Morgunblaðið - 01.11.1922, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Hbispíq hoersi
lp:kföng eða glervöru, fyr en þjer
hafið athugað það á ABC-Basam-
um, og þar fást líka lultkupokar,
sem kosta aðeins 1 krónu, en
innihalda allir mikið meira-
A B C-Bazarinn.
Hjer er dálítill kafli úr riti Björns
-alþm. Kristjánssonar um verslunar-
■ólagið:
Sem þingnefndarmaður átti jeg
kost á í vetur að athuga reikninga
Landsverslunarinnar meö öðrum
þingmanni, og höfðum við mjög
nauman tíma til þess. Okkur furð-
■aði á því, aö reikningur Landsversl-
unarinnar taldi um 848 þúsund kr.
í sjóöi, þar sem bankarnir voru þó
aiveg við hlið hennar. En brátt
fundum viö hvar í þetta lá. Lands-
verslunin haföi sem sje gengið inn
á að kvitta nokkur kaupfjelög og
aðra, þar á meðal Sambandið, fyrir
um 836 þúsund kr., 31. desember
1921, án þess aö upphæðirnar væru
borgaöar. Raunverulega var ekki í
sjóði nema rúmar ellefu þúsund kr.
Af þessum 836 þús. kr. var Sam-
bandið kvittaö fyrir rjettum 200
þús. kr. 31, desbr. í höfuðbókinni,
sem þaö ekki borgaöi fyr en í janúar
lok 1922, samkvæmt kassabókinni.
Sambandið hefir nú hlotið að fá
reikning frá Landsversluninni, sem
Listasýningin.
M'kil aðsókn hefir verið að
málverkasýningunni í nýja Lista-
skálanum á Skólavörðuholtinu. —
ííann stendur norður af Skóla-
vörðunni, með dyr og glugga mót
saðri, er lágur í lofti, en stæði-
legur og líklegur til me'ri vaxtar.
Þór. B. Þorláksson hefir gert
teikninguna og yfir höfuð verið
lífið og sálin í öllum framkvæmd-
um við skálabygginguna, eins og
formaður Listv'nafjelagsins tók
fram í vígsluræðunni nú fyrir
nokkrúm dögum.
Á þessari sýningu eru aðeins
myndir, sem hvergi hafa verið
Loks eru 2 gipsmyndir cftir gerðir ómagar á versluninni, og
Ríkarð Jónsson: Guðmundur væri að minsta kosti 17.000—18000
Finnsson og Viðsjáll, og er síð- kr. hremn sparnaður á ári að
ari m>Tidin einkenn'legt andlit. leggja þessi tvö „embætti“ niður
Dóma um sýninguna getur Mbl. 0g ,,afmunstra“ mennina. Ætti að
ekki flutt að svo stöddu. En þessi gera það hið bráðasta.
upptalning á að gefa mönnum Þá v.nna á skrifstofunni 5 menn ’
bugmynd um, hvað þar sje að sjá. 0g hálfur betur þó, auk Guðm.
Eggerz. En það, sem þar er að
--------o-------- að gera væri sennilega ekki nema
tveggja manna verk auk forstjór-
ans, Mogensen.
Hveiti
„MiSEesmium111
í smáum og stótum pokum
11
C. C. C.“
prima bakarahveifi
höfum við fy irliggjanði.
II
___ Wrður Sveinsson & Co.
Þá kemur útsalan með 4 menn
og hálfan (á móti skrifstofunni). ■
Þar væri eflaust nóg að hafa tvo
Kunnugur maður áfengisversl- megalmenn og ungling til sendi- nokkur þnfnaður eða heilbrigðis-
ferða.
í eftirlit á aö vera um meðferð manna
un ríkisins hefr sent blaðinú eft-
írfarandi grein: \ pakkhúsinu er áreiðanlega, a raJolkúmi.
Ýmsir hafa vakið máls á því best og mest ^nis. En þó er í Nú 1 haust hefir Mjólkurf jelagið
sýndar áöur. Þar eru aðeins tvó'hgjgj f rffig.u og riti; að ýmislegt ekki annað sýnilegt en að þarj eílt stöú sína og breytt henni að
miklum mun, og fengið danskan
sjerfræðing í þessum efnum til
málverk eftir hvorn um sig af | ólag eig: sjer stað í verslunar- mætti komast af með færri menn,
elstu málurunum, Þorarmn og^ rekstr! ríkisins með Spánarvínin. þeim væri vei stjórnað og sjeð.
"'Cg tjáir ekki að neita því, að væri fyrir sæmilegu húsnæði. Og aú veita hennl forstöðu.
