Morgunblaðið - 29.04.1923, Blaðsíða 2
MORGUNBLAÐIÐ
Við höfum einka umbjð á íslandi fyrir:
James Ross & Co., Ltd. Dundee,
(Hessian og ullarballar).
L. C. Glad & Cq.j Kaupmannahöfn,
(Vjelaolíur, Tjara, Vjelatyistur, Bílaolíur).
Hansen & Co., Frederiksstad, (Sjófatnað).
Útgerðamenn, kaupmenn, kaupfjelög,
grenslist eftir verði og vörugæðum þessara firma áður
en þjer fsstið kaup á samskonar vörum annarstaðar.
Verðlistar og sýnishorn fyrirliggjandi.
Undirritaður annast fyrir mern kaup og sölu verðbrjefa, fast-
eigna, skipa og vjelbáta; geri samninga, annast lántökur og fram-
lengingar lána. Einnig tek eg að mjer innheimtu á víxlum. Lagt
verður kapp á fljóta og góða afgreiðslu. Sanngjörn ómakslaun
tekin. — Skrifstofa í Lækjargötu 4 uppi, norðurdyr. — Viðtals-
tími til mánaðarloka er frá kl. 5- 6 e. h., en frá 1. maá frá kl.
10—12 f. h. og 5—6 e. h.
Umboðsmaður:
Ingimar Brynjólfsson.
Uigf. Buöbrandsson
— klæðskeri —
Sími 470 — Símn. Vigfús —
Aðalstr. 8. Fjölbreytt fataefni.
1. fi. Saumastofa.
Minningarorð.
Reykjavík í apríl 1923.
Helgi Sveinsson
fyrv. bankastjóri.
Nýkomnar vörur:
Barnafatnaður, allskonar mjög mikið úrval.
Silki.
Kjólatau úr ull og bómull.
Reiðfataefni.
Kwensokkar margar tegundir.
Kvennærföt, Kvenhanskar,
Smávörur mjög mikið úrval
Útsaumsvöru allskonar.
Blúndur. Silkibönd.
Johs. Hansens Enke.
macmillan Dramn.
Prófessor Macmilian Brown,
höfundur bestu framtíðarlýsing-
arinnar sem til er, skrifar mjer
fiá Nýja Sjálandi — sem mun
vera mesta framfaralandið á jörðu
hjer — að hann hafi nú loks
’komið fram þeirri fyrirætlun'
s.’nni, að rannsaka Páskaeyna,
þar sem eru steinlíkneskin frægu,
sem til þessa hafa verið óráðin
gáta- Varð hann að fara þangað
á herskipi frá Chile, en eyjan
liggur undir það ríki.. Mánuð-
um saman kemur ekkert skip
þangað til eyjarinnar, og 2000
mílur enskar er til næsta síma.
Prófessor Brown hefir lengi ver-
ið að rannsaka eyjar í Kyrra-
nafinu, og er frægur mjög orð-
inn fyrir þær rannsóknir — a
travaller of world-wide reputa-
tion, — eru orð, sem jeg sá höfð
um hann fyrir nokkru. En þó
að þessi margfróði maður sje
landfræðingur ágætur, þá hygg
jeg að hann sje ritsnillingur enn-
þá meiri, og þeim sem þekkja
bók hans Limanora eða Pram- i
faraeyjan (Codfrey Sweven kallar '
hann sig á þeirri bók), munu
þykja það mikil tíðindi, að í þessn
brjefi sínu gefur hann von um,
að þegar hann hefir lokið land-
fiæðisverki sínu, muni hann aft-
ur’ snúa sjer að því að rita það
scm hann kallar imaginative
philosophy, — skáldskaparkenda
heimspeki. Kveðst hann halda
að mikil þörf sje nú á þesskonar
ritum. Og í því hefir hinn á-
gæti snillingur rjett fyrir sjer.
Það gagn sem af slíkum ritum
hefir hlotist og gæti hafa hlot-
ist, hefir aldrei verið metið til
fulls. Og af öllu því, sem í þá
átt, hefir verið ritað, hygg jeg sje
langbest það sem er eftir Mac-
millan Brown.
En þó er 'það, sem ennþá er
ir.eiri þörfin a en skáldskapar-
kend heimspeki, jafnvel þó að af
hestu tegund sje. En það er sú
fræði, sem leiðir í ljós þekkingu,
þar sem áður var aðeins ímynd-
anir og tómfræði (kenologi). —
Mjög merkir menn hafa að vísu
haldið því fram, að vísindin geti
aldrei orðið nógu víðsýn og djúp-
sýn til að verða að heimspeki,
og muni aldrei ná til þeirra hlnta
sem mönnunum er einmitt lang-
mestur hugur á að vita eitthvað
j um. En þetta er misskilningur,
simplicitas dysexelictica. Ráðning
gátunnar, eða aðferðin til að fá
j Vissu og vísindi, þar sem menn
luigðii að aldrei mundi þekkingar
auðið vera, fæst ef menn skoða
nógu vandlega sinn cigin huga,
eins og sýnt hefir verið fram á,
þannig að aldrei rnun hrakið
verða, í bók þeirri er Nýall heitir.
