Morgunblaðið - 27.10.1922, Page 2

MORGUNBLAÐIÐ
lojiojiojioj [öi N [S] lel leJ lol loi
nífjav bækuv rnEö gjafuEröi.
„Áfram“, eftir Orison Swett Marden, er bók sem
áreiðanlega allir ungir menn ættu að lesa með athygli, ef
Þeir hafa hug á að komast áfram og verða nýtir og efn-
aðir menn. Bókin hefir verið Þýdd á fjölda tungumála,
og hvert upplagið selst upp á fætur öðru á skömmum tíma.
Kostar aðeins 1 krónu.
* „Samvizkubit“ og „Nýjir siðir“, eftir Aug. Strind-
berg, sænska skáldið heimsfræga, eru báðar mjög skemti-
legar skáldsögur. Kosta aðeins 1 krónu hvor.
„í undirdjúpinu“, eftir enska skáldið H. G. Wells, er
•einnig skáldsaga, afarspennandi. Kostar aðeins 50 aura.
Uppáhalcl barnanna.
„Æskudraumar“, „Geislar“, „Bernskan 1“ og „Bernsk-
an 11“ eftir hinn Þjóðkunna höfund og barnavin, Sigur-
björn Sveinsson, eru tvímælalaust langbestu unglinga- og
barnabækurnar sem til eru á íslenskri tungu.
Óualt ue! þEgnar tækifænsgjafiv evu
„Árin og eilífðin“, Sálmabókin, (vasaútgáfan), Passíu-
sálmarnir, „Brjef frá Júlíu“, „Á guðs vegum“, Barnabiblí-
an (samanbundin í mjög fallegt band),„Ofurefli“, „Gull“,
og „Vestan hafs og austan“.
Fjölskvúðugt úvual
af Skrifpappír og Ritvjelapappír, hvítum og mislitum,
Prentpappír, Kápupappír, Karton og Þerripappír er ávalt
fyrir hendi. Umslög með niðursettu verði. — Sýnishorn
til sýnis á skrifstofu /
ísafaldarprentsmiQiu h.f.
I°][S][S][5]|5][S]@[Ö][5][SJIS][ÖÍISI
helmiiigi mannfrekari en hjá ein-
stökum kaupsýslumönnum. Kostn-
aður ríkisreknu fyrirtækjanna til
skrifstofuhalds, geymsluhúsa og
nnnars þvílíks, hefir orðið svo
miklu me:ri en hjá kaupmanna-
stjettinni, að það er ekki sam-
hærilegt. Og á hinn bóginn hefir
TÍkisversluninni, þó undarlegt
megi virðast, sjaldnast getað tek-
ist að ná eins hagkvæmu sölu-
ug innkaupsverði eins og einstök-
um mönnum, jafnvel þó það hafi
keypt miklu meiri birgðir í einu.
Þar að auki hefir ríkisverslun
Breta þrásinnis orðið fyrir skakka-
föllum, sem nægt hefðu til þess
að gera út af við einstaka menn,
■og sum hver virðast hafa orðið
fyrir óskiljanlegan klaufaskap og
meiri seinagang í verslunarhátt-
um hins opinbera en einstakra
manna. En ríkisverslun getur
ekki farið á höfuðið. Skattgreið-
endumir borga og verslunin hang-
i" uppi þangað til skakkaföllin
era orðin svo stórfeld að ríkinu
er orðið um megn að standa
straum af þeim,
Bretar hafa sjeð hvað verða
vill og er stjórnin nú smám sam-
an að færa saman kvíarnar. Kaup
og sala ríkisins m:nkar með hverri
vikunni og framleiðslustofnanir
landbúnaðarstjórnarinnar eru gefn-
ar landbúnaðarskólum og öðrum
slíkum stofnunum, því þá þykir
síður tiltökumál, þó tap verði
a rekstri þeirra.
------Q-------
„ficharnon grEifi“.
London 12. okt.
Nafn Konstantíns Grikkjakon-
ungs telst til sögu liðins tíma.
Fulltrúar byltingaflokksins gríska
voru fullvissaðir um, að hann
mundi aldeir framar gera tilraun
til að ná völdum í Grikklandi,
hann væri fullsaddur orðinn á
konungdómnum.
Það er fátítt ,að sami maður-
inn sje rekinn frá ríkjum tvisvar
sinnum. Svo er þó um hann. f
júní 1917 settu bandamenn hann
af, og fór hann þá til Sviss.
Nú hefir þjóðin sjálf setG’hann
af, og völdum hans hefir verið
líkt farið eins og völdum for-
sætisráðherra, sem verður að lúta
vilja meiri hluta þjóðarinnar.