þær aðfinslur eru á mörgum rök- svo viil tilj ag yfirpakkhúsmaður j Nfíar vjelar liefir stöðm þó
um bygðar, margar þeirra. ÍBn befir annan etarfa á hendi. i ekkl fen8’ið, en aðalbreytmgin ligg
Ásgrím. En þær myndir eru stór
verk, sem draga sjer mikla at-
hygli. Stærri mynd Þórarins heit-
ir: Úr Laugárdal, kvöld, og er
Helka þar í fjarsýn og fallegur
kvöldbiær yfir allri myndinna, en
hin myndin er frá Þorvaldseyr:
eystra. Önnur myud Ásgríms heit-
ir: Hvítárvatn, og sjer þar yfir
mikið og stórfengilegt landflæmi,
með jöklum í baksýn, en hin
heitir: T'ndur í Kerlingarfjöllum
og er einnig mikilfengleg mynd.
Tveir næstelstu málararnir,
Kjarval og Jón Stefánsson, eiga
fiestar myndirnar á sýningunn,
Kjarval 23 og Jón Stefánsson 29.
Kjarval hefir dvalið á Austfjörð-
um í sumar sem leið og sýnir
margar landlagsmyndir þaðan, úr
Borgarfirði, Loðmundarfirði og
Seyð’sfirði. Eru þær sjerkenni-
legar, eins og gerist um mál-
ur í því, að húsrúmið hefir verið
stækkað og vjelunum komið í ann-
að samband hverri við aðra. Svo
nú fer öll hreinsun mjólkur'nnar
fram eftir nýjustu o£ nothæfustu
reglum, sem menn þekkja og not-
aðar eru t. d. á fyrirmyndarstöðv-
um samskonar í Danmörku.
í sem stytstu máli sagt, fer
í fyrsta lagi hefir mönnum vita menn ekki betur, en að enu
þótt vínin dýr, en orsök þess dýr- g-e Jón gtranmfjörg dyravörðnr
leika hafa menn ekki getað fund- j pósthúsinu, og þarf því að sjá
if> — fyr en þá nú upp á síðkast- um þag bbs og að koma pósti
ið, þegar mönnum er orðið kunn- með skipum, sem hjeðan fara. -—
ngt alt það mannahald, sem v:ð yirðast þessi tvö störf illa geta
vínverslunina er. En þegar að því samrýmst. Enda munu yfirpakk-
er gætt, og jafnframt tekið til- húsmennirnir vera þarna 2. En
lit til þess kaups, sem starfsmönn- ,sv0 litnr ut fyrir manna sjónum,
um verslunarinnar er goldið, frá að til yfirumsjónar þar mnndi. hreinsunin á mjólkinni þanni^
þeim hæsta til lægsta, þá fer nægja einn maður, ef hann væri;frara •
n.önnum að verða það skiljanlegt, oskiftur við það starf. í ^yrsta stlglð 'er> a® hun er veg
að ekki muni vera hægt að selja gatt mun það vera, að um síð-
vinin við sannvirði. - nstu mánaðamót hafi öðrum yfir-
Fyrirkomulag'. vínverslunarinnar pakkhúsmanninum ver ð sagt' upp
mun og alt vera í ólagi, og furð- starfinu. Var hann þó að allra
ar marga á því, hvað landsstjórn- 61iti duglegur og góður maður (en
in gengur linlega fram í því að ðpky1(fnr forsætisráðherra). En í
afla versluninni betra og hent- bans stað var tekinn maður, sem |111111 1 hma eiginlegu gerilsneyð
ugra húsnæðis. Lítur út fyrir að mnn bafa um i00 kr. meira á mán' mSarvjel. Hitnar mjólkin þar
...... -- Ur
in frá hverjum e'nstaklingi á vog,
sem stendur í sambandi við fyrstu
síjuna, en af voginni er henni
hélt í þá síu, og fer mjólkin úr
henni gegnum leiðslu í ker mikið.
Þá tekur við dæla, er dæl'r mjólk-
sýndi 200,000 kr. minni skuld en i verk Kjarvals, með miklu lit- bbn ætli ag sætta sig við synjun nði en þeir> sem fyrir voru og • raikið, alt upp í 80 st g.
þaö skuldaöi í raun og
veru um! skrauti, svo sem Dalbotn o. fl.
nýár.
Nú er spurningin. Hvernig geröi
nú Sambandið sinn ársreikning upp ?
Bygöi það reikning sinn, að því er
Landsverslunina snerti, á reikningi
hennar ? Ef svo hefir veriö, þá hefir
Sambands-reikningurinn sýnt 200
þús. kr. minni skuldir en vera bar,
•og þá um leið 200 þús. kr. meiri eign.
En hafi Sambandið ekki bygt á þess-
um reikningi, þá hefir hann verið
skoðaöur sem hver önnur markleysa
Og livaö var þá skuld Sambandsins
talin 31. desbr. 1921 á reikningi
þess? Er hún talin um 990,000 kr.
