að „Beskytteren“ kom hjer á næsta fjörð að sækja Færeyinga og komst jeg þangað landveg í tæka tíð. Skipstjóri á „Beskyt- teren“ tók mjer hið besta og sagði mjer far velkomið. Ljetum við fi'á landi þann 5. sept. og beint til hafs; átti varðskipið að líta ieftir sprengiflothylkjnm (mi- ner), því Færeyingar á fiskiskip- um þóttust hafa sjeð töluvert til þeirra um þær mundir og höfðn mörg skipin hætt veiðum og siglt heim sökum þessa. Þegar komið var nokkrar mílur út frá Langa- nesi sáum við fiskiskipaflota Fær- eyinga. Voru þar enn mörg skip og hafði skipstjóri vor tal laf þeim. Það var myndarlegt að sjáþama skip við skip, líkast eins og kom- ið væri í fljótandi þorp, og ef færeyiski flotinn, sem stundar veiðar á sumrin kringum Island, hefði verið þarna allur — tæp 200 skip — þá hefði gefið á að líta. Mjer datt Tryggvi gamli Gunn- arsson í hug og salan á íslensku skipunum og fátæku fiskimennirn- ix okkar, sem sátu heima, því að litlu skeljunum þeirra var ekki fært nenxa stöku sinnum fram fyr- ir landsteinana, en þarxxa drógu Færeyingar gráðugan golþorsk- inn og ljetu vel yfir sínum hag og engin sprengihylki sjáanlegum þær mundir. Fórum við því leiðar okkar og stefndum beint til Fær- eyja. Jeg var ekki frí við sjósótt fyrstu dagana, því skipið valt nokkxxð, annars leið' mjer vel, svaf á, góðurn legubekk í borðisal yfir- manma og borðaði með ‘þeim, þeir voru hinir ljúfmannlegustu í hví- vetna. í Færeyjum stutt viðdvöl; þar vax'ð jeg að fá mjer vega- hrjef (passa), því koma átti við á Skotlandi og Englandi, en ó- spxix'ðxir um þjóðemi var jeg þar talinn danskur þegn og þótti Sveini Björnssyni jeg hafa slopp- ið vel f.3 kornast kaklaust gegn- um Bretland mcð þannig útbúið helmildarskial Frá Fav eyjum var svo haldið til Aberdeen og eftir stundardvöl þar, til Newcastle, þar sem við dvöldum einn sólar- hring og tókum kol. Einn farþegi frá Færeyjum, sem ætlaði með skipinu til Kaupmannahafnar, hafði orðið eftir í Aberdeen, hittu skipverjar hann laf hendingu á götu í Newcastle; hafði hann fengið að vita að skipið fór þang- að og komið með járnbraubar-' vagni, en vissi nú ekki hvar skip- ið lá, því margar >eru hafnir og langt frá aðalborginni, vissi h'om því ei hvert 'hialda, skyldi og varð sárfeginn er hann mætti skip- verjanum. Jeg get þessa vegna þess hve tilviljunin virðist koma ýmsu undarlega fyrir og finst mjer þess gæta mest á ferðalög- um. Starsýnt varð mjer í myrkr- inu um kveldið á verksmiðju einia, mikla þama niður við höfn- ina, glóði hún sem rauðagull og eldblossia.na lagði út um reyk- háfana, það var stórfengleg og fögur sjón og hjálpaði myrkrið til að gera hana hrikalegri. Nú var haldið til Danmerkur. Fögn- uður var mikill þegar Skagann sá og sigldum við framhjá hon- um x blíðu veðri. Lítil dvöl í Fred- eribshavn, hitti jeg þar íslenskan lækni, sem þar er búsettur og fekk þar bestu viðtöknr. Morg- uninn eftir, nfl. þann 13. sept. komum við til Kaupmiannahafnar, þar var ekki hægðarleikur að fá hentugt húsnæði, tók jeg mjer aðsetur á hóteli í bráðina. Iislenskur læknir, búsettur í smá bæ úti á Sjálandi, bauð mjer að heimsækja sig; brá jeg mjer þang að, því jeg hafði, meðal annars, gaman af að sjá hvernig störf- um og kringumstæðum sveita- læknis þar væri háttað til saman- burðar við ástæður okkar hjer heima. Á læknissetri þessu átti jeg mjög góða daga og hvíldist vel. Læknirinn var önnum kafinn bæði við að sinnia sjúklingum heima og vitja þeirra, er í grend bjuggu; átti hann bifreið og ók- um við í hexxni á sviþstundu sömu vegalengd sem hjer hefði þurft marga klukkutíma til að komast, viegöia vegleysu og stxmdum ó- færðar. Þótti dönsku læknxmnm það býsn mikil, er jeg sagði þeim | frá vetrarferðunum okkar hjer á íslandi, hafði jeg úr töluverðu að moða, en færði til betri vegar alt sem jeg gat og þagði yfir því h'kasta, því jeg vildi iekki að þeir skyldu halda að við værum eins langt á eftir tímanum eins og við í raun og veru erum. T. d. mundi þeim hiafa þótt eitthvað bogið við það, að læknir væi-i 9 daga á ferð gangandi í ófærð og illviðr- um til þess að vitja um einn eða tvo sjúklinga, og hefir það þó komið fyrir mig nokkrum sinnum og því líkt sjálfsagt hent aðra lækna hjer. Þarna í bifreiðinni hugsaði jeg oft um það, hvort við, 'þessar fáu hræður hjer heima á Fróni gætum ekki þjappað okkur ofurlítið bet- ur saman á bestu blettum lands- ins, ræktað þá sómasamlega og íxotað búskaparlag, vegi og sam- göngntæki, sem meira líktust því sem gerist hjá öðrum menningar- þjóðum nú á tímum heldnr en því sem forfeður okkar urðu við að búa fyrir þúsuncl árum. Kröfur einstaklinganna á öðrum sviðum t. d. hvað viðurværi, klæðnað o. fl. snertir og kröfur þjóðarheild- arinmar hafa breytst og vaxið svo stórkostlega, að ekki er von að gamla búskaparlagið dugi — en svo sleppi jeg þessum þönkum með þeirri niðurlagshugsun, að líklega, væri hægara um aS tala en úr að bæta. Jeg fór til Hafnar aftur eftir að hafa hvílt mig og hrest úti é landinu í tvær vikur. 