Morgunblaðið - 04.01.1924, Síða 2

MORGUNliLAÖIÐ
Höfum fyripliggjandis
£
i
t
f
k
Appelsínur
’og Epli,
sem seljast mjög ódýpt.
Jeg undirrituð sauma og kenni
Ijereftasaum.
Elásabat Erlendsdóttip
Þingholtsstræti 27.
F.vrst um sinn á Grettisgötu 27.
aS vindar, sem vaxa hægar, blása
cft stundum og jafnvel dögum
saman, án þess að missa kraft
sinn og kyngi. Þá vindana geta
menn notað sjer til gagns, fyrst
og fremst sem aflgjafa, bæði á
sjó og landi, til þurkunar og
margs fleira. Þannig er því varið
með flest í náttúrunni. Þar sem
lifsafiinu er öllu eytt ,í augna-
biiksuppþot, þar verður æfin og
árangurinn enginn; alt hjaðnar
niður og fellur um sjálft sig, án
þess að hafa orðið til nokkurs
gagns. pað lægsta og lítílmótleg-
asta hins lifanda lífs á sjer skjót-
an þroska og skamman aldur, og
þar er fjöldinn mestur. Hinar æðri
verur lífsins fara sjer hægra, eru
seinar til þroska, en njóta hans
aftur lengur. Viðkoman er þar
minni, en aftur færri, sem falla
úr. Og hið sama verður fyrir oss,
ef vjer lítum á fyrirtæki mann-
anna og framkvæmdir. Þau lifa
sjaldan- lengi þau verkin, sem
hróflað er saman í flýti og án
i'yrirhyggju. Það verður sjaldan
mikið úr því högginu, sem hátt
er reitt, eins og orðtakið segir.
Þessi alþektu sannindi urðu fyrst
fyrir mjer, þegar jeg fór að hugsa
um sambandið milli heiðursgests-
ins okkar, sem situr hjer við hlið-
ina á mjer, pórarins Þorlákssonar
ruálara, og þeirrar stofnunar, sem
meðfram er orsök þess, að vjer
erum komnir hjer saman í kvöld,
og sem heiðursgesturinn var svo
lengi og mikið við riðinn, Iðn-
skólans hjer í Reykjavík. Þórar-
inn hefir aldrei neinn vindbel^ur
verið, og heldur enginn augna-
ibliks stormhnútur, hvorki í skpi
nje í störfum sínum í lífinu. Og
þess hefir Iðnskólinn meðal ann-
ars notið. Þórarinn rjeðst að hon-
um sem fastur kennari 1. jan.
1904, og hefir stöðugt verið við
hann sí$an, fyrst sem fastur kenn-
ari og svo sjö síðustu árin sem
skólastjóri; þangað til í sumar
að hann var farinn að þreytasfc á
þeim erli og ónæði, sem skóla-
stjórninni fylgja, og sagði stöð-
unni lausri frá 1. okt. s. 1., til
þess að gefa sig óskiftan við öðr-
um hugkærum og þörfum störf-
um. pað er þannig á þriðjudag-
ixm kemur, nýjársdag, liðin rjett
20 ár síðan Þórarinn kom að skól-
anum, og öll þessi ár var hann
auk þess í skólanefnd, og tók þann
veg fullan þátt í stjórn skólans,
einnig áður en hann varð skóla-
stjóri. Jeg átti því miður ekki því
láni að fagna að kynnast Þórarni
sem starfsmanni við skólann og
læra af honum þar, og hefi 'ekki
verið samstarfsmaður hans fyr en
í vetur í skólanefndinni; en jeg
hefi sannar sagnir og árangurinn
af starfi hans til marks um það,
að hann hafi rækt starf sitt með
einstakri lipurð, alúð og dugnaði.
En jeg veit, að hjer eru margir,
sem miklu betur en jeg geta tal-
að um þá hlið málsins og aðeins
bíða tækifæris, og skal jeg því
ekki fara lengra inn á þá braut.
Iðnskólinn, sem slíkur, og í
þeirri mynd, sem hann er nú og
hefir verið síðustu' tuttugu árin,
var stofnaður um það leyti sem
Þórarinn rjeðst til hans. Aður
hafði að vísu Iðnaðarmannafjelag-
ið haldið uppi teiknikenslu um
nokkuð mörg ár, fyrst á sunnu-
áögum, og síðar sem kvöldskóla.