< öa um 790,000 kr. ?
Ómögulegt er fyrir fulltrúana að
átta sig á öðru eins, en nú fá þeir
tækifæri til að athuga þetta dæmi.
ög hvernig hefir svo mismunurinn
■636 þús. kr. verið talinn í reiknin-
um þeirra, er þá upphæð skulduöu ?
Þessi reikningsaðferð, sem Lands-
verslunin hefir notaö, þarf ekki að
vera gerö í sviksamleguix. tilgsngi,
og fráleitt er að svo sje hjer, en hún
getur þó fætt af sjer sviksemi ann-
ara. Aðrir geta auðveldlega bvgt
uppgerð sína á reikningi Landsversi-
unarinnar, og þannig falið skulda-
úpphæðir í bili, er reikninguri.m cr
■geröur upp, og flutt þo^g*ylir á
næsta ár. Sjóðþurð má i. ð. auðveld-
lega fela á þennan hátt. Og þaö má
gera það í stærri og minni stíl; það
má fjölga viðskiftamönnunum, sem
eru svo góðsamir að kvitta skuld
31. desbr., þótt hún sje ekki greidd
fyr en áriö eftir. Og eftir þessu og
ööru af líku tagi veröur að líta, ekki
einungis h.já Sambandinu, heldur og
hjá kaupfjelögum, sem versla beint
við Landsverslunina, eða aöra, sem
haga kunná reikningsfærslu sinni á
líkan hátt-
Stærsta málverk hans þarna er þó
ekki landlagsmynd, heldur hug-
mynd, sem hann kallar Morgun-
fjöll.
bæjarstjórnar'nnar á, breytingu á orðnir Voru starfinu kunnugir pg _ gerilsneyðingan jelinni fcr m.jólk-
„Nýborg“. En landsstjómin fór e gi SÍSnr færir. ^n þessi maður,in enn 1 ftegnum leiðslu í skil-
eins og kunnugt er fram á að fá er'sagður frændi forsætisráðherra. | vinduna, og gengur þar í gegnum
sínu eigin húsi breytt til notkun- Sjálfsagt madti komast af me'ð, ný.)a hreinsun. T’á tekur enn við
ar fyrir vínverslunina. En því var g menn í pakkhúsinu og einn góð- j le;ðílla> er mjólkin fer eftir í kæli-
Jón Stefánsson hefir dvalið á neitað, 0g hefir svo ekkert af því an verkstj/)ra, sem væri starfinu jtæklð- Kólnar hiín þar á svip-
íðurlandi og sýnir margar fall- máli spnrst framar. En stórlega vaxinn_ j stundu niður í 5 stig. Úr kæli-
mætti spara vinnu v'ð það, ef jiíkkgt er, að starfsfólki við jtækiml er mjólkinni enn dælt upp
verslunin fengi t. d. þægilegra vinversinnina mætti fækka enn!1 ker> en þaSan fer hún gegnum
geymslupláss. meira. En þó það yrð: ekki gert, le'ðslu 1 átöppunarvjel, er lætur
En aðalagnúinn á vínverslunmni þ6 mætti með því, sem nú hefir, sÍalf renna á flöskurnar. Af vjel-
er þó mannahaldið. Það er öll- Verið minst á, spara aðeins í kaup jinni eru flöskurnar síðan teknar
um kunugt, að þar vinnur óhæfi- gjaldi 2500 kr. á mánuði eða 30: jafnharðan og þær fyllast og tappi
lega margt og dýrt fólk. Og sjest þbs kr 6 &ri. Qg virðist Astæðu- jsettnr í þær um le ð. Er þá mjólk-
það helst á því, að það mun láta laust ag s6a þvi út j ™ orðin hreinsuð tilbíiin til
mjög nærri, að mánaðarlaun starfs gn heimtingu á almenn- ne.>tendaiina.
Suðurlandi
egar myndir þaðan, svo sem:
Kvöld, stóra mynd og vel gerða,
Af Fjallabaksveg', Skaftá við
Eldhraunið, Hafursey, Frá Kirkju-
bæjarklaustri o. fl. Hann sýnir
-og ýmislegt fleira en landlags-
ruyndir. Eitt er hvalur, sem rek-
ur höfuð upp úr yfirborði sjávar,
skýr mynd og l'fandi.
Yngsti raálarinn af þeim fimm,
fólksins sje um 8000 kr. eða um :ngur a þvi, að verslunin sje þó
sem þektastir eru, Guðmundur 96.000 kr. á ár'. Er það mrkil að minsta kosti i0Suð við algerða
Thorsteinsson sýnir 8 vatnslitamynd
ir, allar vestan af Snæfellsnesi, smá-
ar, en allar fallegar, og eru þrjár
þegar seldar.