Ilelgi Pjeturss.
Eins og áður hefir verið^g ;1i.ð
um í „Lögrjettu“, ljest hinn 24.
'okt. 1922 að heimili sínu, He i
í Vestur-Landeyjum, óðalshóndinn
Ándrjes Andrjesson. Hann var
einn með merkustu og nýtustu
nændum í Rangárvallasýslu. Harn
var fæddur í Hemlu 14. des. 1849.
Foreldrar hans voru þau Andrjes
Andrjesson hóndi á Hemlú’ (f.
1817, d. kringum 1860), frá Syðri-
Iiól undir Eyjafjöllnm, og Guð-
rún Guðlaugsdóttir (f. 1814 í
Hemlu og d. 1885 í s. st.). Þaú
hjón eignuðust 16 börn; dóu mörg
þeirra strax í æsku; en af þeim,
sem upp komust er nú lifandi að-
eins Sigurður, sem heima á í Ame-
xíku, er var þeirra yngstur.
Gunnar hreppstjóri á Hólmum í
^Landeyjum, er ljest í júlí 1921,
var og einn þeirra Hemluhræðra.
Andrjes sál. mun hafa verið ná-
lægt 10 ára að aldri, þegar hann
misti föður sinn; bjó móðir hans
eftir það sem ekkja á Hemlu í
18 ár. Þegar Andrjes var 20 ára
tók hann við bústjórn með henni,
og bjó þannig í 8 ár, þar til árið
1877 að hann giftist Hólmfríði
Magnúsdóttur frá Asólfsskóla
undir Eyjafjöllnm, og lifir hún
mann sinn. Bjuggu þau hjón á
Ilemlu þar til 1919; þá ljetu þau
af húskap. Hafði Andrjes þá
staðið þar fyrir búi í 50 ár. Hann
var alla sína æfi sjerstakur starfs
maður, sívinnandi heimili sínu til
hags og bóta, enda ’blessuðust
jafnan verk hans. Þó hann í
fynrtt1 byrjaði fremur smáu búi,
þr blómgvaðist búskapurinn svo
\el, sakir ráðdeildar hans og at-
oiku, að hann mátti telja á síð-
■, ri árum vel efnaðan mann, eftir
því sem gerist um sveitabændur.
Árið 1897 bygði hann timburhús,
sem enn stendur á Hemlu, og er
r.eð stærstu húsum til sveita.
Seinna bygði hann 2 stórar hey-
hiöður og vandað fjós; auk þess
Jieyhlöður við útifjeuaðarhiís, sem
cinnig eru væn og vel úr garði
gerð. Þá bætti hann einnig mik-
ið jörð sína. með útfærslu túns
(plægingum) og girðingum o. fl.
Árið 1905 lagðist jiirðin Skeið í
eyði (sökum vatnságangs úr Þver
á); keypt.i þá Andrjes hana og
lagði undir Hemlu, afgirti svo
engjar beggja jarðanna, ásamt
íaiklu beitilandi, með hlöðnum
görðum og skurðum með vírsnúru
yfir, og var þetta afarmi’kið verk,
Kristján Ó. Skagfjörö,
Reykjavik
Hefip i heildsölu fyrir kaupmenn og kaupfjelög:
ÚTGERÐARVÖRUR: Fiskilínur enskar, besta tegund 1_4
•Ibs. Lóðaöngla nr. 7, 8, 9 ex ex. long. Lóðatauma 18“ og 20“.
Lóðabelgi. Manilla allar stærðir. Netagarn. Keðjur. Börkunarlitur.
SISSONS MÁLNINGAVÖRUR: Zinkhvíta. Blýhvíta. Femisolía.
Þurkefni. Terpentínolía. Kítti. Olíurifinn farfi, lagaður farfi í
öllum litum. Japan-lakk. Bílalökk. Mislit lökk í smádósum. Cabin-
et-lakk. Crystal-lakk. Gólf-lakk. Húsgagna-lakk. Copal-lakk. Mix-
ing-lakk. Eikar- og G. P.-lakk. Hall’s Distemper í mörgum lit-
um. Primisvze. Mennia. Presseningafarfi hvítur. Húsafarfi rauður
og grár. Gulokker. Rautt og grænt duft. Hvítur lestafarfi. Botn-
fari á járn og trjeskip. Aluminium. Trjelím. Sandpappír. Smergel
og margt margt fleira.
HREINLÆTISVÖRUR: New-Pin þvottasápa. Handsápa 20. teg.
Raksápa. Zebra. Ofnsverta. Brasso-fægilögur. Reckitts þvotta-
blámi. Robin línsterkja. Silvo silfurfægilögur. Cherry Blossom
skósverta.-
ÝMSAR VÖRUR: Caley’s átsúkkulaði og Konfekt. Cacao. —
Svínafeiti. Henderson’s kökur og smákex. Snowflake kex. Skips-
brauð. — Ýmsar fatnaðarvörur: Gúmmístígvjel. Trollstakka, —
Trollarabuxur enskar. Skófatnaður. Skilvindur. Strokka o. m. fl.
