Morgunblaðið - 05.01.1924, Blaðsíða 4

m O R G l N tí L A 0 I Ð
til þess atvinuulaunum sínum fj'r-
ir marjra mánuði, þar sem meiri
hlutinn fer í beinan óþarfa og
aíigum til eiginlegs gagns nje
Í?l«í5i. í öðrum löndum Xorðurálf-il
Unnar sjest ekki alment þetta’
Ige gómatildur við jarðarfarir sem!!
hjer er. í Ameríku hefir aftur á
■rnóti jarðarfararstarf^mönnum
TÍða tekist að koma á kostnaðar-
sömum sið, til að gera atvmnuna
gróðavænlega. Það má segja, að
þetta.sje mönnum kanske mátu-
legt, þar sem hjegómleikinn er
mjög ríkur lijá fólki og kappið
itiikið um að sýnast.
Þegar á að jarða einhvern
„betri1 ‘ borgara í nágrannalönd-
unum, þá cr alment að sjá aug-
áýst að það eigi að fara fram í
k'yrþey, þ. e. frá kapellu í kirkju-
gárðinum, og að viðstöddum að-
«*ns allra nánustu vinum. Aðrir
láta sjer þá nægja að senda sam-
uöarskeyti með pósti eða gegn
uin símann.
Hjer aftur á móti er það al-
mcnnast að sjá umsvifamikla
kirkjuathöfn; og það er ekki nóg,
lieldur auglýsir fólkið venjulega
að opinbera athöfnin byrji strax
heima hjá hinum framliðna.
Einstöku menn eru þó farnir að
tiýna þá nærgætni, að bjóða fólki
ekki upp á að híma undir mís-
Tegg hjá sjer, meðan háskveðja
fer fram, og auglýsa því aðeins
kirkjuathöfnina. Hinar miklu úti
stöður við' jarðarfarir eru hið
mesta skaðræði, um það eru fyrir
iöngu allir sammála; það vantar
aðeins forgöngu til að set.ja þeim
takmörk. Sömuleiðis eru allir
tjrði kveðnu sammála um, að það
.væri stóræskileg endurbót, ef hægt
rreri að takmarka umstangið við
járðarfarirnar og kostnaðinn, sem
af því leiðir. En einstaklingurmn
tí altaf máttlaus gegn venjum og
«iðum. í þessu efni eru það prest-
»mir, og heilbrigðisstjórnin, sem
menn verða að reiða sig á. Og það
á ekki að vera erfitt eða óvinsælt
að koma á endurbót, sem allir
öska. — Það er annars merkilegt
fcvað þessu máli er sjaldan hreyft
í blöðum, eins og oft er um það
talað. Máske heyrast nú einhverj-
ar fleiri raddir. Æskilegt væri m,
a, að fá áhyggilega áætlun nm
það, hvað meðal-jarðarför kostar
nú, og hvað mikið mætti miuka
þann kostnað, án þess að mis-
bjóða á nokkurn hátt alraennri
smekkvísi eða velsæmi.
Simplek.
Jafnaðarmaðurinn.
Skáldsaga eftir Jón Bjömsson.
þú
DAGBÓK.
□ Edda 5924166
Listi lie-gur
- A. B. C.
frammi í □
Messur á morgun: 1 dómkirkjunni
klukkan 11, sjera Priðrik Friðriksson.
Klukkan 5, sjera Bjarni Jónsson. I
fríkirkjnnni í Reykjavík klukkan 5,
sjéra Arní Sigurðsson. I Hafnar-
fjarðarkirkju klukban 1, sjera Árni «i hjw í bænum, hagleiksmaður hinn
- Jeg ætla að fá að lesa þær greinar áSur en
lætur þær fara. Viltu lofa mjer því?
— Það ætti jeg að geta gert fyrir þig.
Hildur spurði eftir augnabliks þögn:
— Ilvert fórstu frá Thordarsen?
— XiSnr á pósthús. Það er annars undarlegt,
að ekkert brjef skuli koma frá Freyju. Hefur
þií. fengiö nokkurt brjef ?
