Morgunblaðið - 30.08.1922, Qupperneq 2

M0BGUNBLABIB
áíengisseðla til um 845 manna,
þar meö talinn sjálfur hann.
Áfengið, sem út var látið á
nefndu tímabili gegn áfengisseöl-
um kærða, nam um 1028 lítrum
af spiritus concentratus, um 694
I af koníakki, um 58 1. af port-
víni og sherry og um 6 1. af
rauðvíni.
Áfengisseðlarnir voru látnir út
nálega daglega, ekki ósjaldan 20
x —30 á dag, en af öðrum lyfseðl-
um hafa lyfjabúðinni borist um
20 seðlar á dag frá báðum lækn-
unum í læknishjeraöinu. 29 menn
hafa fengið frá 12—25 áfengis-
scðla hjá kærða. Sjálfum sjer
hefir kærði gefið 88 áfengisávís-
anir.
Yenjulegur ávísanaskamtur
kærða af spiritus eoncentratus
nam 400—800 gr. Aðeins 13 sinn-
um var skamturinn 200 gr. eða
minni en hæstur var hann 2200 gr.
og var hann handa kærða sjálfum.
Af koníakki var smæsti skamtur
(einu sinni) % lítra, venjulegur
%—1., en hæstur 10 1., auk 13
flaskna á % 1. tvisvar og 9 1. einu
sinni; hefir kæröi ávísað
sjer sjálfum alla þessa háu
'skamta, á einum mánuði yfir
30 1. af koníakki gegn 4 áfengis-
seðlum, auk annars áfengis. Af
portvíni, sherry og rauðvíni hefir
verið ávísað í einu frá % 1. upp
í 2 1., og hefir kærði ávísað sjer
hæsta skamta einnig af þeim teg.
Alt áfengið tjáist kæröi hafa
ávísað sem læknismeðal, enda hafa
rannsakað áfengisbeiðendur sem
aðra vitjendur, og yfirleitt tekið
af þeim sömu borgun og fyrir
aðrar ráðleggingar. Vitni hafa þó
borið, að kærði hafi tekið 2—5
krónnr fyrir hvern áfengisseðil.
Kvillarnir, sem kærði hefir ávís-
að áfengi viö, eru, að framburði
nokkurra vitna, sem v
tóku: meltingarkvillar, matarólyst,
kalda, svefnleysi, sjóveiki og hjart
veiki.
Af því sem hjer er greint, þykir
það bert, að kærða hafi hlotið að
vera það ljóst, að áfengi það, er
hann ávísaði sjálfum sjer og öðr-
um hafi oft átt að nota til nautn-
ar eða í öðru skyni en til lækn-
inga, enda er það sannað, aö sum-
ir þeirra, sem áfengi fengu sam-
k\. ávísun kærða, hafi orðið sum-
part druknir og sumpart hreifir
af því. Hefir kærði því gerst brot-
legur gegn 18. gr. bannlaganna nr.
91, 14. nóv. 1917. Og verður þann-
ig að fella algerlega úr gildi
lögreglurjettardóminn, sem Páll
Jónsson cand. juris. kvaö upp
sem setudómari á fsafirði 5. nóv.
f. á., enda eru forsendur dómsins
að miklu leyti fjarri sanni.
Kærði hefir með landsyfirrjett-
ardómi 16. júlí 1917 verið dæmdur
samkv. 17. gr. þágildandi bann-
laga nr- 44/1909, í 200 kr. sekt
til landssjóðs. Er því hjer um end
urtekið brot af hendi kærða að
ræða á tilsvarandi grein, 18. gr.
núgildandi bannlaga nr. 91/1917,
og þykir kærða eftir öllum atvik-
nm hæfilega refsað með 600 kr.
sekt til ríkissjóðs.
Eftir þessum úrslitum verður
kærður að greiða allan kostnað
sakarinnar, bæði í hjeraði og hjer
í rjetti, þar með talin málflutn-
ingslaun sækjanda og verjanda,
er ákveðast 200 kr. fyrir hinn
fyrnefnda og 120 kr. fyrir hinn
síðarnefnda.
Það athugast, að rannsókninni
er að ýmsu leyti ábótavant. Og
aöfinsluvert er, að vitni hefir ver-
ið eiðfest án þess það sjáist, að
kærða hafi ver-ið gefinn kostur á
að gæta rjettar síns við eiðfesting-
una.
