Morgunblaðið - 15.02.1924, Síða 1

aervBUBis
Btofj
nandi: Vilh. Finsen.
LANDSBLAÐ LÖGRJETTA.
Ritstjóri: Þorst. Gíslason.
11. árg., 87. tbl.
Föstudaginn 15. febrúar 1924.
^jónleikur með forspili og 5
þáttnm . eftir
W. OLSTEREU og
FANNY CARLSEN.
■ÓÓaihíutverkið leikur hin.
* undurfagra ieikkona '
Lya PHara.
Mynd þessi er með af-
brygðum skemtileg. Hin unga
°§' skemtilega Lya Mara set-
alía áhorfendur sína í ljett
gott skap með sínum á-
S*ta leik.
Jeg þakka hjartanlega auðsýnda samúð og hluttekningu við
fráfali móður minnar, Bjargar Jónsdóttur.
Halldðra Björnsdóttir.
Brænlands-
jft'iflesturinn er i kvold
8, i samkomusal Hjálp-
>'%ðishersins; öseldir að-
Hðngumiðar fðst við inn-
®*>iginn.
Islenskt
S M ] 0 R
nýkomið i
Verslunin Vaðnes.
Sími 228.
Hinn ágœtt norski
^liufatnaður
e r k o m i n n.
^ðstakkar, kðpur, buxur,
ermar, pils o. fl.
Spyrjið um verð.
Austurstræti I.
. i Sunn!
Frá og með deginum i dag
eru forvextir af vixlum og út-
lánsvextir 8%.
Frá sama tima eru spari-
sjóðsvextir 5°ö og vextir af 6
mánaða innlánsskirteinum 5'|20|e.
Reykjavik, 15. febrúar 1924.
laidstanlil íslanls. ÍslanSsiðah
Guðm. B. Vikar,
Laugaveg 5. Sími 658.
Klæðaverslun. — Sanmastofa.
Birgðir af hlýjum og góðnm
vetrarfrakkaefnum. Sömuleið-
is verulega góS blá scheviot.
Athugið verðið hjá mjer.
Simar Morgunblaðsins«
»98
MHS
Etitst jómarskr’.i f;
AtgreiCslac
ísafoldarprentsmiíiia b f.
■HHBBi «Kja Bie aauál
LevnöarÖómur
kafbátsins
III. partur
Milli tumfurdufla
og skerja.
IV partur
Jarðskjálftarnir.
Verða sýndir í kvöld. Happ-
drættismiði Stúdentagarðsins
fylgir hverjum aðgöngumiða.
Verð sama og vanalega.
Sýning kl. 9.
•.
Hin velþekfu skipakol
— („steamcc—kol) —
eru nú komin aftur i
leiianrslun lerlirs Elslisenr.
. Tekið á móti pöntunum i sima 481. —
Fjárstjórn Islands
1874-1922.
Erindi eftir Jon Þorlakesoii alþrn
Hvtfabandid
heldur afmælisfagnað sinn, mánudaginn 18. þ. m. kl. 8 e. h. í Iðnó.
Meðlimir vitji aðgöng-umiða fyrir sig og gesti sína á Skóla-
vörðustíg 18 eða á Stýrimannastíg 7 fyrir kl. 3 e. h. á sunnudag.
atin
n -
■ WL jeta rottnr og mýa
með mestu áfergju;
I veIður smltandl Of
8 drepandi sjúkdómi;
■b er óskaðlegt mönn ”
8 om og húsdýrum;
■ Hp er notað al stjóruum
HL, ríkja og bæja til út-
e rýmlngar á rattum;
efu00 Háö vísindaleiu
í Bakteriologlsk Labora-
„Ratin“, Kaupmköfn.
Beta
ftrstjómir og hreppsnefndir
sent pantauir beint til
*^ontoret“, Köbenhavn, eða
"H®* sem gef allar upplýsing
íyr*r fjelagið hjer á laudi.
hei^GCST JÓSEFSSON,
fnlltrúí — Reykjavik.
Húseign óskast til kanps,
við eina af aðalgStum bæjapins, helst miðjan Lauga-
veg. — Tilboð er greini stærð, verð, borgunarskil-
mála og aðrar nauðsynlegar upplýsingar, sendist
A. S. I. merkt: „Húseign((, sem fyrst.

Enginn efasl unl að auglýsingar
Morgunblaðsins geri þeim gagn, er
auglýsa, og auki þeim hagræði, er
lesa.
Hringið i sima 700
Og auglýsingin er annaðhvort skrif-
uí upp eða sent eftir henni, ef óskað
er.
Austurs.træti 17.
Viðvíkjandi tilhögun ágripanna
skal jeg taka örfá atriði fram.
