Morgunblaðið - 03.10.1922, Page 2

Skrifstofan flutt á Kirkjutopg 4 fyrir sunnan Dómkirkjuna. Slrai 39.
Jie r tuf C f a u s e n.

awi iiirwiiiiwiwBMwaaBgBi
/
iiiiwh mwi—niiiiiiiiiiiiiiiiniiniii m > 111 , i v-
Fallegt og gott úrval af hlýjum
IC¥enveti,ai,s|ölu
nýkomið
til sölu nú þegar •
Upplýsinar á Hverfisgötu 64 A
uoiBa»3!na: s ss
Kwenbolir frá kr. 3.15
Onglinganærföt ■
I UiiU gíHá IH*
Karlmannanærföt —
Austurstræti I,
Asg. G. Gunnlaugsson & Co.
Norræn samtök.
Brindi Matthíasar Þórðarsonar þjóð-
ttinjavarðar við stofnun Norræna
fjelagsins 29. september 1922.
NiSurl.
Jafnvel þótt 'íslendingar hefðu
ékki verið til kvaddir að stofna
■aaeð sjer hliðstætt norrænt fjelag
Í3' samvinnu með hinum norrænu
^jelögunum (,,Norden“) í Dan-
Björku, Noregi og Svíþjóð, hefði
farið best á, að þeir hefðu gert
J».‘tð eða geri þaö, en þar sem þeir
Íafa nú bæði frá Danmörku og
JJoregi, frá forkólfum þessarar
Éreyfingar þar, fengið tdmæli um
4ð mynda slíkan fjelagsskap, virð-
ist það algerlega óhjákvæmilegt
íð gera það. Enda má gera ráS
fyrir, að þátt-taka vor geti orðið
«ss sjálfum til góðs. Margir leið-
andi menn meðal hinna stærri
^orrasnu þjóðanna eru sannfætðir
ím nytsemi þessa samstarfs fyrir
Jær þjóðir; hversu miklu fremur
ttti það þá ekki að geta orðið
^agnlegt fyrir vora litlu þjóð? —
Tjer viljum gjarnan að vorrar
Jjóðar sje getið í flokki hinna
itorræmu þjóðanna og að þær að
minsta kosti kannist við oss og
Jckki oss og land vort í fortíð
flg rnitíð'. Nú hafa norrænu fjelög-
iö takið það fyr.st og frem.st á
dagskrá sína aS auka þekking
Íverrar þjóðarinnar fyrir sig á
Íinum, og þá auðvitað jafnframt
i oss, ef vjer erum með í samtök-
unum. Þetta út af fyrir sig getur
Ipitt til mikils góðs. Vjer eigum
enga íslenska fulltrúa erlendis,
iema í Kaupmannahöfn, hvorki í
rftjómmálum nje öðrum málum.
Xn þess að fara mikið út í, hversu
þetta fyrirkomulag muni oss mið-
Ur hölt, má þó telja óhætt að
etla, að oss kunni að geta orðið
mikið gagn að því, að eiga í Sví-
þjóð og Noregi öfluga fjelagsbræð-
Ur eða samherja, sem vilja stuðla
sð hagsmunum vorum, þar sem
því vearður vxð komið. Vjer meg-
Bm enn heita á bernsku skeiði í
ýmsum greinum sem viðurkend
Cillvalda þjóð, bæði fyrir aldurs
sakir og stærðar. Kemur oss vel
að dafna í sem mestu samneyti
við þessa eldri og stærri bræður
vora.
Landshættir vorir og atvinnu-
vegir eru þann veg, að vjer fáum
,ekki komist af án tiltölulega mjög
mikilla viðskifta við aðrar þjóðir
og þessi viðskifti hafa farið stórum
vaxandi hin síðari árin. Að mjög
miklu leyti eru viðskifti þessi við
Svía og Norðmenn. Má nærri get^,
hversu mikils um vert það yrði
fyrir oss, ef vjer gætum notið að-
stoðar og vináttu manna þarlendra
til þess að þessi viðskifti geti far-
ið sem best. í þessu sambandi má
‘ einkum benda á síldarsölu vora
' til Svíþjóðar og kjötsölu til Nor-
1 «gs. Hefir sú verslun hvortveggja
1 gengið hálfskrykkjótt og svo sem
vjer værum þar mjög , vinum
horfnir.
