Morgunblaðið - 21.09.1922, Blaðsíða 3

lygaraaa
1 ilU»a^öN»LA.8i& ..... __.
Kvenskór mjög óövrir fásí hjá Hvannbergsbræðrum.
stand sje það „að jafnaðarmenn
fái völdin á íslandi' ‘. Eftir til-
iögum þeim, sem þeir hafa áður
komið fram með, munu menn ef-
ast um, að öllu væri borgið, !þó
þeir fengju að ráða. Menn eru
reviidar ekki í neinum vafa um
það. Menn vita, að þeir eru á
engan hátt megnugir þess, að gera
alla að velstæðum mönnum og
útrýma hvers kyns böli, þó þeir
láti svo. Þetta er iekki annað en
stóryrði.
Síðustu kosningar hafa ef til
vill orðið td þess, að koma jafn-
aðarmönnum til að efast um. að
þeir hrifsi til sín völdin mjög
bráðlega. Enda getur höfundur
þessarar greinar þess, að varla
sje gerandi ráð fyrir að þeir nai
völdum á „næstkomandi vetri ,
og því yerði að reyna „eitthvað
aunað til bráðabirgða“ ! Og þessi
bráðabirgðabót á 'þá helst ab vera
sú, að því er manni skilst, að
„fyrst og fremst verði að losa.
togarana“ frá garðinum og láta
þá fara að fiska. „Allur togara-
flotinn verður að fiska“.
Sjálfsagt kysu menn ekkert
fremur en að állir togararnir gætu
verið að veiðum. En vilja jafnað-
armenn útvega þessum togurum
rekstursfje? Og vilja þeir sjá um,
að útgerð þeirra beri sig? Eng-
inn lætur þá fara, nema þessi tvö
skilyrði sjeu fyrir hendi. RíkiS
mundi ekki heldur gera það, þó
það ætti þá. Jafnaðarmenn ekki
heldur. Þeir mundu ekki halda
þeim úti rekstursf járlaust eða með
stórtapi. Slík ráð og þessi >eru
ehkert annað en vitleysa. Yilj-
anum til hjálpar þarf að fylgja
einhver möguleiki til þe'ss aS
framkvæma hjálpina, ef þún á
að koma að nokkrum notum.
Það er auðsætt, að þeir sem
halda slíku fram, trúa ekki á
þessi ráð. Það er búið að marg-
hrekja þau svo oft. En óskiljan-
legt er, að þeim skuli vera telft
fram alt að því daglega, sarnt
sem áður.
-------o-------
Frá Danmörku.
18. sept.
Smjörverðið hækkar.
Eftir að opinbera verðskrán-
irsgin á smjöri hafði lækkað nm
18 kr. hver 100 kg. síðustu viku
hækkaði verðið í Kaupmannahöfn
á fimtudaginn var enn um 14 k-.
og er verðið þannig orðið 432 kr.
pr. 100 kg.
Innflutningsnefnd.
Yerslunarmálaráðuneytið danska
hefir tilkynt, að'skipuð verði sjér-
stök nefnd til þess að ferðast t.1
Sviss og rannsaka þar skilyrðin
fyrir og afleiðingarnar af verslun-
armálaráðstöfnnum þeim, er þar
hafa verið gerðar til þess að h:\fa
eftirlit með innflutningi, í þeim
tilgangi að vernda innlendan iðn-
að gegn samkepni frá öðrum lönd-
um.
Tilgangurinn með þessu er álit-
inn vera s$ að fylgja hetur fram
stefnu þeirri, sem kemur fram í
lögunum er samþykt voru eigi alls
fyrir löngu um takmörkun á inn-
flutningi vindla og skófatnaðar til
Danmerkur.
Alþjóða hafrannsóknafundur.
Alþjóða hafrarmsóknafundur-
ii;n, sem nú stendur yfir í Kaup-
mannahöfn nndir forustu Mr. H.
G. Maurice úr landbúnaðar- og
fiskiveiðaráðuneytinu bretska, á-
kvað á fimtudaginn að Þjóðverj-
um yrði gefinn kostur á að verða
teknir í tölu þátttakenda á fund-
inum, ef þeir óskuðu þess.
Sparisjóðirnir dönsku.
Dönsku sparisjóðirnir hjeldu
fund í Kaupmannahöfn á laugar-
daginn, til þess að ræða um hvort
æskilegt værj að koma upp sam-
eiginlegri miðstöð fyrir þá.
