Morgunblaðið - 23.07.1922, Síða 3

MQRQUif BbAiii
um kennarastöðtír, o'g' bað hann
að gera tillögur til skólanefnar-
innar nm skipun kennara, láta
umsóknirnar ásamt tillögum sínum
ganga milli skólanefndarmanna til
athugunar, og síðast til mín, og
ráðgerði jeg að koma svo til bæj-
arins og halda skólanefndarfund.
í gær 18. þ. m. kom jeg til bæj-
arins í þessu skyni, en þegar jeg
samkvæmt venju bað skrifstofu-
stjóra borgarstjóra að boða skóla-
nefndarfundinn, tjáði hann mjer
að fundur hefði verið haldinn
um málefnið, eins og kjörbókin
ber með sjer.
Þar sem þessi fundur hefir án
gildra ástæðna verið haldinn þann-
ig, að formanni nefndarinnar gafst
ekki kostur á að sækja hann,
verð jeg í rauninni að telja fund-
argerðina ógilda sem skólanefndar-
fundargerð, og að rjett væri að
afgreiða málið á nýjum fundi,
löglega boðuðum. En þar sem jeg
þykist vita að sá meiri hluti nefnd-
arinnar, sem hjelt fundinn, mundi
að öllu leyti gera sömu tillögur,
þykir mjer nægja að færa hjer
inn og afgreiða til landsstjórn-
arinnar tillögur mínar, sem minni
hluti nefndarinnar, um skipun
skólastjóra og kennara.
Tillögur mínar eru þessar: 1.
Að skólastjóri M. Hansen verði
skipaður skólastjóri við barna-
skóla Reykjavíkur. 2. Að neðan-
greindir kennarar, sem allir hafa
verið settir kennarar við skól-
.ann undanfarið, verði nú skip-
aðir kennarar við hann:
Bjarni Hjaltested, Egill Hall-
•grímsson, Elín Tómasdóttir, Elías
Bjarnason, ,Einar G. Þórðarson,
Gísli Jónasson, Guðlaug Arason,
Guörún Blöndal, Guðrún Daníels-
■dóttir, Guðjón Guðjónsson, Guð-
laug Sigurðardóttir, Guðmundur
Davíðsson, Guðmundur Jónsson,
Helgi Hjörvar, Halgrímur Jónsson,
Halldóra Matthíasdóttir, Ingibj.
Brands, Ingibjörg Sigurðardóttir,
Jón ' Jónsson frá Platey, Kristín
Arngrímsdóttir, Konráö Krist-
jánsson, Margrjet Þorkelsdóttir,
Martha Stephensen, Ragna Step-
hensen, Sigurbjörg Jónsdóttir,
Sigurbjörg Þorláksdóttir, Sigurð-
ur Jónsson, Soffía Jonsdóthr,
'Steinuhn Bjartmarsdóttir, Valde-
mar Sveinbjömsson, Þusíður Jó-
hannsdóttir.
3. Að Bjarna Pjeturssyni, sem
starfað hefir við skólann sem
kennari í söng síðastliðin skólaár,
verði veitt föst kennarastaöa. 4.
Að kennurunum í handavinnu
-við skólann, þeim: Elínu And-
rjesdóttur, Þorbjörgu Friðriks-
•dóttur og Jóhönnu Þorsteinsdótt-
ur verði veittar fastar kennara-
stöðuh. 5. Að svo margir af neð-
ar.skráöum kennurum, sem lands-
stjórnin telur sjer fært, verði sett-
ir kennarar við skólann, og í þeirri
röð, sem 'hjer er talið:
Ásgeir Magnússon, skólastjóri,
Hvammstanga, Sigurlaug Guð-
mundsdóttir, Óðinsgötu 21, Sig-
urður Sigurðsson frá Kálfafelli,
Ingólfsstræti, Björn Jóhannsson,
Haukadal í Dýrafiröi, Kristrún
Haraldsdóttir frá Hrafnkelsstöð-
um, Þorsteinn G. Sigurðsson, Sel-
tjarnarnesi.
Reykjavik 19. júlí 1922.
Jón Þorláksson,
| pt. formaður nefndarinnar.
Hallgrímun Pjetursson’s
femte Passionssalme
i Oversættelse ved Thordur Tomasson.*)
Om Jödernes Komme i Haven.
Imedens Jesus mæled saa,
nu mandstærk frem i Haven gaa
med Judas (Herre sin han sveg!)
de Svende, klædt til Vaabenleg;
de Stænger, Sværd og Blus freinbar;
sligt Bud af Præsterne de har. —
— Tænk efter, Sjæl; det vel forvar!