1 Kaupmannahöfn gekk jeg svo á spítala, bæði á frílækningar, þar sem máske 100 sjúklingar koma og f'ara á 2—3 klukkutím- x>m. Stundum sá jeg margar stór- ar operationir dag eftir dag, hlust- aði á fyrirlestra þar sem sjúkl. voru sýndir um leið og því um líkt. Námsskeið var haldið í Kaup- mannahöfn frá 1—15. desember fyrir lækna, tók jeg þátt í því og reyndist það, að vonum, mjög skemtilegt og lærdómsríkt. Þá var það að jeg hitti Ríkarð Jónsson af hendingu, höfðum við' laldrei sjest áður; fór hann að segja mjer frá því að hann væri að „studera“ ítalska tungu og búa sig undir suðurgöngu, ljet jeg þess getið að gaman hefði verið iað verða samferða; ræddum við oftar um þetta mál, og þar kom að lokum að samfylgdin var fastmælum bundin. Skyldum við j leggja af stað þann 18 desemher. Töluyerðan undirbúning þurfti: T. d. láta taka af sjer myndir, sem líma átti á vegabrjef og önn- ur heimildarskjöl, fá vegahrjefin áritnð á þrem sendiherraskrifstof- xxm, húa út ferðatöskur og sitt- hvað annað, er til langferða heyr- ir. Davíð skáld frá Fagraskógi slóst í förina með og kvöldið áð- ur en halda skyldi af stað vorum við allir hoðnir til Jóh. Kjiarval málara, sem gæddi okkur á vist- xxm og víni og lagði ofckur ýmsaf' lífsreglur, því sjálfur hafði hauD í farið til Róm. Svo að morgni þess 18. des. þeystum við á bifreið til járn" brautarstöðvarinnar. Þar kvödd' xim við ýmsa vini og vandameniV sem komið höfðu til að árna okk' ur góðrar farar, settumst síðan *• : rannars flokks vagnklefa og lestiö rann af stað. Það fór vel um okk' ur á flöjielsklæddum fjaðrasætxin' urn og við sintuin ekki útsýniúö neitt, því það höfðurn við sjeð svo oft áður, heldur fórum við n& að hugsa um næsta vanda, er að höndnm mundi bera og það var að reyna að tala. isómasamlega við Þjóðverja, sem við áttum nú að fara að umgangast. Yið fórum því lað rifja xxpp þýskuna, sem engiffö okkar var sjerlega æfður í að tala- Jeg fór að lesa 100 tíma í þýskö, en þegar jeg leit upp næst var Ríkarður farinn að teikna mynJ af laglegri þýskri frú, er sat and' spænis okkxxr og hafði auðsjáao' lega gaman af að láta gera sig ódaxxðlega á þennan hátt, vdd’ hún halda því fram, iað m ynditt væri falliegri en hún sjálf, e° aldrei fekk eg að vita hvernig at' kvæðagreiðsla um það mál fór: því í þessum svifum urðxim viS að fara út úr vagninum og a skip sem sveif með okkxir yfir til Þýiskalands. Ferjan var fljót 1 förum, samt höfðum við góðaö tíma til að sitja að miðdegisverði þar í miatsalnum, borðuðxx meöö þar vel og samviskusamlega eiöS' og búast mætti við ljettmeti eT yfir sundið kæmi. Þarna í mat- salnum blandaðist danskan öb' þýskan saman á skringilegan hátt. Þegar yfir til Warnemiinde koJö var farangur og vegahrjef ranU' sakað, en ekki leitað á okkur, að ■eins spurt hve mikla peninga við hefðum meðferðis. Óþægilegast og erfiðast við þessi löngu ferðalög' eru þrengslin og troðningurinn * járnbrautarstöðvum á takmörku®1 ríkja, þar sem verður að ganga í gegnum nokkurskonar hreinsuö' areld: karlar og konur hxxndruð' um saman ryðjast með töskur 1 báðum höndum eftir mjóum riang' ala, hver og einn vill verða fyrst' nr að Ijúka sjer af og komaíJ aftur upp í vagninn áður en ðU sæti verða tekin af öðrum, þótt sæti væru nægilega mörg, Pa er að ná í hestu sætin úti við gluggana, til þess að njóta útsýn' isins og fleira kemur til athug' unar. Svo eru starfsmenn þeir seF skoðxinina framkvæma ekki eet$ sem hlíðastir á manninn og ge^a fett ótrúlega fingnr út í vega brjef eða farangur. Brátt koh1 umst við að raun um að við hót nm tekið ýmislegt með okkur, seflJ betur hefði verið komið heima færi jeg aftur af stað, mundi íe$ ekki hafa með mjer faraugljf nema í eina litla handtösku. ^

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.