Yjer erum mest kunnir þessum
norrænu bræðrum vonxm fyrir forn-
bókmentir vorar, síðan þær voru út-
gefnar og útlagðar á þeirra tungu-
mál. Aftur eru yngri bókmentir
vorar þeim að litlu kunnar, nema
þær seni einmitt hafa verið samd-
ar eða komið út á dönsku- Hví
skyldu þeir þá ekki þekkja -f ís-
lensku ritin líka,, nje jafnvel
nöfnin á höfundunum? Vjer get-
um ekki vænst þess að þeir fari
að taka upp kenslu í ný-íslensku
í hinum almennu skólum sínum, en
að vísu í háskólunum; hins getum
vjer vænst, að þeir kosti meira
kapps um að leggja út skáldrit
vor, ekki síður en t. d. margra
lítt merkra enskra skáldsagna-
hiifunda, Um þá yísinda- eða fræði-
starfsemi vora, sem fram fer á
voru máli eingöngu, virðast þeir
oft vita' lítið, eða gangá fram
hjá henni, enda eru íslenskar bæk-
ur lítt hafðar á glámbekk erlend-
is. Á þessu hlýtur að mega ráða
bót, ef að því er unnið. Vjer vilj-
um hafa vaxandi samgöngur við
önnur lönd, og það er nú orðið
alsiða, að menn fari utan, einkum
á unga aldri, til þess að sjá sig
um eða mentast í einhverju. Allur
þorri þessa fólks fer til Kaup-
mannahafnar og a ð e i n s þangað.
QrðsEnding til allra
frá verslun
Kristinar 3. fiagbarð.
Komið sem flestir og kaupið af mjer
Kætt og hrest fær sporið,
Rjólið besta heimsins hjer
Handa gestum skorið.
Margt ei letra þarf af því
Þjóðin metur fenginn
Kaffi betra bænum í
Boðið getur enginn.
ilýkomið Gardínutau
fagrar gerðir — ódýr — í
Austur»stræti I.
Asg. G. Gunnlaugsson.
Kjólasaumur
Kápur, kjólar og dragtir er
saumað á Skólavörðustíg 8 (uppi).
Skyldi oss nú ekki vera eins holt
að leita til Svíþjóðar eða Noregs,
og myndi það ekki verða.oss frem-
ur aðlaðandi, ef vjer ættum þar
vissum vinum að ihæta, sem væru
þess reiðubúnir að leiðbeina og
hjálpa.
Hjér skal ekki talið upp fleira,
en það mun sannast, að ef úr
samvinnu verður munu norrænu
fjelögin geta fengið mörg íslensk
mál, stærri og smærri til meðferð-
ai og að sú meðferð mun reynast
oss drjúg til heilla.
Erl. símfregnir
frá frjettaiitara Morgunblaðsms.
Khöfn. 1. okt.
Uppreisnin á Balkan.
Símað er frá Berlín, að sendi-
sveit Grikkja þar skýri svo frá,
að íbúar Aþenu hafi tekið á móti
uppreisnarhernum með geisilegum
fögnuði; Allar stjettir hafa mynd-
að lands-bandalag til 'þess að
bjarga föðurlandinu. Tólf foringj-
ar hafa verið kosnir til þess að
annast stjórnarstörfin þar til
Venizelos kemur heim og skipa
þeir í ' raun og veru ráðuneyti
ríkisins. Uppreisnarhermenn kröfð
ust þess, að konungurinn segði af
sjer og afsalaði völdunum til rík-
iserfingjans. Þingið hefir verið
rofið og eiga nýjar kosningar að
fara fram undir annari stjóm sem
þjóðin og bandamenn treysta.
, l
Grikkjakonungur á leið til Ameríku.
Reuters frjettastofa tilkynnir,
að Grikkjakonungur og fjölskylda
hans sje lögð á stað á herskiþi til
Ameríku, og ráðherrarnir í fyrra
ráðuneytinu liafi verið handteknir.
Tyrkir ógna Bretum.
