Morgunblaðið - 10.09.1922, Side 1

0BGVW8UB
Stofnandi: Vilh. Finsen.
9., 256
SLendsblad Lðgrjetta
Sunnudagsnn 10. september 1922.
Ritstjóri: Þorst. Gíslason.
ísafoldarprentamiðja h.f.
Gamla 3íö
Hamlet.
Þessi stórkostlega mynd
verður sýnd í siðasta
sinn i kvöld kl. 7 og 9.
Barnasýning kl. 6
skemtilegar og góðar
myndir.
Aðgöngum. seldir í Gamla
Bíó frá kl. 4 í dag.
MKawnil ximmmamamrn
Ejarnargreifarnir eiga erindi til hvers
manns í landinu. Eruð pjer áskrif andi ?
II!
Það er ýmislegt smáskrítið í
grein Tímans um landskjörið 26.
fyrra mánaðar. Hann er að af-
saka þaS fyrir lesendmn blaðsins,
að B-listinn fjekk ekki fleiri at-
kvæði en raun varð á. En sannleik-
urinn er sá, að B-listinn fjekk
miklu fleiri atkvæði en hann átti
skilið að fá.
Kaupfjelaga samtökin ná yfir
alt land, og því er ekki nndar-
legt, þótt landskjörslisti, sem
smeygir sjer fram undir þeirra
rnerkjum, nái nokkru fylgi, enda,
þótt bændur og kaupfjelagsmenn
víða um land sjeu þegar farnir
að sjá, að stefna sú, sem þessi
samtök 'hafa tekið á síðustu ár-
um, sje alt annað en heillavæn-
leg. Menn hafa beyg af samá-
bvrgðarflækjunni, eins og eðli-
legt er, og skuldaverslunin, með
gamla fyrirkomulagintt frá sel-
stöðuverslunartímununr, þykir
hugsandi mönnurn ískyggilegt aft-
vrfaraspor í viSskiftamálunum. —
Þetta hratt mörgum bóndanum
og samvinnumanninum frá Tíma-
listanum nú í sumar. En fjölda
samvinnumanna var ekki orð.ð
málið nægiléga ljóst til þess, að
þeir sæju og skyldu, að íþeir verða
sjálfir að taka rækilega í taum-
ana til þess að hrista af sjer
þá menn, senr valdir eru aö því
ólagi, sem komið er á kaupfjel-
agsskapinn hjer á landi. Þessir
menn eru þe:m sjálfum verstir.
Þeir eru að eyðileggja þann heil-
brigða kaupfjelagsskap, sem áður
var til í landinu. Yaldabrask á
Alþingi er oröið aðaláhugamál
þeirra og stjettahaturs-prjedikanir
þeirra eru hiS versta eitur í þjóð-
fjelagsmálum okkar nú.
Tíminn er að tala um „bænda-
deild Morgunblaðsins og Lög-
rjettu“ í þinginu. Sá hópur í
þinginu, sem blaðið nefnir svo,
er því þyrnir í augum. En hann á
fyrir sjer að vaxa. Það eru ein-
mitt hygnir og víðsýnir hændur,
sem eiga að taka höndum saman
irmbyröis og við menn úr öðrum
stjettum til þess að kyrkja ósóm-
ann og eyða illgresinu, sem Tíma-
mennirnir hafa sáð úti um sveit-
ir landsius.
h. m. g
a
uiixxxxjjcxxxxj xxx.xx:ujuauj
SEMI-DIESEL V JELAR
5 til 200 hestafla, tek jeg að mjer að útvega. Yjelarnar brenna
hráoliu og eru mjög ódýrar; 15 liesta vjel kostar nú t. d. aðeins
150 -sterlingspund, 50 hesta vjel, 2—cyl. 440 sterlingspund. Verð-
listar með myuduin til sýnis Nánari upplýsingar hjá mjer.
IConráð Stefánsson Vonarstræti 1.