Eigi verður annað sagt en lánið
haf' verið honum hverfult. Aður
en hann tók við ríkjum í Grikk-
landi í fyrsta sinn, fjell hann í
ónáð hjá þjóðinni og var kent
um ófarir Grikkja í Þessalíu,
skömmu fyrir aldamótin. Höfðu
menn yfirleitt litla trú á krón-
pr nsinum eftir það. En í Balk-
anstyrjöldinni árið 1912—13 skifti
um. Hann þótti sýna frábæran
dugnað sem hershöfðingi, Grikkir
unnu stórsigra og fengu mikil
lönd. Þann:g' var ástatt þegar
hann tók við ríkjum árið 1913,
eftir lát föður síns. Alt ljek í
lyndi og Grikkjum hafði vaxið
svo hugur við sigurinn, að þeir
vildu me'ra. Ekki síst Konstan-
tín. Og svo kom heimsstyrjöldm.
Yitanlegt var um, að hann
hafði ríkan samhug með Þjóð-
verjum. Hann var mágur Vil-
hjálms Þýskalandskeisara og hann
hafði fengið þýska hermensku
mentun. Má telja víst, að hann
hefði lagt út í styrjöldina Þjóð-
verjamegin ef hann hefði mátt
ráða. En bandamannavinurinn
Venizelos reyndist sterkari. Hann
var ókrýndur konungur grísku
þjóðarinnar um þær mundir og
aflrauninni milli hans og Kon-
stantíns lauk með því, að hinn
síðamefndi misti kórónuna, en
Venizelos varð í raun og veru
allsráðandi í Grikklandi, en nýji
koungurinn, Alexander, ekkert
annað en skuggavera.
Venizelos vildi auka veldi
Grikkja í Litlu-Asíu og- hóf ófrið
við Mustafa Kemal, þegar hann
neitaði að taka gilda friðarsamn-
dngana, sem bandamenn höfðu
gert við Tyrki í Sevrés. Og það
var vitanlegt, að Englendingar
v'ldu veita honum þann stuðn-
ing í þeim ófriði, sem við þurfti.
En þá bar það við, að Grikkir
sneru við honum bakinu og
kvöddu Konstantín til ríkis aftur.
Ástæðan t'l þessara umskifta var
talin sú, að Grikkir væru þreytt-*
ir orðnir á margra ára vígaferl-
um og vildu fá frið fyrir hvern
mun.
Þeir fengu Konstantín — en
ekk] friðinn. Undir e:ns og hann
var kominn til valda, hófst ó-
friðurinn við Tyrki á ný, og með
meira kappi en áður. En nú var
sú breyting orð:n á, að Englend-
ingar voru ekki jafn vilhollir
Grikkjum eins og áður. Þeir vildu
styðja Venizelos, en höfðu ýmu-
gust á Konstantín. Og því er nú
komið sem komið er: Grikkir
standa einir uppi og jafnvel Veni-
zelos fær ekki neinu framgegnt
þeim til bjargar. Konstantín hefir
orðið þeim dýr.
En nú er hann ekki framar til.
1 október tók hann sig upp frá
Aþenu ásamt drotningu sinni,
Nikulási prins, Katrínu prinsessu
og fámennu fylgdarliði og hjelt
til Palermó á ítalíu_ Og nú kallar
hann sig Aeharnon greifa. Hann
kveðst ætla að fara til Ameríku
og setjast að í New York og aldr-
ei koma aftur yfir Atlanzhaf
framar. — — — _
Heldur hefir hann fengið kulda-
legar skilnaðarkveðjur hjá þjóð
sinni. Og eigi mun neinn furða
á því, að ensku blöðin gráta þurr-
um tárum yfir burtför hans. Þann-
ig segir „Times“ í ritstjórnar-
grein:„Fáir menn hjerlendir munu
trega fall mágs þýska uppgjafa-
keisarans, Konstantíns Grikkja-
konungs“. Svo telur blaðið upp
allar helstu ófarir hans og lík-
ur mál: sínu með þessum orðum:
„Hann tók upp hemað þann, sem
Venizelos hafði byrjað í Litlu-
Asíu, undir alt öðrum kringum-
stæðum. Það eitt að hann tók
við ríkjum aftur gerði það ómögu-
legt, að Grikkir bæru nokkuð úr
býtum gegn Tyrkjum. Ríkistaka
hans ónýtti grundvöllinn, sem
Venizelos hafði bygt á. Og þetta
verk var ' of erfitt fyrir veikar
herðar hans. — Það er aumingi,
sem nú er horfinn af sjónarsvið-
inu á Balkan“.
