Morgunblaðið - 10.10.1922, Blaðsíða 1

Morgunblaðið - 10.10.1922, Blaðsíða 1
UBD Stofnandi: Vilh. Finsen. Landsblad Lögrjafta. 9, áipgi; 281 tbl. Þriðjudaginn 10. október 1922. Ritstjóri: Þorst. Gíslason Isafoldarprentsmiðia h.f. Gamla Bió M Lavinia Morlanö. Áhrifam'ki!! efnisríkur ajónleikurí 7 þáttum útbúinn á kvik- mynd »f Joe May eftir hirini góðkunriu heimsfrægu skáld- f sögu »Tilsta;ieisen« eftir Ei*nst Vajda. Lavinia Morland er leikin af bestu þýaku leikurunum ji og aðalblutve.ikið leikið af hinni góðkunnu fögru IUI i a IVI a y. Lavinia Motland mun hrifa alla og verður þeim ógleymanleg sem hana sjá. tÉmrmmsMemmsm>,íi m ■ i Þóra nrnadóttir ag SigríQur fiajstaQ nuddlæknar Laufásveg 4. — Móttökutími sjúklinga frá kl 1 — 3 daglega. Frílækningar þriðjudag og föstudag frá kl 3—4. msm Jarðai för Vígdísar sál Teitsdóttur fer fram fiá dóntkirkjunni miðvikudaginn 11. þ. m. og hefst með húskveðju á heimili hinnar látnu Vesturgöu 48 kl. 1 e. h. Aðstandendur. Byggingarefni s Þakjárn, nr. 24 og 26, 5—10f., Hryggjárn, Þakpappi, „Vikingur“, Gfólípappi, Panelpappi, Saumur, 1”—6”, Pappasaumur, Þaksaumur, Ofnar og eldavjelar, Rör, eldf. steinn og leir, Kolakörfur, Kalk í sekkjum, Asfalt í tunnum, Rúðugler, einf. og tvöfalt, G-addavír, 224 yds. H.f Carl Höepfner. Mustafa Kemal. Sigur Tyrkja yfir Grikkjum hefir beint athygli heimsins að einum manni sjerstaklega, Mustafa Kemal- Margir líta nú orðið eins á og landsmenn hans hafa lengi gert, að hann muni vera mikil- hæfasti maður Tyrkja. Og víst er um það, að um fáa menn er nú annað eins talaö og dæmt og þennan mann, sem staðið hefir uppi í hárinu á bandamönnum um langan tíma. Enskur herforingi hefir nýlega heimsótt Mustafa Kerual pasja í Konia. Hann lýsir honum á þann veg, að hann sje maðal maður að vexti, skarpleitur og bláeygður með ljóst hár, og sjeu menn svo Ijósir yfirlitum ekki óalgengir meðal Tyrkja. Hann segir, að Mustafa Kemal sje frem- ur fátalaður eins og allir þeir, sem mikið hafi um að hugsa. Það sje aðeins, þegar efni berj á góma, sem hann hafi sjerstakan áhuga á, að hann verði ákafur og ræfi: inn. Mustafa Kemal er enn á besta aldri, er fæcfdur 1879. Hann gekk í herforingjaskólann og var þar samtíða Enver pasja. Hefir verið til þess tekið af ýmsum, að þegar Enver var orðinn hermálaráðgjafi, hjelt hann Mustafa Kemal í skugg anum svo lengi sem unt var. Það voru orusturnar við Gallipoli, sem drógu athyglina að honum, en þá var hann liðsforingi og 36 ára gamall. Menn muna, hvernig þeim orustum lauk. Englendingar hófu hverja sóknina á fætur anuari, og vissu ekki sjálfir hve nærri þeir voru sigrinum. En sá sem fræki- legast hjelt uppi vörn Tyrkja, var Mnstafa Kemal. í síðnstn þáttum stríðsins var Mustafa Kemal umsjónarmaður herdeildarinnar, sem hafðist við í Litlu-Asíu; en eftir hinn algerða ósigur fór hann burt úr Konstan- tinopel, og þegar stjórnin þar lj-et kúga sig til að samþykkja Sevres- snmningana 10. ágúst 1920, sem liefði orðið Tyrklandi óbætanlegt, kom Mustafa Kemal fram á sjóu- arsviðið og tókst að sameina lands menn sína til baráttu gegn yfir- ráðafíkn stórveldanna. Stjórnin í Konstantinopel, sem var í raun og veru verkfæri Englendinga, lýsti hann uppreisnarmann, en þjóðin stóð öll hans megin. Með frábærum dugnaði og lcjarki tókst honum að mynda reglulega stjórn, og árið eftir vann hann þann sigur, að sendimönnum hans var veitt móttaka í London sam- tímis sendimönnum stjórnarinnar í Konstantinopel. Aðsetursstaður þessarar nýju stjómar vaið nú Angora og forseti hennar er Mustafa Kemal. Fyrsta ríkið, sem þessi nýja stjórn kemst í samband við, var Rússland. Sovjetstjórnin leit svo á, að hún gæti notað Tyrki sem verkfæri gegn óvininum, Bret- landi, og ennfremur, að þjóðskipu- lagsskoðanir kommunista mundu i Konfekt-kassar mikið úrval uýkomið Landstjarnan. TMesamimKms: 7« aiMMBM Kaupið og notið aðeins islenskap vörur Alafoss-útsalan, flutt