„RADIU S“
Pn'musbreniiarar
eru viðurkendir að
vera þeir bestu. Enn
fremur allsk. vara-
hlutir til primusa.
Fást ódýrastir hjá
CO.
Hafnarstræti 18.
* !
;í
VífiSstaöahæliö.
Undanfarið hafa verið greinar
í blöðunum með þessari fyrirsögn.
Um VífilstaSahælið hafa þær eig-
inlega ekki verið, lieldur mest per-
sónulegar árásir 4 einstaka starfs-
menn hælisins, sjerstaklega yfir-
lækninn og yfirhjúkrunarkon-
una. Athugull lesandi sjer strax
að þær hafa verið ritaðar af h-rift-
arhug, illum vilja og grönnu vit:.
Höfundarnir virðast þjóna þar
sínum verra manni og kvað vera
lireiknir af. En slæmt er að þeir
sknli vera svo hæverskir að láta
ekki nafna sinna getiS svo að
raenn gætu sýnt þeirn maklega
virðingu. Jeg ætla ekki að deila
mikið við þessa góðu herra, enda
tekur það því ekki. Menn hafa
allir, sem jeg liefi talað við, lít-
ilsvirt þessar gróusögur og metið
höfundana eftir því.
T síðustu greinni í Allþýðuhlað-
inu er þó skrökvaö svo nákvæm-
legá að ein sagan er dagsett ann-1
an ágúst síðastliðinn.
Ágústmánuð dvaldi jeg viö
hælið, og renni grun í hvað grein-
arhöf, fer. Segir þar frá því að
emn sjúklingurinn hafi hóstað
blóði í hráka, og yfirhjúkrunar-
konan hafi gleymt að tilkynna
yfirlækni þetta og sjúklingur'nn
haf; síðan veriö látinn klæðast.
Uetta á svo víst að hafa verið
háskasamlegt af yfirhjúkrunar-
konunni gagnvart sjúklingnum.
Hjer er óvanalega heimskulega
skrökvað. Hefði ekki verið í lófa
lagið fyrir sjúklinginn að hvarta
yfir þessu viö yfirlækninn þeg-
ar hann tala 5i við. hann á „stofu-
gangi“ um morguninn? Seinna
segir að þessi sjúklingur hafi
verið rekinn af hælinu mjög
veikur. i águstmanuöi var eng-
inn sjúklingur rekinn af hælinu
og enginn fór þaðan mjög veikur,
en þó nokkrir með ágætan hata.
Þessi sjúklingur, sem hjer
inun átt við, kom til mín ein-
hvern fyrstu daganna í ágúst.
Kvaðst hann hafa hóstað hlóði í
T.ráka þá um morgpninn, en okki
hirt um að segja yfirlækui frá
því, þetta hefði verið svo iítið
aö 'hann hjeldi að það gerði ekki
mikiö til. Jeg kvað hann auð-
vitað sjáifráðan, og svo var það
ekki meira. Jeg veit að maðurinn
er sá drengur aö kannast við að
þetta er rjett. Hjer sjá menn eitt
sýnishorn af skynsemi og sann-
sögli þessa greinarhöf. Og þegar
menn þekkja ekki hin fyrri ^læmin
er hann ber fram sem ásakanir á j
yfirhjúkrunarkonuna, má gera j
ráð fyrir að höfnndur sje þar í
sjálfum sjer líkur, og þau álíka j
sönn og þetta. Síðast í grein sinni j
biður hann menn að taka vel:
■eftir. Ja, það er ekki að furða
þó hann biðji menn að taka nú |
eftir. Þar stendnr hann í allri
sinni skítugu nekt, dylgjandi um
að yfirhjúkrunarkonan hafi flýtt
fyrir dauða barns með fantalegu
tramferði. Ekki kannast jeg við ■,
þær sakir, sem þar eru bornar j
á yfirhjúkrunarkonuna, enda!
munu þær meö öllu ósannar. En!