Ilildur var að hugsa um að halda fast við
þa.nn ásetning að geta ekki uin brjefiö frá
Frevju. En þá datt lienni í hug, að liún hefði
aldrei farið á bak við mann sinn með neitt. Því
skyldi hún byrja á því nú ? Og alt í einu fanst
lvenni brjefið verða undarlega fyrirferðamikið
á brjóstum liennar eins og það krefðist lausnar
úr varðhaldinu. Ilún játaði því spurningu Egils.
-r- Má jeg sjá það? Ilvað segir Freyja?
— Ilún segir ekkert annað en gott. Ilildur
stalck hendinni niður á milli brjóstanna og dró
þaðan brjefið. Ilún rjetti manni sínúm. það
skjálfhent.
Egill byrjaði að lesa brjefið. Ilildur tók bók'
af borðinu og blaðaði í henni. Við og við leit
hún útundan sjer á mann sinn. Hún sá, að hann
las suma kafla brjefsins tvisvar, og þegar hann
liafði lokið við þaö byrjaði hann á því að nýju.
Svo lagði hann það þegjandi frá sjer.
Það varð dapurleg þögn um stund. Svo dap-
urleg, að Hildnr fór að hugsa urn hvað þögnin
væri margskonar. Hún mintist í einni svipan
margra kvölda, er hún hafði setið í þessari stofu
með sauma sína og maður hennar við skrifborð-
ið — í þögn. En svo yndislega friðsælli og ör-
uggri. Nú var eins og þögninni fylgdi uggur og
óljós kvíði.
Eftir nokkra stund spurði ritstjórinn:
— Ilvað á alt þetta tal Freyju um Þorbjöm
að þýða?
Iíildur fekk hjartslátt,
— Jeg skil ekki, að það hafi neitt annað að
þýða en að hún sjer eftir Þorbirni frá Höfn —
úr kunningjahópnum. Hildur fann, að liún
roðnaði.
— Þú heldur það!
Ritstjórinn hugsaði um stund.
— Tókstu ekki eftir varfæmi Þorhjamar, þeg-
ar við mintumst á Freyju við hann?
— Nei — ekki tók jeg, svo jeg muni, eftir
henni.
— Það gerði jeg. Það var því líkast, að hann
væri hræddur við að á hana væri minst. Hvað
á það að þýða?
— Jeg skil ekki, vinur minn, að það hafi nokk-
urn hlut að þýða. Þorbimi er ekki svo talgjarnt
um kvenfólk.
— Það skyldi nú bætast ofan á, sagði ritstjór-
inn og andvarpaði um leið.
— Hvað áttu við, Egill?
— Það var — ekkert — sjerstakt, Hildur. En
jeg liefi þá trú, að sjaldan sje ein báran stök.
■Þau voru fátöluð það sem eftir var kvöldsins.
Og bæði vöbtu langt fram á nótt og hngsuðu um
það sama.
Y.
í-
Ef einhver h'efði spurt um það, hvað væri
almennasta umtalsefnið í bænum þessa dagana,
hefði því verið fljótsvarað. Það var ekki um
annað rætt en Þorbjörn. Og það sem einkendi
það umtal var undrunin.
Verkamenn voru jafn forviða og aðrir. Þeir
gátu ekki fullkomlega áttað sig á því, að ungur,
inentaður maður, sem alinn var upp meðal efn-
uðustu manna bæjarins, skyldi alt í einu vera
orðinn ritstjóri l)laðs þeirra. Og ekki nóg með
það. lieldur vera sá allra kröfuharðasti fyrir
hönd verkamanna og mestur fullliuginn í bar-
áttunni. Þeir gátu ekki um annað talað við
vinnu sína og á heimilunum. Mörg kjallara-
kytran varð bjartari og rýmri í ljósi þeirra
drauma, sem Þorbjörn flutti inn í tilveru þeirra.
