Morgunblaðið - 25.01.1924, Blaðsíða 2

MORGUNBLABIB
mwm
Höfum fyrirliggjandi:
Melís, högginn.
Do. steyttnr.
Eandis.
Flórsykur.
,Hveiti‘, Oream of Manitoba.
i Do. Oak.
Haframjöl.
Rúgmjöl.
Hrisgrjón.
Sagó.
KartöflumjöL
Hrísmjöl.
Kaffi.
Cacao.
Maísmjöl.
Maisbaunir.
Hænsnafóður.
Heilbaunir.
Krystalsápa.
Sódi.
Blegsódi.
Marseillesápa.
„Sultena“-Sápa.
Skurepúlver.
Handsápur.
Stívelse.
Sinnep.
Krydd.
Ullarkjólatau
í atóru og fjölbreyttu úrvali
engu or'ðnar með hinni drengilepu
yfirlýsingu þeirra, Sem á C-listann
liafa verið settir.
Borgarar, munið því, að þau aí
hvæði, sem C-listanum verða greidd,
falla sem ógild atkvæði.
Sameinumst öll um B-listann og
þá fáum við fjóra menn kosna.
Hoolelp ðlal atulnnuleiisl.
Eftir sjera Ólaf Ólafsson
prófast frá Hjarðarholti.
Frh.
í málgögnum þeim, sem gefin
eru út undir alþýðunafni, af
verkamannaleiðtogunum er brent
fyrir að nokkum tíma sje verið
að brýna fyrir þessu fólki, er þeir
þó þykjast bera fyrir brjósti, að
nota vel tímann, að hefjast sjálfir
handa til þess að komast áfram í
lífinu, í einu orði, að nokkurn
tíma eða á nokkum hátt sje ýtt
undir sjálfsbjargarlöngrmina. —
Eina brýnslan ár og síð og alla
tíð er sú, að heimta hátt kaup,
livort sem vinnuveitendur stand.
ast við það eða ekki, og svo í við-
bót styttan vinnutíma. Eitt af
þeim ráðum, sem vitrir menn hafa
bent á til þess að ekki lendi hjer
alt í vandræðum vegna atvinnu-
skorts er það, að binda innflutn-
ing vinnuþurfa slíkum skilyrð-
um, að trygging sje fyrir að þeir
verði ekki bæjarfjelaginu að
vandræðum fyrstu missirin; en
enga takmörkun í þessa átt mega
„leiðtogamir" heyra nefnda; iýs-
ir það litlu viti og lítilli nm-
byggju fyrir verkafólki því, sem
hjer er orðið heimilisfast, að
stuðla að því að ofan á það
dembist fleira og fleira. En þeir
hafa einn tilgang með slíka af-
síöðu til þessa máls „leiðtogam-
ir“, og þarf ekki mikla glögg-
skygni til að skilja hvað fyrir
þeim vakir. Umhyggja fyrir vel-
ferð verkalýðsins er það áreiðan-
lega ekki, hvorki þess, sem fyrir
er, eða við bætist. pað er annars
furða að verkamenn skuli ekki
fyrir löngu hafa sje hve lítilsvirði
eru fyrir þá slíkir leiðtogar, er
engin ráð kunna til að bæta úr
atvinnuleysinu önnur en stappa í
þá stálinu að heimta hátt kaup,
eða þá hitt að taka lán á lán ofan
til vinnu, sem tvísýnn hagur er
að, en steypir bæjarfjelaginu í
það skuldafen, er það seint mun
hafa sig upp úr, og ef til vill
kann að verða til þess, að dugn-
aðarmenn þeir, er mest hefir borið
á til þessa og mesta atvinnu veitt,
hröklist hjeðan burtu.
Hvers vegna gangast verka-
mannaleiðtogarnir ekki fyrir
auknum iðnaði eða framleiðslu til
að bæta úr atvinnuleysinu? pað
er almælt að alþýðan launi suma
þeirra, og það all-ríflega. — pað
astti því með sanngirni að mega
búast við að þeir legðu sig í bleyti
til að finna einhver önnur ráð til
að bæta lífskjör verkafólksins en
a'ð æsa það gegn þeim mönnum,
er mesta atvinnu veita. Á hverri
vetrarvertíð um undanfarin ár
hefir fjöldi mótorbáta sótt mikinn
afla í syðri veiðistöðvaranar hjer
við Faxaflóa, Sandgerði og víðar.
