Morgunblaðið - 10.09.1922, Blaðsíða 2

IðCOSIllátU
la.
Andersons þakpappinn
„Rauða höndin1( er
þektur um allan heim. —
Hann er tilbúinn úr hin-
um bestu efnum og er því
óhætt að treysta því, að
menn verði fyllilega á-
nægðir með hann. —
Það borgar sig ekki að
nota ljelegan þakpappa,
og vjer þorum að fullyrða
að »rauðu handar® papp-
inn sje hinn besti, sem
hægt er að fá.
Andereons þakpappinn
fæst að eins í
Heildverslun
4
Ef
Rsoeirs SlgupDssonap |
Austuretr. 7. Sími 300

i
I
li£
1
Ú

Hvergi ódýrari
IHáiningarfernis
(ljós og dökkuf)
Góiffernis og
gólfiakk
en hjá
Slpriínl lHirssyni 8 En.
Hafnarstræti 18.
Bg-sHSMslB

a
ú
1
I
; at fuglar komu í húsit, er læmmgj
p : ar heita, ok létu illilega, ok höfðu
válkast í blóSi“. — Það er
bent til þess í formálanum fyrir
sögunni, aö söguritarinn hefir ékki
w skilið orðið, læmingjar í vísu Gísla,
jer hann orti um drauminn (bls. 81)
tmmm
Nýkomnan
Unglinga-
Oiíukápur
á drengi og stúlkur
Odýrari en áður.
1011 PjetRon
Hafnarstræti 18.

Hámark gæða í lindarpenn-
um er »MONTBLANC«.