.Millennium“ I
hið fræga enska hveiti,
höfum við fyrirliggjandi
í 7 og 140 lbs. pokum. |
Þórður Sveinsson & Co.
Erl. símfrogoir
frá frjettaritara Morgunblaðsins.
Khöfn 25. okt.
„Times".
John Walter og Astor lávarð-
ur hafa keypt blaðið „Times“
og ætla framvegis að gefa það
út í þjóðlegum anda, en óháð
öllum flokkum.
Enska ráðuneytið.
Ur raðherraupptalningunni í
gær fjell: Cave greifi er lorð-
kanslari.
París 25. okt.
Fjármál Frakka.
Þingið hefir byrjað umræður
um fjárlög fyrir 1923. Útgjöldin
era 24 miljarðar. Tekjuhalli um
4 miljarða, samanborinn við vænt-
anlegar tekjur. — Þetta ástand
b&kar mönnum áhyggjur, af því
að annars vegar er það raunveru-
lega ómögulegt, að draga úr út-
gjöldunum, af því að 13 miljarðar,
eða meira en helmingur útgjald-
anna, eru ætlaðir til greiðslu á
vöxtum af þjóðarskuldunum, sem
stafa frá ófriðnum og fara fram
úr 300 miljörðum. En hins vegar
hefir franska ríkið, vegna nauð-
synjarinnar á því, að endurbyggja
bin eyddu hjeruð, og með því að
ekkert hefir fengist til þess frá
Þýskalandi, verið neytt til þess
að taka • innlend lán, sem ein-
göngu eru frönsk og nú era orð-
in allg 90 miljarðar.
Eftir að franska ríkið hefir
tekið þessi lán, er það ennfrem-
u.r skyldugt til að greiða vexti
af þeim til lánveitenda, og ein-
mitt þessi vaxtagreiðsla orsakar
árlega aukningu fjárlagahallans,
sem nú er orðinn 4 miljarðar og
ógnar með því að verða mjög
vorulegur innan fárra ára, ef
Frakkland framhaldandi fær ekk-
ert frá Þýskalandi upp í skaða-
bæturnar.
Jordan.
A B C-Bazarinn
Glervara alls^konar ódýrust þar,
Leikföng, raest úrval,
Skurepulver, 4- pk. kr. 0,50.
Skósverta, 7 ds. kr. l,Oo-
o g a 11 eftir þessu.
Peningaskápa
ódýra og góða

mm $ ns
WP :Í, Mh
íÁ

!|
lill
selur
Heildversl.
Garðars Gíslasonar
Reykjavík.
5íning túbals.
Um langt skeið biðu litaauðlegð
og sjerkennileiki lands vors eftir
því, að þau væru fest á ljereft,
borin fyrir augu landsmanna
hvaðanæfa að af landinu í list
og með skilningi á náttúru vorri
og stórfengleik hennar. Landið
beið ónumið að því leyti. Enginn
var til að festa á ljereft dásam-
lega fegurð sólarupprásar og sól-
setursins ísl., og alt það litskrúð,
sem þau breiða um fjöll og firði,
enginn til að mála tign hinna
gnæfandi fjalla og glitrandi fossa,
er.ginn til að sýna breið, .blikandi
vötnin og blákalda jökulskallana.
En svo reis skyndilega upp heil
, fylking manna, sem ekki stóðst
þessar sýnir lengur.
j Augað hafði drukkið í sig alla
þessa fegurð og höndin var reiðu-
búin að hlýða og festa á ljereftið
íslenska staðhætti, íslenska nátt-
úru með öllum hennar yndisleik,
mætti og ógnum. Enn hefir list
málara vorra ekki snúið sjer að
öðru svo teljandi sje. Og nú er
svo komið, eftir örfá ár að kalla,
að við eigum orðið merkilegt safn
af íslenskum myndum, er sýna ís-
lenska náttúru. Og altaf bætast
menn í hópinn, sem líklegir eru
til að auka það safn að verðmæt-
um verkum. Einn þeirra er Ól-
afur Túbals.
Hann hefir undanfarnar vikur
haft sýningu í Bárubúð- Þeir,
sem sjeð hafa fyrri sýningar hans
og nú hafa sjeð þessa, munu fljótt
taka eftir því, að honum hefir
farið fram. Sjerstaklega er það
áberandi á vatnslitamvndum hans.
En síðasta sumar hefir hann mál-
að margar þess konar myndir. Má
af þeim myndum sjerstaklega
nefna Þorgeirsfellshymu. Eftir
henni munu allir hafa tekið, sem
á sýninguna, komu. Auk framfar-