Á sama tíma ganga hjer um göt-
urnar tugir og jafnvel hundruð
röskra sjómanna, og hafast ekki
að; hví er þetta svo, og hvers-
vegna er ekki að því stutt af /leið-
togunum' að skjólstæðingar þeirra
hjer geti náð í eitthvað af þeirri
krás ? pað fylgja skyldur allri
leiðtogastöðu, einnig alþýðnleið-
togastöðunni; því mega þeir, sem
þá stöðu skipa, ekki gleyma,
Með nógri atvinnu og háu kaupi
getur verkafólki liðið vel; en því
getur líka liðið sæmilega þótt
minna sje um atvinnu á köflum
og lægra kaup ef lífsnauðsvnjar
lækka í verði. Auðvitað er langt
frá þvi, að lækkun allra þeirra
sje í voru valdi; en þó er það ein
nauðsynjavara sem að mestu ieyti
er á voru valdi að ráða verði á,
og sem alþýðu munar miklu; það
er fiskurinn; hann er ein aðalfæða
bæjarbúa. Sala á nýjum fiski hef-
ir um undanfarin ár verið svo
að segja eingöngu í höndum al-
þýðufjelagsins, og öll þessi ár
hefir verið okurverð hjer á fiski.
Hefir margan á því furðað að
stjórnarvöld þessa bæjar skuli
engin afskifti hafa haft öll þessi
ár af því máli. pví vitanlegt hefir
það verið að þó að þessir alþýðu-
fisksalar hafi keypt pundið af
fiski fyrir 10—12 aura, hafa þeir
selt það á 20—35 aura. Og enn í
dag er ýsa, er hún fæst, með haus
og hala, seld á 25 aura pundin. Á
þessum síðustu árum hefir verk-
aður fiskur allur lækkað um 100%
eða meira; en nýi fiskurinn, sem
er aðalfæða alls fólks lijer, hefir
aðeins lækkað um 15—25%. Og
öll þessi ár hefir hann verið 100%
dýrari hjer eða meira en bæði á
ísafirði, í Vestmannaeyjum og
víðar. Vitanlega kemur þetta aíar
háa verð á þessari nauðsynjavcru
langþyngst niður á verkafólkinu,
sem hefir tekjur af skornum
skamti.
Finnur nú ekki Alþýðufjelagið
eða leiðtogar þess ástæðu til þess
i að gera hjer bragarbót, og leggja
þar með sinn skerf til þess, að
I fátæku verkafólki verði svolítið
meira úr þeirri krónunni, sem til
fiskkaupa gengur. Thor kaupm.
Jensen, sem ekld hefir átt upp á
i háborðið sem neinn alþýðuvinur
hjá „leiðtogunum“ og málgagni
þeirra, hefir nú riðið á vaðið að
því er aðra nauðsynjavöru snert-
ir, sett mjólkina niður, svo að nú
fást 2 lítrar fyrir 1 þegar dýrast
vrr. Ætla nú verkamannaleiðtog-
arnir, sem sjálfsagt þykjast
standa Thor Jensen á sporði
sem alþýðuvinir, að láta sjer far-
i ast lakara en honum; því vitan-
lega munar fátækt fólk, er at-
I vinnuleysi er, og því litlu úr að
spila, engu síður um það, að fá
2 ýsur eða 2 fiska jafnvæna fyrir
| að fá 2 lítra af mjólk fyrir það,
það, sem einn kostaði áð.ur, en
sem einn kostaði þá.
KRAFTAVERK
OG MAGNANAFRÆÐI.
Hwerjir borga auglýsingarnar ?
i. Erii Hafl anQliisenduFolp ? Neil þvi >&4uglýsingarþeirra auka aölnna, og ankin sala eykur »tiö tekj- nrnar. n. Efii M baupenilupnlp ? Neil þvi að kanpendnrnir sjk það á anglýsingunnm, hvar þeir fá best og ódýrust kanp. III M em hsopuglF nelrri, heldur kanpmenn þeir, sem ekkl auglýsa, — þvi að »•!• þeirra miukar til hago* aðar þeim sem anglýa,r'
(Das Wunder und die Epagogik).
III.
Skilyrðið fyrir því, að krafta-
verk geti orðið, virðist vera það,
að margra traust og ákugi fari
'saman. pað þarf að treysta bæði
á þá veru sem á að fá samband
við, og eins á leiðtoga nokkum
hjer á jörðu. pað verður að vera
það sem kalla mætti stillihóp eða
stillahóp, body of determininants,
sbr. stillislögmál, law of deter-
minants. Stillihópurinn er í Lour-
des, oft mjög fjölmennur, jafnvel
svo tugum þúsunda skiftir, og þar
að auki koma til greina allar þær
mörgu miljónir af kaþólskum
mönnum, víðsvegar um lönd; en
samt takast ekki þessi kaftaverk
eða lífmagnanarlækningar nema
örsjaldan. Ástæðan virðist vera
sú, aJð vanþekkingin er svo mikil,
bugmyndirrfar svo rangar. Að því
er virðist mega ráða af krafta-
verkasögum, fæst fremur árang-
ur, ef þeir sem helst stilla sjúk-
linginn til hinnar læknandi magn-
anar, eru læknar. pað virðist því
engin ástæða til að halda, að
læknisþekking þurfi eða megi
falla niður, jafnvel þó að líf-
geilsalækningar yrðu mjög al-
gengar, eins og óefað verður. Mjer
þykir svo mikið til læknanna
koma, að mjer er það ánægja að
gera þeim þann greiða að henda á
þetta, og þess er ekki með öllu
vanþörf, eins og t. d» þeir munu
skilja, sem hafa lesið grein í enska ‘
STR ANDWOLD & DUASON, Köbenhawn, K*
Símnefni: D u a s o n. Admiralgads. 21
Seljum allar íslenskar afurðir í umboðssölu fyrir hæst verð.
