Morgunblaðið - 19.07.1922, Síða 2

MORGUN BLABIÐ
Tfmlnn sii slraiepðinr.
Óvenjulega mikla óbeit virðist
Timinn hafa á sannleikanum og á
því að skýra rjett frá skoðunum
einstaklinga og blaða. Tæplega
drepur hann svo á nokkurt mál,
scm rætt hefir verið af andstæð-
ingum hans, að hann. setji þar
ekki sannieikann í krókbekk en
rangfærslurnar og ósannindin í
'hásæti. Þetta er orðið að sýki,
sem þeir, er í hann rita, ráða ekki
við eða vilja ekki útrýma.
1 síðasta tölublaði Tímans er
smágrein um strandferðirnar. Mun
Jónas frá Hriflu hafa samið hana,
því hann hefir manna mest um
strandferðamálið skrifað í Tímann.
í þessari smágrein segir hann, að
,.afturhaldsblöðin“ — samkvæmt
skoðunum hans á hann þar sjálf-
sagt ekki við Tímann og Dag —
vilji að samskonar lag verði á
strandferðunum framvegis og var
ineðan Hólar og Skálholt. gengu
hjer við land; skipin sjeu mánuði
í hverri ferð og farþegar fluttir
í lest. Og má lesa það á milli lín-
anna, að þessum blöðum þ.vki slík
meðferð á farþegunum sómasam-
leg.
í þessari frásögn Jónasar koma
fram tvennskonar ósannindi. Og
er það vel gert í ekki lengra máli.
1 fyrsta lagi hefur ekkert blað
hjer á landi lagt til að nákvæm-
lega samskonar fyrirkomulag væri
tcki-ö upp og það sem áður er
nefnt, og sum blöð hafa alls ekki
á málið minst að öðru leyti en því
að flytja aðsendar greinar, t. d.
Morgunblaðið. En til þess mun
þetta skeyti sent eins og annara
blaða, sem ekki eru trúarjátningu
Tímans samdóma. Morguublaðið
hefir flutt greinar frá mjer um
málið, vegna þess að það hefir
tslið sjálfsagt, að fleiri hefðu til-
lögu- og umræðurjett um þetta
mál en þeir Tímamennirnir.
I öðru lagi eru það einskær ó-
sannindi, að í þessum aðsendu
gi-einum, sem Morgunblaðið hefir
flutt eftir mig um strandferða-
málið, hafi nokkursstaðar verið
komið nálægt því, að sami skræl-
ingjabragur yrði framvegis á fólks
flutningum hjer við land og verið
hefir tíðast undanfarið. Jeg hefi
v einmitt tekið það skýrt fram, að
á þeim grundvelli einum ætti að
ráða strandferðafyrirkomulaginu
til lykta, að fullkomlega væri kom
ið í veg fyrir það, að fólk væri
flutt í lest eins og gripir og inn-
ajj um gripi. Vegna þess hefi jeg
bent á, að bæði farþegaskipin yrðu
að vera með stóru og vel útbúnu
farþegarúmi, og vöruflutninga
ætti ekki að taka nema sem minsta
og þá til aðalhafnanna frekast.
Það er því helber vitleysa hjá
Jónasi og sannkölluð endaskifti á
sannleikanum, þar sem hann held-
ur því fram, að jeg vilji lestar-
flutning á fólki.
J-ónasi er jeg aftur á móti sam-
dóma um það, að úrlausn þessa
máls er stórþýðingarmikið merin-
ingaratriði. En hann ætti að geta
rætt um það í Tímanum og haldið
þar fram sinni skoðun, án þess
að blekkja og bera fram ósanji-
indi. Honum kann að hafa orðið
slíkt að liði meðan fáir vissu að
honum var tiltæk rangfærsla á
máli manna. En nú, þegar alþjóð
manna veit, hve skrif hans öll
eru lituð af því, sem er mótsetn-1
ing sannleikans, þá fara þau að
hafa lítið gildi. Sjálfs sín vegna
ætti hann því aS segja satt.