Fulltrúum frá norsku og sænsku
sparisjóðunum var boðið á fuiid-
irn.
Upp sker uhor f urnar.
í blaðaviðtali segir danskj land-
búnaðarráðherrann, Madsen-Myg-
dal, að nppskeruhorfurnar hafi
versnað að mun vegna áframhald-
andi rigninga, en eigi sje ennþá
fullsjeð, hvort mikill skaði hafi
orðið.
Á eyjunum á Sjálandi og Fjóni
er mestur hluti kornsins enn á
ökrunum, og ef enn meiri úrkoma
kæmi, mundi naumast fara hjá
því, að kornið spiltist.
Rótarávextir, sem góðar upp-
skeruhorfur voru um þangað til
nýlega, komast jafpvel ekkj hjá
rýrnun vegna úrkomunnar.
Þess sjást ýms merki, að veðrið
muni nú1 hreytast til batnaðar* og
þurkar og sólskin koma í staðinn.
Batna þá horfumar stórum.
Skipasmíðar.
„Nationaltidende“ segja frá því,
að verið sje að undirbúa á „Or-
logsværftet“ smíði tveggja nýrra
kafbáta, oý"að kjölurinn hafý ver-
ið lagður að nýju eftirlitsskipi
handa vitunum. Síðastnefnt skip
verður smíðað eins og ísbrjótur.
Gert er ráð fyrir, með tillitj til
nýafstaðinna samninga viðvíkjandi
hervarnalögunum,, að endurbygg-
ing herskipsins „Geysir“ og hygg-
ing á nýju lierskipi, „Niels Juel“
verði byrjuð bráðlega.
Fiskveiðar Dana.
Kaupmannahafnarblöðin segja,
að á næstkomandi ríkisþingi muni
verða teknar ákvarðanir uih að
sameina öll mál viðvíkjandi fisk-
veiðum Dana og fá þau í hendur
sjerstákri deild í landbúnaðar-1
ráðuneytiuu, í stað þess að skifta
þeím 4 niilli vmsra deilda í raðu- ,
neytinu, eins og nú er gert.
-------o--------
s"5kuldauEfur Európu.
Eftir að skaðabótanefnd,'''banda-
raanna. heffr komist að bráöabirgða
samningum um skaðahótagreiðslur
Þjóðverja, á þeim grundvelli sem
Belgar stungu upp á, hefir at-
iivgi i ráðandi manna stórþjóðanna
á ný beinst að skuldaskiftum
bandamanna innbyrðis og afstöS-
nnni til aðal-iánardrottins Evrópu
stórveldanna: Ameríkumanna. Eru
það einkum Frakkar, sem nú
hreyfa þessu máli Þeir eru þar
verst staddir, skuldir mestar, og
þær taldar sá hnúturinn í málinu,
sem örðugast verður að leysa.
Súkkul. 2.25, Hveiti, Hrisgrjón, Haframjöl 35 au.
og alt eftir þessu i A. B. C.
Það sem einkum hefir verið
rekstri þessa máls til fyrirstöðu
undanfarna mánnði er afskifta-
leysi Ameríkumanna og tregða
þeirra til að taka þátt í fundum
og umræðum um málið. Þeir vildu
ekki koma til Genua og ekki taka
opinberan þátt í fundinum í París
í sumar. Hins vegar afgreiddu þeir
lög um borgunarskilmála Evrópu-
þjóðanna á skuldum þeirra við rík
ið — nokkurskonar rukkun í laga-
formi, sem ómögulegt verSur að
framfylgja. Frakkar sendu erind-
reka vestur til þess að tala við
stjórnina út af lögum þessum og
tiikynna henni að þeir gætu ekki
fcorgað, en sú för bar engan árang-
ur. En nú í september hefir ný
tilraun verið gerð til þess að fá
Ameríkumenn til að semja um
skuldaskiftin, eins og hvern ann-
an aöila í sama máli, í stað þess
að þeir fari sínu fram, sem aðili
gegn aðila — sem krefjandi gegn
skuldunaut. Er sagt, að stjórrtin
í "Washington hafi fengið tilmæli
stjórna Breta og Frakka um að
tilnefna fulltrúa 4 nýja ráðstefnu,
e, ræði málið með sjer.