Kaupum ódýrast inn allar erlendar vörur til dæmis: KOl*>
TIMBUR, SÆSALT, CEMENT, PAPPA, BYGGINGAREFNI*
SKIPAÚTBÚNAÐ, JÁRNVÖRUR, NÝLENDU V ÖRUR, MAÍ'
VÖRUR etc. — Hröð og áreiðanleg afgreiðsla.
Látið okkur því annast sölu yðar og innkaup.
vikublaðinu „Cutlook" í haust,
nm kraftaverkalækningar mjög
miklar, sem sagðar voru gerast
á Englandi.
IV.
pegar fundin er svefnmagnan-
in, þá skiljum vjer að lífið sjálft
er magnan eða hleðsla. Utanað-
komandi kraftur tengir svo sam-
e.n efni úr jörðunni, að úr verður
líkami, lifandi, skynjandi og vit-
andi. Líkaminn er stöð til að taka
á móti magnan og senda frá sjer
geisla, og jeg hygg að áhuginn
á líkamsfræði, anatomi, rnmii auk-
ast enn til muna, þegar menn
fara að skilja þetta. Sjálft orðið
likami er mjög eftirtektarvert, og
minnir á fyrirmjmda- og eftir-
líkingafræði Platóns, og hina ná-
skyldu tilsvaranfræði Swedenb.
(scientia correspondentiarum) —
líkami þýðir líkur hamur, og
orðið á sennilega rót sína í þeirri
hugsun, að mannslíkaminn eigi
sjer fyrirmyndir í goðheimum.
Sú kenning, a@i lífið'sje magnan,
er grísk; epakton gar zóe, segir
Piótín, og hefir þeim orðum ver-
ið lítill gaumur gefinn af heim-
spekisögufræðingum. Og í setn-
ingu sem eignuð er höfuðspek-
ingnum Pþagoras, segir að kraft-
nrinn sem magnar til lífs, komi
frá stjörnunum: apo tón astrón
tas psykhas tón zóón feresþai:
Pvþagoras segir ....) að sálir
dýranna berist (eða korni) frá
stjömunum. Filosofúmena, 6. bók
25. kafli. Að vísu er ekki tekið
fram, að sálirnar í hinum lifandi
verum á jörðu hjer, sjeu neisti
eða geislan frá sálum lifandi vera
sem aðrar stjörnnur byggja; en
þó má segja að þarna sjeu frum-
drögin að lífgeislanarkenningunni
um upprnna lífsins (Theory of the
bioradiative origin of life). pað
er vert a® geta þess, að jeg hefi
ekki sjeð minst á þessa stór-
merkilegu setningu Pyþagorasarí
neinni heimspekisögu sem jeg hefi
haft handa á milli, jeg hefi fund-
ið hana, í riti því sem oft er nefnt
eins og áður' segir, og ranglega
hefir verið eignað kirkjuföðurn-
um Origenes, en talið vera eftir
Hippolytos biskup. Og það er
annað sem vert er að geta um.
pegar íslendingar rita um, upp'
runa lífsins, eins og Steingrímut
MattMasson læknir, í heilsufrffiðí
sinni, og Pálmi Einarsson kenn-
erí, í annars mjög vibðingarverðri
grein, í blaði ungmennafjelag'
anna, Skinfaxa (okt. og nóv. ’23)
þá forðast þeir að minnast á,
það er til íslensk kenning ná1
þetta efni, lífgeislanarkenningi11*
En ef til vill getur mönnum se,n
álíta það sjálfsagt að meta ís'
lenska kenningu einskis, orðið þa^
hjálp til að rneta kenningun*
rjettar, að vita að frumdrög
hennar eru grísk.
V.
Eí vjer höfúm dálítið yfirlit, V
sjáum vjer að lífið á jörðu hjer
er vanskapnaður og misskapuað'
ur, að líkja við atreni1’1'
sem altaf mistekst. — úg
verst. hefir sköpun mannsins tek-
ist. maðurinn er dýrið ófars®1-3’
animal infelix. En þó er tilgantý'
urinn farsæld og fullkomnun- T11
'þess er verið að reyna að stefna*
|að hin lífgandi magnan verði ®v°
fullkomin, að líkaminn skemffi®*
ekki nje eyðileggist. Eða með
um orðum, að þjáning og dau^1
hverfi. Munur sá, sem á mónn
unum verður eftir magnanarstJg
inu er afar mikill. Með sjerstnk'
Fólk sem ósk®1*
að fá Thiele-gleraugu,
sJip'
uð, tilbúin kringum þanB ^
er beðið, báðum aðilum ^
hags, að panta þau sem 1
lá Laugaveg 2.