Det ofte sker, hvað ej er tænkt:
med eet du bliver faretrængt.
Slet ingen Nat vel nogen ved
om næste Gry ret tryg Besked.
Det agt, min Sjæl, ved Sengetid,
og sæt til Jesus kun'din Lid;
thi volder ingen Angst dig Strid.
Men Judas havde snedig sagt:
„Paa saadant Tegn giv nöje Agt:
mod ham, jeg kysser, Haand udstræk
og hastig bring den Fange væk!“ —
— 0, vogt dig, Sjæl, for Svig, omend
den synes vel i Mulm gemt hen.
Ved Lys Gud dömmer den igen!
For Jesus alt var aabenbart,
hvad over ham nu kommer snart.
Thi gik han selv dem midt imod,
ved milde Ord dem stande lod:
»"í sige, hvem I söge herf“
De svared fluks ham: „Jesus bær
han Navn; fra Nazareth han er!“
Ilan da gensvared: „Det er mig!“
Hos dem stod Judas, lumsk og fejg.
For Herrens mægtig Aand og Ord
d> alla styrted brat til Jord. —
—Hvad dem, o Frelser, fald mod Bryst
nu finder Sjælen just med Lýst
i værste Nöd fuldvist som Tröst.
Er Snublen voldt ved Synd min Fod,
jeg ser, hvor haardt min Gud imod!
Men du udraaber: Det er mig,
og dyrt for Synden bödet jeg.
Hfstaöa Þýskalands.
For denne Sag mit Liv jeg lod;
forlad da naadig, Abba god!‘ ‘ —
Dér fandt min Skvld sin fnlde Bod!
Naar Djævel Synd og Sjælenag
mig saarer baade Nat og Dag,
o, du mig tröster: „Det er mig;
for dine Brud er saaret jeg.
Som Vinden blæser bort en Sky
din Bröde slettet er paanv.
Hos mig sög trygt i Tro dig Ly!“ .
Naar Sygdom, Armod, Sorg og Nöd
vil snære dypt min Hu og Köd,
da, store Læge, styrkes jeg
ret straks ved Trösten: „Det er mig,
scm lindre kan og læge vil,
h\að Lidelse paa Jord er til.
Vær uden Gru, og Graaden stil!“
I Dödens Stund, mod Dommens Tid
min Drot tilskikker Frelse blid;
thi du mig hvisker: „Det er mig,
som du ■ nu aabner Himmelvej.“
Du lovet har, Genlöser kær,
mig lifligt Bo, hvor selv du er.
Thi farer hjem i Fred jeg dér!
Og da jeg sjunger: „Det er mig!
Se, dig, min Frelser, elsker jeg!“
Din Mund lad vidne mildt igen,
at mig du har fuldkær som Ven
Hvad saa vi taler sammen her,
lad salig eviggöres dér! —•
0. svar nu, Jesus: „Ja, det sker!“
frekast þá, þegar einhver flokk-
uriim sæi sjer þá leik á borði að
svíkjast undan merkjum og allri
ábyrgð. En um fram alt yrðu menn
að sameinast í því að uppræta
þá morðgirni sem ríkti í landinu.
Svo segja blööin, aö allir flokk-
ar í þinginu hafi tekið þessari
ræðu með miklum fögnnði nema
hægrimenn. Þeim hafi fundist
fátt um. Enda var snmum ásök-
uuarskeytunum stefnt til þeirra.
ISllSl
1.
Fáum dögum síöar en Rathenau
var myrtur, hjelt Wirth kanslari
ræðu í ríkisþinginu þýska og fór
þar orðum um ástand Þýskalands
og afstöðu þess til bandamanna.
Mintist hann sjerstaklega á inn-
anríkisóeirðirnar og morðhuginn,
sem hefði gripið þýsku þjóðina á
síðustu tímum. Hann kvað það
lífsnauðsyn fyrir hina þýsku þjóö,
að fá fulla vissu um það, að sú
stjórnmálastefna, sem upp hefði
verið tekin, væri eina frelsunar-
von þýsku þjóðarinnar. Aðferö-
irnar væru margvíslegar hjá hin-
um einstöku flokkum svo sem
gæfi að skilja, en um fram alt
mættu hinnir ,leiðandi menn í
stjórnmálunum aldrei hætta að
sýna hver ððrum fulla sanngirni,
þó aðferðirnar væru ólíkar. Þaö
skifti mestu máli, að þjóðin stæði
samþykk og sameinuð gagnvart
erlendum þjóðum. En sú aðferö
sem notuð hefði verið af hálfu
sumrá flokkanna hefði Jskapað
morðfýsn. En þá moröfýsn yrði að
eyðileggja gersamlega.