Sagt er ennfremur, að Poincaré
forsætisráðherra hafi í undirbúu-
ingi skjal eitt- mikið til stjórnar-
irmar í 'Washington, þar sem hann
sýni fram á, að málið geti ekki
komist á rekspöl fyr en Ameríku-
menn taki þátt í samningum um
það. En eigi er búist við því, að
stjórn Ameríkumanna vilji taka
þátt í neinum samningum fyr en
kosningar sjeu um garð gegnar
þar í landi. Skuldaskiftamálið hef-
ir nefnilega verið notað sem kosn-
irgabeita, og því óspart verið hamp
að framan í kjósendur, að Evrópu-
þjóðirnar verði að horga hvem
eyri af skuldunum, svo að útgjöld
in af ófriðnum leggist ekki á
ameríska skattborgara. Þetta þyk-
'ir vænlegt til að ganga í fólkið, en
stjórnmálamenn vita hins vegar
vel, að það er talað út í hött, þeg-
ar þess er krafist, að Evrópn-
þjóðirnar horgi. Þær verða fyrst
að geta borgað.
Af þessum ástæðum þykir víst,
að Ameríkumenn vilji ekki ganga
til samninga um þetta mál fyr
en eftir kosningar. En hms vegar
þykir víst, að þeir muni gera það
þá, og að framkoma þeirra verði
öll miklu liðlegri þá, en þeir hafa
látið á sjer sjá undanfarna mán-
uði. En talið er víst, að Ameríku-
menn geri það að skilyrði — og
það er talin skoðun Hardings for-
seta — að .Evrópuþjóðirnar hafi
áður en ráðstefnan verður sett
kcmið sjer niðúr á sameiginlegri
stefnuskrá í málinu, því „Ameríku
menn nenni ekki að senda menn
til Evrópu til þess að hlusta á
Frakka og Breta rífast“.
í Englandi hefir það vakið al-
menna ánægju, að Poincaré vill
koma á ráðstefnu um skuldamálið,
því hann hefir undanfarið gert
lítið úr ráðstefnum og gildi.þeirra,
öfugt við það sem Lloyd George
heldur fram. Ensku blöðin telja
því, að þetta sje sigtir fyrir Lloyd
George.
Eigi er þó álitið, -að enska stjórn-
inu tilkynni opinberlega þátttöku
sína í eSa ósk nm þessa ráðstefnu
fyr en enska þingið er komið
saman, en það verður innan
shamms.
--------ö--------
J •
upp verkamannaskýli við höftíina
hjer. Hefir sú nefnd komið fram
með tillögur sínar, og leggur hún
tii, að byrjað verði á byggingu skýl-
isins nú þegar, og að það verði bygt
úr timbri, ennfremur að höfnin leggi
til ókeypis lóð undir skýlið norílan
vert við Tryggvagötu, rjett fyrir vest-
an lækjarósinn. — Hafnarnefnd bef-
ir samþykt að láta lóðina endur-
gjaldslaust.
--------o--------
Sjötugsafmæli á í dag Böðvár Jóns-
son, sem nú er afgreiðslumaður í
bókaverslun Sigurðar Kristjánssonar.
Hann er Borgfirðingur að ætt, en
fiuttist um þrítugt austur til Vopna-
fíarðar og var lengi í póstferðum
þaðan. Er hann þektur víða um land,
góður maður og greindur og alstað-
ar vel kyntur.
Sögur Rannveigar II eru nú komn-
ar í allar bókaverslanir í bænum og
kosta kr. 5.00, í fallegu bandi kr.
7.50.
Sálarrannsóknafjelagið heldnr fyrsta
fund sinn eftir sumarlevfið í kvöld
í Bárubúð, eins og auglýst befir ver-
i- hjer í blaðinu. Formaður fjelags-
ins, hr. Einar H. Kvaran ritböfundur
talar þar um bók hins danska dóm-
prófasts, dr. theol. H. Martensen-
Larsen, sem allmikla athygli hefir
vakið í Danmörku og biskup vor, dr.
theol. Jón Helgason hefir mælt ineð
í Prestafjelagsritinu. —- Síra Har.
Níelssön -segir þar og frá skygnu
fólki, er hann kyntist í sumar á ferð
sir.ni krin^um landið.
Af sjerstökum ástæðum skal þess
getið, að Guðmundur sá, er skrifaði
árásargreinina í Alþýðublaðinu á
Sæmund Gíslason lögregluþjón, var
Guðmundur Jónsson frá Helgastöð-
um. Verður nánara s'agt frá úrslitum
þessa máls síðar.