Ferðamaður.
--------o--------
Sjómannaverkfall.
Akureyi’i í gær.
Sjómannaverkfall hefir staðið
hjer yfir undanfarna daga. Var
tilefnið það, að útgerðarmanna-
fjelagið hjer fastákvað ráðnings-
kjörin á síldveiðarnar 250 kr. á
mánuðinn og 5 aur. af tunnu í
premíu. Hásetar kröfðust sömu
kjara og í fyrra og mynduðu
sterkan fjelagsskap og neituðu að
semja um kaup á öðrum grund-
velli. rtgerðarmannaf jelagið tók
þá að leita eftir mönnum utan
hásetafjelagsins og buðust brátt
fjeiri en þörf var á. í gærkvöldi
skaut Hásetafjelagið á fundi, þeg-
aj það sá, að ,í óefni var komið
fyrir því. Mættu mjög fáir og
fór alt í handaskolum. Gengu
margir úr fjelaginu og hafa nú
ráðið sig á skipin. Er nú full-
ráðið á þau, bæði af þeim og
mönnum annarstaðar að. — Skipin
fara út í dag og á morgun. Margir
gömlu hásetanna eru atvinnulansir,
og verkfallið ekki orðið að neinu,
„lslendingur.‘ ‘
--------o-------
Skemö á lanðinu.
i _____
Þegar Reykvíkingar fara út úr
bænum til að skemta sjer á bílum
eða vögnum, koma þeir oft heim
aftur þaktir grænum hríslum, er
| þeir hafa rifið upp k ferðalaginu.
jMenn hugsa ekki út í það, að
I með þessu eru þeir valdir að
skemdunum á landinu. Sá litli
gróður hjer í kring, sem er að
berjast við að vaxa og klæða
hrjóstrin, á aS ^ ati þroskast í
I næði. Menn ættu að varast, að
! slíta upp nýgræðinginn; víða er
landið svo bert og gróðurlaust
sem það nú er, vegna þeSs, að
menn hafa farið illa að ráði sínu
að þessu leyti á liðnum öldum.
Lofið því smáu hríslunum, sem
hjer í grendinni vaxa, að vera, í
friði, og rífið þær ekki. Hver
einstakur maður hugsar ef til vill
sem svo, að það muni engu, þótt
hann rífi upp hríslu aö gamni
sínu. En þegar þetta er orðið að
vana hjá mörgum, munar mikið
um það.
-------o-----
Qyöingar í Póliandi
Ellefu af hverjum 100 íbúum Pól-
lands eru Gyðingar. Þeir eru einkum
í borgunum, þannig er nærri annar-
hver maður í Varsjá” Gyðingur, eða
alls um 400.000 Gyðingar í þeirri
borg einni. Og afstaða þeirra til ann-
ara manna er lík þar eins og ann-
arsstaðar; þeir hafa ekki getað sam-
lagast öðru fólki. ■
Að lögum hefir Gyðingahverfið í
Varsjá verið afnumið; að lögumnjóta
Gyðingar nákvæmlega sömu rjettinda
eins og aðrir borgarar. En í fram-
kvæmdinni er reynslan alt önnur. —
Gyðingamir halda áfram að vera til,
jþað Mjóta allir sem koma til Vsr
að sannfærast um, og Gyðingarnir
halda áfram að vera ríki í ríkinu og
ættemi og átrúnaður er og verður
óbrúanlegt fljót milli þeirra og Pól-
verja sjálfra. Trúarbrögðin fjarlægja
Gyðinga enn meira frá PÓlverjum
en frá mótmælendatrúar þjóðunum,
og ólíkt lundarfar og tunga gerir sitt
til að fjarlægja þjóðflokkana hvorn
öðrum.