Og þegar mesta vindrumn var um garð geng'in,
komst ekki snefill af vafa að í hug þeirra um
það. að sigurinn víoi-í auðtekinn með slíkum for-
ingja. Iljeðan af skyldu þeir ráða en auðValdið
hlýða — og hverfa úr sögunni. Og inn í þessa
dýrðardrauma blandaðist fögnuðurinn við að
finna, að þeir stefndu fram til glæsilegra tíma.
Þeir gengu í sæluvímu allan daginn, þá dreymdi
nýja drauma meðan þeir hvíldúst eftir livert
erfitt dagsverk, þeim fanst á hverjum morgni
að þeir valma til nýs lífs.
Sköinmu eftir, að Þorbjöm tók við ritstjórn
„Þjóðarinnar“, hittust þeir á götu, Thordarsen
kaupmaður og hann. Kaupmaður heilsaði hon-
um vingjarnlega, því þeir þektust af viðkvnn-
in'gu á heimili ritstjórans.
-— Jeg óska yður til liamingju með ritstjóra-
tignina, sagði kanpmaðurinn.
— Þjer eigið oftir að fá ástæðú til að óska
mjer til hamingju með enn ineiri tign, Thord-
arsen, sagði Þorbjörn og komst strax í bardaga-
hug.
—- Það væri þá helst sú tign, að yður
tæk-
iblað-
ist að eyðileggja þetta úlfúðar- og æsmgaU
Jeg get að minsta kosti ekki hugsað mjer
oftir þeirri stefnu, sem þjer liafið tekið.
— Jeg átti við það, að jeg mundi gera re ~
mannablaðið að því stórveldi, aö þið yrðuð a
lúta í lægra haldi með alla ýkkar frebju,
gang og kúgun.
— Við liverjii ?
—' Þið áuðmennirnir, atvinnurekehdur^
yfirgangsseggirnir. Það eru mörg á ybkur
in og ekkert fagúrt.
— En hvaða nafn lialdið þjer að væri
að veljk yður — svo' að ]iað væri rjettnefuil
—- Jeg get ekki Iiugsað mjer neitt nógu ve$
legt, ef injer tekst að rjetta hluta alþýðuunar’
— Mjer dettur strax í hug Júdasar-na^’J
Þorbjörn kiptist við ósjálfrátt en sagði
neitt. Kaupmaðurinn hjelt áfram:
— Jiidas er þektastm* fyrir svik sín
Krist. Það hefir þótt hörmnlegasta iltvírkr^
sein sögur fara af.'En nú virðist aJlmörguiöi
þjer fetið dyggilega í fótspor Júdasar. EuglBl1
liafði verið honum þvílíknr sem Kristur.
inn hefir reynst yðiir jafnmikill drengur -
Egill ritstjóri. En þjer svíkið hann alveg
sama hátt og Júdas Krist. Og þjer svíkið
] Þorbjörn! Þjer svíkið þjóð yðar, sem á
ingu á bestu starfskröftum yðar og h:efiIc^alDlj
Þjer svíkið þá mest, sem þjer þ'ykist verá
vinna fvrir. Þjer getið ekki gert þeim ineira
ógagn en að vera að ala upp í þeim hciuú ^
frekju og dugleysi og stjettai'íg og öfuná
þeim, sem liafa sjeð sjer farborða með
aði óg dirfsku. En þjer komið og kyssið,
eins og Júdas, á varir alþýðunnar á sama
og þjer eruð að svíkja hana iit á feviksvn*
út á botnleysið. Verið þjer sælir!

vi8
dug5'
alveg
i0*
Kaupmaðurinn var horfinn inn í hliðarg1
áðnr en Þorbjörn gat svarað nokkru orðu
;jtö
P
hann liafði ætlað sjer að svara svo um lllllí^
aði — og ef orð dygðu okki, hafði hann
s.jer að lemja það svar inn í haus kanpm®11^
ins svo lionum vröi það ógleymanlegt og r
vel óafmáanlegt. En. nú væri' liann liorfinu*
Meðan reiðin svall Þorbirni í skapi, hugsa
hann sjer, að svar sitt gæti komið fram á 17111 _
x'cgu — meðal annars í kaupkröfum
mannanna íslenskn. Hjeðan af skyldi hann xet'
svarinn óvinur kaupmannastjettarinuar.
skyldi siga kúguðum vérkamönnum á hana
! og glefsandi úlfum.