gróusögu þessa heyrði jeg skömmu j
eftir að barn dó á hæiinu í sum-
a: og hefir víst einhver velkunn-
ug sagt „veTkunnugum“,. Það
varð snögt um barnið. Líkskoð-
i.n var gerð. Kom dauðaorsökin
strax í Tjós, og >að er óþarfi
að taka það fram, að hún var j
alt annað en ill meðferö. 1 sömu I
grein segir, að ékki fáist „nauð-
synleg tæki til að hjúkra sjúkl-
ii gum, ekki nothæf bindi um sár
þeirra, ekki nauðsynleg meðul“
o s. frv. Þetta eru hin heimsku-
legustu ósann'ndi eins og allir sjá.
Alt þetta er þar í ríkum mæli
og bestu reglu, þaö hefi jeg sjálf-
ur sjeð.
Annars finst mjer það ábirgö-
arhluti fyrir blöðin að taka at-
hugasemdal&ust aðrar eins greinar
og- hjer ræöir um. Einstaka ein-
feldningar leggja ef til vill trún-
að á þær, og þó að fáir taki
mark á þeim, er það leiðinlegt
blaðanna vegna að þnrfa að kasta
þeim strax út á fjóshaug, þegar
maður hefir sjeö þau.
Allar þær ásakanir, sem færðar
eru fram í þessum ódrengilegu
greinum, virðast mjer hafa vð
engin rök að styöjast. Vífilstaða-
hælið er sjálfsagt ekki fullkomið
fremur en önnur mannanna verk.
Ef menn vilja bæta ástandið er
það í mesta máta óskynsamlegt að
skrifa aðrar eins greinar og stað-
iö hafa í Tímanum og Alþýðu-
blaðinu, þær koma engu öðru en
illu til leiðar.
Sagt er að svar sje á leiðinni
við árásunmn á yfirlækninn og
minnist jeg því ekki á þær að
sinni. En um yfirhjúkrunarkon-
una get jeg sagt það, aö hún
er framúrskarandi dugleg og
stjórnsöm, vel liðin af yfirboður-
um sínum, uiídirsátum, og nem-
■endum, og alúðlegasta manneskja
í umgengni. Hún má ekki missast
R
4
H
IR
i
3
H
H
______________________________d
. rrinrrT^xxxxíjrrTTrrrxxxxjij
Siini Pieissimi
frá Vífilstaöahælinu. Plestir fje-
lagar mínir, læknanemar, sem
verið hafa á Vífilstöðum, mnndu
skrifa undir þessi mnmæli mín.
Ein hjúkrunarkonan við hæliö og
yfirhjúkrunarkonan, eiga ekki
skap saman, og það skal sagt
þeirri hjúkrunarkonu til maklegs
lofs að hún sjer að hún á að
víkja, og mun segja af sjer
slarfinu.
Það er misjafn sauður í mörgu
fje einnig á Vífilstöðum; og þeir
menn ern algengir, sem ekki þola, j
nein bönd nje reglur og sýna!
yfirboönrum sínum jafnan þrjósku j
og mótþróa.
Eins og jeg gat um í upp- j
hafi, sjást ekki í greinum þessum j
annaö en gróusögur, Kauðij
þráönrinn í þeim viröist vera
persónulegur illvilji hins grunn- i
hyggna manns. Mjer dettur því
ekki í hug að fara að tala um
Vífilstaðahælið alment í sambandj
viö þær. En hjer var farið með
rangt mál og ilt, og því ódrengi-
legra var það að níðst var á út-
lendri konu einni síns liðs í fram-
andi landi. Þessvegna var rjett
að mótmæla, þó að það hafi ef
til vill veriö óþarfi.
Revkjavík 8. sept. T922.
S. V. G.
Nýja B!é
Ljómandi fallegur sjónleikur
í ö þáttum.
Aðalhlutverkið leikur hin
ágæta alkunna sænska leik-
kona
Anna Q. Nilsson.
