Morgunblaðið - 16.09.1922, Qupperneq 3

MOÆGUNBLABIB
Jlýkomitm skófafnaður, margar fegundir, fií Tfvannbergsbrseðra.
msBBEmmsBBBBBSxaBm
Hllsk. Hamrar
Hamars- og sleggju-
sköft fást með gjaf-
verði hjá
1091 PieiRIIIII
Hafnarstræti 18.
fá þær, þessar sömu tillögnr sem
jeg var skammaður óbótaskömm-
um fyrir, og brigslað fyrir um
allskouar hvatir nema eina: Þörf-
ina á að segja sannleikann“-
„Þessi árin höfum við komist
það langt í skaðabótamálinu, að
krefjast ekki áttfaldra skaðabóta
við það sem unt er, heldur aðeins
ferfaldra, og eflaust miðar okkur
það áfram á skömmum tíma aS
krefjast ekki nema tvöfaldrar upp-
hæðar við þá, sem unt er að fá.En
þegar þar að kemur munu það því
miður einnig verða stjórnmála-
mennirnir sem ráða, því tvisvar
sinnum meira en það mögulega er
líklega ómögulegt og leiðir til
áframhaldandi óreiðu og óstands.
Sjerfræðingurinn fær ekki tæki-
færi til að taká þátt í úrslitum
málanna, fyr en stjórnmálamenn-
ímir hafa sjeð sig neydda til að
hætta öllum loftkastalabyggingum
og eru loksins komnir til viður-
kenningar á raunverunni“.
„En þangað eru þeir því miður
okki komnir enn. Og það er ein-
mitlt þetta, sem gerir framtíð
Þýskalands svo dökka, að hinar
f jarstæðufengnu kröfur stjóm-
málamannanna hafa rænt þjóðina
allri hvöt til heilbrigðrar fjár-
málastefnu, og til þess að reyna
að bæta fjárhag ríkisins á þeim
grundvelli. Því eins og nú standa
sakir mundi afleiðing þess, að
stjórn Þýskalands meS miklum
■erfiðismunum gæti tekist að festa
marksgengið og koma jafnvægi á
tekjur Og gjöld ríkisins, aðeins
verða sú, að bandamenn gerðust
kröfuharðari að sama skapi, og
Þýskaland mundi verða jafn illa
statt eftir sem áður. Þegar þannig
er ástatt verða allar umbóta til-
raunir árangurslausar“.
Keynes álítur þó, að skamt muni
líða þangað til sjerfræðingarnir
muni fara að geta látið til sín
taka, að það muni jafnvel verða
strax í ár, en ef ekki Iþá næsta
ár. Og þá inuni birta af betri öld.
Keynes er með öðrum orðum
bjartsýnn á framtíðina. En þó er
sú hætta yfirvofandi, að viturlega
stefnan í skaðabótamálinu verði
ekki upp tekin fyr en það er orS-
ið of seint. Það er einkum tvent
sem vert er að óttast og getur
borið að þegar minst vonum varir.
Annað það, að Þjóðverjar verði
gjaldþrota og að alt komist þar
í uppnám og ringulreið vegna
semings bandamanna. Hitt er það,
að Frakkar taki upp á því að fram
kvæma hótanir sínar um fram-
kværnd refsiákvæðanna og fari
með her manns á hendur Þjóð-
verjum. Keynes kveðst ekki hrædd
ur við þessar mótbárur. Hvað
Frakka snertir, þá telur hann gíf-
uryrði Poinearé sönnun fyrir því,
að þeir muni ekki framkvæma
refsiákvæðin, því ef þeir ætluðu
sjer að gera það, mundu þeir ekki
láta svo hátt um það. Þeir mundu
undirbúa málið í kyrþei og senda
her inn í Þýskaland að öllum ó-
viðbúnum. Poincaré mundi ein-
mitt halda friðsamlegar ræður til
þess að æsa ekki upp almennings-
álitið hjá bandamannaþjóðum sín-
un. Ræður hans bæru einmitt
vott um það, að refsiákvæðin væru
aðeins nasaveður til þess að þókn-
ast almenningi heima í Frakk-
landi.
En þegar hann vill sanna, að
Þjóðverjar muni geta haldið þjóð
fjelagsskipun sinni við lýði og
varist gjaldþroti, eru rök hans
ekki eins sannfærandi. Þau eru
nefnilega aöeins þessi: Stór og
sterk þjóðfjelagsbygging getur
þolað, að lífsviðurværi hennar
minki dag frá degi og hún getur
þolað sívaxandi harðæri, en hún
hrynur aldrei til grunna alt í
einu“.
En um þetta álit geta skoðan-
irnar verið skiftar. Það sem er aS
gerast í Þýskalandi núna, á ekki
sinn líka í veraldarsögunni. Sag-
an henpir að vísu frá hruni ýmsra
stórvelda, en ekki af þeim ástæð-
um, sem nú eru að sliga^ Þjóð-
verja. Hvað gera þeir þegar mark
ið er orðið verðlaust, þegar þjóð-
ir. er miljónum saman orðin at-
vinnulauls q|g hefir ekkert að
leggja sjer til munns. Kemur ekki
hrunið í kjölfarið?