ert verði sannað til eða frá um þa'ð.
Þó er það víst, að slíkir draumar
þekkjast á öllum öldum, og mikil
r.iergð þess konar fyrirbrigða hefir
borist Sálarrannsóknarfjel. bretska.
Af þeim draumafjölda í því efni,
sem það hefir birt, langar mig til að
minnast á einn þeirra aðeins, því
rúrnið leyfir ekki meira. Ekki eySi
jeg orSum um sanngildi þessarar
fvásagnar, því fjelagið hirtir aðeins
ramlega vottaðar frásagnir. Draum-
urinn er í stystu máli á þessa leið:
„HaustiS 1882 dreymir enska
konu, frú Q..., að hún þylást vera
stödd, ásamt systur sinni, í dagstofu
föðurbróður síns, er hún bjó hjá eft-
ir dauöa íöður síns. Þá er henni
sagt, að föðurbróðir hennar hafi
fundist dauður meðfram vegi í 3ja
enskra mílna fjarlægð. Líka þóttist
|og því álitiö það vera fugla. En
K] ] læmingjar munu vera nagdýrateg-
ffllund (D. Lemming éða Lemend).
j Þetta get jeg vel fallist á, því ein-
■ ----------—— — - .......mitt í draumaráðningum fyrri og
jseinni alda tákna nagdýr óvini. Aö
iitíii, en gat vel unt Keitu-Birni j jæmingjamir voru blóöi roönir,
og öðrum samvinnuþrælum þeirr-jœtti að tákna blóðugan bardagahug
ar ánægju að víkja mjer úr sýslu- j óyinanna. Bæta má því við um
nefndinni. j Oísla, að hann segir vi'S Þorkel bróð-
Nú fer jeg að stytta þetta mál, ‘ UT sjnn ; .,.; ,;enn þat kann ek þér
en vera má að jeg taki síðar til! segja, at þú munt þó fyrr drepinn
orða um ýmislegar athafnir sam- j pnn ek> ok munum vit nú skilja ok
vmnumanna, í hreppsnefnd Vind-.sj4st a]c]rei sígan“. Vafalaust hefir
hælishrepps, og víðar í Húnaþmgi. qjs]j rag]g þetta af draumum sín-
austanverðu. En jeg skora hjer,um_ En einmitt ] orðunum; „munt
með á Tryggva ritstjóra Þór- |þú fyrr drepiiml enn ek<<; vottar fyt._
hallsson að höfða mál geg:» mjer ir þeirri vissu Gísla; aS hann muni
og fá mig dæmdan fyrir ummæli jsj41fur verða drepinn.
þau, er jeg hefi um hann haft L0ks ma telja feigðardraum Ing-’hún vita, að hesturinn hefði staðiö
^„Morgunblaðinu nú^ og áður. jVeldar ] Njarðvík, móður þeirra Þor kyr við hliðina á líkinu. Og hún sá
greinilega íhvaða fötum aS frændi
hennar var. Síðan veit hún að það
er verið að flytja líkiö heim á vagni
meö tveim hestum fýrir. Og svo þótt-
ist hún horfa á meðan skógarvörö-
urinn og garðyrkjumaöurinn báru
líkama hins látna upp tröppumar
og inn í húsið. En tröppurnar voru
mjóar, og önnur höndin á líkinu
slóst eitthvað viö liandriðiö. Ilún
hugsar þá með sjer: „Ó, þurftu
þeir nú aö fara svona klaufalega,
og misþyrma líkinu“. Svo vaknar
hún. En draumnum getur hún ekki
gleymt, og daginn eftir segir hún
föðurbróöur sínum frá þessu. Og
þótt hann brosi að barnaskap henn-
ar, verður hann aö lofa því að vera
ekki einn á ferðalögum síhurn. Svo
líða tvö ár. Þá dreymir hana sama
draumirun, nákvæmlega eins. Og
hún fyllist áhyggjum og kvíöa aö
nýju. Og enn biöur hún frænda sirin
að fara ekki einan burtu. Þá líða 4
ár. Konan giftist og flytur frá föð
urbróöur sínum. í maí 1888 er hún
stödd í London. Þá dreymir hana
enn sama drauminn. En nú bættist
nýr þáttur við hann. Hún sá aö
dökk-klæddur maður stóö viö rúm
hennar, og sagöi hann að föður-
bróðir hennar væri dáinn. Nóttina
eftir elur hún barn. Nokkrum dög-
um síöar skrifar hún fööurbróður
sínum, og segir honum aö sjer heils-
ist vel.
Ætla jeg að nota það mál tiljkels fullspahs 0g Þorvalds. Hún er
þess að sanna alt það, er jeg viðstodd þegar þeir bræöur heita
hefi um hann -mælt, og miklu; Elosa pgyeislu í eftirmáli illvirkis-
meira sömu tegundar. insi mikla, Njálsbrennu. Ingveldur
Annars vildi jeg benda Vatns- ;grætur þ4- Þorkell ;>Hví
stígvjelabrokk á, að jeg teldi grætr þú> móðir- ? Hon svarar;
minning hans best borgið með: ;;Hik dreymdi, at Þorvaldr bróðir
því, að hann ljeti púkann úr ;þinn yærl 4 rauðum kirtli> ok þótti
Bárðardalshrauni drasla sjer sem,^ sv4 þrongr vera> at saumaSr
allra fyrst þangað, sem honurAværi at Ilonnm. Mjer þótt:i hanrl ok
e, búmn staður, fynr róg og*]vera j rau8um hosum ok vafit
lygar um ýmsa mætustu menn I
þjóöarinnar.
9. sept. 1922.
Ámi Ámason
(frá Höfðahólum).
mætustu menn:at v4ndum dreglum. Mjer þ6tti ilt
á at sjá, er ek vissa at honum var
svá óhægt, enn ek mátti ekki at
gera“. (Njála, bls. 330). Jeg get
ekki stilt mig um aö benda á snild
sögunnar í þessum kafla. Óheilla-
hugboöiö grípur móðurhugann köld-
um kvíöatökum. Ekki er Njála þó
margorö: „Hví grætr þú móðir“.
En fleiri orða þarf ekki við. Mynd-
ia verður skýr og átakanleg fyrir
hugskotsaugum lesandans. Auövitað
lætist draumurinn. Þorvaldur er
Prk, veginn (á þinginu), eins og Ingveldi
Um Gísla Súrsson er sagt, að hann grunar sterklega að muni verða.
lafi veriö „draumamaðr mikill okjÞessi draumur getur verið sannur.
berdreymr“. Og eftir sögunni að;Ingveldar nafnið er til í Njarðvík-
dæma hefir hann sjaldan - sofið 'víkingaætt, eins og sjest af Land-
draumlaust síöustu ár æfi sinnar. Siárnu (bls. 178) þótt ættartölunum
Eftir Margeir Jónsson.
Hjer í bænum er merkilegt mál
að komast í framkvæmd, svo
merkilegt, að ætla má að bæjar
búar veiti því óskifta athygl] nú
strax og framvegis, og leggi því
allan þann styrk sem þeir mega í
tje láta, beinlínis og óbeinlínis.
Þetta merkismál er stpfnun gam
almennahælisins, sem Samverjinn
er nú að beita sjer fyrir og skýrt
hefir verið frá í blöðúnum.
í raun og veru er það einkenni
lcgt, að hjer skuli ekki vera kom-
iö upp gamalmennahæli fyrir
löngu. Þörfin á slíkum athvarfs-
stað fyrir gamalt fólk hefir þó