prátt fyrir þetta er þó náin sam-
vinna milli Gyðinga í Póllandi og
Pólverja sjálfra. Mikill hluti verslun-
ar Póllands er í höndum Gyðinga og
í listum ber mest á Gyðingum, ekki
síst í leiklistinni. Mjög fáir Gyðing-
ar, aðeins tuttugasti hver, hafa horf-
ið frá siðum forfeðra sinna og gengið
ai' trúnni og samið sig að háttum
Pólverja. Hinir mynda, eins og áður
er sagt, ríki í ríkinu, hafa stjórn-
málaflokka og mentalíf fyrir sig,
og gefa út blöð út af fyrir sig. Helstu
Gyðingáblöðin í'Varsjá eru ,Moment‘,
,Heint‘ og ,Der Jud‘.
„Moment“ er málgagn þjóðræðis-
flokksins — þó ekki í bókstaflegri
merkingu þess orðs, heldur einkum
kaupmanna og iðnaðarmanna. „Heint'
er málgagn rjettrúnaðarflokksins,
Zionista og „Der Jud“ þeirra rjett-
trúnaðarmanna, sem ekki eru Zionist-
ar. í ráði er að stofna nýtt blað
handa róttækum jafnaðarmönnum —
„Extremista' ‘ kalla þeir sig. Ókunn-
ugt er, hve sá'flokkur er stór.
pjóðræðisflokkurinn er vingjarn-
legastur þessara flokka í garð Pól-
verja; hann vill samvinnu við þá, en
krefst þess þó, að hafðir sjeu sjer-
stakir skólar fyrir Gyðinga og helgi-
dagar haldnir að Gyðinga sið. í rík-
isþinginu er ágæt samvinna milli
þessa flokks og rjetttrúnaðarflokks-
ins, jþó sá síðari geri meiri kröfur
í trúarefnum. Zionistarnir eru erfið-
astir viðfangs. Þeir vilja stofna Gyð-
ingaríki í Palestínu.
Stjórn Póllands hefir vitanlega ekki
getað orðið við kröfum þessa róttæk-
asta flokks, Pólland er ungt ríki og
stjórnin vill umfram alt vinna að
sem mestri sameiningu og samdrægni
allra landsbúa. Núverandi stjórn hef-
ir þó verið eftirlátari við Gyðingana
en hin fyrri.
Frá þeim tíma er Rússar rjeðu
yfir Póllandi voru ýms lög í gildi þar,
er aðeins vörðuðu Gyðinga eina sam-
an. pannig voru Gyðingar Skyldir til
að greiða miklu hærri legukostnað á
•sjúkrahúsum en aðrir menn, í Rúss-
landi urðu Gyðingar að búa í til-
teknum hjeruðum og máttu ekki
flytja búfepTum út úr þeim og þeim
var bannað að eignast stórbýli og
rcka landbúnað. — Snemma í þessum
mánuði kom fyrir þingið frumvarf)
um afnám allra þessara lagafrum-
vsrpa og ganga menn að því vísu,
að það verði samþykt, því síðan Pól-
land varð sjálfstætt hefir þessum
lagafyrirmælum ekki verið beitt.
Það sem mest einkennir stjórn-
málalíf Gyðinga í Póllandi eru jafn-
aðannannaflokkarnir. Hvergi eru jafn
aðarmenn eins þjóðernissinnaðir eins
og meðal Gyðinganna pólsku. peir
geta ekki verið í flokki með öðrum
pólskum jafnaðarmönnum, heldur
hafa þeir myndað sjerstakan jafnað-
armannaflokk Gyðinga, sem svo hef-
ir skiftst í tvent: rjetttrúnaðarflokk
og Zionistaflokk. Hinn fyrri vill koma
jafnaðarstefnunni í framkvæmd í
Póllandi, en hugsjón hans er að öðru
leyti ólík jafnaðarhugsjóninni annar-
staðar, en hinn vill stofna jafnaðar-
mannaríki í Palestínu.