Jií0
verið kosinn í kjörstjórn. En það var
mishermi. Pjetur Magnússon var kos-
inn.
Leikfjelagið sýnir „Heidelberg“ á
reorgun. Aðgöngumiðar verða seldir
milli klukkan 4—5, og hefir blaðið
verið beðið að vekja athygli á því,
að það væri annnr tími en venjulega,
og stafar það af barnaskemtun, sem
haldin verður í Iðnó um það leyti.
f bæjarstjórn á ísafirði á að kjósa
þrjá menn í dag. Hafa komið fram
tveir listar, annarsvegar borgaralisti
og eru á honum Sigurður Kristjánsson
ritstjóri, Magnús Thorberg útgerðar-
naður og Magnús Magnússon kaup-
maður, en hinsvegar verkamannalisti,
og eru á lionum Magnús Olafsson,
Jón Sigmundsson og Magnús Vagns-
son skipstjóri.
Dánarfregn. f gær ljetst á Landa-
kotsspítala Out tormur Jónsson járn-
smiður, bróðir þeirra Páls Jónssonar
og Jóns læknis.Hann var gamall horg-
Ftjörnsson.
íslenskar afurðir hækka í verði. Af
röruskoyti, sem kaupþingið hjer hefir
fengið nýlega, má sjá, að íslensnar
mesti og prýðilega látinn af öllum.
Álfadansinn. Hann hefst á morgun
klukkan sex, ef veður verður hag-
stætt og kyrt. Hljómsveit Reykja-
verða eru: „Nú er glatt í hverjum
hól“, „Máninn hátt á himni skín“ og
„Ólafur reið með björgum fram“. —
Álfadansinn fer fram undir þessum
lögum, en þess á milli spilar hljóm-
sveitin. Búist er við að álfadansinn
og hrennan standi yfir í rúma kltíkku-
stund, en síðan rerður skotið flug-
eldum undír stjórn Georgs Finnssonar
verslunarmanns. Ætti þetta alt saman
að geta farið vel fram, ef veðrið
bregst ekki. Og í raun og veru þ.ýðir
ekki að halda þessa skemtun nema í
góðu veðri, bæði vegna álfanna og
áhorfenda. En hvernig sem veður er,
er vissast fyrir alla að búa sig vel.
Nokkurt umtal hefir orðið um það
hjer í bænum, að aðg'angur skuli
vera seldur að þessari gömlu þjóð-
legu skemtun, og er það að sumu
leyti leiðinlegt, að iþað skuli þurfa.
En þegar alt er athugað, þá ætti
mönnum að verða það Ijóst, að ekki
er unt á þessum tímum að halda hjer
brennu, álfadans og flugeldasýningu
fyrir ekki neitt. Kostnaðurinn við og
urdirbúningur undir sbemtunina er
oi’ðinn að kunnugra manna sögn mik-
ill — auglýsingar, aðgöngumiðar, blys,
afurðir haf'a hækkað töluvert í verði víkur spilar á Austurvelli klukkau sex búningar, flugeldar, Mjoðfærasveitm
m& um áramótin, að nndantekinni síld,
wtín hefir lækkað og lýsi, sem stendur
Mt að því í stað. Verð á útlendnm
vörum hefir lítið breytst, nema á
rúgmjöli, hefir það hækkað. Annars
gJrta menn fengið upplýsingar um verð
á einstökum vörutegundum hjá kaup-
þinginu.