Þá mintist Wirth á Rathenau.
Kvaðst hann aldrei hafa sjeð
nokkurn mann vinna jafn ótrauð-
lega að viðreisn landsins. En þó
Kefði þjóöernissinnar jafnan það
á takteini, að alla samninga hefði
hann gert til að auðga Gyðingana
og sjálfan sig. Wirth kvað það
ekki hyggilegt aö reiða sig á þá
reglu og þann aga, sem enn væri
hægt að hafa á þjóðinni. Undir
Margt hendir til þess, að nú eigi
fyrir alvöru að hervæöast gegn
berklaveikinni á Xslandi. Nýr laga
bálkur um þau mál er hlaupinn af
stokkunum, mikið hákn og snið-
irm eftir nýjustu lögum anuara
landa. Landlæknir er tekinn frá
aðalstarfa sínum og annar settur
í hans stað, svo landlæknir fái að
vera óskiftur við þann starfa.
Alt þetta kostar mikið fje og
mikla fyrirhöfn, en við því er
ekkert að segja, ef það aðeins
liemur að tilætluðum notum.
Það er talið svo hjer á Norður-
löndum, aö berklaveikiu eigi upp-
tök sín í illum húsakynnum, rök-
um og dimmnrn.
Og það er meira en ill húsa-
kynni sem átt er við, þegar talað
er um að bæta úr húsnæðísmálinu.
Það eru líka þrengslin. Þau bæt-
ast ofan á köld og rök húsakynni. j
1901 voru hjer í Kaupmanna-
) pess er áður getið hjer í blað- ■ hhfn margar ,ems herbergis íbúðir
sjera Þórður Tómasson í | meg g ,eSa fleiri íbúumi en SÍSan
hefir þeim fækkað.
Á Islandi verður víst ekki hægt
jað sjá hvernig þessu hefir verið
varið, en við vitum aö þrengslin
eru mikil.
Menn hljóta nú að geta ímyndað
sjer, að þegar fólki er hrúgað
svona saman, er ekki ólíklegt að
ýmsir sjúkdómar þróist á meðal
þess, og þá ekki hvað síst herkla-
veiki. sem þá helst smiti börn.
Kjallaraholurnar í Reykjavík
ir.u, að ‘ sjera Þórðus Tómasson í
Horsens sje að þýða á dönsku alla
Passíusálma Hallgríms Pjeturssonar.
Kaupmannahafnarblaðið „Nationaltid-
ende“ hefir birt sýnishorn af þýð- j
ingunni, og er það tekið hjer upp.
hinu rólega yfirboi’ði logaði eld-
gígxxr, sem enginn rjeði við, ef
hann brytist út.
Kanslarinn kvaðst játa það, að
áx. Hjálpar bandamanna væri Þjóð-| hafa verið hreinnstn pestarbæli,
þó menn hafi skopast að mjer fyr-
vei'jxxm ekki unt að rjetta við aft-
xxi. En þó væri enginn efi á því,
að þeir hefðu látið þýska ríkið
hið síðasta ár auðmýkja sig um of.
Úrslitin í Efri-Schlesín væru þar
ljósasti vottxxrinn. Hann kvað það
hafa veriö Rathenaus orð, að
ir það, að vera að finna að þeim.
Þeim íbxiðum fækkaði lxjer í Dan-
mörku á árunum 1901—1906 frá
2867 niður í 2555 og íbúatalan frá
10.653 niðxxr í 8.519, eða 20%. Og
markmiðið er nú: engar kjallara-
bandamenn ættu að gefa hinu íbúðir.
xinga þýska lýðveldi fult frjáls-
ræði til að mynda það þjóðskipu-
lag í miði’i Evrópu, sem gæfi
tryggingn fyrir varanlegum friði.
En slíkt gæti aldrei oröið, meðan
nefnd bandamanna svo að segja
rjeði yfir landinu. Þessvegna væri
það þýÓingarlaust-að hi’jóta heil-
Þessar íbúðir eru í flestum til-
fellnm þær allra verstu eða sem
mest hætta stafar af-
Jeg hefi ávalt litið svo á, aö
nxeð öllu væri ómögulegt að xxt-
rýma berklaveikinni á íslandi,
nema tneð því jafnframt að fai’a
herferð á hendur húsnæðisástandi
aii um stærra eða minna lán. I því, sém við nú lifum viö.«
Annað væri nauðsynlegra, þaö
landið væi’i losað undan fyrirskip-
unum og yfirráðum bandamanna,
að það væri losað viö alræði
Maður sýkist í einhverri af
þessum kjallaraíbúðum, er sendur
suður að Vífilsstöðum, lærir þar
að fara með sig, gagnvart sjálfum
þeirra. Allir gætu sjeð það, að: sjer og öörxxm, nær þolanlegri
þjóðin væri að vinna að skyn-, heilsu; er síðan sendur heim og
hvefrfur aftur í hina sömu íbúð
sem hann kom frá. Með öðrum
samlegri lausn á skaðabótamálinu.