Gvðingar una betur hag sínum í
Póllandi nú en þeir hafa gert nokk-
urntíma áður, enda er meðferðin á
þeim orðin mildari.
—-------o—--------
Ilt trie af iltum sant
sagði Ólafur Tryggvason um trje
það er Forni gaf honum, er í var
eiturslangan. í 145. tölubl. Alþbl.
þ. 28. júní 1922 er greinarkorn
með yfirskriftinni „Þriðji með-
mælandinn' ‘ .Hún er svar við grein
Alberts Ólafssonar, .sem jeg þekki
lítið, er hann hafði skrifað í Mbl.
Alþb. gefur mjer nafn Alberts
Ólafssonar og fer þar hnjóðsorð-
um um mig og tvo menn aðra,
sem vera kann að slíku blaði
þyki fínt af sjer, þó mjer og öðr-
•um siðuðum mönnum finnist ljótt.
En jeg tel víst að greinin sje
rangfeðruð hjá Alþýðublaðinu,
sem er undirskrifuð fsfirðingur, að
það eigi að vera Reykvíkingur
eða ritstjóri, því hún er svo dóna-
leg að jeg tel óvíst að nokkur
fsfirðingur eigi slíkt. Jeg lýsi því
h.jermeð yfir, að jeg á ekki eitt
■einasta orð í grein þeirri, sem um
c: talað, og bið Alþýðublaðið að
lofa mjer að vera í friði, þó því
verði einhverntíma illa við menn,
sem skrifa greinar í blöð, þegar
þær eru ekki frá mjer. Ennfrem-
um bið jeg Alþýðublaðið að tala
ekki skammarorðum um aðra sak-
lausa Vestfirðinga, því það er
ljótt að sjá í blaði, sem kent er
við alþýðuna, að það úi og grúi
at klúryrðum til okkar hjer vestra
sem erum lausir við slíkan mmm-
söfnuð.
Tsafir'i 12. júlí 1922.
Jón Albert Þórólfsson.
--------o--------
Ejtir S. Þ.
. III.
Meistararnir týndir.
í f jallalöndum sækja sauðir víða
hátt á fjöll og langt til heiða, eink
um forustusauðir. Þá er leitað að
þeim eða gerð fjallskil. Sumir
finnast hvorki í 1., 2. eða 3. leit,
því þeir hafa týnst. Meistararnir,
sem Blavatsky sagði mönnum frá,
að ættu heirna í Himmalaiafjöllum
eru áreiðanlega týndir, því þeirra
hefir verið grandgæfilega leitað í
þremur leitum af fjallkönnunar-
og vísindamönnum og hafa ekki
fundist.
Meðan Thibet var að mestu lokað
land fyrir útlendingum, mátti
segja margt um undramenn, sem
þar ættu heima. En nú er landið
opið. Á síðastliðinni öld trúðu því
margir, að útilegumenn ættu óðul
sín í Þjórsárdal og Ódáðahrauni
og höfðu margir mikið að segja
frá þeim. Þá voru íslenskar óbygð-
ir ókannaðar, og á meðan lifði úti-
legumannatrúin góðu lífi. En síð-
at. Þorv. Thoroddsen kannaði land
ið alt, ber ekkert á útilegumönn-
um. Þeir eru týndir eins og meist-
ararnir í Thibet. Utilegumenn og
meistarar eru ekki á almennum
vegum heldur fjarri mannabygð-
um. Þess háttar lýður þrífst að
eins í skúmaskotum.
Þegar Þorvaldur neitaði því, að
útilegumenn lifðu í óbygðum, þá
sögðu sumir, einkum „Jón Söðli“,
að það væri ekkert að marka, því
útilegumenn hefðu látið Þorvald
sverja þess eið, að segja ekki frá
verustað þeirra. Annars hefðu þeir
drepið hann, sögðu þeir!