Frá London er símað, að breski
herforinginn í Kanak hafi krafist
þess, að Kemal pasha verði á burt
með her sinn úr hlutlausa svæð-
inu, og enska stjórnin hefir að-
hylst þá kröfu. Ástandið verður
verra og verra. 1 opinberum til-
kynningum er framkoma Tyrltja
talin ógnandi gagnvart breska rík-
inu og gersamlega í ósamræmi við
samninga bandamanna í París. —
Bretar auka her sinn altaf þar
eystra.
Serbiski herinn búinn ti.1 ófriðar.
Frá Belgrad er símað, að ráðu-
neytinu þar hafi verið fengið ber-
ráðsvald í hendur, og er tilkynt,
að herinn sje búinn til ófriðar, en
Jugoslavia krefjist ákveðinnar
: skuldb:ndingar af bandamönnum,
í að Grikkir haldi Adrianopel.
i
j
> Spánarsamningar Norðmanna.
Frá Kristjaníu er símað, að
! verslunarsamningur Norðmanna og
| Spánverja sje undirskrifaður.
, Khöfn 2. okt.
Samningavon milli bandamanna og
Kemal pasha.
Frá París er símað, að sendi-
rnanni Poincarés til Angora, Frank
lin Bauillon hafj tekist að finna
grundvöll, sem bandamenn og
Kernal pasha muni geta bygt samn
inga á.
Konstantin konungur
er kominn til Ítalíu.
Stjórnarbylting í Belgrad?
Lausafregnir í Berlín segja
stjórnarbyltingu í Belgrad og Al-
exander konung myrtan.
Hlutabrjef Landmandsbanken
seljast nú manna á milli fvrir 15
kr. hverjar 1000 kr.
1
degi og prófað hvaða undirbún-
ing eða skilyrði þeir hafa við-
víkjandi hljóðfæranámi. Fyrir-
spurnir og umsóknir má senda
til „Hljóðfæraskólans“, Pósthólf
495. Munnlegum fyrirspurnum má
beina til Páls ísólfssonar organ-
leikara, Kirkjustræti 4, (sími 725)
frá ld. 12,30, til 1,30, eða Hall-
dórs Jónassonar kennara, Amt-
mannsstíg 2, (sími 732), heima
um kl. 8 á kvöldin. Að öðru
leyti vísast til þess sem sagt er
um fyrirkomulag skólans í Morg-
unblaðinu miðvikudaginn 27. sept.
Það er óskandi að ungir menn
noti þetta tækifæri til þess að
fó tilsögn í hljóðfæraslætti, al-
veg án tillits til þess hvort þeir
ætla að gera hljómleík að aðal-
starfi sínu, eða ekki. Það gengur
nú sú alda yfir, að menn eru að
læra að skilja hvílíkur menning-
arauki er að iðkun tónlistar. —
Það verður því bráðlega mikil
eftirspum eftir mönnum, sem hafa
einhverja kunnáttu til að bera f
þessum efnum.
Hljóðfæraskólinn.
Hann mun taka til starfa mánu-
daginn 16. október. Dagana 12., 13.
og 14. október verða væntanlegir
nemendur teknir til viðtals í
Mentaskólanum kl. 5—6 eftir há-
□ Edda 59221037-1
B. C.
Kaupþingið verður ekki opið í dag
vegna flutnings í ný herbergi.
Eggert Stefánsson endurtók Kalda-
lónskvöld sitt í þriðja sinni á sunnu-
daginn fyrir troðfullu húsi í Nýja
Bíó, og var Sigvaldi Kaldalóns sjálf-
ur við hljóðfærið eins og áður. Er
það víst einsdæmi hjer, að sömu
hljóm'leikarnir hafi verið sóttir svo
vel og sv-o oft á jafnskömmum tíma.
Um síðustu hljómleikana má líka
segja það, að sennilega hefir hr. E.
St. aldrei verið eins vel fyrir kall-
aður og þá — og rödd hans sjaldan
notið sín betur að ýmsu leyti. Við-
tökur áheyrendanna voru líka mjög
góðar — mikið klappað bæði fyrir
þeim báðum saman og söngmanninum
og tónskáldinu sjerstaklega og verð-
ur þó ekki sagt, að þeir bræður hafi
notað sjer iþann fögnuð til þess að
„slá sjer upp“ eins og sagt er, því
auðsjáanlega ætluðust áheyrendur til