I>ór fór til Vestmannaeyja í gær-
kvöldi. »
Botnia kom til Akureyrar í dag,
og er búist við henni hingað á laug-
ardaginn. Geysifjöldi farþega kvað
vera með skipinu bingað.
Island mun' geta komið bingað á
sunnudaginn.
Tordenskjold er væntanlegur hingað
í dag frá Vestmannaeyjum. Kom
hann upp til Austurlands með ýmsar
vörur og affermir það síðasta af
farminum hjer.
Dánarfregn. Nýlega er látinn á
Lartdakotsspítala Sturla Jónsson fyr-
verandi skipstjóri á ísafirði. Hann
hafði verið búsettur hjer í bænum
um 2 ár.
Lóðir á hafnaruppfyllingunni. Al-
þýðubrauðgerðin hefi'r sótt um 400—
500 ferm. leigulóð á eystri hafnar-
uppfyllingunni, einnig Matthías Þórð
arson 200 ferm. loð undir fiskgeymslu
og vöruskúr, og loks Garðar Gísla-
son um 300 ferm. undir vörugeymslu-
hús. Hefir hafnarnefnd falið hafn-
arstjóra að afhenda þessar lóðir og
gera^ samning um þær.
Leiga á lóðum á austuruppfylling-
unni hefir hafnarnefnd sairiþykt að
skuli vera kr. 4.00 á ferm. árlega.
Verkamannaskýli. í f\Tra var kos-
in nefnd í bæjarstjóminni til þess
að koma fram með tillögur um það
hvernig tiltækilegast væri að koma
fiEÍmanmundurinn
Það hafðj oft komið fyrir síð-
ustu vikurnar hð maöurinn henn-
ai, sem var reglusemin sjálf, kom
ekkj heim til að borða á ákveðn-
vm tíma. Mölvu hefði heldur ekki
fundist neitt til um það frekar
venju, ef hin mikla breyting, er
var. orðin á Bernd npp á síð-
kastið hefði ekki valdið henni
áhyggjum. Ilann talaði aldrei við
hana um ijármál sín, en hún var
þó viss um að þar mundi ekki.
ganga honum alt í vil. Hversu
mikið, sém hann gerði sjer far um
að láta bana aldrei sjá sig nema
glaðan i bragði og þó að hanu
enga ástæðu gæfi hennj 'til að
kvarta um vöntun á, ástúð og blíðu
af hans hendi, gat hún þó aldrei
annað en tekið eftir því að hanu
varð oft af leggja að sjer til að
láta ekki bera á í, hve vondu
skapi hann var. Hann var oft ut-
an við sig og óstiltur, sem áður
hafði aldrei komið fyrir hann.
Hún hafði líka undrast það að
hann alt í einu var hættur ýmsu,
sem hann hafði verið vanur við
frá herþjónustu árum sínum, smá
I
skemtunum og ýmsum þægindum
sem hann áður hafði látið eftir
sjer. Þegar hún spuröi hann því
hann hætti þessu, svaraði hann
einhverju spaugsvrði eða útúrdúr-
um, en ástin sjer vel og það dnld-
ist henni ekki að hann komst í
vandræði með að svara og að hún
hafði hreyft einhverju, sem hon-
um tók sárt að hún skyldi minn-
ast á.
í raunalegum hugleiðingum sett
ist hún við horðið í dagstofunni,
en það gekk ekki mikið á vinn-
una, sem hún hjelt á, og bráðum
lágu grönnu mjúku hendurnar,
sem annars voru svo iðnar, iðju-
lcusar í kjöltu hennar.
Akafar en nokkru sinni fyr
streymdu endurminningarnar um
alt það; sem fyrir hana hafði kom-
ið síðan brúðkauþsdaginn. Bernd
gat ekki borið neina ábyrgð á
neinu af því sem sorglegt var og
sárt í þessum endurminningum;
hann hafði horið alt 'þetta óverð-
skuldaða mótlæti eins og hetja og
mikilmenni. í þá fimtán mánuði
sem liðnir voru síðan þau giftust
hafði hann aldrei kvartað einu
orði um öll þau vonbrigði, sem
hann hafði orðið fyrir; altaf hafði
hann sýnt henni sömu nærgætn-
ina og hlíðuna eins og í Stokk-
hólmi meðan hún var veik. Og
það var hara ástin, sem gerði það
að verkum, að hún sá og vissj hve
mikið hann í raun og veru tók út
t