verið hjer um margra ára skeið.
Það er á allra vitorði, að fjöldi
gamalla karla og kvenna hefir
verið svo einstæður og lítils meg
andi hjer í bænum, aö kjÖr þeirra
hafa verið hin verstu, þó ýmsir
góðir -menn og konur hafi rjett
þeim hjálparhönd. Menn vissu að
ekkert gat bætt þau kjör nema
sameiginlegt heimili, þar sem gam-
almennunum væri hjálpað af mann
úð og með skilningi á þörfum
þeirra. Samverjinn sá þetta eins
og aðrir. En hann einn hófst
handa til framkvæmda, og hefir
nú þegar fengið þann stuðning
bæjarbúa, að auðsjeð er að þeir
hafa verið tilbúnir að rjetta hjálp
arhönd, og munu þó gera það bet-
ur síðar. Og þess er þörf, því á
hjálpsemi, örlæti og greiðvikni
bæjarbúa verður gamalmennahæl-
ið að lifa, minsta kosti fyrst lengi.
Castile
handsápan hefir þ»n áhríf eem
aðeins bestu handsápnr hafa.
Hún hefir þægilegan ílm, aam-
hland af lavender og castile.
Hún freyðir vel, gerir húðina
mjnka og blæfallega, svo menn
vilja helst altaf vera þvo sjer
úr henni.
Biðjið um „Castile“. Hvíta
sápan með rauða handinn.
Seld í fiestnm verslunum.
Þórður Sveinsson & Co.
Islenska krónan.
Má gera ráö fyrir, að einstæðings-
skapur Gísla á útlegöarárunum hafi
gert liann næmari fyrir draumaáhrif
um. „Ek á draumkonr tvær“, segir
Gísli eitt sinn við Auði konu sína,
„ok er önnur vel viö mik, enm önnr
segir mér þat nökkut jafnan er mér
beri ekki alveg saman við Njálu.
Og sýnilega er það draumsögninni
aö þakka, aö Ingveldur er víöar
nefnd en í landnámu. í ööru lagi
styðja draumaráðningar ýmsra
þjóða sannveruleik draumsins því
of þröng föt tákna veikindi, ást
þykkir verr enn áðr, ok spér mér vinamissi eöa annað mótlæti þvíum-
iít eina“. (Gísla s. Súrs., bhs. 49).jlíkt. Þessi draumur minnir líka á
Og sú verri konan drepur niður; feigöardraum Páls Þórðarsonar í
gleöi Gísla og gerist mjög áleitin. f Vatnsfirði. „Hann þóttisk vera í
Um þetta yrkir hann mikið. jskygðum línkyrtli. Ok eftir þat
Og þaö er bert, aö Gísli gengurIdruknaði hann á tsafirði ok nokk-
ekki dulinn þess, er koma muni^urir menn með honum“. (Sturl. I.
fram við hann. En mjög verða'bls. 141). Ef til vill hefir Páli virst
draumamir til þess að auka á raun- kyrtillinn of þröngur, í svefninum,
ir Gísla. Síöasti draumur hans er þótt sagan nefni það ekki. Mjer
þó merkilegastur. Það rennur á finst að þessir feigðardraumar geti
hann svefnhöfgi, „ok dreymir hann verið sannir í aðalatriðum, þótt ekk-
Esperanto bannfœrt.
Bérard rn en t arnálar áö herr a Frakka
hefir sent stjómendum allra opin-
berra háskóla og latínuskóla brjef,
þar sem hann biður þá aö styöja
ekki á neinn hátt að útbreiðslu esper-
arto, því að sú tunga megi teljast
hættulegt hjálparmeðal í undirróðri
bolsvíkinga.
í blöðunum hefir verið skýrt
allrækilega frá húsi því, sem Sam-
Arerjinn hefir fest kaup á til notk-
unar sem gamalmennahæli. Er ó-
hætt að fullyrða, aö valið á því
’hefir tekist ágætlega. Húsið stend
ur eitt sjer með stórum ræktuð-
um blettj í kring, og er útsýni
hið fegursta til suðurs og vest-
urs. Mun þarna vera fallegt í góðu u
veöri. Rólegt er þar, umferð lítil
og því næði fyrir gamla menn og
konur, sem þreytt eru orðin og
þurfa hvíldar og kyrðar. Að inn-
an er húsið sjelega vel úr garði
gert, plásslítið (þó um of, ef að-
sókn verður mikil, en stofumar
háar undir loft og sólríkar. Raf-
lýst á húsið að verða, og mun því
mörgu gamalmenninu, sem nú býr
við óviðunandi húsakynni og þama
fær aðsetur, þykja mikils umvert.
Samverjinn er í þessu máli að
vinna mikið mannúöarverk, og
mun gamalmennahælið lengi halda
nafni hans á lofti. Bæjarbúar
geta ekki þakkað honum það á
annan hátt betur en að styrkja
hann við rekstur hælisins sem
allra mest. Á rnargan hátt er hægt
að gera það, með peningafram-
lögum, matgjöfum og vinnugjöf-
um, og margir eiga einmitt Ijett-
ast með að veita liðsinni sitt á
þann hátt, að vinna stund og
stund að því sem þama þarf að
gera, svo sem byggingu geymslu-
húsa o. fl.
Eftir nokkur ár mun þaö verða
ein af tíðustu skemtigöngum Reyk
víkinga, að reika suður til gamal-
mennahælisins og heimsækja íbú-
ana þar vestur í sólarlaginu, íbú-
ana, sem sjálfir eru á leiðinni inn
í sólarlagið. Gamalmennahælið
væri rjett nefnt: á Sólarlagsstöð-
um.
Sögur hafa gengið uin það lijer
í bænum undanfarið, að bankarnir
væru í þann veginn aö kippa að
sjer hendinni meö yfirfærslur á út-
lendri mynt, og að aftur væri að
færast í sama vandræðahorfið eins
og hjer var í fyrra.
Sem betur fer eru sögusagnir
þessar ekki í samræmi við veruleik-
ann. Flugufótur er þó fyrir þeim,
og hann sá, aö um nokkurra daga
skeið var tregöa nokkur á því, aö
íslandsbanki veitti eftir vild hvers
sem hafa vildi, yfirfærslur til Dan-
merkur og Englands. En þetta er nú
breytt í það horf, sem verið hefir
nú í sumar.
Áminstum sögusögnum jók það
byr í segl í gær, að borist hafði sú
frjett hingað, að gengi danskrar kr.
hefði hækkað upp í 25.30 krónur
íslenskar. Byggist fregn þessi, sem
betur fer, á misritun í síma, því
sannleikurinn er sá, að gengið er
aðeins 23.30, eða aðeins lítil hækkun
og eðlileg frá því sem hefir verið
undanfarna daga.
Fiskiveiðarnar hafa gengið vel
þaö sem af er þessu ári; afli orðið
í góðu meðallagi í flestum veiöi-
stöövum og ágætur í sumum. Síld-
veiðin hefir og farið að því, er á-
kjósanlegast má kalla. Og allar horf-
ur eru á því, að sæmilegt verð fá-
ist fyrir framleiösluna. Er því ekki
ústæða til að kvíða neinu.
Leiðrjetting.