En árið 1904 var byrjaður reglu-
legur skóli, með fasta skólastjórn
og fleiri námsgreinar. Það \ar
stærsta skrefið, sem stígið hefir
verið á æfi iðnfræðilegs skóla
hjer á landi. Síðan hefir skólinn
altaf verið að eflast og aukast,
altaf verið að fara fram. Og það
mun síst um of mælt að segja, að
heiðursgestur vor eigi meiri þétt
í því að svo hefir verið, en flestir
aorir. Hann tók fljótt ástfóstri
við skólann, var laus við öll gönu-
skeið, en hjelt stöðugt og örugt
fram á við. Og þótt sumum þætti
cf-til vill þroskinn seinn og ferðin
hæg, þá hefir hann aftur átt pví
láni að fagna að þurfa aldrei að
hopa á hæli eða ónýta tekna á-
kvörðun. pað er fyrst nú, eftir
að jeg hefi tekið við af honum,
að stígið er skref í öfuga átt, að
því leyti, að jeg varð í haust að
fækka námsgreinum frá því, sem
verið hafði. Og þó vona jeg að
þjer t.rúið mjer til þess, að það
var hvorki af fúsum vilja nje með
glöðu geði gert, og heldur ekki
tii þess að fá meira svigrúm til
framfara síðarmeir; það var meir
en nægilegt hvorteð var; heldur
af brýnni nauðsyn vegna þeirra
breytinga, sem orðnar eru á hög-
um þjóðarinnar. En óneitanlega er
það nokkuð hart, að þessi eini
skóli, sem eingöngu imiðar til
þess að efla verklegar framkvæmd
ir og framleiðslu í landinu, sem
oss ríður nú sem stendur hvað
mest á, einmitt sá skólinn, sem
nú ætti að éfla og auka öllum
skólum framar, að hann skuli
þvert á móti þurfa nú að draga
saman seglin. Yjer verðum allir
að vinna, vinna sleitulaust, eftir
því sem kraftarnir leyfa. En það
er ekki nóg. Vjer verðum einnig
að hugsa. Bíflugumar eru starf-
samari en flest önnur dýr; þær
vinna án afláts, en þeim fer ekkert
fram og hefir ekkert farið fr im
um hundruð og jafnvel þúsundir
ára; af því að þar verða allir að
vera jafnir, enginn fær að rísa
öðrum framar, þótt hann hefði
dugnað eða hæfileika til þess; og
þess vegna getur enginn og fær
enginn að koma með neitt nýtt
eða bæta um hinar eldri aðferðir
og venjur. Þar eru engar fram-
farir. En skólinn okkar á ein-
mitt að vera til þess að vekja og
þroska hugsun hinna, starfandi
ruanna; kenna þeim þau bóklegu
fræði, sem nauðsynleg eru til
þess að geta smíðað vandaða og
rjett gerða muni, og benda þeim
á leiðirnar til þess að gera enn-
þá fullkomnari og vandaðri hluti,
en þeir áður hafa þekt. Og þetta
var enginn betur fær um að
kenna en hinn samviskusami og
listfengi heiðursgestur vor.
Jeg vildi mega óska skólanum
og öllum þeim, sem í hann koma,
og eitthvað eru við hann riðnir,
þeirrar hamingju, að þeir megi
fara að dæmi Þórarins og þrosk-
ast og eflast til gagns og heiðurs
fyrir sjálfa sig og þjóð vora.
Jeg sagði áðan, að jeg hefði
lítil kynni haft af Þórarni, sem
skólamanni. En jeg hefi aftur átt
því láni að fagna, að kvnnast hon-
um dálítið tvö síðustu árin sem
manni, og það sem góðum manni.
En svo hefir fleirum farið; því
jeg hefi líka fengið órækan vott
um ástsæld hans úr annari átt.
Þegar í haust, er jeg kom til
skólans, varð jeg þess var, að nem-
endur hans vildu heldur en gjarna
senda honum einhvern vott um
vmarhug sinn og þakklæti. Og
þegar það kom til tals meðal kenn
aranna að fá Þórarinn til þess að
vera með þeim eina kvöldstund í
kveðjuskyni, til þess að' þakka
honum alt gamalt og gott, þá var
þar enginn, er þess átti kost og
heimangengt átti, þótt með herkj-
um væri, er ekki vildi óðfús vera
með. Jeg veit að nemendur Þór-
arins hefðu einnig gjama viljað
vera með, eða hitta hann sjálf-
an og taka í hendina á honum, ef
þess hefði verið kostur. En þeir
hafa orðið að láta sjer nægja að
senda mig með kveðju til hans í
þess stað. Það er lítil gjöf, sem
bæði núverandi og eldri nemend-
ur Iðnskólans, eldri og yngri kenn-
arar skólans, og svo þeir skóla-
nefndarmenn, sem hjer eru mætt-
ir í kvöld, hafa tekið þátt í og
falið mjer að afhenda yður. Gjöf-
in er ekki stór, en gefendurnir
vona samt að þjer takið á móti
henni og lítið ekki einungis á
verðmæti hennar, heldur skoðið
hana aðallega sem tákn þeirrar
virðingar og vináttu, sem þeir
hafa viljað láta í ljósi með henni.
