Morgunblaðið - 26.10.1922, Blaðsíða 3

M WGUNBLAÐ IÐ
Hvfitbotnuð Gúmmistigvjel með bæjarins laegsta verði hjá Hvannbergsbræðrum.
i
Þannið er það með heilsuna. Fyrst eftir að maður
er orðinn rúmfastur af sjúkdómum og þjáningum
þeirra, finnur maður hvað mist er. Varveitið því
heilsuna og forðist hina algengu kvilla, sem orsak-
ast af blóðleysi, svo sem taugaveiklun, lystarleysi,
máttleysi, svefnleysi, höfuðverk og ótal fleira, með
því að nota hið viðurkenda blóðmeðal Fersól, sem
er mjög bragðgóður dökk-rauðbrúnn vökvi, er fæst
í Laugivegs Apóteki og flestum öðrum apótekum
hjer á landi. — Út um land er Fersól sent gegn
póstkröfu. — Forðist eftirlíkingar. —
svo matvönd, en lítil áta í vatninu
sem hún þarf meö til að verða
feit og' stór.
Mjer kemur því til hugar, hvort
ekki væri hugsandi að fá hvítfisk
frá Ameríku úr Winnipegvatninu
og láta hann í Þingvallavatnið,
því dýptin er svo lík, þar sem
ekki munar nema aðeins tveimur
föðmum. Winnipegvatnið er 60
faðmar en Þingvallavatnið 58
faðmar, og er það því álit mitt
að hvítfiskur mundi þrífast þar
eins vel og fyrir vestan.
Þetta er vel hægt að framkvæma,
ems og aðrar þjóðir hafa svo oft
gert, bæði Norðmenn og Svíar;
þeir hafa flutt hrogn eða síli að
vestan, og eins líka Englendingar,
og er því full ástæða til að þetta
væri vel athugað og reynt.
Jeg hefi hugsað mjer það þann-
ig, að ríkið tæki eða hefði eign-
arrjett á öllu vatninu og kostaði
svo allan flutning á hrognunum
eða (sílunum, að vel athuguðu
máli, og hefði alla framkvæmd
við þetta starf, og þar næst einka-
rjettindi til fiskiveiðanna í Þing-
vallavatninu. En ómögulegt er að
veiða í því nema á vetrum upp
um ísinn, eins og gert er á Winni-
pegvatni í Ameríku.
Það eru mörg skilyrði fyrir því,
að þessi fiskur mundi þrífast hjer,
þar sem loftslagið og frostið er
líkt, því mikið ríður á, að þegar
flutt er síli úr einum stað í ann-
an, að hitastig vatnsins sje sem
ailra líkast því sem fisksílið hefir
klakist upp í. Þáð væri mjög
fróðlegt að vita fyrst hvernig át-
an væri sem hvítfiskurinn lifir á
í Winnipegvatninú, áður en farið
væri að ráða.st í mikinn kostnað
við þetta starf.
Jeg veit að margur mun nú
segja, að það væri betra að fyila
fyrst öll ' heimavötnin og laíki,
sem til eru, af okkar góða og
blessaða silungi og laxi, áður en
að far:ð væri að ná fiskum frá
útlandinu, eins og aðrar þjóðir
hafa gert.
En þetta lagast nú bráðum,
því jeg er sannfærður um, að
þjóðarviljinn er óbilandi í þessu
eíni. Sjáum nú til, þegar búið
ei að vekja áhuga þjóðarinnar
a þessu máli, þá getur hún sjeð
að hjer hafa. alt að þessum tíma
verið huldar fleiri miljónir króna,
stm fiskræktin hefði verið búin
að gefa af sjer, ef fyrir löngu
htfði verið hlynt að henni.
Þessi auðsuppspretta getur alls
ekki misfarist, þó árstíðin sje
öldíð, og verslunarviðskiftin haldi
áfram að Vera mikið slæm, eins
og nú er. Laxinn og silunginn
getur þjóðin notað sjálf. Því holt
er heima hvað.
Áður en jeg skil við þessa
grein, vil jeg hjermeð óska, að
liin heiðraða landsstjórn setji
strangar reglur, og lög um að
eyðileggja allan sel, semi finst við
árósa, hringinn í kringum landið.
Því það vita allir, að hann jetur
bæði lax og silung óspart, eftir
þörfum, á líkan hátt og tóan
jetur sauðfje bændanna, og ætti
því að verðlana þá, sem sköruðu
fram úr að eyðileggja selinn.
Það mun vera á örfáum stöð-
um, sem kópaveiði er á landinu,
og’ mjög lítið á hverjum stað.
Það er mjög líklegt. að landið
í he’ld sinni tapi engn þó sel-
urinn hverfi, en ómetanlegur gróði,
ef laxinn og silungurinn fengju
að ganga hindrunarlaust inn um
alla árósa.
Mjer liefir sagt mjög fróður
maður, og athugull, að við Holts-
ó« undir Eyjafjöllum æti selur-
inn lax og silung á dag, svo
mikið sem nægja mundi 200 manns
á dag. Getur því hver sem vill,
reiknað það tjón, er selurinn veld-
ur kringum alt ísland.