því girðingar þessar allar eru
rnörg hundruð metrar að lengd
Af Aurunum með fram Þverá
stendur Hemlu jafnan hætta af
sand-ágangi, enda varð hún í hú-
skapartíð Andrjesar einatt fyrir
þungum áföllum af sandi, svo oft
sýndist ekki annað en í eyði væri
komin; en húsbóndinn var gæddur
stöðuglyndi, og tók jafnan því
mótdræga ljett og með frábærum
dugnaði; samfara ást til Heml-
nnnar sinnar tókst honum jafn-
r.n aö vinna signr á örðugleikun-
nm. En í Hernlu hefir margur vor-
ilagur verið notaður til að aka
bnrt sandi úr túni og matjurta-
görðum, þegar annarsstaðar hefir
mátt sinna venjulegum vorstörf-
um.
Hemluheimilið hefir jafnan ver-
ið orðlagt fyrir gestrisni og góð-
gjörðasemi, og var það sannmæli,
sem segir í stöku, sem þau hjón
fengu einusinni frá vini þeirra:
„Ykkar bygð æ blómleg sje,
blessun fylgi ranni;
þið gott látið þrátt í tje
þreyttum ferðamanni".
Bærinn stendur við gestgötuna
cg annars vegar við Þverá, sem
svo mörgum hefir réynst illnr
þröskuldur í leið, enda hafa hús-
bændurnir mátt venjast því, að
taka á móti vegfarendum, sem
cft hafa þurft hjúkruna’: og
hvessingar; en naumast var þá
íiægt að hitta fyrir betri vaitend-
i-.r en Andrjes og Laris góðu konu,
sem ætíð ljet sjer ant um að
/í. v una að gestum sínum, og ætíð
fyrir litla eða enga borgun, þvi
Arulries var alkmuvuv að heiðar-
leik i viðskiftum og vildi ekki
a+' öðrum hafa. Og það er
mjer óhætt að fuliýrða, að marg-
ir .wangir mcnn og hcstar fengu
sig nictta hjá hinnoi ágictn hús-
tyu dum, án þess að minst væri
á "ndurgjald fyrir; en guð hefir
iauii ð þeim það, og cinnig fyrir
gjafir þeirra til fétækra því slík-
ir liiutir eru homire þókuanlegir
Svcit sinni 'var Andrjés jufnan
hinn m'esti styrktarmaður, ráð-
hollur og rjettsýnn reyndist hann
þeim, er til hans leituðu; friðsam-
ur og ágætur nágranni, og oft
Ljálpaði hann um liey, mönnum,
sem í þröng komust, því sjálfur
var hann jafnan svo lánssamur að
e:fa leifar af forða sínum. Hjú-
um sínum var hann ætíð hinn á-
gætastr. enda gekk honum líka
jafnail vel að halda vinnufólk.
Andrjes sál. var meðalmaöur á
vöxt; svipurinn göfugmannlegur
og lireinn, fjörmaður að upplagi;
í störfum hans lýsti sjer kapp og
uugnaður, ásamt verklægni og
f’’amúrskarandi iðni. Sjómaður
r hann ágætur, og svo góður
f: skimaður að til var tekið; hafði
lika jafnan yndi af fiskiveiðum.
Stundaði hann sjómensku nálægt
50 vertíðir, og formaður var hann
með skip fyrir Landeyjasandi
mörg ár, og keppnaðist ágætlega.
Þá hafði liann einnig ánægju
mikla af að sitja á góðum hesti;
átti líka alla tíð fallega og góða
i’esta. —
Mest veraldlegra bókmentæ
unni hann íslendingasögunum, átti
þær allar; annars hafði hann
skemtun af bókum, en gaf sjer
lítinn tíma til lesturs, sökum bú-
skaparstarfanna. Blöð keypti
hann alla tíð og las, og var jafn-
an Jieimastjórnarmegin í pólitík.
Þeim hjónum Andfjesi og Hólm
fríði varð 9 banui auðið, Þar af
dóu 2 í æsku, en 7 eru á lífi, öll
hm mannvænlegustu, sem upp
voru alin í guðsótta og góðum
siðum foreldranna- Þau eru þessi:
1. Magnús, búandi í Vestmanna-
e., jum; 2. Ágúst, bóndi á Hemlu;
3. Andrjes, klæðskeri í Reykja-
vík; 4. Sighvatur bóndi á Ártún-
um í Rangárvallasýslu; 5. Magn-
l ’idur, búandi ekkja i Reykja-
vík; 6. Guðrún, húsfrú á Stíflu í
Landeyjum og 7. Rósa, húsfrú á
Lxahrygg á Rangérvöllum. Auk
þess tóku þau til uppfósturs