Fyrir nokkru var birtur í sím-
skeytum hjer útdráttur um um-
mælum, sem írski leikritahöfund
urinn frægi, Bernhard Shaw hafði
látið blaðið „Irish Times“ hafa
eftir sjer um álit sitt á de Valera
og fjelögum hans, þeim er upp-
reisnina hófu í vor gegn írsku
stjóminni. Skal hjer sagt nokkru
gjör frá þeim eftir nýkomnum
blöðum enskum. *
Fyrst, segir Shaw, að allir sjeu
nú orSnir dauðþreyttir á því að
heyra talað um Irlandsmálin, og
lætur því næst fyndniorð fjúka
um, hve háðugleg framkoma de
Valera og manna hans sje nú orð-
in í allra augum. Þeir sjeu ekki
annað en hreinir og beinir ráns-
þorparar og sje það sjálfsagt hlut
verk siðaðs ríkis og skjóta loku
fyrir framferði þeirra. Shaw álít-
ur, að ekki muni líða á löngu
þangað til írska þjóðin neiti að
sætta sig við, að tugthúsin verði
látin hýsa þann þorparalýð.
Shaw gerir gys að áhangendum
de Valera, sem ekki hafi annað
fyrir stafni en rupla og ræna, og
um foringjann sjálfan segir hann,
að hann hafi ekki snefil af stjórn-
málahæfileikum til að bera. ír-
landsmálin sjeu ekki annað en
hugsjónagaspur. írland sje að gera
sig hlægilegt. Það sje ótrúlegt, að
heimurinn skuli enn gefa írum
gaum, þeir verðskuldi það alls
ekki. Símskeyti frá Ameríku segi
frá því, að menn sjeu farnir að
missa áhuga fyrir írska nöldrinu
þar, og amerískir dómarar hafi
bannað,að Bandaríkjadollarar væru
sendir til írlands til þess að halda

»Radius«-
primusbrEimarar
eru viðurkendir að vera þeir
bestu. Ennfremur allsk. vara-
hlutir frá sæmu verksmiðju.
Fást ódýrastii* hjá
Hi PletRii s Co.
Hafnarstræti 18.
nöldrinu viö. Á þann hátt hafi
de Valera mist hálfa miljón sterl-
ingspunda úr aski sínum.
Shaw lætur það álit í Ijósi, að
tími sje kominn til þess, að Irar
hyrji að vinna fyrir írland í stað-
inn fyrir að sleppa sjer út í
heimskuleg gaspuryrði.
Um morðið á Collins segir hann:
Ef morð Michael Collins verður
ekki til þess að hver hygginn ír-
lendingur verði lögregluþjóns í-
gildi, hlýtur landið að fara í hund-
ana; því geti írar ekki stjórnað
sjer sjálfir, þá getur engin þjóð
í heiminum stjómaS þeim, og
sjálfstjórn þeirra verður sjálfs
eyðilegging þeirra.
(BRAUNS VERSLUN
Aðalstræti 9
gefur 33 Vs % afslátt af tilbúnum karlmannafötum og yfir-
frökkum. Regnfrakkar, sem áður kostuðu 120 kr. seljast
nú fyrir 60 kr. Karlmannanærföt fást frá 10 kr. pr. sett.
Manchettskyrtur frá kr. 8,50. Milliskyrtur frá kr. 6,5(J,
enskar Húfur frá kr. 2,50, Axlabönð frá kr. 1,00, Tvisttau
frá kr, 1,25, hv, Ljeleft frá kr, 1,25, óbl, Ljereft frá kr,
1,25, Smekksvuntur frá kr, 4,85, Náttkjólar frá kr, 7,00,
Millipils-frá kr, 9,00 og margt íleira.
Munið að þessi kostakjör stanöa ekki neinn ákveð-
inn tíma, helður meðan byrgðir enðast,
in að n?
Harding forseti var ritstjóri,
áður en liann tókst á hendur
forsetatign Bandaríkjanna. Blað
hans var að vísu ekki neitt heims-
blaS, en hann hafði þó sýnt, að
hann kunni rjett tök á blaða-
mensku, því þegar hann tók við
blaðinu var það aðeins lítið, en
taldist til merkustu blaða í því
sambandsríkinu, þegar hann fór
frá. Um blaðamensku gefur hann
eftirfarandi heilræSi, sem hann
segist hafa brýnt fyrir sjerhverj-
um nýjum blaðamanni við blað
sitt „The Marion Star“, þegar
maðurinn kom fyrst í þjónustu
blaðsins:
„Munið ávalt, að sjerhvert mál,
hefir tvær hliðar. LítiS á þær
báðar. Verið rjettlátur. Kannið
hverjar staðreyndirnar eru.