Þórður Flóventsson.
Erl. símírognir
frá frjettaritara MorgunblaSsint.
Khöfn 25. okt.
Enska ráðuneytið myndað.
Frá London er símað, að í nýja
ráðaneytinu sje Bonar Law for-
sætisráðherra, Balwin fjármála-
ráðherra, Bridgeman innanríkis-
rrðherra, hertoginn af Devons-
hire nýlendumálaráðlierra, Curzon
utanríkisráðherra, Derby hermála-
rí ðherra. Amerv f lotamálaráð-
herra og Lloyd Greame versl-
unarmálaráðherra.
Skað abótamálið.
Frá París er símað, að skaða-
bótanefndin fari til Berlín til þess
að semja v:ð þýsku stjómina um
að koma festu á . gengi marksins.
KristindómsREnnarinn.
Óþarfi er raunar að svara síð-
ari grein sjera B.jarna Hjalte-
steð. Staðleysur falla um sjá'lfa
sig. En vegna þess, hve herfi-
lega hann hefir missikilið yfir-
lýsing mína um, að jeg vorkendi
honum, tel jeg rjettara að svara
með nokkrum orðum, ef vera
mætti, að hann hlyti við það
betri skilning á því, hversu hann
er að berjast við skuggann sinn
eða ímyndanir sjálfs sín. Mjer
hefir aldrei dottið í hug, að
brigzla honum með því, hve illa
honum hafi gengið að ná prófi,
hvorki við Kaupmannahafnarhá-
skóla nje annarstaðar. Til þess
að kristindómskennarinn hætti nú
að ónotast út af því, sem mjer
hefir aldrei komið til hugar, því
síður talað, skal jeg nú svala
forvitni háns og segja honum,
hvað jeg átti við. Jeg vorkendi
honum það, að hann hefir ekki
þekt takmörkun sína — að mín-
um dómi. Þess þóttist jeg sjá
vott þegar í latínuskólanum, síðan
við háskólann og síðast á safnað-
arfundinum. Hefði sjera Bjami
spurt mig þá, við hvað jeg ætti,
hefði jeg svarað honum sam-
stundis, eins og jeg sagði það
tveim kunningjum mínum, öðr-
TJm þá sama kvöldið, hinum morg-
uninn eftir. Eru þeir vottar að
þessu, vilji kristindómskennarinn
rengja frásögn mína.
Þeir, sem þekkja ekki takmörk-
un sína, komast sjaldan á rjetta
hyllu. En afleiðingarnar af því,
varða oft mannf je'lagið og eru
því eigi einkamál eingöngu.
Það er sjálfsagt gott fyrir sjera
B H., að hann er ánægður með,
hve vel hann hafi staðist „próf
lífsins' ‘. Hann gerir sjálfan sig
þar að dómara. Skoðanir okkar
eru svo ólíkar í mörgum efnum
— ekki síst í trúmálum. Jeg held,
að undir próf lífsins göngum við
ekki fyr en skólavistinni hjer er
lokið og við flytjumst burt úr
skólanum. Þá leiðist það í 'ljós,
sem með mönnunum er hulið; þá
sjáumst vjer eins og vjer erum.
Jeg vil óska þess, af heilum hug,
a? það pró fstandist kristindóms-
kennarinn sem allra best. En jeg
trúi því, að þá komi alt til reikn-
ings, —líka það. hvernig kenslu-
stundum er varið og hverju er
verið að troða í börnin. Þá mun
og bert verða, hvort hollara var
að meta „Fræði Lúters' ‘ og kenn-
ingakerfi rjett-trúnaðarins meira
en kenning Krists. Út af því er
deilan mi'lli okkar risin.
Ef sjera B. H., er búinn að
gleyma prjedikun sinni í dóm-
kirkjunni, vil jeg ekki vera að
vekja upp hjá honum óþægilegar
endurminningar.
Brigzlin um, að mjer hafi geng-
ið frægðar-löngun til að vera að
berjast fyrir einhverju langóvin-
sælasta máli veraldarinnar eru
heimskulegri en svo, að þau sjeu
svaraverð. Jegi vildi óska sjera
B H., að hann hefði verið með
mjer t. d. á umræðufundinum
í Kaupmannahöfn í fyrra haust.
Þá hefði honum ef til vi'll skilist,
að það er ekki beinlínis frama-
von að verja slíkt mál, að minsta
kosti í augum presta. Eða hvernig
finst honum t- d. biskupinn okkar
líta á það. Margir vinir mínir
hafa bæði fyr og síðar varað mig
við því, og sagt, að jeg mundi
stórspilla framtíð minni með slíku.
Þeim hefir ekki fundist það nein
framaleið. En nú virðist einhver
öfimd hjá kristindómskennaran-
um vera farin að óttast það. En
jeg hefi aldrei hugsað um, hvort
sálrarrannsóknir yrðu mjer til
frama eða tjóns, he'ldur hvort þar
væri um dýrmæt sannindi að ræða
og mikilvæga þekking.