En til þess þyrfti þolinnxæði. En
þess yrðu stjómmálaflokkarnir að j orðnm, hann er kominn í sömxx
minnast, að það væri engin skömm holuna aftur, máske rjóðari í kinn-
fyrir þá aö mætast og vinna sam-
aij að þvi að skapa skilning er-
lendra þjóða á afstöðu Þýska-
lands. Það væri engin skömm
fyrir íhaldssömustu hægri menn
og róttækustu vinstrimenn að
vinna að samningum við hina
gætnari Frakka um stærstu málin.
um og feitari, og hver er svo
vinningurinn ? Eftir nokkra mán-
uði er svo heilsan farin aftur og
sama sagan endurtekur sig.
Besta meðaliö gegn berklaveik-
inni ern hetri húsakynni. Sú plága
verður aldrei yfírunnin, verði ekki
fyrir alvörn tekið aö ráða bót á
Mestxx skifti aö halda saman og húsnæðisleysínn.
Kartöflumjöl
Kaffi »RIO«
Kaffibætir
Dósamjólk
Smjörlíki 2 teg.
Bökunarfeiti
Rúsínur 3. teg.
Gerduft
Eggjaduft
Laukur.
Simar; 281, 481 og 681.
Vitanlega er berklaveikin næm-
xxr sjúkdómur, sem menn verða
að gæta allrar varxxðar við, en „4
skal at ósi stemma“ og þar eru
upptökin. Það verönr að xxtrýma
illu húsakynnunum og þrengslun-
um og koma mönnum í önnur
heilnæmari og betri.
111 húsakynni eim vitanlega
gróðrarstínr fyrir ýmsa aðra sjúk
dóma og nær þetta þó aðallega til
harnanna, kynslóðarinnar sem taka
á við eftir þá sem nú lifir.
Rannsókn lijer í Kaupmanna-
höfn hefir sýnt, aö baimadauði í
eins herbergis íbúðum er 179 og í
tveggja herbergja íbúðum 129
móti 100 í þriggja herbergja í-
bxíðum.
Eins og þessu er farið hjer, ?vo
er því og farið víðar. Á íslandi er
gallinn sá, að engar eru skýrslur
til um þessi mál, eöa að minsta
kosti er ekki unnið xxr þeirn enn-
þá.
Að mínu áliti verður því að hafa
byggingarmálin í huga, þegar ver
ið er að tala nm að útrýma berkla-
veikinni á íslandi. I hinum illxx
húsakynnum, köldum, röknm og
: dimmum, daunillum og margmenn
unx, þrífast sjúkdómarnir best,
ekki síst bei’klaveikin.
En þaö eru líka fleiri hættur
í saínbandi við þessi húsakynni
eii sjxikdómshættan. Þau hafa og
í för með sjer andlega spilling,
senx þjóðfjelaginu stendur líka
hætta af.
f stórborgum heimsins er tal-
að um að drykkjuskapur eiginpp-
tök sín í illum húsakynnum, laus-
læti karla og kvenna, þjófnaður
og aðrir les.tir.
Alt þetta þykjast menn geta
rakiö til illra húsakynna.
Og fari menn að athuga nánar
þá virðist alt þetta liggja opiö
fyrir.
Stórar fjölskyldur, máske 8—12
manns, húa í einu herbergi. (Það
kemur líka fyrir, að fleiri fjöl-
skyldur búa saman í einu her-
bergi). Herbergið er þá eldhús,
setustofa, horöstofa og svefnher-
bergi. Konan verður að vinna
úti, því að lann mannsins hrökkva
ekki til nauðsynlegs viðurværis
handa fjölskyldunni. Bömin verða
að gæta sín sjálf, ýmist inni í
einni kássn eða úti á óhreinni
götnnni.
Faðirinn kemnr heim að kveldi
að afloknu verki; konan er ekki
konxin heim eða hefir ekki xxnnist
tími til þess að matreiða, óþvegið
gólfiö, kalt og alt í óreiðu.
Nl.
■o-