Morgunblaðið - 17.02.1923, Qupperneq 4

hefir björgunarskipið „Geir“ náð út
bg flutt hingað til ReykjáTÍkúr.
Goðafcss á að fara ’hj'e^an norður
mm land til útíanda á mánudaginn
kemur.
Fiskifjelagið heldur aðalfund sinn
í dag í sal kaupþiugsins. Funduriim
Lefst kl. 1. Meðal dagskráratriða er
landhelgisgæslan og steinolíuverslunin.
■o
Lögrjetta, Sem kom með nóv-
erab erp ó s t inum, flutti tvær rit-
gerðir, sara, jeg las upphátt -fyrir
fólkið mitt. Bn það ber tiltölu-
lega sjaldan við, að jeg leggi það
etfiði á mig við blaðagreinar. —
Ailar deilugreinar um .þjóðmálin
<eru svo kræktar óg önglaðar sam-
an, svo balarófutengda,r, áð jeg
þráí eigi nje kýs, að flækja ung-
iingum nje kvenfólki um þá refil-
stigu. En þegar góðgæti sjerstakt
<sr á boðstóluru' blaðanna, læt jeg
það ekki undir lás þagnarinnar.
— Þessar tvær greinar, sem jeg
oiefndi, ertí uib æfisögukafla Matt-
Jiíasar, önnur eftir Guðmund
Hannesson læknisljstamann og bin
eítir Einaf sagnaskáld, sem kallar
sig nú óneífninu Kvaran, líklega
fomíslenskt orð, sem enginn skil-
nx Iivað þýfSir,. en er ljótt. E».ri.t-
gerð Einars., er-.ekki ljót, svo sem
Tænta mátti, Jeg kem bráðum að
henrii í þessum pistli. En fyrst vil
jeg drepa á ritgerð nafna mrns
«m æfisögUkafla skáldsins, ekki
tfl endurteknirigar á aðalefninu,
beldur til að minnast á eitt atriði
og meira en eift.
G. H. segir m. a. í sambandi
Tið uppeldi Mafctbiíasar við fátækt
og fámenni;
j ' „Það kann að vera sleggjudóm-
ur, en mjer virðist sá mikli muö-
ur á gömlu heimafræðslunni og
skólamentun vorra daga, að önnur
vandi börnin á að lesa og elska
bækur. Hin gerir bókmentir að
leiðinlegri skyldu og kemur inn
óbeit á öllum bókum“.
Jeg gríp pennan einkanlega til
aC halda þessu á lofti, sem svo
fáir þora að segja, enda fáum
Ijóst. Erindi sem var bygt á þess-
ari undirstöðu flutti eg á Akur-
eyri og víðar fyrir einum 6—8
árum og fjekk góða áheyrn óg
aðsókn. En það heyrði jeg un?
leið, að þetta væru öfgar og fjar
Stæður, vel orðaðar að vísu og
líklega áheyrilegar, en skáldaskrök
fremur en rökscmdir. Það .skail jeg
j'áta, að jeg rjeðist hlífðarlaust
á skólamentunar hjátrúna (barna-
skólamentunar). Svo stakk jeg
•þessu í brjefadyngju mína og þar
lrggur það. Jeg þorði að halda
áfiam í þá átt. En jeg þóttist
sjá, að ekki væri enn tímabært
a ráðast á oftrú þjóðarinnár, sem
bundin var við nýkarað fræðslu-
kerfi og fjölmenn stjett stóð að
og varði. Mjer skildist, að þjóðin
mundi þurfa að reka sig á árang-
ursskort þessa hrófatildurs og of-
nrkostnað þess og svo uppskeru-
brestinn sjálfan.
Þessi ritgerð G. H. er í raun
rjettri nokkurskonar skýring á
MORGUNBLAÐIÐ
bók MattMasar, fremur en rit-
dómnr og blasir í, ritgerðinni við
lesendunam svo sem jafnan, þeg-
ar hann rrtar og talar: hugsana-
víðátta hans og fjölhæfni gáfn-
anna.
Næstliðinn vetur rofaði svolítið
til í moldviðrinu, þegar horin var
fram á Alþingi tillaga urn að
hlífa krakkaskinnunum dálítið við
kenslunauðinu. En sú tillaga fjell.