Jeg hefi flokltað tekjurnar eftir
því sem mjer finst eðlileg skifting,
eu hefi ekki treyst mjer • til að
fella stimpilgjaldið 1918—1921 inn
í þá flokkun, af því að það hefii’
í reynclinni verið að nokkru út-
llutningsgjald og að nokkru til-
heyrandi beinum sköttum og
gjöldum. En árið 1922 er stimpil-
gjaldið meðtalið í þessum síðast-
nefnda flokki. — Flokkuu
teknanna fylgir ekki LR að öllu
leyti. Auðvitað eru hvorki tekin
lán nje innborganir frá skuldu-
nautum talin neinstaðar í þessum
tekjum. Margar slíkar uppha’ðir
hefi jeg orðið að tína út úr hin-
um prentuðu fylgiskjölum við LR.
Gjaldamegin hefi jeg tilfært
vexti af skuldum sjerstaklega, og
fvlgi LR í því, að telja afföll á
r.ýjum lánum á þeim lið. Næst
tek jeg sjerstaklega þær afborg-
anir, sem jeg tel að með rjettu
heyri til rekstrargjöldum ársins.
pað eru fyrst. og fremst umsamd-
ar greiðslur af lánum til langs
tíma (afborgunarlánum), og að
öðru leyti bæri að taka á þeunan
lið svo mikla. upphæð að afborg-
unin sje hæfileg í samanburði við
alla upphæð skuldanna. pað getur
verið nokkuð álitamál, hvaða upp-
hæðir eigi að telja á þessum lið
scinni árin, en jeg þykist hvert ár
hafa tekið þá minstu upphæð, sem
með nokkru leyti væri unt að for-
svara. T. d. hefi jeg ekki seinni
árin tekið 100,000 kr. árlega af-
borgun af láni úr íslandsbanka
frá 1918. Og eftir því, sem skuld-
irnar eru nú orðnar, líklega yfir
20 miljónir króna. í íslensknm pen-
ingum, má þessi liður ekki vera
minni en 1 miljón krónur árlega,
til þéss að afborgunarupphæðin
sje forsvaranleg í samanburði viS
upphæð skuldanna. í næsta liðn-
um, önnur gjöld samkvæmt fjár-
lögum, er meðtalið hið árlega
framlag til Landsbankans, 100.-
000 krónur. pegar sú ákvörðun
var tekin, að leggja 2 miljónir
króna í Landsbankann á 20 ár-
um var vitanlega tilætlunin sú
að greiða þessar 100,000 krónur
árlega af tekjum landssjóðs, enda
míi áætlað fje til þess á hverjum
fjárlögum. petta er því rjettmæt-
ara, sem bankinn mun í raun og
veru hafa fengið alt fjeð að láni
ti’ 20 ára.t í upphafi, og framlag
landssjóðs því í raun og vtru
föst og umsamin afborgun á
skuld. En eyðslufje er þessi árlega
upphæð vitanlega ekki, og er það
í fullu samræmi við fjármálastefn-
una 1876—1916 að vilja verja
dálítilli upphæð af árlegum tekj-
um til þess að eignast eitthvað.
Að öðru leyti eru á þessum lið
talin öll þau útgjöld landssjóðs á
árinu, sem eitthvert fje er ætlað
ti’. í fjárlögunum, svo að allar um-
frameyðslur á gjaldaliðum fjár-
laganna eru innifólgnar . í þessum
gjaldalið.
Loks eru á síðasta lið rekstrar-
reikningsins talin ,,gjöld utan
fjárlaga", þ. e. þeir útgjaldaliðir,
scm ekkert fje hefir verið áætiað
fyrir í fjárlögum ársins. Engiun
má skilja þetta svo, sem hlutað-
eigandi stjórnir hafi eytt fjenu án
heimilda frá þinginu. Heimildirn-
ar eru ýmist í sjerstökum lögum
eða í fjáraukalögum eða í þings-
ályktunum (jeg álít, þær raunar
enga heimild). En af því, hve þtss
ar upphæðir eru afskaplega há-
ar, má sjá það ljóslega, sem Ula
er vitanlegt af öðru, að nauðsyn-
legum endurbótum á fjárhag
landsins verður ekki á komið með
lagfæringu fjárlaganna einna sam-
an.
I sjóðs- og viðskiftareikningun-
um hefi jeg talið fjeð til skipa-
kaupanná 1917 og vátryggingar-
upphæð Sterlings annars vegar, en
hins vegar það sem greitt var
fyrir Esjuna í smíðum 1922. Tap
hefir vitanlega orðið á skipakaup-
unum, en ekki unt að, gera það