Niðurjöfnunarnefndin á Siglu-
firði hafði lagt aukaútsvar á Pjet-
ur A. Olafsson konsúl til heimilis
í Reykjavík, að upphæð 225 krón-
ui, með því að hún taldi að nefnd-
ur konsúll hefði veitt, ■ saltað og
michaEl Callins myrtur
Hörmungar þær, sem gengið hafa
yfir Irland undanfarin ár og náð
hámarki sínu með borgarastyrj-
öldinni í sumar, eiga ekki sinn
líka í sögu síðari tíma. Og atburð-
ur sá, sem varð á þriðjudaginn
var, er fræknasti sonur írsku þjóð
arinnar fjell fyrir flugumönnum
selt á Siglufirði síld sumarið 1920. sinnar eigin þjóðar, er svo hryggi-
Konsúllinn kvað útsvarsálagningu legur °S svívirðilegur, að menn
þessa ekki lögum samkvæma og
fjell lögtaksúrskurður fógetarjett-
arins hjer í bamum á þá leið, að
lögtakið ætti ekki fram að fara.
Þessum úrskurðf skaut bæjarstj.
Siglufjarðar til hæstarjettar og
var í málinu uppkveðinn dómur
21. júní þ. á. Málið flutti af hendi
áfrýjanda Guðm. hæstarjettarm,-
flm. Ólafsson en fyrir stefnda
hæstarjettarmálaflm. Björn P.
Kalman. Forsendur hæstarjettar-
dómsins hljóöa svo:
Áfrýjandi hefir lagt fram í
hæstarjetti nokkur skjöl til stuðn-
ings skýrslu sinni um síldarsölu
stefnda á Siglufirði sumarið 1920,
og sýna þau, að stefndi hefir 16.
júlí 1920 gert samning í Reykja-
vík við tvo menn þar um að selja
þeim 500 máltunnur af herpinóta-
síld veiddri á mótorskipið Reaper,
er stefndi hjelt úti frá Reykjavík
leita aldir aftur í tímann til þess
að * finna samanburö, og hefir þó
ekki verið skortur hryðjuverka
siðustu árin.
Michael Collins, yfirhershöfðingi
írska stjórnarhersins, var á þriðju
daginn var á ferðalagi í Corkhjer-
aðinu til þess aö líta eftir her-
deildunum, sem voru þar um slóð-
ir. Ók hann í opinni bifreið og
voru með honum í vagninum tveir
háttsettir hermenn, Dalton hers-
höfðingi og Conroy kapteinn, —
Annar vagn með varðliði ók skamt
á eftir. Yar feröinni heitið frá
Bandon til Macroom, sem eru tvö
smáþorp í Cork-greifadæmi.
Þegar bifreiðarnar voru komnar
hálfa leið milli þessara staða, um
k, 71/2 á þriðjudagskvöldið, dundi
skothríð á þær úr leyni einu við
veginn. Hittu skotin engan í
fyrstu hríöinni. Collins og föru-
a siidveiðum við Norður- og Veijt-1 nautar hans skutu a móti og hófst
urland þá um sumarið og skyldi nf regluleg orusta, sem stóð í nær
færa síldina í land á bryggju á hálftíma. Leit að lokum svo út,
Siglufirði; að stefndi hefir enn- sem flugumennirnir væru ofurliði
fremur samið við mann á Akur- bornir, En í sama bili hitti kúla
eyri um sölu á 400 máltunnum af Collins í höfuðið rjett fyrir aftan
nýrri síld af sama skipi, er einnig eyrað og dó liann eftir fáeinai
skyldi skilað á Siglufirði, og loks- mínútur. Síðustu orð hans voru.
ins að stefndi hefir selt hlutafje-' „Fyrírgefiö þeim“.^
lagi á Siglufirði, einnig símleiðs,! Þremur dögum áður hafði til-
bræðslusíld fyrir 1904 kr. j raun verið gerð til þess að myrða
Reaper kom nokkrum sinnum á Collins. Var sprengju kastað á
Siglufjörð á tímabilinu frá 8.—19. j vagn hans á laugardaginn, en af
ágúst og skilaði hinum umsamda , tilviljun var hann ekki í vagnin-
afla að mestu leyti, eða alls 867y2 ’im.
raáltunnu, auk bræðslusíldarinnar.! Ellefu dögum áður en Collins
Útsvarsálögu þá, er um er deilt var myrtur dó Arthur Griffith úr
i máli þessu, byggir stefndi á 1. nr. bjartaslagi. Hefir nýja sjálfstjórn-
58, 28. nóv. 1919 um breytingu á arríkiö írska þannig mist tvo mæt-
1. nr. 30, 22. nóv. 1918 um bæjar- ustu menn sína á rúmri viku, ein
stjórn á Siglufirði, 19. gr., en þar mitt á þeim tíma, sem það mátti
segir í 3. málsgr., að leggja megi síst án þeirra vera. En ekki er
a útsvar meðal annars á síldar- ólíklegt að þetta morð verði til
kaup og síldarsölu, þótt sú at-' þess að vekja svo sterkan óhug á
vinna sje rekin enn styttri tíma, | athæfi de Valera, að hann sje bú-
(en 8 vikur). Eftir því verður því irm að fyrirgera öllum ítökum
aðeins lagt útsvar á kaup og sölu sínum hjá þjóðinni og aö nú verði
Skömmu síðar tók hann þátt í
Páskauppreisninni írsku 1916 og
sat þá um tíma í varðhaldi á eft-
ú. Tóku menn þá að veita honum
athygli og næstu mánuði fór veg-
ur hans mjög vaxandi.