Þegar þeim, sem enn trúa á til-
veru meistaranna er sagt frá því
hve merkir menn hafi kannað
Himmalaíafjöllin og Thibet og
ekki fundið meistarana, þá segja
þeir, að það sanni ekkert, þvíþeir
hafi ekki vitað nöfn þeirra nema
vigRlunögnin (Koot-Hoome o- s.
frv.). Nafnlausir sauðir finnast
og þekkjast á vissum einkennum.
Stjórnin í Thibet og lærðir munkar
og klerkar þar í landi höfðu aldrei
heyrt meistaranna getið og full-
vissuðu leitarmenn um, að þar í
landi heföu aldrei þvilíkir undra-
E. & T. Pink Ltd.
London.
Umboðsmenn
Þórður Sveinsson & Co.
menn átt heima, sem meistararnir
eru sagðir. — Að gefnu tilefni
skal þess getið, að frá þessu er
ekki sagt í „Facklan“ sem sum-
um er illa við.
Að meisturunum leituðu tveir
nafnfrægir Hindúar, vísindamenn
frá Kalkútta. Annar þeirra var
Pandit Satra. Aðra leitarferö for
Sarat Chandra,nafnkunnur Hindúi
og Indverjar með honum. Þriðja
leitin var gerð af Englendíngum,
enskri hersveit. Foringi fararinnar
var Lord Gurzon. Allir þessir
menn heimsóttu klaustrin í Thibet
og svipuðust eftir eldforna dul-
bókasafninn sem Blavatsky þótt-
ist vita þar af og hafa fengið dul-
speki úr. Munkarnir sögðust
þekkja öll fornrit þjóðarinnar og
sýndu útlendingunum þau. En
bækurnar hennar Blavatsky voru
þar ekki. Þeir fluttu heim með
sjer ýms fornrit frá Tihibet á
Sanskrít. Þeir leituðu vel að býl-
um meistaranna í fjöllunum, á-
samt kunnugum mönnum frá Thi-
bet en fundu ekki.
Það er að glíma við skugga sinn
að leita að því sem aldrei hefir
verið til.
Jeg hefi lesið það í dulrænum.
ritum, að allir trúarbragðahöfund-
ar hafi verið meistarar eða guð-
menni, en gróflega finst mjer sum-
ir þeirra hafi verið óheilagir. Og
opinberanir þeirra og vitranir eru
beinlínis lýgilegar. Tökum örfá
dæmi.
Múhameð reið upp til himna, £
7. himinn með Gabríel erkiengli.
Rúmið hans var ennþá volgt, þeg-
ar hann kom aftur til jarðar. í
þeirri för sá hann stóra engilinn
þríhöí'ðaða, sem talaði fleiri tungu
mál en allir jarðarbúar eru til
samans! Aldrei komstJakobBöhme
upp til himna, en sá guð og há-
sæti hans, þegar hann horfði í
hreinan tindiskinn sinn. Úr eld-
súlunni miklu, sem Smith sá og
uá'ði frá jörðu til himins, heyrði
hann guðs rödd. Og þessi rödd
vísaði honum á töflurnar, sem
„Mormónsbók“ var rituð á, og
gimsteinana, sem hann notaði sem
emskonar gleraúgu, og gerði hann
fa-ran um að skilja hinar huldu
runir. Guð bauð honum að kenna
mönnum hina einu og sönnu trú:
Mormónatrúna. Nokkru síðar út-
völdu meistararnir í ThibetBlavat
sky til þess að vísa mannkyninu
á rjetta trúar og viskuleið. Sams-
konar útvalningu fekk Sweedin-
borg og það hafa margir fengið.
En hjá þeim guði, sem opinberast
þessum mönnum er trúin ýmisleg.
Hann hefir sína trú handa hverj-
um þeirra! — Hvað segja menn
um þetta?
Sigurður Sigvaldason telst ekki
í hópi meistaranna. Þó talar Krist-
ur daglega við hann (í honum) og
útskýrir opinberunarbókina. Ef
hann tryði á tilveru Thibet-meist-