i Vfýhöfn. :?a festa rætur í Litlu-Asíu, ef þjóð- irnar ættust eitthvað viS. Eu bæud urnir í Litlu-Asíu höfðu enga þörf fyrir bolsjevisma, og af sambandi Tyrkja og Rússa er það Mustafa Kemal einn, sem haft hefir gróð- ann. Hann hefir fengiö vígbún- að frá Rússum. Þannig hefir t. a. mikið af þeim hergögnum sem Bolsjevikar tóku af Wrangel her- foringja, gengið til tyrkneska hersins, en Rússar hafa ekkert fengið í staðinn. Þá fjekk og Mustafa Kemal brátt öflugri bandamenn. Þeg- ar Grikkir hröktu Venizelos burtu og heimtuðu Konstantin konung aftur, sagði Frakkland skilið við þá. Og af ýmsum ástæð- um tóku Frakkar þá að snúa sjer til Angora-stjórnarinnar og bind- ast samtökum við Tyrki eða nú- verandi foringja þeirra, Mustafa Kemal. Svo á að heita, að stjórnin í Angora sje skipuð samkvæmt þing ræðisreglum. En raunverulega er Mustafa Kemal einvaldur, og full- yrt er að þesskonar stjórnarfyrir- 'komulag henti Tyrkjum best. — Mustafa Kemal er þó sagður fara mjög vægilega í öllum stjórnar- ráðstöfunum í innanlandsmálum, en þó segir enski herforinginn, sem fyr er getið, um hann, að hann sje járnhönd í flauelsglófa. Og sönnur þykjast menn hafa fengig fyrir því, að hann muni ekki vera minni foringi í stjórn- málum en herforingi. 1 franska tímaritinn „Orient et Oecident“ er birt ræða, sem Mu- stafa Kemal hjelt í Angora. Þessi ræöa er sögð vera snildarverk. Sumir halda því fram, að hann muni ekki hafa samið hana 'einn. En hitt er aftur á móti fullvíst, að hann hefir sett á hana einkenni persónuleika síns, og hún kemur fram á ábyrgð hans. í þessari ræðu kvað Mustafa Kemal taka mjög skýrt fram, að í löggjafar- starfi næstu ára á Tyrklandi yrði að taka tillit til bóndans. Þetta virðist uú vera mjög augljós og sjálfsagður sannleikur. En hann kvað aldrei hafa verið sagður í Tyrklandi fyr. En nú hefir Mu- stafa Kemal sjeð, að framtfð Tyrk Nýja Bfó Okumaðurinn »Körkarlen« eftir Selmu Lagerlöf. Sjónleikur í 5 þáttum, kvikmyndaður eftir hinni frægu skáld- sögu af Victor Sjöstrom Svenska Bio. Aðalhlutverkin leika: Victor Sjöström, Hilda Borgström, Ast- rid Holm og Far>' Svennborg.ý Mynd þessi hefir faríð sigurför um allan heim og þykir jafnvel taka fram bestu myndum Sjöströms, svo sem »Terje Vigen« og Storrayrtösen*, bjer var hún sýnd fyrir tæpu ári og fjvikk 8vo góðar viðtökur, að slíks eru ekki dæmi með neina kvikmynd. Hefir hún því eftir ósk fjölda margra verið fengin hingað aftur, enda ber flestum saman um að hjer sje um að ræða frábært snildarverk að efuismeðferð og leik. Lærdömsrik mynd, sem allir þurfa að sjá! Sýning kl. 8'/a- I ÍP E.s ,ViPemoes‘ fer hjeðan í strandferð VESTUE UM LAND, 20. október og kem- ur viö á öllum þeim höfnum, sem tilgreindar eru í áætlun e.s. „Sterling“ 8. ferð, og auk þess á þessum höfnum: BÚÐARDAL, TÁLKNAPIRÐI, KÁLFSHAMARSVÍK, ÓLAFSFIRÐI 0g stöðvar fyrir utan HORNAFJÖRÐ ef veður leyfir. H.f. Eimskipafjelag Islands. Spaðkjötið er komið Bpæðupnip Ppoppé. Simi 479. U ppboðið heldup áfpam i dag á Vatnsstig 3 „ALDAN“ Fuudur í kvöld kl. 8l/a e. m. í Báruhúsinu uppí — Áríðand að fjelagsmenn mæti. Stjórnin. lunds varð að byggjast á Litlu- Asíu-bóndanum. Verklega fræðslu var hægt að læra af Evrópuþjóð- unum, en sú menning, sem á að gefa lífinu gildi, verður að vera heimafengin að hans skoðnn. Gengi erl. myntar. Khöfn 9. október. Kaupmannahöfn: Sterlingspimd........... 21,78 Dollar..................4,93y2 Mörk..................... 0.22 Sænskar krónur.............131,00 Norskar krónur............. 87,50 Franskir frankar........... 37,60 Svissneskir frankar .. .. 92,50 Dírur...................... 21,30 Pesetar.................... 75,00 Gyllini....................192,15 Reykjavík: Sterlingspund........ Danskar krónur .. .. Sænskar krónur .. .. Norskar krónur .. .. Dollar........... .. .. 25,60 118,05 157,00 105,02 5,93

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.