Vorið 1918 gaf enska stjórnin
ú( skipun um, að taka Collins og
flytja hann úr landi fyrir æsinga-
ræðu, er hann hafði haldið, en
eigi varð úr því að hann væri
handtekinn. Viö þingkosningarnar
sama ár var hann kosinn til breska
þingsins sem fulltrúi fyrir Suður-
Cork, en sótti ekki þingfundi frem
ur en aðrir fulltrúar Sinn-Feina.
Þegar Sinn-Feinar mynduðu ráðu-
neyti sitt í Irlandi varð hann fjár-
málaráðherra. Eftir að lögin höfðu
verið sett um tvö þing í írlandi,
var hann kosinn í einu hljóðj'þing
maður fyrir Cork í suður-írska
þinginu og ennfremur meðlimur
norður-írska þingsins, sem fulltrúi
, fyrir Armagh. Griffith var einn-
ig kosinn í bæði þingin við þess-
i ar kosningar, 1921.
j Síðastliðið ár reyndi enska
stjómiu þrásinnis að komast að
samningum við Ira, en þetta varð
altaf árangurslaust, meðan de
Valera var formaður írsku nefnd-
arinnar. Fyrir tæpu ári var gerð
úrslitatilraun og voru þá í nefnd-
j irni af íra hálfu Arthur Griffith,
I Collins, Duggan, Duffy og Barton.
, Griffith var formaður nefndarinn-
| ar. Þessir menn undirskrifuðu
samningana um stofnun írska frí-
i ríkisins 7. desember í fyrra, og
j var það þegar þakkað Collins að-
I allega að samningarnir komust á.
j Var hontim þó ljóst, að það mundi
kosta míkla fyrirþöfn að fram-
jgj
Frá E. & T. Pink Ltd.
Þórður Sveinsson & Co.
"—------------------_r—.
stöðvar hans. Þegar Griffith dó,
tók Collins við forsetastöðunni
af honum, en hans naut ekki lengi
við þar.
Hver taka muni við stjórn lands
ins eftir Collins er óvíst. Duggan
er sá eini af samninganefndar-
mönnunum sem undirskrifaði fyr-
irvaralaust samningana og má vel
vera að hann taki nú við. Hinir
tveir nefndarmennimir, Duffy og
Barton skrifuðu undir með fyrir-
vara og hinn síðarnefndi gekk í
lið með de Valera eftir að hann
hafði greitt atkvæði með samn-
ingunum í írska þinginu. Duffy
var utanríkisráðherra stjórnarinn-
ar en sagði nýlega af sjer út af
ágreiningi við stjórnina.
Má segja að Irlands óhamingju
verði alt að vopni. En vera má að
morðið sje lokaþáttur hörmung-
anna írskiJ og að nú sje bikarinn
fullur. Sama daginn sem sagt var
frá morði Collins flytja blöðin
ensku fregnir um, að de Valera
hafi lýst yfir því, að mótstaða sín
gegn samningunum hafi mishepn-
ast meö öllu og að hann hafi skor-
síldar á Siglúfirði, að kaupin gjör-
ist þar, og sjeu þannig vaxin, að
þau verði talin atvinna. En nú er
það, eins og fyr getur, upplýst,
að stefndi hafi sumpart með skrif
legum samningi og sumpart sím-
leiðis selt frá Reykjavík síld þá
friður eftir langan og ljótan hild-
arleik.
Collins hefir látið lífið fyrir
baráttu sína fyrir samningunum,
sem gerðir voru við ensku stjórn-
ina 7. desember í fyrra. Hann
hefir verið drepinn vegna þess að
alla, er Reaper flutti til Siglu-; hinum æðisgengna flokki de .Val-
fjarðar, en það eitt, að skipið ' era þótti hann of taumliðugur við
skilaði síldinni á Siglufirði, verð-' Englendinga. Enginn mun hafa
ur út af fyrir sig eigi talin kaup j spáð þessu fyrir einu ári. í írsku
eða sala. Það verður því eigi litið sjálfstæðisbaráttunni hefir enginn
svo á, að umgetin síldarsala heim- J verið Englendingum óþægari ljár
ili útsvarsálagningu á stefnda á | í þúfu en hann, og víst er um það
Siglufirði, og verður samkvæmt að ekki hefir verið sett eins mikið
því að staðfesta hinn áfrýjaða úr-
skurð.