Hjá villum í frásögn er ómögu-
legt að komst, en viðleitnin á
því að segja rjett frá veröur að
vera söm fyrir því. Jeg vil heldur
eina villulausa grein, en hundrað,
sem villur eru í.
Skrifið blátt áfram, með rjett-
lætistilfinningu og hugsið hátt.
Segið fremur eitthvað gott en það
sem hefir leiSinleg áhrif.
Leggið kapp á að skrifa um
það sem gott er. Og særið aldrei
tilfiningar annara að nauðsynja-
lausu.
Þegar þjer skrifið um stjórn-
málafund, þá segið aSeins frá
því, sem skeð hefir, en ekki því
sem þjer kyunuð að oska að
hefði skeð. Látið alla flokka sæta
sömu meSferð.
Verið umburðarlyndur í trú-
málum og skrifið um trúmál með
virðingu fyrir trúarbrögðunum.
Hvenær sem mörgulegt er megið
þjer aldrei baka saklausum manni
eða barni smán meS því, að skrifa
um óhöpp eða áföll ættingja
þeirra.
Fataefni.
Til þess að gefa sem flestum tœkifæri á góðum
kaupum, heldur útsalan áfram i dag og næstu daga.
llerðið er óheyrilega lágt. Komið og skoðið.
Álafoss-útsalan
Kolasundi 2.
Bíðið þess ekki að þjer sjeuð
spurður, en framkvæmið hlutinn
áSur.
Umfram alt: verið hreinn í huga
og látið aldrei óhreint orð eða
óhreina hugsun koma á prent.
Jeg vil að blaðið sje þannig
úr garði gert, aS hægt sje að
lesa það á hverju heimili, án
þess að nokkur, jafnvel smáböm
hafi ilt af því“.
Ber mönnum, er til þekkja,
saman um það, að „The Marion
Star“ hafi borið merki þess að
heilræðin hjer aS framan hafi
ekki orðið árangurslaus.
= DifiBðl r
Messað í dómkirkjunni á morgun
kl. 11 sjera Bjarni Jónsson.
Messað í fríkirkjunni í Reykjavík
á morgun kl. 5 eftir hádegi, sjera
Árni Sigurðsson.
Messað á morgun í fríkirkjunni
í Hafnarfirði kl. 2 eftir hádegi sjera
Ólafur Ólafsson.
Einar Jochumsson er nýkominn til
bæjarins, hefir verið norður í Geira
dal í sumar, en lítið ferðast annað
Málaferli. Árni Árnason frá Höfða-
holum hefir höfðað mál gegn rit-
stjóra Timans fyrir meiðyrði.
KalsaveJur var hjer í bænum í
gær, og til sveita hafa verið óvenju
miklir kuldar undanfama daga. Þann-
íg var 6 stiga frost upp í Lundar-
reykjadal í fyrramorgun.
Knattspyrnumót halda Hafnfirð-
ingar á morgun kl. 3. Keppa Hafnar
fjarðarfjelögin „17. júní“ og „Fram
sókn“ um silfurbikar þann sem fyr
nefnda fjelagið hefir gefið til verð-
Bilaolian
8em er sjerstaklega ætluð
til notkunar þegar fer að
kólna í veðri og er af
allra bestu tegund, fæst
mjög ódýr hjá
SMiI Pjirssil 8 Eo.
Hafnarstræti 18.
launa besta knattspyrnufjelagi Haf»-
arfjarðar og vinnast skal þrisvar sin*-
um í röð til fullrar eignar. Er þeti»
{ þriðja skifti sem kept er um bik-
arinn. Undanfarin 2 skifti hefir „17_
júní“ unniS bikarinn svo að ní
verður teflt um, hvort það eigi að
vinna hann fyrir fult og alt eða
ekki. Er því víst um, að kapp verð-
ur mikið a háða bóga í leik þessuro.
Dánarfregn. í fyrradag andaðist
Árni Árnason frá Skildinganesi, gam-
all sómamaður og öllum að góðu
kunnur. Hann var faðir Árna lækn-
is í Búðardal.
Knattspjrrnufjelag Reykjavíkur fe*
ef veður leyfir skemtiför til Við-
eyjar á morgun, og verður lagt i
stað frá Elíasarbryggju kl. 9y2 ár-
degis. För þessi var ráðin miklu fyi^
en vegna óhentugs veðurs hefir orð-
ið að fresta henni.
I
Loftskeytastöð verðnr sett upp i
Kirkjubæjarklaustri á Síðu nú í haust
og á hún að geta haft samband við
stöðvarnar í Vestmannaeyjum og hjer
á Melunum. Fær hún afl frá raf-
stöð, sem Lárus bóndi á Kirkjubæj-
arklaustri er að setja upp hand*
heimili sínu. Möstrin við stöSinj
verða 50 feta há, og loftnetið aðeisi*
einn þráður. Tæki þau, sem notuð
verða á stöðinni hafa áður verijl
notuð á fsafirði og eru bæði fyrir
loftritun og samtal. Verður stöðin að