Þá er frk. Júlíana Sveinsdóttir
n eð 17 myndir, málverk og teikn-
ingar. Hún hefir dvalið síðastlið-
ið sumar í Norðurárdal og sýn-
ir landlagsmyndir frá svæðinu
þar umhverfis: Skarösheiði, Frá
Norðurárdal, Eiríksjökull, Strút-
fúlga. Vafalaust mætti fækka omagaj gem á henni eru.
starfsmönnum að mun, án þess gf tii vili hyggja sumir að ólag
verslunin biði halla af á nokk- það> gem er 6 0llum rekstri vín-
urn hátt, og skal nú bent á það. Verslunarinnar, sje herra Mogen-
Fyrst verður fyrir manni fyrv. sen að kenna. En það mun vera
sýslumaður Guðm. Eggerz. Full- fmrri ganni. Hitt mun heldur
1000 lítra getur stöðin hreinsað
a klukkustund. En nú í mjólkur-
leysinu hefir hún ekkj meira að
hre:nsa en 900 lítra að jafnaði á
dag, eða um klukkustundar vinnu.
Segir forstöðumaðurinn að hún
þyrfti að hafa 2500 lítra til hreins-
tinar á dag ef hún ætti að bera
yrt er, að hann hafi 600 kr. á vera; að hann fái of l'tln ráðið, >s1^'
mánuði hverjum. En mönnum er til þesg að þetta fyrirtæki sje af
ekkj ljóst fyrir hvað honum er viti rekið
goldið það kaup. Eða getur nokk-
ur maður bent á, hvaða starfa --------o——------
ur o. fl. Andlitsmyndir sýnir hún þessi maður hefir hjá verslun-
einnig, þar á meðal málverk af;inni? Það mun vera afarerfitt.
sjálfri sjer. Ýmsar af þessum
myndum hafa vakið eftirtekt og
þykja vel gerðar.
Jón Jónsson, bróðir Ásgríms
málara, sýnir 6 myndir, lands-
lagsmynd'r frá Reykjavík og af
Snæfellsnesi og 2 andlitsmyndir.
Og þá eru ýmsir með eina eða
tvær myndir. Brynjólfur Jónsson
á 2: Frá Mývatni og Foss í Varmá,
Einar Jónsson: Frá Þingvöllum,
F’riðrik Guðjónsson: Frá Viðey,
Magnús Jónsson: Frá Sjávarborg,
S:gríður Erlendsdóttir: Kálfshaus,
Snorri Arinbiarnarson: Hamra-
endar í Borgarfirði.
Þá kemur maður að Birni Sveins QgY’ílSnEljðÍ'ngastÖS
syni, forstjóra áfengisútsölunnar
hjer. Óskiljanlegt er mönnum með LTi]Dl Klir]]Sl3QSIIIS.
öllu, hvað forstjóri hefir að starfa ------
við þessa útsölu. Sýnilega er það Talsvert stríð °g þjark hefir
ekki annað en hirða launin, sem staðið um ger'lsneyðingarstöð
vera munu um 834 kr, á mánuð' Mjólkurfjelagsins hjer í bænum,
eða um 10.000 kr. á ári. Þessi einkum í bæjarstjórn. Hefir þar
maður þarf engin þau störf að andað heldur kalt til hennar, og
hafa með höndum, sem eiginlegir það or5 farið af henni þar, að
verslunarforstjórar hafa: annast hún mundi ekki koma að tilætl-
kaup á vörum og sölu á vörum. uðum notum. Og hefir bæjarstjórn
Varan er lögð uop í hendur útsöl- in sífelt ver'ð að gera meiri og
unnar og salan annast sig siálf. víðtækari kröfur til hennar. Því J hmu allra besta lagi á gerilsneyð-
Þessir tveir menn, sem nú hafa hún hefir sjeð, að bærinn getur: ingarstöðina. Og verður ekki með
verð nefndir, eru vitanlega al- ekki án slíkrar stöðvar verið, ef sanng'rni hjer eftir kvartað und-
Kælirúmi hefir verið kom’ð fyr-
ir í stöðinni í sambandi við þessa
nýju breytingu. Er það nauðfÁn-
legt, ef ,svo mikil mjólk berst að,
að hún selst ekk: öll á einum
degi. Geymist hún þá köld og
óskemd í kælirúminu svo lengi,
sem þörf gerist.
Mjög mikið hreinlæti sýnist
vera við haft á allr: meðferð mjólk
urinnar í stöðinni. Flöskur eru
þvegnar og burstaðar mjög vand-
lega í þar til gerðum áhöldum og
augsýnilega alt gert til að hafa
mjólkina sem hreinasta.
Þessi nýja umbót á stöðinni og
breyt'ngin mun hafa kostað fje-
lagið um 12000 kr. En með henni
hefir það komið, að því er virðist,