Málskostnað þykir áfrýjandi
eiga að greiða stefnda og ákveðst
hann 150 krónur.
Farþegaflug.
síðastliðnum júnímánuði komu i
fje til höfuðs neinum manni írsk-
um, af hálfu Englendinga, eins
og honum. Hann var ein af mestu
frelsishejum íra og vaskasti kapp-
inn. Hann var bardagamaður-
inn.
Michael Collins er fæddur 1890
í Cork-hjeraði og af bændaættum.
Gekk hann í skólá í London og
„ . . 0 AQn gerðist síðar póstmaður þar í borg
alls 544 flugvjelar meö samtals 2.080 . . _ _ „ *
n , , T t> , ..ir mni. Þegar Bretar toku að safna
farþega a LeBourget-ilugvolIinn við ° .
Paris, en á sama tíma í fyrra 502 flug liði 111 heimsstyrjaldarmnar neit-
vjelar með 2.036 farþega. aði Collins að ganga í herinn og
varð að flýja til írlands til þess
--------o------ að komast hjá herþjónustunni.
fylgja samningunum og sagðihann á fylgismenn sína að leggja
fyrir, að hörð barátta mundi verða j n>óur vopn. Skal eigi neinu spáð
um þá í írlandi. Var skoðun hans j um> hvort þetta sje satt, en óneit-
önnur en flestra manna um þær, anlega hafa menn ástæðu til að
mundir, því yfirleitt hjeldu menn} tortryggja de Valera eftir fram-
að fullar sættir væru fengnar með j komu hans á þessu ári, og stórum
samningunum. Reynslan sýndi aö ■ hafa minkað vinsældir hans meðal
Collins sá betur en aðrir livað ; þeirra, sem samhygð hafa með
verða vildi og að eftir var fer- j írum í sjálfstæðisbaráttu þeirra,
legasti þátturinn í langri bar- síðan hann gerðist höfundur borg-
áttu. j arastyrjaldar og ægilegra ástands
Mikill meiri hluti Breta var því en verið hafði áður í landinu.
fylgjandi að samningarnir frá 7.
des. kæmust í framkvæmd. Ástand
ið var orðið óþolandi og allir
þráðu frið. Collins reyndist at-
kvæðamesti fylgismaður samning-
anna í írlandi, og þessi maður,
sem áður hafði verið hataður svo
mjög í Englandi óx stórum í áliti
báðum megin írlandshafs. En að
sama skapi magnaðist fjandskap-
Morðingjar Rathenau.
Pýska lögreglan átti í mikluml
eltingarleik við tvo af þremur morð-
ingjum Rathenau, þá Kern og Fischer.
Að lokum voru þeir króaðir inni í
höll einni suður í Thiiringen, sáust
þeir þar í turnglugga og skutu á lög-
urinn í hans garð af hlfu de! reglumennina. þegar lögreglunni tókst
Valera og hinna svæsnustu fylgis- ■ að komst inn í húsið fann hún þá
manna hans. Undir eins og samn-
ingarnir urðu heyrum kunnir
Irlandi snerist de Valera gegn
Michael Collins með miklum óbóta
skömmum og svívirðilegasta róg-
burði og þeim látum hefir ekki
lint síðan. En Collins ljet það
ekkert á sig fá. Hann var kappi
og mótstaðan jók honum þor, og
ofurhugi var hann svo mikill að
lengi mun verða við brugðið. Er
fjöldi sagna um það, hversu cft
kaldlyndi hans og ró varð til þess
að bjarga honum úr greipum Eng-
lendinga meðan hann átti i höggi
við þá, og hið sama einkendihann
einnig eftir að hann var komi.m í
andstöðu við de Valera.
Ekkert morð hefir vakið eins
mikla gremju í Irlandi um ára-
tugi eins og morð Collins. Hann
var foringinn, sem síst mátti án
vera. Her hans hafði undanfarnar
vikur farið sigurför gegn uppreisn
arhernum og tekið síðustu aðal-
báða dauða. pykir líklegt að Kern
hafi fallið fyrir skoti frá lögreglunni
en hinn hafi stytt sjer aldur, er
hann sá hvað verða vildi.
Fólksfjöldi Belgíu
er eftir síðustu skýrslum í ár 7.478,
840. Arið 1910 voru landsbúar 7.423,
784 og af þeim töluðu 3,220,660
flæmsku eingöngu, 2,833,330 frönsku
eingöngu og 871,300 bæði málin, en í
byrjun ársins 1914 var fólksfjöldinn
talinn um 7,650,000.
fiandlugtir
ódýrastar hjá
Eigypjoni PjelBii s Ce.
Hafnarstrœti 18.