Tíöindamaður Morgunblaðsins
hefir í gær ekki haft rjett eftir
mjer, í frásögninni frá bæjarstjóm
arfundinum.
Jeg sagði ekki að iþað væri
„sjálfságt“ að taka' „ekkert til-
lit til þess“, hvort brunahætta
gæti stafað af því, að Landsversl-
unin fengi hið umbeðna steinolíu-
geymsluleyfi. Jeg sagðist vona að
bæjarfulltrúarnir sýndu steinolíu-
verslun landssjóðs pkki minni vel-
vild, en vínverslun landssjóðs, sem
þeir voru nýbúnir að sýna mikla
um'hyggju. En jeg sagði ekkert,
sem gat gefið tíðindamanninum
ilefni til þess að hafa framan-
rituð orð eftir mjer, nje heldur
rein lík þeim.
Jeg vil ekki beldur kannastvið
að hafa sagt „helv.... vitleysa“,
því jeg vil ekki meðganga að jeg
tæpi á orðunum. En eigi púnkt-
amir á eftir orðunum að merkja,
að jeg haíi sagt heilt orð, sem
byrjaði á „helv“, þá vil jeg, til
þess að sýna annað dæmi upp á
ónákvæmni tíðindamannsins einn-
ig leiðrjetta það. En af því jeg
ætla að biðja Morgunblaðið fyrir
leiðrjettinguna, en útlit er fyrir
að blaðið sje gengið í blótbind-
indi, þorí jeg ekki að segjameira,
en að orðið byrjaði á stöfunnm