Kjörstjórnin. í
sagt, að Pjetur
og verður svo haldið þaðan suður á
íþróttavöllinn. — Klukkan hálf sjö
verður kveikt í brennunni og byrjar
svo álfadansinn úr því. Um álfakong-
inn er það að segja, að það verðnr
eínn af mestu raddmönnum bæjarins,
og álfadrotningin er einn af bestu
spretthlaupurunum hjer, svo ekki þarf
og frádráttur er mi'bill á því, sem inn
kemur þar sem er skemtanaskattur-
inn, en hann er eins og kunnugt er
um tunnum og kveikt í þeim, og sagt
bæjarbúum að horfa á þetta, en þeir
hefðu heldur kosið að gera þetta betur
úr garði og selja aðgang ódýrt. pess
má geta að endingu, að Guðrún Ind-
riðadóttir leikkona hefir aðstoðað við
æfingu á dansinum. Búist er við, að
yfir 60 manns taki þátt í álfadansin-
um. Um brunahættu, sem af þessu
geti stafað, og minst hefir verið á, er
víst engin ástæða að óttast, eða ekki
er það að áliti slökkviliðsstjóra, en
hans umsagnar hefir verið leitað um
þetta atriði. Eins má geta þess, að
þarna verði margir menn til þess
eins að halda nppi reglu, svo óróa-
■seggir ættu ekki að geta haft þar
mi'bið um sig. Betra er fvrir þá, sem
ætla sjer að horfa á alfadansinn, að
r.á sjer í aðgöngumiða á götunum, svo Pesetar
troðningur verði ekki við innganginn Gyllilli
ae vellinum. Sænskar
Trúlofun sína hafa nýlega opin-
berað ungfrú Mikkalína Sveinsdóttir
frá Hvilft í Önundarfirði og Sig-
urður B. Gröndal.
Dansleikur verslunarmannafjelagsins
byrjar klukkan tólf á miðnætti í nótt,
á eftir jólatrjesskemtuninni fyrir, fá-
litlum strokkum, sem eru þar til Se‘
ir. Er smjör þetta hragðgott og
yfir því látið í ýmsum
sem hann hefir til sýnis.
yeI
vottorð^
Strokka09,
ætlar hann að hafa til sölu og 111
þeir kosta 20—40 krónur.

Gengi erl. myntar.
4. janú3r*
Kaupmamiahöfn:
Sterlingspuncl ..........
Dollar ..................
Franskir franbar ........
Belgískir frankar .......
Svissneskir frankar .....
IJrur ..................
2
0*
2ð,°°
20°.
90{
tæk biirn. Eru þeir, sem taka þátt í
dansleiknum beðnir að koma ekki fyr
en klukkan tólf til að forðast 'þrengsli.
Nýtt smjör. Ólafur G. Eyjólfsson
7»
2l6'
krónur
Norskar krónur
p<
82,1
,00
00
on
Reykjavík:
■Sterlingspund .......
Danskar krónur ....
Sænskar krónur ....
Norskar krónur ......
Dollar ...............
-------x-----
30,0°'
jS2>
<£0
189
101
0
i<y
til þess, að koma upp þjóðleikhúsi | ;kailpm agur er nýkominn úr utanlands-
Ensku kosningarnar-
Dagana fvrir kosningarna1-
7,21

til
blaðinu í gær «u j
Halldórsson hefði úr.
var; að óttast það, að hún dragist aftur
hjer. Og verði nokkur ágóði af þess
um álfadansi, verður honum varið til
viðhalds á Iþróttavellinum, þessu eitía
íþróttahæli bæjarbúa. Forgöngumenn
álfadansins hafa sagt, að ’ vitanlega
Álfasöngvar þeir, sem sungnir hefðu þeir getað stablað upp nokkr-
för og hefir m. a. á boðstólum nýja
tegund af smjöri, sem farið er að
nota erlendis. pað er gert úr pálma-
feiti og undanrennu. Pálmafeitin er
seld í smábögglum og smjörið síðan
búið til úr henni á heimilunum, í
í Bretlandi taldist mönnum sV° ^jí-
nm 15000 kjósendafundir v®ru
ir á dag í Bretlandi. Frjálsly11^1 ■
urinn hafði flugvjelar á leig11
flytja ræðumenn sína miHi fund
anna.