Atina Q,. Nilsson heíir leik-
ið mörg ár í Ameríku og
unnið sjer þar fraegð og
l'rama Hefir mikið verið um
hana skrifað í erlendum
blöðum og tímaritum, þykir
hún með afbrigðum góð leik-
kona.
Sýningar kl. 6, 7^/a og 9.
Börn fá aðgang að sýning-
unum kl. 6
Svarað Tryggva
„Kníðan, lítk á kauða
kjapt og blásna livápta“.
Máni íslendingur.
Fyrverandi hestklerk, Tryggva
Þórhallssyni, hefir orðið óþægi-
lega meint af titlatogi því, er
jeg vatt um hann í Morgunhlað-
:'nu fyrir skemstu, að fráskildu
einn hedti, lygaranáfninu. — Því
virðist hann una allvel. En hann
hefir tekiö það vanhyggjuráð að
svara grein minni með nýjum
ly gum um mig og Arnór bróður
minn. Þvættingi hans þessum, er
stóð í „Tímanum“ 2. þessa mán-
aðar, ætla jeg ekki aö svara löngu
máli. Jeg er þess fnllviss að Arn-
ór bróðir minn svarar fyrir sig,
é þann hátt, sem Tryggva er hent-
ast.
Aftur verö jeg að fara örfá-
iim orðnm um róg ritstjórans og
níöi um mig, þó jeg ætli mjer
aðallega að svara því fyrir dóm-
stólunum. Geri jeg þetta ekki
vegna þess að jeg virði Tryggva
svars; heldur vegna vina minna, er
vita eigi sannleik þessa máls, og svö
s&mbandsmanna, er fá þurfa enn
bc-tri sannleik en áður á því,
hve ritstjóra þeirra er tamt
og vel gefið aö fara með róg og
ósannindi. Svarið er þetta. Jeg
hefi aldrei verið í hreppsnefnd
Vindhælis'hrepps nje annarar
sveitar, og því aldrei haft ráS
á eða aðgang að hreppssjóöi Vind-
hælishrepps. Mega því allir vita,
hvort jeg hafi getaö „stungið
af með part af hreppssjóði, Vind-
hælishrepps“. U;
við Vindhælishrepp, er svo sann-
ast frá sagt, að jeg vann fyrir
sveitina milli 20 og' 30 daga, störf
sumarlð 1919, og hefi ekki sett
upp. nje fengið mjer einn eyri
greiddan fyrir. Tel jeg mig hafa
átt aðalþátt að því að koma fram
máli, er lengi hafði legið á döf
sveitar ,ogr sýslu, og ómenni þau,
sem mestu hafa ráðið í sveitar-
sijórn Vindhælis'hrepps síðan Árnj
dbrm. Jónsson á Syðri-Ey ljet
þar af völdum, höfðu hvorki dáö,
nje vit, til að koma fram, en
urðu fegnir að kjósa og nýta mig
til. En þökk þeirra hefir verið níð
og rógur, og sannast aö segja hafa
mjer ekki önnur starfslaun verið
geöfeldari nje betur að skapi.
Um brottvikning mína úr
sýslunefnd Húnavatnssýslu er fátt
at segja. Jeg var kjörinn í hana
í 4. sinn vorið 1919, og tók við
því kjörj nauðugur, því jeg taldi
mig geta unnið sveit minni jafnt
gagn, eða meira, þó jeg sæti þar
ekki. En jeg vissi það að Aust-
ursýslan þurfti öruggan styrk til
þess að koma fram nauðsynjamáli
á Blönduós, er sambandsmenn þar
fremra vildu spilla.Gekk það frant
á sýslufundi 1920, en hefði tæp-
lega gengið án míns liðsinnis.
Jeg ætlaði mjer ekki að vera
i sýslunefnd lengur, nje dvelja
í Húnavatnssýsln aö sinni. Taldi
jeg mig því sjálffarinn úr nefnd-