Tíminn stóð þar í vegi, meðal
annara — spamaðar hásúnan inn-
antóma. Þáð var auðvitað, að
sparnaðarglamur Tímans var veifi-
skatamælgi og málróf. Jeg vissi
það a. m. k., að þeir menn, er
að Tímanum standa (honum næst-
ir) mundu ekki fyrstir manna
rjetta fram hendur sínar, eða
lyfta þeim til að hengja sparn-
aðarbjölluna á eyðslukött ríkis-
ins, þrátt fyrir loforðafleskið á
önguloddinum, að spara fje lands
ins.
Þár sem irú Guðmundur pró-
fessor Hannesson, hámentaðnr
maður, hefir skotið ör beint í
kenslumarkið, má ekki minna
vera, en að einn maður þakki
honum fyrir handarvikið. Og það
geri jeg hjer með. Seinna' ætla
jeg að grípa í þeniran streng, ef
jeg lifi fáeinar tunglkomur.
Ritgerð Einars sagnaskálds er
víðförul og margþætt og mikið á
henrii að græða. Þó hefi jeg við
hana að athuga á einum stað.
Geri jeg það þess vegna, að mjer
er ljúft að minnast á æfisögu-
kafla Matth?asar pg - ve| jeg < rit-
gerð Einars svo sem brú til að
ganga á yfir í það hið fjölskrúð-
uga land og hirturíka og mann-
marga.
Þetta atriði sem jeg vildi nrinn-
ást á, eru ummæli Einars um
kVæði Matthíasar: Volaða land!
Kvæði þetta kom út í Lögbergi,
sem Einar Hjörleifsson stýrði þá,‘
svo sem rösknir menn muna. Það
er nndanfelt í ljóðmælasöfnum
Matthíasar. Höfundurinn segir r
köfltim æfisögn sinnar, að hann
i,blygðíst sín“ fyrir kvæðið.
En Einár segir í ritdómi sín-
um, að hann „sakni þess“, að það
er ekki í „ljóðmælasafni hins
iiiikla skálds“. Og ennfremur:
„Mjer finsfc það sjerstaklega hug-
næmt“. .— Jeg á undirstrikin en
ekki Einar.
Einar er aldrei myrkur r riti,
heldur auðveldur og ljós. En nú
á jeg bágt með að skilja hann
til fulls.
Þettá kvæði hugnæmt! -—
kvæði sem er um það ógleðilega
efni, að hjer á landi sje ólíft
nema hröfnum. Látum vera að
það sje rjett og satt. En er það
hugnæmt í eðli srnu, að landi,
manna bústað, sje þannig háttað?
Einar á ef til vill við skáld-
skapinn á kvæðinu, að hann sje
svo góður, að á þann hátt sje
kvæðið hugnæmt. Hann útlistar
þetta ekki og er þó vanur að
útlista vel hugsanir sínar í hlaða-
greinnm.
Erfitt er að tala um efni og
frágang kvæðis, sem er ekki á
glámbekk. Úr því að höfundur
kvæðisins hefir breitt ofan á það,
tel jeg mjer óleyfilegt að gera
ISlMðS
tekur bæjarðæknir möti
sjúklingum venjulega ein-
ungis kl. 4 - 5.
fiúsmæöuv!
Reynslan mun sanna að
„Smárasmjörllkið“ er
bragðbest og notadrýgst, til við-
bits og bökunar. — Dœmið
sjálfar um gæðin.
Skakan lítur þannig út:
Jt$k1 lSíDJ0RUK 1
f H7fSmjorlíkisgerém íReykjaviV] jj
Kaupið
Alafossdúkana
tií sýnis i
A lafos s-ú tsölunni
Nýhöfn.
panta jeg fyrir þá sem þess óska
og senda |mjer pantanir sínar
fyrir uæstu mánaðamót.
Einar Helgason.
flugl. dagbók
Tvær stofur til leigu í miðbænum.
Afnot að síma fylgja, hentugt' fyrir
þingmann. XJppl. í síma.
Tvö til þrjú herbergi með eldhúsi
óskast frá 14. maí eða fyr. Tilboð
merkt Z sendist Morgunblaðinu.
það nú uppskátt r blaði, eða á
almannáfæri.