Útsala
byrjar i dag kl. 10 f. h. á ýmsum vörum,
sem seldar verða án nokkurs tillits
til verðmætis þeirra.
Einsdæma tækifæni
til að eignast fyrir litla peninga ýmislegt sem fólk
daglega þarfnast. — Wlá t. d. nefnas
Karlmannafataefni
Yfirfrakka- og káputau
Karlmannaregnkápur frá 10 kr. hver
Manchetskyrtur frá 4 kr. 25 au. hver
Barnastígvjel I kr. 75 au. parið.
Gólfdúkar^oglmargt, margt fleira.
Alt á,_ ad seljast^með gjafwerði.
U Er 5lun””Hiíg5~ZDEgir
Óvild kr'stindómskennarans hefi
jeg bakað mjer með því, að vera
einn í hóp þeirra, er vilja reyna
að afnema kverkensluna (og
,,Fræðin“) í barnaskólanum. —
íhaldsamir menn amast alt af við
breytingunum. Flestar umbætur
kosta ónot — jafnvel saurkast
— frá þeirra hálfu, er í móti
spyrna. En nú vona jeg, að ekki
verði af ljett, fvr en það hefst
fram, að hætt sje að misþyrma
börnunum með því að troða í þau
því, sem ómeltanlegt er skilningi
þeirra, og þann veg fæla þau frá
kristindóminum, í stað þess að
'laða þau að honum.
Kristindómskennarinn er að
gefa mjer fyrirheit um, að hann
ætli að láta mig í friði hjeðan
í frá og „lofa mjer að sigla minn
eigin sjó“, hvort sem jeg sje
á ferðalagi eða heima. Jeg fæ
ekki sjeð, að það sje neitt þakkar-
vert, því jeg hefi aldrei neitt til
hans lagt. Jeg fæ eigi heldur sjeð,
að það standi í hans valdi að
tálma starfsemi minni. Jeg mun
fara ferða minna fyrir lionum hjer
eftir sem hingað til, og er albú-
inn þess, að berjast fyrir því,
sem jeg tel satt og rjett, þótt hann
og aðrir ónotist við mig fyrir það.
Reykjavík, 20. okt. 1922.
Har. Níe'lsson.
-------o-------
[iDfskeytin og blööin.
í marsmánuði síðastliðnum var
komið á reglulegu loftskeyta-
frjettasambandi milli Englands og
Halifax. Nokkur blöð í þeirri
borg og nágrenni hennar slógu
s^er saman og tóku á sig kostnað
þann er leidd) af mótttöku skeyt-
anna í Halifax. Smámsaman bætt-
ust fleiri blöð við og nú er það
orðið stórt samleg blaða í Can-
ada og Bandaríkjunum, sem fær
frjettir frá Evrópu þessa leið.
Frjettirnar eru sendar frá Lea-
fields-stöðinni skamt frá Oxford
og fer sendingin fram á nóttunni,
þegar stöðin er ekki við annað
bundin. Vinnur stöðin að þessum
sendingum 3—4 tíma á hverri
nóttu. Þótt Halifax-stöðin sje
fremur ljeleg og Leafield-stöðin
ekki sterk, hefir skeytasendingin
ávalt gengið mjög vel og reglu-
lega. Sem dæmi upp á hve mikið
þetta samband er notað má nefna
að vikuna sem endaði 26. septem-
ber afgreiddi stöðin blaðaskeyti
upp á 56.000 orð. Flest voru send
á einni nóttu 12.000 orð (nóttina.
eftir að Michael Collins var myrt-
ur) og gegndi Leafield-stöðin
þó öllum öðrum störfum sínum
jafnframt. Hefir reynsla blaðanna
vestan liafs orðið sú, að skeytin
hafa komist fljótar þessa leiðina
heldur en símleiðis.
Þetta hefir orðið til þess, að
blöð í Suður-Afríku og Tndlar.di
hafa í hyggju að koma á hjá sjer
samskonar skeytasendingum. Loft
skeytastöðvar í þeimlöndum hevra
mæta vel til Leafield-stöðvarinUar
og e’ns stöðvamar í Ástralíu. Þó
er stöð þessi eigi sterkari en svo,
j að ráðgert er að hin nýja loft-
skeytastöð, sem Bretar hafa í und-
irbúningi að smíða, verður sjo
sinnum sterkari en hún.
-------o---------
Gengi erl. myntar.
25. október.
Kaupmannahöfn:
Sterlingspund......... 22,08
Dollar................4,97i/2
Mörk....................... 0,13
Sænskar krónur...........132,80
Norskar krónur........... 89,50
Franskir frankar.......... 35,60
Svissneskir frankar .. .. 91,00
Lírur.................. .. 20,25
Pesetar............... 76,00
Gyllini.......... .. . . 194,50
Reykjavík:
Sterlingspund......... 25,60
Danskar krónúr...........115,96
Sænskar krónur...........157,12
Norskar krónur...........105,24
Dollar................. 5,88
(Frá Verslunarráðinu).