Og um leið og jeg bið yður að
taka á móti gjöfinni, þá vil jeg
þakka gefendunum fyrir þá á-
nægju og sæmd, sem þeir hafa
sýnt mjer, með því að fela mjer
að afhenda hana, og yður fyrir
alt það gott, sem þjer hafið gert
fyrir skólann og skyldulið hans.
■ o-------
Hrossaverslun.
Herra Theó*dór Arnbjörnsson
heilsar upp á mig í Tímanum 22.
þ. m. út af svargrein minni til
hans, er jeg fjekk birta í Morgun-
blaðinu 14. þ. m.
Tœkifærisverð
Gúmmístígvjel fvrir^unglinga, sem áður kostuðu 18 krónui*
verða seld næstu daga á 10 krónur.
ipr* Notið tækifæpið! -®l
«4»
Þóröur BjEturssun 5 Cd.
Eyóublöó fyrirliggjandi
til sdIu á skrifstofu uorri:
Fisk-útflutniugsskírtEÍni
FarmskútEini I fyrir stórfisk, SpánarmEtinn
----II fyrir smáfisk
----III fyrir blautfisk
----IU fyrir starfisk, PortúgalsmEtinn
UpprunaskírtEini [CErtificate af origin].
tsántöku-EyQutiiöö Sparisióöa
FastEÍgnauEÓs skulúabrjEf [H n]
5jálfsskulclarábyrgðar skuldabrjEf [B 11]
BanduEð5 skulúabrjEf [C Fl]
UÍKÍltryggingarbrjEf.
ÞinggjaldssEölar. REÍkningsEyöublöfl.
Boðar pappírsuörur.
Skrif- og ritujElapappír, huítur ag misl., 30 tEg.
Umslög fjölbrEytt, frá kr. 8 00 þús., 22 tEg.
nafnspjöld, 3 þyktir Dg 5 stærðir af huErri.
DuplicatDrpappír á 7 kr. 480 blöð í folio.
ÞErripappír í hEilum örkum og niðurskorinn.
Lsímpappír, huítur og mislitur.
Kápupappír, margir litir og gæði.
Kartonpappír, blár, rauður, grænn og huitur.
Tii söiu og sýnis á skrifstofu uorri.
IsafaldarprEntsmiöja h.f. -- 5ími 48.
Hreinar ljereftstuskur keyptar hæsta veríi.
Þessi grein bans sver sig ótví-
rætt í ætt við höfundinn, ef hún er
borin saman við fyrri grein bans,
því í þessari síðari er nákvæmlega
jafnmikið af staðleysum og ósann-
indum og í fyrri greininni. En
þau koma hr. T. A. í koll, en ekki
öðrum, og skal jeg nú stuðla til
þess.
Jeg skal þá fyrst taka það fram,
sem jeg hefi raunar áður gert, að
Öll meðferð hjá mjer á hestunnm
í síðustu ferð minni, var hin besta,
hvað svo sem hr. T. A. segir um
það. Gæti jeg fengið það staðfest
með símskeytum frá þeim bænd-
um, er jeg gisti hjá. — Væntan-
lega ber hr. T. A. ekki brigður á
sögusögn þeirra, svo mikinn
bændavin sem hann telur sig vera.
en jeg sleppi því að þessu sinni,
því mjer finst nóg ráðunautarins
vegna að birta símskeyti það, er
síðar verður minst á í þessari
grein.
Út af ummælum ráðunautarins
vil jeg geta þess, að þegar ieg
var á ferð um Miðfjörðinn, var
égætt veður, en ekki „ótíð og
snjógangur", — fje var aðeins
býst, en ekki komið á gjöf, þar
sem jeg gisti, svo húsrúm var nóg
fyrir hestana. Um heyið hefi jeg
áður talað. Mjer þykir hr. T. A.
gera furðulítið tir húsplássi því,
er bændur hafa til umráða með-
fram póstveginum að norðan; jeg
varð ekki var við að nokkursstað-
ar væri þurð á því. Einnig hjelt
jeg, en sje að það er ekki, að hr.
T. A. vissi, að til eru á bæjum
bæði góð hey og lök. Og svo hepp-
inn var jeg á ferðinni, að geta
altaf gist á þeim bæjum, þar sem
það besta var látið í tje, bæði
handa mönnum og skepnum. En
trúlegt þykir mjer, að jeg hefði
fengið annað að reyna, hefði hr.
T. A. haft húsa- og heyráð með-
fram póstveginum.
Hr. T. A. spyr hvernig hestun-
um hafi liðið frá því þeir fóru frá
Fossá og þar til þeir komu á
skip. Jeg get fullvissað haun um
það, að þeim leið ágætlega; í
MaðiiF ubfOuf að mi ntt
alt sitt líf. pví ber manni
að snúa éjer til hins
reynda fagmanns, hins
æfða sjóntækja-fræðings,
sem getur leiðbeint með
valið á rjettum gleraug-
um. —
Sjálfs yðar vegna ber
yður því að fara til
Thiele, Laugaveg 2.