En það þori jeg að fullyrða,- að
kvæði þetta e ekki svb vel kveð-
ið, að hugnæmt geti heitið áð
skáldskap. Það er lrtið annað en
upphrópanir í rími — rímaðar
upphrópanir um ókosti landsins.
Matthías kunni . naumast að
yrkja skáldskaparlaust kvæði, þó
að hann kastaði höndunum til
þess. En í þessu kvæði er naum-
ast skáldskapur. Jeg man eftir
því eins og r gærdag hefði skeð,
þegar kvæðið kom út. 011 þau
harðindá ár sem þá gengu eru
mjer og í fersku minni.
Jeg kendi víst ekki síður á
því árferði en sjálft skáldið, er
þá var nýflutt að Akureyri —
norður að hafþökunum. Og þá
var jeg óharnaður unglingur, sem
sá, — inn í tvo heimana.
Kvæðið hefði þvr átt að hafa
áhrif á mig, ef það hefði verið
völundarsmíð.
Ep kvæðið Hafísinn eftir M.
J. — það tók á mig, skáldskap-
urinn og efnið.
Þessi orð t. d.:
verður- haidinn laugardaginn 17. í kaupþingsalnunt
í Eimskipafjelagshíisinu og hefsf kl. 2. e. m.
Dagskrá:
1. Skýrsla um starfsemi fjelagsins á liðnu ári.
2. Aflaskýrslur,
3. Steinolíuverslunin.
4. Landhelgisgæsla.
5. Umræður um nokkur lög viðvíkjandi sjávarútveginum og fram-
kvæmdir þeirra.
6. Fjárhagsástand sjávarútvegsins.
7. Framtíðarstarfsemi Fiskifjelags íslands.
Stjórnin.
B. D. S. N. A. L.
S.s. Dorefjorö
hleður í New-York 1.—3. mars. Tekur flutning til íslands (Bergen)
Upplýsingar um flutningsgjöld o. fl. hjá
Bjarnason.
Nýtt skyr
frá Hvanneyri og Eskiholti fæst daglega í eftirtöldum mjólkurbúð-
um: Vesturgötu 12, Eaugaveg 10, Laufásveg 15, Þórsgötu 3, Lauga-
veg 49 og Hverfisgötu 50 og kostar pr, J/a kg. 0.60.
í sömu búðum fæst:
nýr rjómi
frá Mjólkurfjelagi Reykjavíkur og Hvanneyri á kr. 3 20 pr. L
Ennfremur sendum við heim til kaupenda allan daginn
mjólk, rjóma og skyr, ef það er pantað í sima 517 eða 1387;.
Virðingarfylét.
Mjólkurfjelag Reykjavikur.
Hvaða sápu á jeg að nota?
Fedora-sápan hefir til að bera alla þ4
eiginleika, sem eiga að einkenna fyllilega
milda og góða handsápu, og hin mýkjandi
og sótthreínsandi áhrif hennar hafa sann-
ast að vera óbrigðult fegurðarmeðal fyrir
húðina, og varnar lýtum, eins og blettum,
hrukkum og roða í húðinni. í stað þessa
verSur húðin við notkun Fedora-sápuunar
hvít og mjúk, hin óþægilega tilfinning þess,
að húðin skrælni, sem stundum kemur vi8
notkun annara sáputegunda, kemur alls ekki.
fram við notkun þessarar sápu.
Aðalumhoðsmenn:
R. KJARTANSSON & Co.
Reykjavík Sími 1004.
—„þá er slitið brjóst úr munni
barni, bjöm og refur snudda tveir
á hjarni, gnaga soltnir sömu
þeinagrínd“ — þessi mynd er
óafmáanleg sökum þess, hve glögg
hún er og átakanleg. Þarna hillir
undir ferlíkin þau, sem sorfið
hafa að landi og þjóð — harð-
indaöflin, þau sem láta móður-
brjóstið þorna. Hitt er aftur
skáldamál, að björn og refur verði
soltnir á ísmim hjerna. Þeir l:fa
ávalt á ísnum góðu lrfi hvar
sem hann er og fer eins og sjest
a holdarfari þeirra og háralagi.
Framh.
I s I e n s k
ullarnærföt
af nrörgum stærðum fást nú í
A I a f o s s-ú tsölunni
Nýhöfn.
og blómfræ
selur Einar Helgason.